ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την εξωτερική ενεργειακή ασφάλεια
14.9.2009
σύμφωνα με το άρθρο 110, παράγραφος 2, του Κανονισμού
Teresa Riera Madurell και Kristian Vigenin εξ ονόματος της Ομάδας S&D
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B7-0040/2009
B7‑0000/2009
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την εξωτερική ενεργειακή ασφάλεια
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή Περιφερειών με τίτλο "Δεύτερη Στρατηγική Ενεργειακή Ανασκόπηση: Σχέδιο Δράσης της ΕΕ για την Ασφάλεια και την Αλληλεγγύη" {SEC(2008)2870} {Sec(2008)2871} {Sec(2008)2872} παράλληλα με τα συνοδευτικά έγγραφα: Τρέχουσα και μελλοντική θέση της Ευρώπης σε σχέση με την ενέργεια: Ζήτηση - πόροι - επενδύσεις· Η Αγορά Στερεών Καυσίμων στην ΕΕ το 2004-2006 και Τάσεις το 2007 (COM(2008)744)·
– έχοντας υπόψη την Πράσινη Βίβλο σχετικά με την πορεία προς ένα Ασφαλές, Βιώσιμο και Ανταγωνιστικό Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Δίκτυο παράλληλα με το συνοδευτικό έγγραφο: Πετρελαϊκές υποδομές: Μια αξιολόγηση των υφισταμένων και σχεδιαζόμενων πετρελαϊκών υποδομών εντός και προς την ΕΕ (COM(2008)737),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 26ης Σεπτεμβρίου 2007 σχετικά με μια κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική για την ενέργεια[1],
– έχοντας υπόψη την Πράσινη Βίβλο της Επιτροπής με τίτλο "Μια Ευρωπαϊκή Στρατηγική για Βιώσιμη, Ανταγωνιστική και Ασφαλή Ενέργεια) (CΟΜ(2006)0105),
– έχοντας υπόψη την πρώτη συνάντηση στο πλαίσιο του Δικτύου Ανταποκριτών Ασφάλειας σε θέματα Ενέργειας (ΝΕSCΟ) που πραγματοποιήθηκε στις 10 Μαΐου του 2007 στις Βρυξέλλες,
– έχοντας υπόψη το κοινό έγγραφο της Επιτροπής και του Γενικού Γραμματέα/Ύπατου Εκπροσώπου (SG/ΗR) και του Συμβουλίου με τίτλο "Μια εξωτερική πολιτική για την προάσπιση των ενεργειακών συμφερόντων της Ευρώπης" που υπεβλήθη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 15ης-16ης Ιουνίου 2006,
– έχοντας υπόψη τη θέση του της 18ης Μαΐου 2006 σε σχέση με την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Κοινότητας της Συνθήκης Ενεργειακής Κοινότητας[2],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 23ης Μαρτίου 2006 σχετικά με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση[3],
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 12ης Οκτωβρίου 2006 με τίτλο "Εξωτερικές σχέσεις στον τομέα της ενέργειας - Από τη θεωρία στην πράξη" (CΟΜ(2006)0590),
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 23-24 Μαρτίου 2006 σχετικά με την υπογραφή εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της Πράσινης Βίβλου σχετικά με μια Ενεργειακή Πολιτική για την Ευρώπη και στις 15-16 Ιουνίου 2006 σχετικά με το κοινό έγγραφο της Επιτροπής και του SG/ΗR σχετικά με τις εξωτερικές πτυχές της ενεργειακής ασφάλειας,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με τίτλο "Μια ενεργειακή πολιτική για την Ευρώπη" (CΟΜ(2007)0001),
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 8-9 Μαρτίου 2007 και το Σχέδιο Δράσης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (2008-2009) σχετικά με μια ενεργειακή πολιτική για την Ευρώπη (ΕΡΕ),
– έχοντας υπόψη τη συμφωνία που υπεγράφη μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας σχετικά με το νομικό πλαίσιο για τον αγωγό αερίου Ναμπούκο στις 13 Ιουλίου 2009,
