ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ
16.3.2006
σύμφωνα με το άρθρο 108, παράγραφος 5, του Κανονισμού
των βουλευτών: Paul Rübig, José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, Giles Chichester, Jacek Emil Saryusz-Wolski και Alejo Vidal-Quadras Roca
εξ ονόματος της Ομάδας PPE-DE
σχετικά με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση
B6‑0198/2006
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής για κανονισμό του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τους όρους πρόσβασης στα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου (COM(2003) 741),
– έχοντας υπόψη τα άρθρα 251(2) και 95 της Συνθήκης ΕΕ, σύμφωνα με τα οποία η Επιτροπή υπέβαλε την πρόταση στο Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την οδηγία του Συμβουλίου 2004/67/ΕΚ της 24ης Απριλίου 2004 σχετικά με τα μέτρα διασφάλισης του εφοδιασμού με φυσικό αέριο,
– έχοντας υπόψη τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1775/2005 της 28ης Σεπτεμβρίου 2005 σχετικά με τους όρους πρόσβασης στα δίκτυα μεταφοράς φυσικού αερίου,
– έχοντας υπόψη την Πράσινη Βίβλο της 8ης Μαρτίου 2006 σχετικά με μια ευρωπαϊκή στρατηγική για αειφόρο, ανταγωνιστική και ασφαλή ενέργεια (COM(2006) 105),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 108, παράγραφος 5, του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενεργειακή ασφάλεια πρέπει να θεωρείται ουσιαστική συνιστώσα της συνολικής έννοιας της ασφάλειας και ότι έχει αυξανόμενο αντίκτυπο στη συνολική ασφάλεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι τρεις είναι οι βασικοί στόχοι της ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ: η ασφάλεια του εφοδιασμού, η ανταγωνιστικότητα και η προστασία του περιβάλλοντος,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υποδομή μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου της ΕΕ είναι ανεπαρκής (ιδίως οι διασυνδέσεις),
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αγορά ενέργειας της ΕΕ προς το παρόν δεν είναι ολοκληρωμένη και δεν είναι επαρκώς ανταγωνιστική,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι προς το παρόν δεν υπάρχει νομική βάση για μια κοινή ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική αλλά ότι υπάρχει ευρεία συναίνεση μεταξύ των κρατών μελών για πρόοδο σε αυτή την κατεύθυνση,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εξάρτηση της ΕΕ των 25 από τις εισαγωγές προκειμένου για την ενέργεια ανέρχεται σε 48% (2002) και ότι το ποσοστό αυτό προβλέπεται να ανέλθει σε 71% έως το 2030 εάν δεν ληφθούν επιπλέον μέτρα και ότι η βεβαιότητα του εφοδιασμού είναι μια από τις σημαντικότερες προϋποθέσεις για την ασφάλεια του εφοδιασμού,
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το 77% της ζήτησης της ΕΕ για πετρέλαιο, το 51% της ζήτησης για φυσικό αέριο και σχεδόν το 100% της ζήτησης για ουράνιο και προϊόντα ουρανίου καλύπτονται από εισαγωγές,
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρωτογενής ενεργειακή κατανάλωση στην ΕΕ των 25 ανερχόταν σε 1.700 εκατ. τόνους ισοδυνάμου πετρελαίου (ΤΙΠ) το 2005, εκ των οποίων 38% πετρέλαιο, 23% φυσικό αέριο, 18% άνθρακας και στερεά καύσιμα, 15% πυρηνική ενέργεια και 6% ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ),
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η τελική χρήση της ενέργειας στην ΕΕ των 25 το 2004 ήταν 28% στο βιομηχανικό τομέα, 31% για τις μεταφορές και 41% στα κτίρια,
