PROJEKT REZOLUCJI
11.6.2008
zgodnie z art. 103 ust. 2 Regulaminu
złożyli Daniel Cohn-Bendit, Bart Staes, Satu Hassi, Hélène Flautre, Marie Anne Isler Béguin oraz Angelika Beer
w imieniu grupy politycznej Verts/ALE
w sprawie organizacji jedenastego szczytu UE-Rosja w dniach 26-27 czerwca 2008 r. w Chanty-Mansyjsku
B6‑0301/2008
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie organizacji jedenastego szczytu UE-Rosja w dniach 26-27 czerwca 2008 r. w Chanty-Mansyjsku
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Federacji Rosyjskiej, zwłaszcza te z dnia 26 kwietnia 2007 r.[1], 10 maja 2007 r.[2] i 13 marca 2008 r.[3],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 listopada 2007 r.[4] w sprawie szczytu UE-Rosja,
– uwzględniając umowę o partnerstwie i współpracy między UE a Rosją, która weszła w życie w 1997 r. i wygasła z końcem 2007 r.,
– uwzględniając konsultacje UE - Rosja na temat praw człowieka,
– uwzględniając art. 103 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że w dniu 7 maja Dmitrij Miedwiediew został oficjalnie zaprzysiężony na prezydenta Federacji Rosyjskiej; mając na uwadze, że kilka godzin po objęciu urzędu nowy prezydent mianował byłego prezydenta Władimira Putina premierem; mając na uwadze, że dzień później nominacja W. Putina na premiera została zatwierdzona przez Dumę przeważającą większością głosów,
B. mając na uwadze, że stosunki handlowe i gospodarcze pomiędzy UE a Rosją stale się rozwijają, wzmacniając współzależność stron pomimo coraz liczniejszych nieporozumień i rosnącej nieufności odnośnie podstawowych kwestii politycznych,
C. mając na uwadze, że po znaczących postępach w sprawie rosyjskiego embargo na import mięsa i innych produktów rolnych z Polski oraz zapewnieniach w sprawie zamknięcia gazociągu Drużba, postrzeganego przez Litwę jako polityczne działania odwetowe, ostatecznie osiągnięto porozumienie między państwami członkowskimi w sprawie finalizacji nowego mandatu negocjacyjnego dla nowej umowy zastępującej obecną umowę o partnerstwie i współpracy (UPiW), która wygasła z końcem ubiegłego roku,
D. mając na uwadze, że niebywałe znaczenie ma to, by UE przemawiała jednym głosem, aby wykazywała głęboką wewnętrzną solidarność i przyjęła wspólne stanowisko, a państwa członkowskie żeby powstrzymały się od przyjęcia propozycji Rosji, aby nawiązać stosunki dwustronne z najbardziej zainteresowanymi spośród tych państw; mając z drugiej strony na uwadze, że państwa członkowskie powinny działać w poczuciu odpowiedzialności i bezstronnie, powstrzymując się od korzystania z przysługującego im prawa weta podczas kompleksowych i złożonych negocjacji,
E. mając na uwadze, że podczas niedawnego szczytu NATO w Bukareszcie zaproponowano Rosji nowe ustępstwa celem zyskania wsparcia dla umiejscowienia przez USA tarcz antyrakietowych w Polsce i Republice Czeskiej; mając na uwadze, że UE powinna mieć prawo głosu w tych rozmowach oraz że powinna podjąć wszelkie wysiłki w celu wypracowania wspólnego stanowiska w tej kwestii, która ma negatywny wpływ na jej ogólne bezpieczeństwo, może zagrażać jej polityce zagranicznej oraz doprowadzić do nowego wyścigu zbrojeń w Europie,
F. mając na uwadze, że misja EPBiO w zakresie praworządności w Kosowie nadal nie posiada jasnej podstawy prawnej także w związku ze sprzeciwem Rosji wobec przewidywanego przejścia i stopniowego zastępowania UNMIK przez EULEX; mając na uwadze, że to niejasne stanowisko przydaje niepewności już niestabilnej i napiętej sytuacji, która może rozprzestrzenić się na kraje sąsiadujące,