– έχοντας υπόψη το Μνημόνιο Συμφωνίας που υπεγράφη μεταξύ 12 εταιριών της ΕΕ για τη θέσπιση μιας Βιομηχανικής Πρωτοβουλίας (DΕSΕRTEC) στις 13 Ιουλίου 2009 για την ανάπτυξη ενός ευρείας κλίμακας δικτύου ηλιακής ενέργειας στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα της Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 19-20 Μαρτίου 2009,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 110, παράγραφος 2, του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενεργειακή ασφάλεια αποτελεί ουσιαστική συνιστώσα της κοινωνικής ασφάλειας, σταθερότητας και ευημερίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, για την οποία ωστόσο εξακολουθεί να μην υφίσταται κάποια βάση στο πλαίσιο των Συνθηκών,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι μολονότι έχουν ήδη γίνει κάποιες ενέργειας, υφίσταται ανάγκη να διατυπωθεί μια πραγματικά κοινή ενεργειακή πολιτική σε σχέση με τη ρύθμιση της εσωτερικής αγοράς καθώς και τις εξωτερικές πτυχές, πολιτική που θα λαμβάνει υπόψη τα πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα όλων των κρατών μελών,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι παρά την πτώση των τιμών πετρελαίου και αερίου συνεπεία της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, η αργή πρόοδος προς τη μετάβαση σε περισσότερο βιώσιμα καύσιμα, τα φθίνοντα αποθέματα πετρελαίου και αερίου σε παγκόσμιο επίπεδο παρά τα αποθέματα που πρόσφατα ανακαλύφθηκαν και η συνεχιζόμενη αύξηση της ζήτησης, αναπόφευκτα οδηγούν στην ενίσχυση των αγορών ορυκτών καυσίμων και την άνοδο της εξάρτησης των καταναλωτριών χωρών από τις εισαγωγές μόλις τερματιστεί η κρίση,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι διάφορα κράτη μέλη εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από έναν μόνο προμηθευτή φυσικού αερίου και ότι μια απροειδοποίητη διακοπή της προμήθειας αερίου μπορεί να προκαλέσει σοβαρή κρίση, όπως αποδείχθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης του αερίου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας στις αρχές του έτους,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα κράτη μέλη δεν διαθέτουν επαρκή φυσικά αποθέματα για να αντιμετωπίσουν καταστάσεις κρίσης,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα υφιστάμενα μέσα έγκαιρης προειδοποίησης αποδείχθηκαν ανίκανα να προβλέψουν την κρίση του αερίου τον Ιανουάριο του 2009,
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν προβλέψιμες απειλές σε σχέση με την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού όσο οι προμηθεύτριες χώρες και οι χώρες διέλευσης δεν συμμορφούνται με κοινούς και διαφανείς κανόνες όπως αυτοί προσδιορίζονται στην Συνθήκη Ενεργειακού Χάρτη και στο Πρωτόκολλο Διαμετακόμισης,
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι μια κοινή εξωτερική ενεργειακή πολιτική, βασιζόμενη στην αλληλεγγύη, τη διαφοροποίηση, την ενότητα ως προς την προάσπιση των κοινωνικών συμφερόντων, την ενισχυμένη συνεργασία με τις κύριες χώρες παραγωγούς και διαμετακόμισης ενέργειας και τις καταναλώτριες χώρες καθώς και σε μια προώθηση της βιωσιμότητας θα δημιουργήσουν συνέργειες που θα εξασφαλίζουν την ασφάλεια εφοδιασμού για την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα ενισχύσουν την ισχύ της ΕΕ, την ικανότητα δράσης της επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής και την αξιοπιστία της ως παράγοντα παγκοσμίου επιπέδου,
1. αναμένει από την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναλάβουν στρατηγικό πρωταγωνιστικό ρόλο για τη διατύπωση μιας κοινής ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής για την ενέργεια, όπως ζήτησε με το ψήφισμά του της 26ης Σεπτεμβρίου 2007 σχετικά με την πορεία προς μια κοινή ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική για την ενέργεια·
2. επαναλαμβάνει ότι η μείωση της ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ από τρίτες χώρες με τη μέγιστη χρήση ενδογενών ενεργειακών πηγών - ιδιαίτερα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που είναι και οι σημαντικότερες διαθέσιμες ενεργειακές πηγές της ΕΕ - καθώς και με τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 20% έως το 2020 καθιστώντας το στόχο αυτό νομικά δεσμευτικό, είναι κρίσιμης σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ·