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η μικτή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ των 25 προέρχεται κατά 31% από πυρηνική ενέργεια, 25% από στερεά καύσιμα (κατά κύριο άνθρακας), 18% από φυσικό αέριο, 14% από ΑΠΕ και 5% από πετρέλαιο,
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η τελική ένταση ενέργειας στην ΕΕ των 25 μειώνεται σταθερά, με αποτέλεσμα το 2004 να απαιτείται περίπου το 70% της ενέργειας που καταναλωνόταν για μια μονάδα οικονομικής παραγωγής το 1980, ενώ η συνολική πρωτογενής κατανάλωση ενέργειας στην ΕΕ των 25 γνώρισε κατά την ίδια περίοδο μέση αύξηση 0,8% ετησίως, που ισοδυναμεί με 0,5% κατά κεφαλήν ετησίως,
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σχεδόν το 60% του πετρελαίου που καταναλώθηκε στην Ευρώπη το 2004 χρησιμοποιήθηκε στον τομέα των μεταφορών· ότι η ενεργειακή ζήτηση στον τομέα των μεταφορών αναμένεται από την Επιτροπή να αυξηθεί τουλάχιστον κατά 30% έως το 2030, με αύξηση έως 5% ετησίως για τις αεροπορικές μεταφορές,
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το 29% του φυσικού αερίου που καταναλώθηκε στην ΕΕ των 25 το 2004 χρησιμοποιήθηκε για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ενώ το 71% για άλλες χρήσεις (βιομηχανία, οικίες κλπ.),
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ζήτηση άνθρακα στην ΕΕ μειώνεται εδώ και πολλά χρόνια, ότι η εξάρτηση από τις εξαγωγές ανέρχεται ήδη στο 50% και αυξάνεται ως ποσοστό της κατανάλωσης άνθρακα,
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι 13 κράτη μέλη παράγουν ηλεκτρική ενέργεια από τον πυρηνικό τομέα και ότι ορισμένα κράτη μέλη έχουν δεδηλωμένη πολιτική να καταργήσουν σταδιακά την πυρηνική ενέργεια,
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ έχει θέσει στόχους για αύξηση του μεριδίου κατανάλωσης ενέργειας που προέρχεται από ΑΠΕ, από 6% σε 12% και σε 22,1% για την ηλεκτρική ενέργεια και σε 5,75% για καύσιμα έως το 2010,
ΙΖ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ πρέπει να αξιοποιήσει το τεράστιο δυναμικό που διαθέτει στην εξοικονόμηση ενέργειας σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών, καθώς και για την ανάπτυξη νέων ανανεώσιμων ενεργειακών πηγών και τεχνολογιών,
1. παρατηρεί ότι οι πρόσφατες διενέξεις για τις τιμές του φυσικού αερίου μεταξύ της Ρωσίας και των γειτόνων της, καθώς και η πρόσφατη αύξηση της τιμής του αργού πετρελαίου, έχουν αποκαλύψει την ευπάθεια του εφοδιασμού και της διανομής ενέργειας· επισημαίνει ότι η ενεργειακή πολιτική με την στενή έννοια του όρου πρέπει να συνδέεται με την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφάλειας· καλεί την Επιτροπή να ανταποκριθεί στις πρόσφατες εκκλήσεις για μια Κοινή Ενεργειακή Πολιτική·
2. καλεί την ΕΕ να αναλάβει την πρωτοβουλία και να συγκροτήσει ευρεία συνεργασία με όλες τις μεγάλες χώρες που καταναλώνουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο, τις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και μεγάλες αναδυόμενες οικονομίες όπως η Ινδία και η Κίνα, ώστε να επεξεργαστούν μια εκτενή και σφαιρική στρατηγική για την οργάνωση της πλευράς της ζήτησης· επιμένει ότι η στρατηγική αυτή πρέπει επίσης να προωθεί την εξοικονόμηση και την αποδοτικότητα της ενέργειας και τη χρήση εναλλακτικών πηγών ενέργειας·
3. αναγνωρίζει τη σημασία των καλών πολιτικών σχέσεων με χώρες εταίρους και τις χώρες διαμετακόμισης· υποστηρίζει την πρωτοβουλία της Επιτροπής με τη Ρωσία και ζητεί επείγουσα κύρωση του Ενεργειακού Χάρτη·
