ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ
14.5.2008
σύμφωνα με το άρθρο 103, παράγραφος 2, του Κανονισμού
των βουλευτών: Friedrich-Wilhelm Graefe zu Baringdorf, Alyn Smith, Milan Horáček, Marie-Hélène Aubert, Alain Lipietz, Frithjof Schmidt, Rebecca Harms, Caroline Lucas, Carl Schlyter, Bart Staes, Marie Anne Isler Béguin, Mikel Irujo Amezaga, Raül Romeva i Rueda, Kathalijne Maria Buitenweg και Jill Evans
εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE
σχετικά με την άνοδο των τιμών των τροφίμων στην ΕΕ και τις αναπτυσσόμενες χώρες
B6‑0221/2008
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την άνοδο των τιμών των τροφίμων στην ΕΕ και τις αναπτυσσόμενες χώρες
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, άρθρο 25 παράγραφος 1 που θίγει το θέμα του δικαιώματος στην τροφή,
– έχοντας υπόψη τις πρόσφατες συστάσεις της Διεθνούς Αξιολόγησης της Γεωργικής Επιστήμης και Τεχνολογίας για την Ανάπτυξη (IAASTD) σχετικά με την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων που ξεκίνησε και πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Αναπτυξιακού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών του, Οργανισμού Επισιτισμού και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), της Παγκόσμιας Τράπεζας και άλλων φορέων της Διεθνούς Κοινότητας,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Οκτωβρίου 2007 σχετικά με την άνοδο των τιμών των ζωοτροφών και των τροφίμων[1]
– έχοντας υπόψη το άρθρο 103, παράγραφος 2, του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκτόξευση των τιμών των τροφίμων οδήγησε σε συγκρούσεις για τα τρόφιμα στις αναπτυσσόμενες χώρες και σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα 33 τουλάχιστον χώρες εισαγωγής τροφίμων υπάρχει περίπτωση να αντιμετωπίσουν κοινωνική αναταραχή συνεπεία της όλο και πιο περιορισμένης πρόσβασης των φτωχών στα τρόφιμα,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο FAO υπολογίζει πως 826 εκατομμύρια άτομα υποφέρουν από το λιμό και τον υποσιτισμό και πολλά ακόμη εκατομμύρια απειλούνται στην περίπτωση που δεν θα βελτιωθεί σύντομα η πρόσβασή τους στους πόρους παραγωγής τροφίμων και στα ίδια τα τρόφιμα,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι 25.000 άτομα, εντός των οποίων τουλάχιστον 11.000 παιδιά πεθαίνουν καθημερινά ανά τον κόσμο λόγω λιμού και υποσιτισμού,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (ΠΕΠ) υπολογίζει ότι απαιτούνται τουλάχιστον 500 εκατομμύρια δολάρια επιπλέον για την εφαρμογή των προγραμματισμένων για το 2008 προγραμμάτων· ότι τα δημόσια και ιδιωτικά αποθέματα δημητριακών έχουν πέσει στα κατώτερα επίπεδα κατά τα τελευταία 40 χρόνια,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά τις τελευταίες δεκαετίες, η Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου έχουν επιβάλλει την ελευθέρωση του εμπορίου στις αναπτυσσόμενες χώρες, σε πολλές από τις οποίες έχει εγκαθιδρυθεί ένα κυρίαρχο πρότυπο γεωργίας ευρείας κλίμακας προσανατολισμένη προς τις εξαγωγές, σε βάρος της βιώσιμης τοπικής παραγωγής τροφίμων και των τοπικών αγορών τροφίμων,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη επενδύσεων στον τομέα της αγροτικής έρευνας, της ανάπτυξης της υπαίθρου και της κατάρτισης των γεωργών εκ μέρους των αρχών των αναπτυσσομένων χωρών και των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων εξέθεσε τους μικρούς γεωργούς ιδιαίτερα, στον αθέμιτο ανταγωνισμό, γεγονός που επιδείνωσε τη φτώχεια τους και τους κατέστησε περισσότερο ευάλωτους, ακόμη δε και μείωσε την ικανότητά τους να παράγουν αρκετά τρόφιμα,