G. mając na uwadze, że ostatnie wybory powszechne i prezydenckie nie spełniały norm międzynarodowych; mając na uwadze, że nie podjęto znaczących wysiłków służących przeciwdziałaniu procesowi ograniczania praw człowieka i swobód demokratycznych, jaki ma w ostatnich latach miejsce w Federacji Rosyjskiej, oraz rosnącej samocenzurze i kontroli środków masowego przekazu przez rząd,
H. mając na uwadze, że śledztwa w sprawie zabójstw dziennikarzy, a w szczególności Anny Politkowskiej nie przyniosły żadnych rezultatów, ukazując niezdolność policji i sądownictwa do wykrycia i ukarania winnych tych zbrodni,
I. mając na uwadze, że jako członek Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Rady Europy, Federacja Rosyjska zobowiązała się do poszanowania wolności słowa i zgromadzeń; mając na uwadze, że UE ma być połączona z Rosją strategicznym partnerstwem opartym na wartościach demokracji, przestrzeganiu praw człowieka i na praworządności,
J. mając na uwadze, że energia nadal odgrywa główną i strategiczną rolę w stosunkach UE- Rosja; mając na uwadze, że silne uzależnienie UE od paliw kopalnych podważa rozwijanie zrównoważonego, spójnego i opartego na wartościach podejścia wobec Rosji,
K. mając na uwadze, że ów brak spójności w pełni uwidacznia się w nieśmiałej krytyce ze strony Rady, Komisji i państw członkowskich przypadków naruszania praw człowieka w Rosji oraz sytuacji na Kaukazie, w szczególności w odniesieniu do Czeczenii, które to kwestie są poruszane rzadko lub tylko na marginesie spotkań dwustronnych,
L. mając na uwadze, że niektóre państwa członkowskie włączyły się do projektu gazociągu South Stream (Południowy Strumień) prowadzonego przez Gazprom i ENI; mając na uwadze, że projekt ten zagraża projektowi gazociągu Nabucco, który jest uważany przez UE za strategiczny,
M. mając na uwadze, że pokój i stabilizacja w państwach sąsiadujących leżą w interesie zarówno Rosji jak i UE; mając na uwadze, że po decyzji władz rosyjskich dotyczącej nawiązania stosunków prawnych z separatystycznymi republikami Abchazją i Południową Osetią sytuacja w tych gruzińskich regionach ulega dalszemu pogorszeniu, co kwestionuje rolę sił rosyjskich jako neutralnych sił pokojowych i osłabia terytorialną integralność Gruzji,
1. z zadowoleniem przyjmuje odniesienia w przemówieniu inauguracyjnym nowego prezydenta Dmitrija Miedwiediewa do znaczenia praw obywatelskich oraz fakt, że we wcześniejszych przemówieniach publicznie opowiedział się za rządami prawa i podkreślił znaczenie praw człowieka; oczekuje, że za tymi oświadczeniami pójdą czyny i że Rosja przeprowadzi konieczne reformy, które utorują drogę pełnoprawnemu systemowi demokratycznemu;
2. potwierdza w związku z tym swoją opinię, że obecnie partnerstwo z Federacją Rosyjską może mieć jedynie charakter pragmatyczny; uważa niemniej jednak, że po osiągnięciu porozumienia między państwami członkowskimi należy podjąć wszelkie wysiłki na rzecz zobowiązania i zmobilizowania Rosji, w konstruktywny i otwarty sposób, do rozpoczęcia negocjacji w sprawie nowego i szeroko zakrojonego porozumienia, opartego na rzeczywiście wspólnych wartościach i interesach;
3. uważa, że plany działania w zakresie wdrożenia czterech wspólnych obszarów powinny być postrzegane jako punkt wyjściowy dla negocjacji dotyczących nowego porozumienia;