4. καλεί τα κράτη μέλη να αναγνωρίσουν την ανάγκη για δρομολόγηση μιας στρατηγικής για την ενεργειακή ασφάλεια, η οποία θα επιτρέψει την κοινή δράση της ΕΕ στον ενεργειακό τομέα και να λάβουν μέτρα που αποβλέπουν στη δημιουργία μιας ενεργειακής πολιτικής της ΕΕ υπενθυμίζοντας ότι οι μηχανισμοί της αγοράς έχουν ζωτική σημασία για την αποτελεσματική λειτουργία του παγκόσμιου ενεργειακού συστήματος·
5. συμφωνεί με το Συμβούλιο ότι μια κοινή θεώρηση για μια στρατηγική για την ασφάλεια εφοδιασμού πρέπει να σέβεται τις γεωγραφικές, οικονομικές, περιφερειακές, κλιματικές και διαρθρωτικές διαφορές των κρατών μελών, να προωθεί το περαιτέρω άνοιγμα των αγορών στην ΕΕ, να είναι συνεπής με τις δεσμεύσεις του ενεργειακού τομέα που συνδέονται με την αειφόρο και την αλλαγή του κλίματος και να προσθέτει αξία σε σύγκριση με τη δράση των επιμέρους κρατών μελών·
6. ζητεί από την Επιτροπή να αναπτύξει ένα μηχανισμό για την προετοιμασία και την εξασφάλιση ταχείας αλληλεγγύης και βοήθειας σε μια χώρα που αντιμετωπίζει δυσκολίες που συνδέονται με την υλική ασφάλεια της υποδομής και την ασφάλεια εφοδιασμού· θεωρεί ότι μια αιφνίδια και μεγάλης κλίμακας διακοπή του ενεργειακού εφοδιασμού που επηρεάζει ένα ή περισσότερα κράτη μέλη θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο στη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς· πιστεύει ότι η αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών μελών πρέπει να περιλαμβάνει την ετοιμότητα παροχής βοήθειας σε όσους απειλούνται ή βρίσκονται σε δύσκολη θέση σε καταστάσεις ακραίας κρίσης, για παράδειγμα ως αποτέλεσμα φυσικών καταστροφών, τρομοκρατικών ενεργειών ή πολιτικά υπαγορευόμενης διακοπής του εφοδιασμού ή όταν απειλείται σοβαρά η ασφάλεια των πολιτών του κράτους μέλους·
7. τάσσεται υπέρ της ενίσχυσης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τους Γείτονες, με ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία με τις γειτονικές χώρες στον ενεργειακό τομέα, συμπεριλαμβανομένης της υποδομής μεταφορών, όπου πρέπει να αφιερωθεί ειδική οικονομική ενίσχυση· ζητεί την ολοκλήρωση της συνεργασίας ενεργειακής πολιτικής στα Προγράμματα Δράσης που καταρτίζονται στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής για τους Γείτονες·
8. αντιτίθεται στην χρήση της ενεργειακής πολιτικής ως εργαλείου άσκησης πίεσης στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων·
9. ζητεί από την Επιτροπή να εξετάσει, κατά τη σύναψη συμφωνιών με χώρες οι οποίες προμηθεύουν ενέργεια ή από τις οποίες γίνεται διαμετακόμιση, τη δυνατότητα να συμπεριληφθεί ρήτρα ενεργειακής ασφάλειας·
10. ενθαρρύνει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να αυξήσουν τις επενδύσεις στην έρευνα και στην διαμετακόμιση ενέργειας σε γειτονικές χώρες προωθώντας παράλληλα τον πλούτο και την οικονομική ανάπτυξη των εν λόγω χωρών·
11. επισημαίνει την έκκληση της Επιτροπής για έναν Ενεργειακό Χάρτη, κάτι που είχε υποστηρίξει στο παρελθόν το Κοινοβούλιο, και θεωρεί ότι είναι η κατάλληλη στιγμή να εξετάσουν τα κράτη μέλη περαιτέρω βήματα σε αυτή την κατεύθυνση·
12. επισημαίνει ότι μια κοινή ενεργειακή πολιτική πρέπει να βασίζεται τόσο σε μεμονωμένες όσο και σε επιμέρους διαφοροποιημένες στρατηγικές των κρατών μελών για μείωση της εξάρτησής τους από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο και κατά συνέπεια είναι συμπληρωματική προς τις εθνικές στρατηγικές και συντονίζει τα εθνικά μέτρα αντί να τα υποκαθιστά·
