PROJEKT REZOLUCJI w sprawie strategii UE 2020 – działania w następstwie nieformalnego posiedzenia Rady Europejskiej w dniu 11 lutego 2010 r.
4.3.2010
zgodnie z art. 115 ust. 5 Regulaminu
Ilda Figueiredo, Patrick Le Hyaric, Kyriacos Triantaphyllides, Nikolaos Chountis w imieniu grupy politycznej GUE/NGL
B7‑0165/2010
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie strategii UE 2020 – działania w następstwie nieformalnego posiedzenia Rady Europejskiej w dniu 11 lutego 2010 r.
Parlament Europejski,
– uwzględniając dokument roboczy Komisji z dnia 24 listopada 2009 r. zatytułowany „Konsultacje dotyczące przyszłej strategii «UE 2020»” (COM(2009)0647),
– uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 2 lutego 2010 r. zatytułowany „Ocena strategii lizbońskiej” (SEC(2010)0114),
– uwzględniając oświadczenie głów państw lub szefów rządów Unii Europejskiej ws. Grecji z dnia 11 lutego 2010 r.,
– uwzględniając pytanie z dnia 23 lutego 2010 r. skierowane do Komisji na temat rolnictwa i przyszłej strategii UE 2020 (O-0023/2010 – B7‑0000/2010),
– uwzględniając art. 115 ust. 5 oraz art. 110 ust. 2 Regulaminu,
I. Ocena strategii lizbońskiej (2000–2010) oraz konsultacje w sprawie przyszłej strategii UE 2020
1. przyjmuje do wiadomości dokument Komisji oceniający strategię lizbońską (2000–2010), jednak ubolewa z powodu braku gruntownej, powszechnej debaty w tym zakresie, jak również faktu, że Rada nie przedstawiła żadnych wniosków na podstawie oceny strategii lizbońskiej;
2. wyraża jednakże przekonanie, że szeroko zakrojone powszechne konsultacje oraz szczegółowa ocena wyników strategii lizbońskiej są konieczne w celu wyciągnięcia wniosków do zastosowania w nowej strategii UE 2020, która w pewnej mierze odzwierciedla zarówno porażki, jak i osiągnięcia koncepcji stosowanych w ubiegłym dziesięcioleciu, co umożliwi określenie sposobów działania na następną dekadę;
3. ubolewa nad faktem, że powszechne konsultacje ws. komunikatu Komisji dotyczącego przyszłej strategii UE 2020 zakończyły się już dnia 15 stycznia 2010 r., co pociągnęło za sobą skargi podmiotów reprezentujących społeczeństwo obywatelskie na niewystarczającą ilość czasu, by właściwie odpowiedzieć na złożone pytania postawione w dyskusji;
4. podkreśla, że w swoich oświadczeniach organizacje pozarządowe działające w obszarze społecznym i środowiska naturalnego oraz związki zawodowe stwierdziły, że ich poglądy oraz wkład w powszechne konsultacje zostały mylnie zinterpretowane w sporządzonym przez Komisję pierwszym przeglądzie odpowiedzi udzielonych w ramach tych konsultacji;
5. wskazuje, że nieformalne posiedzenie Rady Europejskiej w dniu 11 lutego 2010 r. zostało pierwotnie zwołane, by przeprowadzić szeroko zakrojoną debatę dotyczącą wizji UE do roku 2020, w tym strategii gospodarczej i zmian klimatu, jednak ostatecznie tylko pobieżnie poruszyło kwestię działań, jakie należy podjąć w następstwie światowej konferencji w sprawie klimatu, która odbyła się w Kopenhadze w grudniu 2009 r., a które winny mieć istotne znaczenie dla rozwoju UE, i skoncentrowało się w zamian głównie na wszczętym wobec Grecji postępowaniu w sprawie nadmiernego deficytu;
6. wyraża przekonanie, że by poprawić aktywny udział społeczeństwa obywatelskiego w kształtowaniu tej nowej strategii, konieczne jest zorganizowanie kolejnych szerszych i obejmujących wszystkie zainteresowane strony, powszechnych konsultacji ws. nowego wniosku Komisji dotyczącego strategii UE 2020, przedstawionego w marcu 2010 r.;
II. Strategia wyjścia UE i jej konsekwencje – nie tylko dla Grecji