4. jeszcze raz podkreśla, że demokracja i prawa człowieka muszą leżeć u podstaw wszelkich przyszłych porozumień z Federacją Rosyjską, w szczególności w odniesieniu do zdefiniowania i włączenia do nich skutecznej i operacyjnej klauzuli dotyczącej praw człowieka, oraz że jakość i wymiar przyszłych stosunków zależą od poszanowania i wspierania takich wartości;
5. ponawia swój apel o nasilenie konsultacji UE-Rosja w kwestii praw człowieka z udziałem innych rosyjskich ministrów, nie tylko ministra spraw zagranicznych i przy pełnym zaangażowaniu Parlamentu Europejskiego na wszystkich szczeblach, tak aby stały się one bardziej skuteczne i zorientowane na osiągniecie konkretnych wyników; uważa w związku z tym, że organizowane przez Komisję przed oficjalnymi konsultacjami spotkania informacyjne, w których uczestniczą podmioty społeczeństwa obywatelskiego, stanowią ważne narzędzie, które powinno zostać należycie wzmocnione i uwzględnione przez władze rosyjskie w celu przekształcenia go w pełni legalne seminarium gromadzące pracowników naukowych, przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i urzędników reprezentujących obydwie strony;
6. w związku z tym z zaniepokojeniem zauważa wahania władz rosyjskich co do zainicjowania prawdziwego dialogu z Parlamentem Europejskim w kwestii praw człowieka, nieuczestniczenie w posiedzeniach podkomisji ds. praw człowieka przygotowującej konsultacje UE-Rosja dotyczące praw człowieka oraz nieprzyjęcie delegacji podkomisji w 2007 r.;
7. wzywa władze rosyjskie do zastosowania się do wszystkich orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i do bezzwłocznego ratyfikowania protokołu w sprawie reformy tego organu; zwraca się do Federacji Rosyjskiej o ratyfikowanie protokołu dodatkowego nr 14 do Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka;
8. podkreśla, że silne i niezależne społeczeństwo obywatelskie jest fundamentalnym i niezastąpionym elementem prawdziwej i dojrzałej demokracji; w związku z tym wyraża głębokie zaniepokojenie pogarszającą się sytuacją obrońców praw człowieka i trudnościami napotykanymi przez organizacje pozarządowe zajmujące się promowaniem praw człowieka i ochrony środowiska oraz kwestiami ekologicznymi w związku z rejestrowaniem się i wykonywaniem swoich zadań; wyraża wyjątkowe zaniepokojenie nowo przyjętymi zmianami w przepisach dotyczących ekstremizmu, co może mieć wpływ na swobodny przepływ informacji i doprowadzić władze rosyjskie do dalszego ograniczania swobody wyrażania się niezależnych dziennikarzy i oponentów politycznych;
9. wyraża głębokie zaniepokojenie dyplomatycznymi wysiłkami Federacji Rosyjskiej, aby ograniczyć działania Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR), przedstawiając OBWE propozycje zmniejszenia misji obserwacyjnych na wybory oraz wprowadzając zakaz publikacji ich sprawozdań bezpośrednio po zakończeniu wyborów; podkreśla niezastąpioną rolę, jaką odgrywa ta organizacja w przemianach systemów totalitarnych w demokratyczne; zaznacza, że wolny i sprawiedliwy proces wyborczy stanowi podstawę prawdziwej i pełnoprawnie funkcjonującej demokracji oraz że misje obserwacyjne OBWE mogą mieć znaczący wkład w tym kierunku;
10. wskazuje, że porozumienie w sprawie ułatwień wizowych musi być postrzegane jako pierwszy krok na drodze do ruchu bezwizowego pomiędzy UE i Rosją; wzywa w związku z tym do uregulowania statusu obywateli UE zamieszkujących w Rosji, a w szczególności do zniesienia barier biurokratycznych, które uniemożliwiają obywatelom UE otrzymanie wiz długoterminowych;