13. ζητεί να υπάρξει μια προσέγγιση που να βασίζεται στη δίκαιη αντιμετώπιση και την κοινή ευθύνη κατά την άσκηση της ενεργειακής πολιτικής σε εθνικό επίπεδο, έτσι ώστε κατά τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων να γίνεται διαβούλευση και με εκείνους τους εταίρους μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ οι οποίοι είναι πιθανότερο να θιγούν από τις εν λόγω αποφάσεις·
14. επισημαίνει την ανάγκη να ληφθούν απτά μέτρα με στόχο τη διαφοροποίηση του εφοδιασμού σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο και τη διερεύνηση όλων των δυνατών μέσων που αποβλέπουν στη μείωση της εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από εισαγόμενη ενέργεια·
15. θεωρεί ότι ο βαθμός εξάρτησης από το πετρέλαιο και ο βαθμός εξάρτησης από τις εισαγωγές πετρελαίου είναι θέματα που προκαλούν μεγάλη ανησυχία, ιδίως εάν ληφθούν υπόψη όλες οι προσπάθειες τις οποίες έχουν καταβάλει τα κράτη μέλη για να μειώσουν την εξάρτηση από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 και η κατά τα φαινόμενα αδυσώπητη αύξηση της κατανάλωσης στον τομέα των μεταφορών· κατά συνέπεια καλεί να διερευνηθούν όλες οι δυνατότητες που αποβλέπουν στη μείωση της εξάρτησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης από εισαγωγές στον ενεργειακό τομέα·
16. αναγνωρίζει την αυξανόμενη σημασία του φυσικού αερίου, καθώς το μερίδιό του στη συνολική κατανάλωση ενέργειας αυξάνεται και πλησιάζει το 25%, καθώς και την ανάγκη να χρησιμοποιούνται διαφορετικές στρατηγικές για την ασφάλεια του εφοδιασμού σε φυσικό αέριο, όπως η ανάπτυξη τερματικών σταθμών και εγκαταστάσεων αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου, καθώς και νέων αγωγών·
17. αναγνωρίζει το ρόλο που διαδραματίζει αυτή τη στιγμή η πυρηνική ενέργεια στη διατήρηση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού, και ως σημαντικό τμήμα του ενεργειακού μίγματος και για την αποφυγή κατ' εκτίμηση 312 εκατομμυρίων τόνων εκπομπών CO2 ετησίως (το 7% του συνόλου εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ)· οι τρέχουσες εκτιμήσεις οδηγούν σε πρόβλεψη κατά 12% αύξηση των εκπομπών CO2 στην ΕΕ έως το 2020, που πολύ υπολείπεται από τον στόχο του Κυότο για 8% μείωση·
18. θεωρεί ότι η εξέλιξη του πλαισίου του Κυότο μετά το 2012 επιβάλλεται να εξεταστεί ενδελεχώς από τώρα προκειμένου οι αγορές να μπορέσουν να συμπεριλάβουν το κόστος του άνθρακα στα βασικά επενδυτικά προγράμματα, αναγνωρίζοντας ότι η ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη ήδη πρόκειται να μειωθεί λόγω των υψηλότερων δαπανών για κόστος εργασίας και ηλεκτρικής ενέργειας·
19. επαναβεβαιώνει την ισχυρή στήριξή του στις ΑΠΕ· καλεί τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να επιτύχουν τους στόχους μεριδίου 12% στη συνολική κατανάλωση ενέργειας και 22,1% στην ηλεκτρική ενέργεια από ΑΠΕ και μεριδίου 5,75% στην κατανάλωση καυσίμων έως το 2010 και χαιρετίζει την έγκριση της οδηγίας για ηλεκτρική ενέργειας από ΑΠΕ·
20. υποστηρίζει ένθερμα ότι απαραίτητο τμήμα της διατήρησης ασφάλειας εφοδιασμού είναι η ταχεία μεταφορά των τρεχουσών διατάξεων της ΕΕ από όλα τα κράτη μέλη στο εθνικό τους δίκαιο, έτσι ώστε να επιτευχθεί μια πλήρως λειτουργούσα εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου προκειμένου να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα, η διαφάνεια και η αποδοτική χρήση της ενέργειας·
