PROJEKT REZOLUCJI w sprawie wolności informacji i pluralizmu mediów we Włoszech i w Unii europejskiej
14.10.2009
zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu
Monika Flašíková Beňová, Claude Moraes, David-Maria Sassoli w imieniu grupy politycznej S&D
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B7-0090/2009
B7‑0093
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie wolności informacji i pluralizmu mediów we Włoszech i w Unii europejskiej
Parlament Europejski,
– uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, a zwłaszcza jego artykuły dotyczące poszanowania, propagowania i ochrony praw podstawowych, a także art. 22, 43, 49, 83, 87, 95 i 151 traktatu WE,
– uwzględniając art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 10 europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka, które dotyczą wolności wypowiedzi i informacji oraz pluralizmu mediów,
– uwzględniając dyrektywę 2007/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 grudnia 2007 r. zmieniającą dyrektywę Rady 89/552/EWG w sprawie koordynacji niektórych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych państw członkowskich, dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej,
– uwzględniając dokument roboczy Komisji w sprawie pluralizmu mediów w państwach członkowskich UE (SEC(2007)0032),
– uwzględniając trzystopniowe podejście do pluralizmu mediów określone przez Komisję oraz zlecone przez Komisję i zakończone w 2009 r. niezależne studium w sprawie wskaźników pluralizmu, opracowane przez Katolicki Uniwersytet w Leuven – ICRI, Uniwersytet Środkowoeuropejski – CMCS i Jönköping International Business School – MMTC we współpracy z firmą doradczą Ernst & Young Belgia,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 września 2008 r. w sprawie koncentracji i pluralizmu mediów w Unii Europejskiej[1],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 kwietnia 2004 r. w sprawie ryzyka naruszenia wolności wypowiedzi i informacji w Unii Europejskiej, a szczególnie we Włoszech[2],
– uwzględniając oświadczenia Komisji oraz debatę przeprowadzoną w Parlamencie Europejskim w dniu 8 października 2009 r.,
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że Unia Europejska gwarantuje i propaguje wolność wypowiedzi i informacji, zgodnie z art. 11 Karty praw podstawowych i art. 10 europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka, uznających wolność i pluralizm mediów za warunek konieczny,
B. mając na uwadze, że prawa te obejmują wolność wyrażania poglądów oraz swobodę otrzymywania i przekazywania informacji bez ingerencji lub nacisków ze strony władz,
C. mając na uwadze, że w ostatnich miesiącach we Włoszech wzrosły obawy o poszanowanie tych praw, zwłaszcza w kontekście presji wywieranej przez premiera i podejmowanych przez niego działań prawnych przeciwko niektórym gazetom włoskim i europejskim po opublikowaniu informacji na jego temat,
D. mając na uwadze, że rząd ingeruje w prace telewizji publicznej, szczególnie w kwestiach programowych,
E. mając na uwadze, że ta presja i ingerencja wywołały we Włoszech i Europie protesty ważnych postaci życia kulturalnego, prasy i mediów, a także osób ze świata polityki, co doprowadziło do publicznych apeli przeciwko groźbom wobec mediów, takich jak apel stowarzyszenia „Articolo 21” oraz apel trzech znanych włoskich konstytucjonalistów, pod którymi pojawiło się już we Włoszech i Europie ponad 445 000 podpisów, w tym ważnych europejskich polityków i osobistości ze świata kultury,
F. mając na uwadze, że w związku z prośbą Komisji o wyjaśnienie kwestii odesłania przez rząd włoski migrantów do Libii premier Włoch potwierdził, że na posiedzeniu Rady Europejskiej zaproponuje, aby jedynie przewodniczący Komisji był upoważniony do rozpowszechniania informacji na temat tej instytucji, grożąc zablokowaniem prac Rady Europejskiej w przypadku niezaaprobowania jego wniosku, co sprowokowało reakcję w postaci oficjalnej noty protestacyjnej ze strony Międzynarodowego Stowarzyszenia Prasowego,
G. mając na uwadze, że w dniu 20 września 2009 r. przedstawiciel OBWE ds. wolności mediów Miklós Haraszti wystosował pismo do premiera Włoch, wzywając go do wycofania pozwów, w których domaga się od włoskich gazet odszkodowania w wysokości 3 milionów EUR,
H. mając na uwadze, że – jak podkreślono już w innych rezolucjach – w najnowszym ustawodawstwie włoskim nie rozwiązano kwestii konfliktu interesów wynikającego z faktu, że premier nadal – bezpośrednio lub pośrednio – kontroluje grupę Mediaset i sprawuje polityczną kontrolę nad sektorem usług publicznych w sytuacji, gdy wskaźnik koncentracji rynku telewizyjnego jest najwyższy w Europie, a duopol RAI-Mediaset gromadzi prawie 90% wszystkich telewidzów, tym samym pobierając 96,8% przychodów z reklamy,
I. mając na uwadze, że w sprawozdaniu na temat wolności prasy wymienia się trzy państwa członkowskie UE, w tym Włochy, w których prasa jest tylko „częściowo wolna”,