11. odnotowuje intensyfikację dialogu w sprawie energii, ale wyraża zaniepokojenie faktem, że państwo rosyjskie odzyskuje kontrolę nad wszystkimi zasobami, w tym nad energią, zapominając o politycznych inwestycjach w demokratyzację stosunków gospodarczych oraz poprawę przejrzystości i odpowiedzialności za decyzje podejmowane w dziedzinie przemysłu, czemu towarzyszy brak jasnych celów politycznych w dziedzinie zrównoważonego rozwoju i wydajności zasobów; wzywa Rosję do szybkiego wprowadzenia do prawa krajowego najlepszych praktycznych wzorców międzynarodowych w dziedzinie przejrzystości i odpowiedzialności wobec opinii publicznej oraz zasad zawartych w Karcie Energetycznej;
12. wyraża ubolewanie z powodu braku jakichkolwiek konsultacji pomiędzy państwami członkowskimi przed podpisaniem porozumień dwustronnych z Moskwą mających wpływ na ogół polityki UE; wyraża ubolewanie z powodu wykorzystywania przez Rosję energii jako instrumentu politycznego, jak również z powodu braku koordynacji przy podpisywaniu przez państwa członkowskie dwustronnych porozumień energetycznych, które zagrażają interesom i stawiają pod znakiem zapytania strategiczne projekty UE jako całości i poszczególnych państw członkowskich; wskazuje w związku z tym, że silna zależność energetyczna UE od Federacji Rosyjskiej poważnie osłabia spójność, asertywność i trwałość wspólnej polityki zagranicznej;
13. zdecydowanie zachęca obu partnerów do przyjęcia wspólnego podejścia celem ograniczenia zmian klimatycznych do maksymalnego wzrostu temperatur o 2°C w porównaniu do poziomów sprzed rewolucji przemysłowej poprzez sprawiedliwy wkład w wysiłki mające na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych przez kraje uprzemysłowione i rozwijające się, zgodnie z zakresem ich odpowiedzialności i możliwościami poszczególnych państw;
14. uznaje, że do 2050 r. światowe emisje muszą zostać zmniejszone o przynajmniej 50% w stosunku do poziomu z 1990 r.; podkreśla w związku z tym szczególną odpowiedzialność państw uprzemysłowionych w przejęciu wiodącej roli w redukcji emisji oraz uważa, że konieczne jest ograniczenie emisji przez państwa uprzemysłowione o 30% do roku 2020; wzywa Rosję do odgrywania aktywnej roli w przyszłych negocjacjach międzynarodowych i do ułatwienia szybkiego zawarcia porozumienia najpóźniej do 2009 r. w celu zapewnienia ciągłości światowego rynku węgla;
15. wyraża zaniepokojenie stanem bezpieczeństwa sektora nuklearnego w Federacji Rosyjskiej, jej planami eksportu technologii i materiałów nuklearnych do innych krajów oraz związanym z tym zagrożeniem bezpieczeństwa i ryzykiem proliferacji; wzywa Federację Rosyjską do wstrzymania transportu materiałów jądrowych oraz ich przeróbki, ponieważ działania te stwarzają potencjalne zagrożenie proliferacją;
16. wzywa Federację Rosyjską do wsparcia rozwoju jej przemysłu energii odnawialnych w oparciu o dostępne ogromne zasoby zrównoważone środowiskowo; wzywa Federację Rosyjską do zagwarantowania właściwych norm środowiskowych przy wszystkich projektach związanych z ropą naftową i gazem, powstających lub planowanych na jej terytorium;
17. potępia w szczególności ciągłe naruszanie praw człowieka w Czeczenii, gdzie stale dochodzi do pozasądowych egzekucji, porwań i tortur, a także istnieją nielegalne miejsca przetrzymywania więźniów; podkreśla w związku z tym, że rząd rosyjski w październiku 2006 r. nie uznał pełnomocnictw specjalnego sprawozdawcy ds. tortur, który planował odwiedzić więzienia na Północnym Kaukazie bez wcześniejszego uprzedzenia;