21. ζητεί επιμόνως κατά συνέπεια από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εγκρίνουν απτά μέτρα για μια πραγματικά αποτελεσματική ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά ενέργειας, όπως συγχρονισμός και συντονισμός των κανόνων του τομέα και εξασφάλιση της αμοιβαιότητας μεταξύ κρατών μελών στις διαδικασίες ελευθέρωσης, προώθηση κινήτρων για τις υποδομές του τομέα, λαμβάνοντας υπόψη τις προτεραιότητες των ΔΕΔ, και εξισορρόπηση των σχέσεων μεταξύ των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων οι οποίες λειτουργούν στην ελευθερωμένη αγορά της ΕΕ και των μονοπωλιακών κρατικών επιχειρήσεων οι οποίες λειτουργούν στις χώρες παραγωγούς·
22. θεωρεί απαραίτητη την περαιτέρω ανάπτυξη διασυνδέσεων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, που αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για να επιτευχθεί μια περισσότερο ολοκληρωμένη αγορά ενέργειας στην ΕΕ·
23. καλεί την Επιτροπή να αντισταθεί σε οποιαδήποτε μέτρα παρεμπόδισης της ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων και σε οποιαδήποτε στρέβλωση της εσωτερικής αγοράς που προκαλείται από την προστατευτική στήριξη ενός "εθνικού πρωταθλητή"·
24. καλεί το Συμβούλιο να δεχθεί τη θέση του Κοινοβουλίου για τις προτεραιότητες των ΔΕΔ έτσι ώστε να συμπληρωθούν οι ελλείποντες κρίκοι στα διευρωπαϊκά δίκτυα ενέργειας και να βελτιωθεί η ασφάλεια του εφοδιασμού καθώς και να ολοκληρωθεί η εσωτερική αγορά, με υποστήριξη συγκεκριμένων έργων όπου απαιτείται·
25. θεωρεί κατά συνέπεια ότι τα φορολογικά μέτρα θα ήταν πιο αποτελεσματικά ως κίνητρο παρά ως αποτρεπτικό μέτρο και ότι πρέπει να χρησιμοποιούνται μόνο στο πλαίσιο μιας δέσμης τεχνικών και ρυθμιστικών μέτρων, ενώ οι εθελοντικές συμφωνίες με τη βιομηχανία είναι ένα χρήσιμο πρότυπο των όσων μπορούν να επιτευχθούν·
26. θεωρεί επείγον να παρουσιάσει η Επιτροπή προτάσεις και να συνεργαστεί με τη βιομηχανία έτσι ώστε να επιταχυνθεί η εφαρμογή του υδρογόνου και των στοιχείων καυσίμου για μόνιμες και μακροπρόθεσμες βελτιώσεις στην ενεργειακή απόδοση και την εξοικονόμηση ενέργειας στον τομέα των μεταφορών, και υπογραμμίζει ότι η παραγωγή υδρογόνου είναι προτιμότερο να προέρχεται από πηγές ενέργειας που δεν εκπέμπουν CO2·
27. επισημαίνει το αξιόλογο δυναμικό για αυξήσεις της ενεργειακής απόδοσης, μειώσεις των εκπομπών ρύπων και μια παγκόσμια αγορά για νέο εξοπλισμό και συστήματα το οποίο προσφέρει η τεχνολογία του καθαρού άνθρακα και καλεί τον κλάδο και το 7ο Πρόγραμμα Πλαίσιο Ερευνών να προβούν σε επιτυχή επίδειξη συστημάτων παραγωγής ενέργειας από καθαρό άνθρακα· πιστεύει κατά συνέπεια ότι επιβάλλεται να διατηρηθεί μια βιώσιμη αυτόχθων βιομηχανία παραγωγής άνθρακα, αναγνωρίζοντας παράλληλα την ανάγκη για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και μείωση των επιδοτήσεων·
28. θεωρεί απαραίτητο η ΕΕ να δώσει το παράδειγμα διατηρώντας τις δαπάνες ερευνών του 7ου Προγράμματος Πλαισίου Ερευνών για μελλοντικές ενεργειακές τεχνολογίες, όπως η πυρηνική σύντηξη, τα στοιχεία καυσίμων, ο κύκλος υδρογόνου, οι ηλεκτρικοί συσσωρευτές και άλλα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας·
29. επισημαίνει ότι όλες οι προβλέψεις συγκλίνουν ότι οι συμβατικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας θα συνεχίσουν να αντιπροσωπεύουν μεγάλο μερίδιο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ακόμη και μακροπρόθεσμα και κατά συνέπεια τάσσεται υπέρ της προώθησης της έρευνας και ανάπτυξης στην αποδοτικότητα και στα μέσα αύξησης της αποδοτικότητας τέτοιων σταθμών παραγωγής ενέργειας·
30. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και στα κοινοβούλια των κρατών μελών.