ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την ελευθερία της πληροφόρησης στην Ιταλία
14.10.2009
σύμφωνα με το άρθρο 110, παράγραφος 2, του Κανονισμού
Lothar Bisky, Rui Tavares, Patrick Le Hyaric, Willy Meyer, Cornelis de Jong, Eva-Britt Svensson, Νικόλαος Χουντής εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B7-0090/2009
B7‑0092/2009
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ελευθερία της πληροφόρησης στην Ιταλία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το άρθρο 11 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ που αφορούν την ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης,
– έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής σχετικά με τον πλουραλισμό στα μέσα ενημέρωσης των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (SEC(2007)0032),
– έχοντας υπόψη την προκαταρκτική έκθεση σχετικά με την ανεξάρτητη μελέτη των δεικτών πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης που εκπόνησε το UCL-ICRI εξ ονόματος της Επιτροπής τον Απρίλιο του 2009,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 25ης Σεπτεμβρίου 2008 σχετικά με τη συγκέντρωση και την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ[1],
– έχοντας υπόψη το ψήφισμα του της 22ας Απριλίου 2004 σχετικά με τους κινδύνους της παραβίασης, στην ΕΕ και ιδίως στην Ιταλία, της ελευθερίας έκφρασης και πληροφόρησης[2]2,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 110, παράγραφος 2, του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συγκέντρωση διαφόρων μέσων ενημέρωσης στα χέρια ενός και μόνο προσώπου αντιβαίνει στη θεμελιώδη αρχή της ελευθερίας της πληροφόρησης,
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ε.Ε. προασπίζεται και προάγει την ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης, όπως προβλέπει το άρθρο 10 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το άρθρο 11 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ, όπου η ελευθερία και η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης θεωρούνται ότι έχουν ζωτική σημασία,
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις ελευθερίες αυτές περιλαμβάνεται και η ελευθερία της γνώμης και η ελευθερία της λήψης και κοινοποίησης πληροφοριών χωρίς παρεμβολή ή άσκηση πίεσης εκ μέρους των αρχών,
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Ιταλία, ιδίως τους τελευταίους μήνες, διατυπώνονται ανησυχίες όσον αφορά το σεβασμό του δικαιώματος αυτού, ιδίως σε σχέση με την ασκούμενη πίεση και την ανάληψη νομικής δράσης εκ μέρους του πρωθυπουργού κατά ορισμένων από τις σημαντικότερες ιταλικές εφημερίδες καθώς και κατά ορισμένων ευρωπαϊκών εφημερίδων,
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι σοβαρή παρεμβολή και άσκηση πίεσης εκ μέρους των ιταλικών αρχών παρατηρήθηκαν επίσης και στην ιταλική κρατική τηλεόραση, και ιδίως εκφοβισμός όσον αφορά τον προγραμματισμό,
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πίεση αυτή και η κατάσταση που απορρέει από αυτήν είχαν ως αποτέλεσμα τη διαμαρτυρία στην Ιταλία και την Ευρώπη εκπροσώπων της πολιτιστικής ζωής, του τύπου και άλλων μέσων ενημέρωσης καθώς και διαμαρτυρίες στον κόσμο της πολιτικής, που έλαβαν τη μορφή δημοσίων εκκλήσεων κατά των πρακτικών τρομοκράτησης των μέσων ενημέρωσης (που συγκέντρωσαν πάνω από 400.000 υπογραφές την Ιταλία και την Ευρώπη) και κατέληξαν σε μαζική διαδήλωση εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στις 3 Οκτωβρίου 2009,
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ για θέματα ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης κ. Miklós Haraszti, απέστειλε στις 20 Σεπτεμβρίου 2009 επιστολή προς τον πρωθυπουργό της Ιταλίας με την οποία του ζητούσε να αποσύρει τις αγωγές αποζημίωσης ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ κατά ιταλικών εφημερίδων,
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλέον πρόσφατα εγκριθείσα ιταλική νομοθεσία δεν έδωσε λύση στον πυρήνα της σύγκρουσης συμφερόντων, όπως είχε ήδη επισημανθεί και σε άλλα ψηφίσματα, που έγκειται στο γεγονός ότι ο πρωθυπουργός εξακολουθεί να ελέγχει την εταιρεία Mediaset ενώ παράλληλα διαθέτει και τον πολιτικό έλεγχο στο δημόσιο τομέα με αποτέλεσμα το επίπεδο συγκέντρωσης στην τηλεοπτική αγορά να είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη και το δυοπώλιο Rai-Mediaset να κατέχει σχεδόν το 90% το σύνολο του τηλεοπτικού ακροατηρίου, συγκεντρώνοντας το 96,8% των διαφημιστικών πόρων,
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ιταλία κατατάσσεται 73η στην έκθεση και την ελευθερία του τύπου που εξέδωσε η οργάνωση Freedom House και για πρώτη φορά χαρακτηρίζεται ως χώρα όπου ο τύπος είναι «εν μέρει μόνο ελεύθερος»,
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο διαθέτει ένα εργαλείο μέσω του οποίου μπορεί να αποσταλεί προειδοποίηση σε κράτος μέλος για θέματα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις του Κοινοβουλίου δεν περιέλαβε την προστασία της πολυφωνίας στην πληροφόρηση στην αναθεώρηση της οδηγίας για την τηλεόραση χωρίς σύνορα, αλλά αντ’ αυτού δεσμεύτηκε να ορίσει χάρτη πορείας τριών φάσεων σχετικά με τα εν λόγω ζητήματα, που συνίστατο σε έγγραφο εργασίας (που εκδόθηκε το 2007), στον καθορισμό δεικτών προσδιορισμού του επιπέδου της πολυφωνίας (που καθορίστηκαν σε ανεξάρτητη μελέτη που ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο του 2009) και στην έκδοση σχεδίου ανακοίνωσης σχετικά με αυτούς τους δείκτες (που δεν προβλέπεται να εκδοθεί πριν από το 2010),
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη τις επανειλημμένες εκκλήσεις που έχει διατυπώσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στα διάφορα ψηφίσματά του προς την Επιτροπή για την ανάληψη δράσης για την προστασία της πολυφωνίας, την έκδοση επείγουσας ανακοίνωσης για την προστασία της πολυφωνίας των μέσων ενημέρωσης στα κράτη μέλη και την κατεπείγουσα συμπλήρωση του ρυθμιστικού πλαισίου με την υποβολή πρότασης οδηγίας για το θέμα αυτό,
1. εκφράζει τη λύπη του για την πίεση και τον εκφοβισμό που ασκήθηκε σε ιταλικές και ευρωπαϊκές εφημερίδες από τις ιταλικές κρατικές αρχές και υιοθετεί το αίτημα που υπέβαλε ο εκπρόσωπος του ΟΑΣΕ προς τις ιταλικές αρχές για τον άμεσο τερματισμό των ενεργειών αυτών και θεωρεί ότι οιαδήποτε παρεμβολή στην ελευθερία της πληροφόρησης με σκοπό τη χειραγώγηση των κρατικών ραδιοτηλεοπτικών μέτρων συνιστά κατάχρηση·
2. πιστεύει ότι είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστεί η ανωμαλία που συνίσταται στην ιδιαίτερη σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ πολιτικής εξουσίας, οικονομικής εξουσίας και εξουσίας των μέσων ενημέρωσης και την άμεση ή έμμεση συγκέντρωση του ελέγχου των κρατικών και ιδιωτικών μέσων ενημέρωσης·
3. πιστεύει ότι το παράδειγμα της Ιταλίας έχει επιπτώσεις και πέραν της χώρας αυτής και ότι η απουσία ευρωπαϊκής απάντησης θα έθετε σε κίνδυνο ένα από τα θεμέλια της δημοκρατίας και θα εξασθενούσε κάθε ευρωπαϊκή καταδίκη της λογοκρισίας ή του εκφοβισμού του τύπου στον τομέα των εξωτερικών σχέσεων·
4. καλεί τις ιταλικές αρχές και την ΕΕ να σεβαστούν αυστηρά την αρχή της ελευθερίας της λήψης και κοινοποίησης πληροφοριών χωρίς την παρεμβολή των κρατικών αρχών καθώς και την πολυφωνία της πληροφόρησης· υπενθυμίζει στην ιταλική κυβέρνηση και το κοινοβούλιο ότι αυτό αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της δημοκρατίας·
5. επαναβεβαιώνει, εν προκειμένω, ότι το νομοθετικό πλαίσιο της ΕΕ σχετικά με τα μέσα ενημέρωσης εξακολουθεί να είναι κατακερματισμένο και ότι, για τον λόγο αυτό, η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει επειγόντως να αξιοποιήσει τις αρμοδιότητές της στον τομέα των οπτικοακουστικών μέσων, του ανταγωνισμού, των τηλεπικοινωνιών, των κρατικών ενισχύσεων, των υποχρεώσεων της δημόσιας υπηρεσίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων των πολιτών, προκειμένου να οριστούν οι ελάχιστοι βασικοί όροι που οφείλουν να τηρούν τα κράτη μέλη εάν επιθυμούν να διασφαλίσουν, να εγγυηθούν και να προαγάγουν την ελευθερία της πληροφόρησης και ένα αποδεκτό επίπεδο πολυφωνίας στα μέσα ενημέρωσης·
6. καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για τη συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης και την προστασία της πολυφωνίας, όπως έχει ζητήσει επανειλημμένα το Κοινοβούλιο, όπου θα περιλαμβάνεται και η στήριξη και η ανεξαρτησία των δημόσιων μέσων ενημέρωσης·
7. ζητεί να δημιουργηθεί Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης στην ΕΕ·
8. ζητεί από την αρμόδια επιτροπή του να παρακολουθήσει την εξέλιξη αυτού του ζητήματος·
9. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στο Συμβούλιο της Ευρώπης καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.
- [1] Εγκριθέντα κείμενα, P6_TA(2008)0459.
- [2] 2 ΕΕ C 104 E της 20.4.2004, σελ. 1026.