18. podkreśla, że Federacja Rosyjska podpisała i ratyfikowała Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z grudnia 1984 r. oraz Europejską konwencję o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu z 1987 r., a jako członek Rady Europy zobowiązana jest przestrzegać art. 6 Europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka, który zapewnia prawo do uczciwego procesu;
19. wzywa władze Rosji do zwalczania arbitralności, do respektowania zasady praworządności i do niewykorzystywania wymiaru sprawiedliwości jako narzędzia o charakterze politycznym; w związku z tym zwraca uwagę na przypadek byłych właścicieli firmy Jukos, Michaiła Chodorkowskiego i Płatona Lebiediewa, którzy - skazani za oszustwa i uchylanie się od płacenia podatków - uznani zostali przez Parlament Europejski za więźniów politycznych, co wyrażono w liście otwartym do prezydenta Putina w lipcu 2006 roku;
20. absolutnie nie wierzy, że Europa w dającej się przewidzieć przyszłości potrzebować będzie systemu pocisków w celu ochrony swojego terytorium przed pociskami balistycznymi dalekiego zasięgu z głowicami bojowymi przenoszącymi broń masowego rażenia, wystrzeliwanymi przez wrogie państwa lub podmioty niepaństwowe; odnotowuje rosyjskie obawy z tym związane i wzywa Moskwę do dalszego przestrzegania Traktatu o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie (CFE); wyraża przekonanie, że w celu zapobieżenia wyścigowi zbrojeń, długoterminowym zagrożeniom terrorystycznym i innym zagrożeniom europejskiego i globalnego bezpieczeństwa, należy dokonać ogromnych inwestycji w strategie zapobiegania konfliktom i inicjatywy rozbrojeniowe i należy pilnie nasilić bezpośredni dialog z Moskwą w celu wspólnego wypracowania zadowalającego obie strony porozumienia;
21. wzywa Rosję do przyjęcia bardziej konstruktywnego stanowiska w sprawie Kosowa i do nie sprzeciwiania się wysłaniu misji EULEX oraz pełnego poparcia OBWE i potwierdzenia jej mandatu w celu umożliwienia pełnego wdrożenia wszelkich gwarancji przewidzianych w konstytucji Kosowa oraz zobowiązań podjętych przez władze Kosowa w odniesieniu do decentralizacji instytucji i ochrony społeczności mniejszościowych, a także spuścizny kulturowej i architektonicznej;
22. wyraża ubolewanie z powodu decyzji władz moskiewskich o nawiązaniu oficjalnych stosunków z władzami de facto separatystycznych republik gruzińskich oraz jednostronnej decyzji zwiększenia liczebności rosyjskich sił pokojowych w Abchazji, pogarszając tym samym już napiętą sytuację; uważa, że obecna forma utrzymywania pokoju musi zostać zmieniona, ponieważ oddziały rosyjskie nie mogą być dłużej uznawane za neutralne i wzywa do silniejszego zaangażowania Europy w kwestie „zamrożonych konfliktów” w celu osiągnięcia postępów w procesie pokojowym; wzywa Radę i Komisję do podjęcia wszelkich starań mających na celu złagodzenie napięcia i do stanowczego poruszenia tej kwestii ze stroną rosyjską oraz nalega, by rosyjskie władze nie sprzeciwiały się obecności UE w cywilnych i wojskowych operacjach utrzymywania pokoju;
23. wyraża głębokie zaniepokojenie trudną sytuacją lokalnych społeczności (Chantów, Mansów i Nieńców) żyjących w regionie, w którym odbędzie się szczyt i wzywa władze w Moskwie do poczynienia koniecznych kroków w celu ochrony ich praw;
24. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, państwom członkowskim oraz rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej.