ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ
17.9.2008
σύμφωνα με το άρθρο 108, παράγραφος 5, του Κανονισμού
των βουλευτών: Esko Seppänen, Bairbre de Brún, Roberto Musacchio και Miloslav Ransdorf
εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL
σχετικά με τον έλεγχο των τιμών της ενέργειας
B6‑0435/2008
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τον έλεγχο των τιμών της ενέργειας
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 108, παράγραφος 5, του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η τιμή της ενέργειας επηρεάζει το κόστος των περισσότερων βασικών αγαθών και εμπορευμάτων,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η τιμή του φυσικού αερίου προβλέπεται να αυξηθεί σημαντικά κατά την προσεχή περίοδο θέρμανσης σε σχέση με την προηγούμενη,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα προσεχή έτη η ενεργειακή κρίση θα επιδεινωθεί και θα οξύνεται διαρκώς, ότι οι πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι, και ότι χρειάζεται να βρεθεί μια λύση για το πρόβλημα,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι είμαστε μάρτυρες μια πρωτόγνωρης αύξησης των τιμών των καυσίμων, η οποία έχει καταστροφικές συνέπειες στην οικονομική δραστηριότητα σε διάφορους τομείς: μεταφορές και λοιπές υπηρεσίες, βιομηχανία, γεωργία και αλιεία,
1. επισημαίνει ότι ο κόσμος πλησιάζει στο λεγόμενο σημείο καμπής (Oil Peak), μετά το οποίο η παροχή πετρελαίου δεν θα ανταποκρίνεται στη ζήτηση και οι τιμές του πετρελαίου και άλλων ορυκτών καυσίμων θα είναι σταθερά υψηλές·
2. επισημαίνει ότι τα παράγωγα επί της τιμής του πετρελαίου, στα οποία το συνολικό ύψος των συναλλαγών έχει φτάσει σε επίπεδα έξι φορές υψηλότερα από τις πραγματικές συναλλαγές, είναι άκρως κερδοσκοπικά και προκαλούν αναταράξεις στην αγορά·
3. επισημαίνει ότι η εναρμόνιση των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και αερίου συνιστά αναπόσπαστο τμήμα της διαδικασίας ελευθέρωσης των ευρωπαϊκών αγορών ενέργειας·
4. επισημαίνει ότι το κύριο μέσο για την ελευθέρωση και την εναρμόνιση των αγορών ενέργειας είναι η διαμόρφωση των τιμών χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας και του αερίου· επισημαίνει ότι τα κύρια σημεία συναλλαγών στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας θα είναι τα χρηματιστήρια ενέργειας· επισημαίνει ότι στα χρηματιστήρια αυτά η τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας είναι ανεξάρτητη από το γενικό ή το μέσο κόστος παραγωγής και εξαρτάται από την προσφορά και τη ζήτηση, με πολλά στοιχεία κερδοσκοπίας·
5. επισημαίνει ότι στόχος της εναρμόνισης είναι η τιμολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας και του αερίου με παρόμοιο τρόπο σε όλες τις χώρες της ΕΕ· παρατηρεί ότι τούτο δεν συνεπάγεται χαμηλότερες τιμές σε όλα τα κράτη μέλη αλλά αυξήσεις των τιμών στις χώρες στις οποίες η ενέργεια είναι σήμερα φτηνότερη από το μέσο όρο της ΕΕ·