J. mając na uwadze, że mimo ponawianych przez Parlament apeli w sprawie dyrektywy o pluralizmie informacji i koncentracji mediów, Komisja nie rozpatrzyła tych kwestii w trakcie przeglądu dyrektywy o telewizji bez granic, ale zobowiązała się do określenia szczegółowego trzystopniowego planu działania w tym zakresie, obejmującego przygotowanie dokumentu roboczego (wydanego w 2007 r.), definicję wskaźników poziomu pluralizmu (zawartą w niezależnym studium wydanym w lipcu 2009 r.) oraz wniosek w sprawie komunikatu dotyczącego tych wskaźników (zaplanowany dopiero na 2010 r.),
K. mając na uwadze, że na posiedzeniu plenarnym w dniu 8 października 2009 r. Komisja przyznała, że była zmuszona powstrzymać się od wydania wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie pluralizmu i koncentracji mediów ze względu na brak woli politycznej ze strony wszystkich państw członkowskich,
L. mając na uwadze, że dyrektywa o telewizji bez granic, pomimo wyłączenia z jej zakresu kwestii pluralizmu, wprowadziła – głównie dzięki staraniom Parlamentu Europejskiego – prawo dostępu dziennikarzy do krótkich fragmentów oraz obowiązek utworzenia niezależnego organu monitorowania mediów w każdym państwie członkowskim,
M. mając na uwadze, że – jak przyznała Komisja na posiedzeniu plenarnym – można by wskazać kilka podstaw prawnych dla pakietu środków prawodawczych na rzecz zwiększenia pluralizmu w Unii Europejskiej i uniknięcia koncentracji mediów,
N. mając na uwadze, że w szeregu rezolucji Parlament Europejski wielokrotnie zwracał się do Komisji o propagowanie działań zapewniających pluralizm i rozwiązanie problemu koncentracji mediów, o niezwłoczne wydanie komunikatu w sprawie ochrony pluralizmu w mediach i w sprawie koncentracji mediów w państwach członkowskich, oraz o uzupełnienie w trybie pilnym ram prawnych o wniosek w sprawie dyrektywy dotyczącej tych kwestii, wykorzystując podstawę prawną jednoznacznie przewidzianą w traktatach,
1. wyraża ubolewanie z powodu presji wywieranej przez władze włoskie na włoskie i europejskie gazety oraz z powodu skierowanych przeciwko tym gazetom pozwów, popiera skierowany do włoskich władz apel przedstawiciela OBWE o natychmiastowe wstrzymanie tych działań i uznaje za niewłaściwą wszelką ingerencję w wolność informacji mającą na celu manipulowanie publicznymi stacjami nadawczymi;
2. uważa, że konieczne jest zajęcie się anomalią, jaką jest szczególny konflikt interesów między siłami politycznymi, gospodarczymi i medialnymi oraz koncentracja bezpośredniej lub pośredniej kontroli nad mediami państwowymi i prywatnymi, i podkreśla potrzebę dopilnowania, aby we wszystkich państwach członkowskich nadawcy publiczni byli niezależni i nie podlegali ingerencji;
3. jest przekonany, że – podobnie jak pluralizm mediów – wolność otrzymywania i przekazywania informacji bez ingerencji władz publicznych jest jedną z podstawowych zasad, na których opiera się Unia Europejska, oraz istotnym elementem demokracji; zwraca uwagę, że oba te elementy zawarte są w art. 11 Karty praw podstawowych i podkreśla, że – w przypadku gdy państwa członkowskie nie przyjmą niezbędnych środków – Unia jest politycznie i prawnie zobowiązana do zagwarantowania swoim obywatelom poszanowania tych praw w zakresie swoich kompetencji;
4. potwierdza, że ramy prawne UE w zakresie pluralizmu mediów i koncentracji mediów są nadal niewystarczające i że w związku z tym Komisja powinna pilnie podjąć działania, korzystając z istniejących uprawnień Wspólnoty w zakresie rynku wewnętrznego, polityki audiowizualnej, konkurencji, telekomunikacji, pomocy państwa, obowiązku świadczenia usług publicznych oraz praw podstawowych obywateli, aby określić minimalne warunki podstawowe, których przestrzegałyby wszystkie państwa członkowskie celem zapewnienia, zagwarantowania i wspierania wolności informacji oraz odpowiedniego poziomu pluralizmu mediów;
5. w tym kontekście ubolewa nad brakiem woli politycznej ze strony państw członkowskich oraz bierną postawą Komisji, która jest motorem politycznym Unii, i wzywa Komisję do niezwłocznego przedstawienia wniosku dotyczącego dyrektywy w sprawie koncentracji i pluralizmu mediów, o co wielokrotnie wnosił Parlament Europejski i co zapowiadała sama Komisja;
6. wzywa Komisję do niezwłocznego wydania planowanego komunikatu w sprawie pluralizmu mediów, jest zaskoczony, że Komisja nie wspomniała o tym komunikacie w trakcie debaty plenarnej i potwierdza swoją gotowość do podjęcia działań za pośrednictwem sprawozdania z własnej inicjatywy w sprawie pluralizmu i koncentracji po otrzymaniu tego komunikatu;
7. zwraca się do odpowiednich komisji parlamentarnych o śledzenie tej sprawy i przedstawienie na posiedzeniu plenarnym sprawozdania na temat wolności informacji, koncentracji mediów i pluralizmu mediów;
8. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Radzie Europy oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
- [1] Teksty przyjęte P6_TA(2008)0459.
- [2] Dz.U. C 104 E z 20.4.2004, s. 1026.