3. χαιρετίζει τα μέτρα για τη διαφοροποίηση και βελτίωση της ενεργειακής ασφάλειας της ΕΕ που πρότεινε η Επιτροπή στο πλαίσιο της Δεύτερης Στρατηγικής Ενεργειακής Ανασκόπησης· θεωρεί ωστόσο ότι χρειάζονται σαφώς προσδιορισμένες προτεραιότητες και ταχεία δράση σε σχέση με την εφαρμογή τους, κρατώντας το Κοινοβούλιο πλήρως ενήμερο·
4. χαιρετίζει την πρόσφατη έγκριση εκ μέρους της Επιτροπής της πρότασης απόφασης σχετικά με τα μέτρα κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασμού αερίου (CΟΜ(2009)0363)·
5. θεωρεί ότι η βελτίωση των διασυνδέσεων εντός Ευρώπης είναι ουσιώδους σημασίας δεδομένου ότι η κάλυψη των υφισταμένων κενών είναι σημαντική για την εύρυθμη λειτουργία της εσωτερικής αγοράς και την ενεργειακή αλληλεγγύη· χαιρετίζει σχετικά τη συμφωνία για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων υποδομής ως τμήμα του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Οικονομικής Ανάκαμψης·
6. υπογραμμίζει τη σημασία ενός συντονισμένου ευρωπαϊκού συστήματος ενεργειακής ασφάλειας που θα ενσωματώνει το Ναμπούκο και άλλα προγράμματα που τελούν υπό συζήτηση ή έχουν εγκριθεί από τα κράτη μέλη της ΕΕ όπως το Nordstream, ITGI, Medgaz και South Stream· αν και χαιρετίζει την πρόοδο που έχει επιτελεστεί σε σχέση με το Ναμπούκο, υπογραμμίζει τη σημασία ενός γενικού καθεστώτος για την ανάπτυξη του διαδρόμου σύνδεσης της ΕΕ με νέες πηγές αερίου από τη Μέση Ανατολή και την Κασπία, ανεξαρτήτως μιας συγκεκριμένης εταιρίας ή αγωγού και με πρωταρχικό στόχο την ταχεία υλοποίηση της σύνδεσης αυτής· καλεί επειγόντως τις εταιρίες και τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη να εξασφαλίσουν σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή τις αρχικές συμφωνίες με τους μελλοντικούς προμηθευτές για την τροφοδοσία των αγωγών·
7. καλεί την ΕΕ να συνεργαστεί με τις χώρες της Μεσογείου και της Βόρειας Αφρικής λαμβάνοντας ιδιαίτερα υπόψη τις σημαντικές ενεργειακές τους δυνατότητες και τις ουσιαστικές ευκαιρίες για την ανάπτυξη της Αφρικής· τονίζει ιδιαίτερα ότι η χρήση της ηλιακής και αιολικής ενέργειας θα έπρεπε να επιδιωχθεί και να ενθαρρυνθεί στο πλαίσιο της διαδικασίας της Βαρκελώνης: Ένωση για τη Μεσόγειο· τονίζει ότι η δράση της ΕΕ σε σχέση με το πρόγραμμα DESERTEC πρέπει να χαρακτηρίζεται από συνέπεια και να συμβάλει ενεργά στην ανάπτυξη των χωρών της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής· καλεί ως εκ τούτου τις εταιρίες και τα κράτη μέλη που εμπλέκονται στο πρόγραμμα αυτό - σε στενή συνεργασία με την Επιτροπή - να προωθήσουν την ανάπτυξη με μια πραγματική μεταφορά τεχνολογίας και δημιουργίας ικανοτήτων των τοπικών εταιριών και της κοινωνίας των πολιτών προκειμένου να εξασφαλιστεί η ιδιοκτησία και να δημιουργηθεί μια διαρκής εταιρική σχέση με τις χώρες της Μεσογείου όπου θα αναπτυχθεί το DESERTEC·
8. ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να αυξήσουν την αποθήκευση αερίου με ικανότητα ταχείας αποδέσμευσης, περιλαμβανομένου του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG)·
9. καλεί την ΕΕ να συνεργαστεί με τις χώρες της περιοχής της Βόρειας Θάλασσας λαμβάνοντας υπόψη τις μεγάλες δυνατότητές τους από πλευράς ενεργειακών πόρων, ιδιαίτερα με την παραγωγή αιολικής ενέργειας ανοιχτής θαλάσσης·
10. καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να αναπτύξουν μια προσήκουσα "ρήτρα αλληλεγγύης", περιλαμβανομένων των συνθηκών και διαδικασιών παρέμβασης σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης λόγω διαταραχής του ενεργειακού εφοδιασμού σε άλλα κράτη μέλη σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας·