6. επισημαίνει ότι στις χονδρικές αγορές μετρητοίς (spot) κάθε συμμετέχων υποβάλλει μια προσφορά που συνίσταται σε μια τιμή και στην ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να προσφερθεί στην τιμή αυτή, και το χρηματιστήριο αναθέτει στους προσφέροντες συμβάσεις προμήθειας αρχίζοντας από τη χαμηλότερη προσφορά, μέχρι να ικανοποιηθεί η προβλεπόμενη ζήτηση· παρατηρεί ότι η προσφορά του τελευταίου σταθμού παραγωγής στον οποίο ανατίθεται σύμβαση καθορίζει την τιμή όλων των συμβάσεων διαμορφώνοντας ίδια τιμή για το σύνολο της ηλεκτρικής ενέργειας· επισημαίνει ότι οι σταθμοί παραγωγής δεν πληρώνονται σύμφωνα με την προσφορά τους αλλά σύμφωνα με την προσφορά του οριακού παραγωγού με το μέγιστο μεταβλητό κόστος·
7. επισημαίνει ότι το συγκεκριμένο σύστημα διαμόρφωσης των τιμών, που αποτελεί κύριο συστατικό στοιχείο της εναρμονισμένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ευνοεί αδικαιολόγητα τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς και τα πυρηνικά εργοστάσια, που έχουν χαμηλό μεταβλητό κόστος, δεδομένου ότι εξασφαλίζουν ίδια τιμή με τις μονάδες παραγωγής οι οποίες χρησιμοποιούν πετρέλαιο και άνθρακα, που είναι ακριβότερες πρώτες ύλες·
8. ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει εναλλακτικές λύσεις στο συγκεκριμένο τρόπο διαμόρφωσης των τιμών, ο αυτόματος χαρακτήρας του οποίου αποτελεί πηγή τεράστιων απρόσμενων κερδών για τους ενεργειακούς κολοσσούς·
9. επισημαίνει τα εγγενή προβλήματα του συστήματος εμπορίας εκπομπών και παρατηρεί ότι το σύστημα εκπλειστηριασμού μετατρέπει τις άδειες εκπομπών σε διαπραγματεύσιμους τίτλους· επισημαίνει ότι στους πλειστηριασμούς επιτρέπεται η συμμετοχή όλων των ενδιαφερόμενων, συμπεριλαμβανομένων των κερδοσκόπων της αγοράς χρηματοοικονομικών προϊόντων·
10. επισημαίνει ότι η υψηλή και κερδοσκοπική τιμή των εκπλειστηριασμένων αδειών εκπομπών δεν προκαλεί προβλήματα στους παραγωγούς ενέργειας, το αντίθετο μάλιστα, διότι το σύστημα διαμόρφωσης της τιμής τους επιτρέπει να περιλαμβάνουν την τιμή των αδειών εκπομπών στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας, ανεξάρτητα από τις εκπομπές που προκαλεί η παραγωγή ενέργειας·
11. επισημαίνει ότι, μετά τον πλειστηριασμό, οι άδειες εκπομπών αποτελούν αντικείμενο συναλλαγής στα χρηματιστήρια ενέργειας· παρατηρεί ότι αυτό το είδος δευτερογενούς αγοράς εισάγει στο σύστημα διαμόρφωσης των τιμών και ένα στοιχείο κερδοσκοπίας· επισημαίνει ότι η μετατροπή των αδειών εκπομπών σε διαπραγματεύσιμους τίτλους προσφέρει επίσης τη δυνατότητα εμπορίας τους ως χρηματοοικονομικών παραγώγων·
12. επισημαίνει τις πολλές και αποδεδειγμένες παρατυπίες στα χρηματιστήρια ενέργειας, ιδιαίτερα στις άμεσες συναλλαγές·
13. ζητεί από την Επιτροπή να επιβάλει αυστηρό δημόσιο έλεγχο στο σύστημα άμεσων συναλλαγών, που αυτή τη στιγμή είναι εντελώς ανεξέλεγκτο·
14. ζητεί από την Επιτροπή να δώσει λύσεις στα προβλήματα της χονδρικής τιμολόγησης της ηλεκτρικής ενέργειας σε μια ελευθερωμένη και εναρμονισμένη αγορά και να ορίσει κανόνες για την εξάλειψη των κερδοσκοπικών στοιχείων του εκπλειστηριασμού· θεωρεί ότι την προτεινόμενη δευτερογενή αγορά αδειών εκπομπών αναποτελεσματική και κερδοσκοπική·
15. ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για την πρόληψη της ενεργειακής πενίας μεταξύ των ευρωπαίων καταναλωτών λόγω των αδικαιολόγητων αυξήσεων στις τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας και του αερίου·
16. ζητεί από την Επιτροπή να λάβει μέτρα για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών βιομηχανιών έναντι των ομολόγων τους στην παγκόσμια αγορά·
17. ζητεί να υιοθετηθεί η αρχή "ο ρυπαίνων πληρώνει" σε όλες τις πτυχές των αγορών ενέργειας, θεωρεί ωστόσο απαράδεκτο να πρέπει τα νοικοκυριά και οι βιομηχανίες να πληρώνουν για την οικονομική κερδοσκοπία στις τιμές της ενέργειας και όχι μόνο για τη ρύπανση του περιβάλλοντος·
18. πιστεύει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν φορολογικά μέτρα για την καταπολέμηση της κερδοσκοπίας στις τιμές των καυσίμων, κυρίως με τη θέσπιση, σε επίπεδο επιμέρους κρατών μελών, φόρου στα κέρδη που αποκομίζουν οι πετρελαϊκές επιχειρήσεις λόγω της εξέλιξης των αποθεμάτων·
19. υπογραμμίζει ότι η προϊούσα διαδικασία ελευθέρωσης των αγορών και ιδιωτικοποίησης δημόσιων υπηρεσιών όπως ο τομέας της ενέργειας δεν έχει αποφέρει ορατά πλεονεκτήματα όσον αφορά τις τιμές, την ποιότητα των υπηρεσιών ή τη μείωση των δημόσιων δαπανών· επισημαίνει ότι, αντίθετα, οι ενώσεις καταναλωτών και χρηστών δημόσιων υπηρεσιών έχουν αναφέρει αυξήσεις των τιμών, μείωση του επιπέδου των υπηρεσιών και αύξηση του κόστους της παροχής· επισημαίνει, επιπλέον, ότι η ελευθέρωση συνέβαλε στην κατάργηση θέσεων εργασίας και τη δημιουργία ιδιωτικών μονοπωλίων που θέτουν σε κίνδυνο τα δικαιώματα των εργαζομένων, των χρηστών των δημόσιων υπηρεσιών και των καταναλωτών·
20. απορρίπτει, συνεπώς, την ελευθέρωση του ενεργειακού τομέα και υπογραμμίζει τη σημασία των δημόσιων υπηρεσιών για την προώθηση της κοινωνικής, οικονομικής και εδαφικής συνοχής στην ΕΕ· υπογραμμίζει ότι οι δημόσιοι διαρθρωτικοί τομείς, όπως η ενέργεια, δεν θα πρέπει να είναι ανοιχτοί στον ανταγωνισμό αλλά να βρίσκονται στην ιδιοκτησία και υπό τη διαχείριση των δημόσιων αρχών, δεδομένου ότι τούτο αποτελεί το μόνο τρόπο για να εξασφαλιστούν η ποιότητα, η διαθεσιμότητα και το προσιτό των παρεχόμενων υπηρεσιών έτσι ώστε να διασφαλίζονται τα δικαιώματα των καταναλωτών·
21. υπογραμμίζει ότι η οικολογική και η κοινωνική ευθύνη πρέπει να βρίσκονται στον πυρήνα των δημόσιων επενδυτικών προγραμμάτων της ΕΕ και των κρατών μελών· θεωρεί ότι θα πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανάπτυξη μέτρων ενεργειακής απόδοσης, στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην προώθηση τεχνολογιών συμπαραγωγής· ζητεί να θεσπιστεί κοινοτικό πρόγραμμα μέτρων στήριξης για την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης στα κράτη μέλη, ώστε να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας·
22. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή και τα κράτη μέλη.