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι για πολλές δεκαετίες οι επιδοτήσεις των εξαγωγών και η επισιτιστική βοήθεια, ειδικά από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, ήσαν υπεύθυνες για την καταστροφή της βοηθητικής γεωργίας και της γεωργίας σε μικρή κλίμακα στις αναπτυσσόμενες χώρες και άφησαν εκατομμύρια οικογένειες χωρίς γη και χωρίς επαρκή πρόσβαση στα τρόφιμα,
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με τις Εκθέσεις της Χιλιετίας για την Αξιολόγηση του Μικροσυστήματος, ο αριθμός των φτωχών στην Υποσαχάρια Αφρική προβλέπεται να ανέλθει από τα 315 εκατομμύρια το 1999 σε 404 εκατομμύρια έως το 2015 στην περίπτωση που θα συνεχισθεί η παρούσα τάση,
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τιμές στην πηγή για τα αγροτικά προϊόντα μειώνονταν για δεκαετίες στην ΕΕ και παγκοσμίως λόγω των πολιτικών παρέμβασης στην αγορά και επιδότησης των εξαγωγών που ευνοούσαν τις μεγάλες γεωργικές εκμεταλλεύσεις και τη συγκέντρωση υπερεθνικών βιομηχανιών μεταποίησης τροφίμων εις τρόπον ώστε οι τιμές αυτές να μην καλύπτουν το κόστος παραγωγής των περισσοτέρων μικρών παραγωγών,
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι με την εξέλιξη αυτή η βιομηχανία τροφίμων και ζωοτροφών αύξησε τις τιμές των μεταποιημένων προϊόντων χρησιμοποιώντας τη δύναμή της στην αγορά προκειμένου να αυξήσει τα κέρδη της σε βαθμό που υπερβαίνει κατά πολύ ένα λογικό ποσοστό της πρώτης γεωργικής ύλης που αγόραζε,
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρόσφατη επισιτιστική κρίση αποτελεί επίσης συνέπεια της αυξημένης κερδοσκοπίας στα γεωργικά προϊόντα και προϊόντα διατροφής, καθώς και των αυξημένων ξηρασιών και πλημμυρών που οφείλονται στην κλιματική αλλαγή, αυξάνοντας τον ανταγωνισμό μεταξύ της παραγωγής τροφίμων και βιοκαυσίμων, την ανεξέλεγκτη ελευθέρωση του εμπορίου, του αυξανόμενου παγκόσμιου πληθυσμού, της αύξησης των τιμών του πετρελαίου και ως εκ τούτου της τιμής της γεωργικής παραγωγής και της αυξημένης παγκόσμιας ζήτησης για ζωοτροφές λόγω αλλαγής των διατροφικών συνηθειών στις ανερχόμενες παγκόσμιες οικονομίες,
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπό το πρίσμα της παγκόσμιας δημοσιονομικής κρίσης η αυξημένη χρήση των γεωργικών αγαθών για την παραγωγή κρέατος και βιοκαυσίμων ενθάρρυνε την κερδοσκοπία στα γεωργικά αγαθά, η οποία πρέπει επειγόντως να αντιμετωπιστεί και να ελεγχθεί σε παγκόσμιο επίπεδο,
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η φωνή της ΕΕ, ως δωρητής αναπτυξιακής βοήθειας και σημαντικός εμπορικός εταίρος, στο πλαίσιο των διμερών και πολυμερών διαπραγματεύσεων έχει ιδιαίτερο βάρος και θα έπρεπε να χρησιμοποιείται με υπεύθυνο τρόπο, περιλαμβανομένης της προώθησης της χρήσης μέσων που θα ευνοήσουν κοινωνικώς δίκαιους και περιβαλλοντικώς υγιείς εμπορικούς κανόνες όπως είναι η αντίληψη της ειδικής πρόσβασης στην αγορά που πρότεινε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
1. θεωρεί ότι η πρόσβαση στα τρόφιμα και την υγιή διατροφή αποτελεί βασικό ανθρώπινο δικαίωμα που πρέπει να διασφαλίζεται και για τον πληθυσμό των αναπτυσσομένων χωρών· ζητεί ως εκ τούτου τη λήψη των καταλλήλων μέτρων για την εφαρμογή των διατάξεων της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου σχετικά με το δικαίωμα στην τροφή·
2. εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για τις αρνητικές επιπτώσεις των αυξημένων τιμών των τροφίμων για τους φτωχούς και τον αυξημένο υποσιτισμό και λιμό· προειδοποιεί ωστόσο ότι οι τιμές στην πηγή πρέπει να καλύπτουν το κόστος των μικρών παραγωγών προκειμένου να διασφαλίζεται η διατροφική ασφάλεια, ιδίως στις αναπτυσσόμενες χώρες και ότι η τάση προς μια περαιτέρω μονοπωλιοποίηση των αγορών τροφίμων από εταιρείες που εμπορεύονται σπόρους και τους λιανοπωλητές πρέπει να αντιμετωπιστούν και να ελεγχθούν επαρκώς· καλεί σχετικά την Επιτροπή να προτείνει ένα εκτεταμένο πλαίσιο Συμφωνίας Δίκαιου Εμπορίου, δεδομένου ότι η ιδιαίτερη αυτή εμπορική αντίληψη έχει αποδειχθεί ότι προστατεύει από την αστάθεια των τιμών των τροφίμων και ενισχύει τις δίκαιες για τον παραγωγό τιμές·
Εξωτερικές πολιτικές
3. θεωρεί ότι μια πραγματική καταπολέμηση του λιμού απαιτεί μια βιώσιμη αναπτυξιακή πολιτική σε παγκόσμιο επίπεδο προκειμένου να μπορούν οι αναπτυσσόμενες χώρες να παράγουν και να παρέχουν στον πληθυσμό τους επαρκείς ποσότητες νερού και τροφίμων θεωρώντας ότι δεν είναι αποδεκτό το εμπόριο γεωργικών προϊόντων και η επισιτιστική βοήθεια που υποσκάπτουν τη διατροφική ασφάλεια·
4. αναγνωρίζει τη σημαντική συμβολή των μικρομεσαίων γεωργικών εκμεταλλεύσεων στη σταθερότητα του εφοδιασμού σε τρόφιμα και ζητεί ως εκ τούτου ουσιαστική υποστήριξη για υγιή γεωργικά συστήματα, κριτήρια χρηστής διακυβέρνησης όσον αφορά τις πρωτοβουλίες ανακατανομής των γαιών, βιώσιμες γεωργικές πρακτικές, επιμορφωτικά προγράμματα και προώθηση της πρόσβασης στη γη στο πλαίσιο των αναπτυξιακών προγραμμάτων·
5. πιστεύει ότι η καταπολέμηση του λιμού πρέπει να βασίζεται στην αναγνώριση του δικαιώματος μιας χώρας ή περιφέρειας να εγκρίνει μέτρα για τη διατροφική ασφάλεια και κυριαρχία και στρατηγικές για την προστασία του τρόπου ζωής του πληθυσμού και των κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών δικαιωμάτων·
6. καλεί ως εκ τούτου την Επιτροπή, ως διαπραγματευτή σε πλαίσιο ΠΟΕ, να καταβάλλει μεγαλύτερες προσπάθειες προκειμένου να δοθούν ιδιαίτερα στις φτωχότερες αναπτυσσόμενες χώρες οι ευκαιρίες για να προστατεύσουν την τοπική παραγωγή τροφίμων και να μην τους ασκούνται πιέσεις όπως στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για Συμφωνίες Οικονομικής Εταιρικής Σχέσης να εγκαταλείψουν τους δασμούς εξαγωγής ή να ελέγχουν τις ποσότητες που εξάγουν στην περίπτωση που τα μέσα αυτά αιτιολογούνται από λόγους εθνικής διατροφικής ασφάλειας·
7. καλεί την ΕΕ και τις άλλες βιομηχανικές χώρες καθώς και τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να μην εξαναγκάσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες να ελευθερώσουν ή να ιδιωτικοποιήσουν βασικούς τομείς της οικονομίας και οι δημόσιες υπηρεσίες που είναι ζωτικής σημασίας για τον πληθυσμό·
8. χαιρετίζει την πρωτοβουλία της αμερικανικής κυβέρνησης να αποδεσμεύσει επισιτιστική βοήθεια και θεωρεί την πρωτοβουλία αυτή ως ένα πρώτο σημαντικό βήμα για τη μεταρρύθμιση του όλου προγράμματος επισιτιστικής βοηθείας προκειμένου να λαμβάνεται πλήρως υπόψη η ανάγκη υποστήριξης της ενισχυμένης διατροφικής ασφάλειας σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο που στο παρελθόν συχνά υπεσκάπτετο από τη δέσμευση της επισιτιστικής βοηθείας των ΗΠΑ·
9. καλεί την Επιτροπή να προτείνει σε πλαίσιο ΠΟΕ μια πρωτοβουλία για την αξιολόγηση της σταθερότητας των τιμών των αγαθών και άλλα μέσα διαχείρισης του εφοδιασμού· καλεί την ΕΤΕ να διερευνήσει τις δυνατότητες για την άμεση ίδρυση ενός ταμείου εγγυήσεων που θα υποστηρίζει τα εθνικά πλαίσια μικροπιστώσεων και τα πλαίσια αποφυγής των κινδύνων που θα λειτουργεί έχοντας κατά νου τις ανάγκες των τοπικών παραγωγών τροφίμων, ιδίως στις φτωχότερες αναπτυσσόμενες χώρες·
10. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αφιερώσουν σημαντικό τμήμα του προϋπολογισμού τους για αναπτυξιακή βοήθεια στη γεωργική έρευνα και κατάρτιση καθώς και στις ανταλλαγές των βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των γεωργών προκειμένου να προωθηθεί μια παραγωγή προσανατολισμένη στην τοπική αγορά και να αναπτυχθούν περαιτέρω αποτελεσματικά και βιώσιμα συστήματα συγκομιδής όπως η αμειψισπορά και οι μικτές καλλιέργειες ιδίως δε η προσαρμοσμένη σε τοπικό επίπεδο γεωργία και κτηνοτροφία χωρίς ΓΤΟ προκειμένου να δημιουργηθεί σταθερότητα στον τοπικό εφοδιασμό τροφίμων και υγιή γεωργικά συστήματα που μακροπρόθεσμα θα χρειάζονται χαμηλές ποσότητες ενέργειας·
11. είναι πεπεισμένο ότι η μείωση του βαθμού της διατροφικής ασφάλειας στις περισσότερο αναπτυσσόμενες χώρες συνδέεται έμμεσα με την αυξημένη ελευθέρωση του εμπορίου γεωργικών προϊόντων· καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει τις επιπτώσεις που έχουν οι σημερινές πολιτικές ελευθέρωσης του εμπορίου στο λιμό και τη φτώχεια στις αναπτυσσόμενες χώρες·
Εσωτερικές πολιτικές
12. θεωρεί, υπό το πρίσμα του αυξημένου ανταγωνισμού μεταξύ της παραγωγής τροφίμων και βιοκαυσίμων, ότι η χρήση της οργανικής ύλης για την παραγωγή ενέργειας μπορεί να συμβάλλει σε ένα βιώσιμο ενεργειακό μίγμα υπό την προϋπόθεση ότι τα απόβλητα και η κόπρος θα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή βιοαερίου και ότι η παραγωγή ενέργειας δεν θα ανταγωνίζεται την παραγωγή τροφίμων·
13. επισημαίνει ότι τα καταναλωτικά πλαίσια με υψηλή λήψη ζωικών προϊόντων όπως το γάλα, κρέας και αυγά οδηγούν σε μεγαλύτερη συνολική ζήτηση γεωργικών αγαθών και σε μεγαλύτερες εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και ζητεί ως εκ τούτου τη σήμανση των τροφίμων προκειμένου να εμφανίζεται η όλη ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για την παραγωγή τους·
14. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αποφύγουν την περαιτέρω μαζική παύση της καλλιέργειας αρόσιμων γαιών για κατασκευαστικούς σκοπούς και για μεταφορές και ζητεί ως εκ τούτου από την Επιτροπή να αναπτύξει κριτήρια που θα μειώνουν την κάλυψη της γης από οικοδομικά και μεταφορικά προγράμματα στο πλαίσιο των αξιολογήσεων των επιπτώσεων στο περιβάλλον·
15. καλεί επειγόντως την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναθεωρήσουν την ΚΓΠ προκειμένου να προσδιοριστεί μια βιώσιμη ισορροπία μεταξύ της παραγωγής τροφίμων, ζωοτροφών και ενέργειας με βάση μια αξιολόγηση επιπτώσεων της διατροφικής ασφάλειας·
16. καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει μια πλήρη αξιολόγηση των επιπτώσεων που έχουν οι πολιτικές και τα προγράμματα της ΕΕ στους τομείς της ενέργειας, της ανάπτυξης της γεωργίας του εξωτερικού εμπορίου και της βιομηχανίας προκειμένου να αναληφθεί η πλήρης ευθύνη για καλύτερα μέσα και μέτρα διατροφικής ασφάλειας σε παγκόσμιο επίπεδο·
17. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και τα συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης για τη Βιοποικιλότητα.