11. καλεί την Επιτροπή να εκπονήσει μια οδηγία για την αποθήκευση ελαχίστων αποθεμάτων αερίου· επισημαίνει ότι η θέσπιση ελαχίστων αποθεμάτων αερίου απαιτεί πραγματικό συντονισμό, σχεδιασμό και τις αναγκαίες επενδύσεις εκ μέρους των κρατών μελών· μολονότι τα οφέλη των ελαχίστων αποθεμάτων αερίου για λόγους ασφάλειας του εφοδιασμού υπερκαλύπτουν σαφώς το σχετικό κόστος για τα περισσότερα εκ των κρατών μελών, θα έπρεπε να αποδοθεί προσοχή στο γεγονός ότι η αποθήκευση φυσικού αερίου στοιχίζει και ζητεί ως εκ τούτου τη χορήγηση της δέουσας οικονομικής βοήθειας στα κράτη μέλη που σχεδιάζουν να αυξήσουν την ικανότητά τους σε σχέση με την αποθήκευση φυσικού αερίου·
12. χαιρετίζει την πρόταση της Επιτροπής για τη θέσπιση ενός κοινού πλαισίου σε σχέση με την κοινοποίηση στην ίδια στοιχείων και πληροφοριών για επενδυτικά σχέδια σε ενεργειακές υποδομές (CΟΜ(2009)0361)·
13. επικροτεί την Επιτροπή στο έργο της για την αναθέρμανση του διαλόγου επί θεμάτων ενέργειας που είχε ιδιαίτερα ως αποτέλεσμα ορισμένα μνημόνια συνεννόησης με τους ανατολικούς γείτονες και τις χώρες της Κεντρικής Ασίας και προσβλέπει σε μεγαλύτερη πρόοδο με τους νότιους εταίρους·
14. τονίζει ότι ο ενεργειακός διάλογος δεν πρέπει με κανένα τρόπο να πραγματοποιείται σε βάρος ενός διαλόγου ειλικρινούς και προσανατολισμένου σε αποτελέσματα σε σχέση με τα ανθρώπινα δικαιώματα·
15. καλεί την Επιτροπή να επανεξετάσει επειγόντως τους υφιστάμενους μηχανισμούς έγκαιρης προειδοποίησης, το Δίκτυο Ανταποκριτών Ασφάλειας σε θέματα Ενέργειας (NESCO) και τα άλλα μέσα που αποδείχθηκαν ανεπαρκή υπό το πρίσμα της ενεργειακής κρίσης του 2009 μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας·
16. καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να προωθήσουν τη Συνθήκη για την Ενεργειακή Κοινότητα (ΕCT) και καλεί τους εταίρους της ΕΕ που έχουν υπογράψει τη Συνθήκη αυτή και το σχετικό Πρωτόκολλο Διαμετακόμισης να συμμορφωθούν με τους κανόνες και τις αρχές που περιέχουν·
17. καλεί τα κράτη μέλη να αλληλοενημερώνονται και να ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά με τις στρατηγικής φύσεως αποφάσεις και συμφωνίες σε σχέση με προγράμματα ενεργειακής υποδομής· επισημαίνει ότι η πρόσφατη συμφωνία για την 3η δέσμη ελευθέρωσης ανανέωσε τη διαδικασία εξαιρέσεων για νέες υποδομές και θέτει το νομικό πλαίσιο για την πιστοποίηση του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς σε σχέση με τις τρίτες χώρες·
18. καλεί την Επιτροπή να αναλάβει αμέσως δράση κατά των εχθρικών εξαγορών εκ μέρους ξένων οντοτήτων που δεν χαρακτηρίζονται από διαφάνεια στην ενεργειακή αγορά της ΕΕ· εκφράζει την ανησυχία του για την πρόσφατη εξαγορά εκ μέρους της Surgut Neftegaz μεριδίου της ουγγρικής εταιρίας ενέργειας MOL και την αδυναμία της Surgut Neftgaz να αποκαλύψει τη δομή ιδιοκτησίας της και την ταυτότητα του τελικού ιδιοκτήτη όπως ευλόγως απαιτεί ο Ούγγρος ρυθμιστής της αγοράς ενέργειας· καλεί την Επιτροπή να διερευνήσει τις δραστηριότητες των μη διαφανών ξένων οντοτήτων όπως η CENTREX που πρόσφατα εξαγόρασαν το 20% της αυστριακής εταιρίας εμπορίας και αποθήκευσης Baumgarten·
19. τονίζει ότι η πρόοδος για την ανάπτυξη μιας κοινής ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας· καλεί επειγόντως την ΕΕ και τα κράτη μέλη να λάβουν μέτρα για την εξασφάλιση μιας δεσμευτικής, σταδιακής και περιεκτικής βάσης στο πλαίσιο της Συνθήκης για έναν κοινό ευρωπαϊκό ενεργειακό εφοδιασμό και ασφάλεια· προσυπογράφει τη Συνθήκη της Λισαβόνας που περιέχει μια ρήτρα ενεργειακής αλληλεγγύης και καθιστά την ενεργειακή πολιτική κοινή ευθύνη μεταξύ ΕΕ και κρατών μελών, ως βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση·
20. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.