7. przestrzega przed nadużywaniem strategii wyjścia do odnowy strategii strukturalnej deregulacji rynków pracy i zabezpieczenia społecznego; wskazuje, że strategie polityczne zmierzające do zmniejszenia zasiłków społecznych, pensji, zasiłku dla bezrobotnych, świadczeń emerytalnych, świadczeń publicznych i ochrony miejsc pracy, jak również strategie polityczne zmierzające do podwyższenia wieku emerytalnego, ponoszonych przez pracowników składek na zabezpieczenie społeczne oraz podatku od wartości dodanej, niekorzystnie wpływają na inwestycje publiczne oraz wewnętrzny popyt, a co za tym idzie przyczynią się do przedłużenia recesji; stanowczo krytykuje fakt, że takie neoliberalne strategie polityczne zaczęto znów stosować w wielu państwach członkowskich UE w ramach strategii wyjścia UE, w szczególności na Łotwie i Węgrzech oraz w Rumunii, jako część wspólnych pakietów ratunkowych UE-MFW, co pociągnęło za sobą miażdżące konsekwencje gospodarcze i społeczne;
8. wyraża zaniepokojenie faktem, że światowy kryzys gospodarczy wciąż uderza w gospodarkę UE i zauważa, że niektóre państwa członkowskie, takie jak Grecja, zostały szczególnie dotknięte przez ten kryzys i cierpią z powodu wysokiego zadłużenia, wysokiej stopy bezrobocia oraz pogorszenia standardu życia;
9. krytykuje, że UE obstaje przy kryteriach deficytu i środkach zapisanych w Traktacie z Maastricht i potwierdzonych Traktatem z Lizbony, które powodują, że gospodarka grecka pogrąża się w jeszcze głębszej recesji i pociągają ze sobą negatywne skutki nie tylko dla Greków, ale również innych gospodarek europejskich; podkreśla, że tempo wymaganego zmniejszenia deficytu państwa w Grecji jest działaniem nieodpowiedzialnym i doprowadzi wyłącznie do pogłębienia się kryzysu;
10. wyraża przekonanie, że w ostatniej decyzji (z dnia 11 lutego 2010 r.), którą Rada Europejska podjęła w oparciu o art. 126 ust. 9 traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, założono, że jest to ostatni krok przed podjęciem decyzji w sprawie sankcji wobec Grecji, co jest decyzją dotychczas bezprecedensową; wskazuje, że nałożony na grecką gospodarkę przez Komisję, Europejski Bank Centralny i Międzynarodowy Fundusz Walutowy nadzór i polityka oszczędnościowa promowana przez Radę ECOFIN pogłębiają recesję greckiej gospodarki;
11. podkreśla, że procent zadłużenia Grecji jest wysoki (12,7% w 2009 r.), choć jest tak również w innych państwach, takich jak Wielka Brytania (12%), Irlandia (14,7%) i Hiszpania (10%); podkreśla, że prawie żadne państwo członkowskie w strefie euro nie spełniło kryteriów nałożonych w ramach paktu stabilności i wzrostu (SGP), co prowadzi do oczywistego wniosku, że pakt ten jest nieskuteczny; podkreśla fakt, że ogromne subwencje dla banków, programy naprawy gospodarki oraz malejące dochody z opodatkowania powodują głębokie dziury we wszystkich budżetach;
12. potępia wprowadzenie MFW w rzeczywistość gospodarczą strefy euro i oświadcza, że działanie to prowadzi do surowszego wdrażania paktu stabilności i wzrostu, jak również powstania negatywnego precedensu instytucjonalnego;
13. wyraża zaniepokojenie w związku ze spekulacjami banków inwestycyjnych (Goldman Sachs, JP Morgan itd.), funduszy hedgingowych i agencji ratingowych emitowanymi przez grecki rząd obligacjami skarbowymi; wzywa całą Unię Europejską i państwa członkowskie do udzielenia wspólnej i skoordynowanej odpowiedzi na te spekulacje; w tym kontekście podkreśla potrzebę ścisłej kontroli funduszy hedgingowych oraz inwestycji na niepublicznym rynku kapitałowym w UE, jak również zakazania transakcji pozagiełdowych (tzw. transakcji przy biurku maklera);
14. jest głęboko zaniepokojony niespotykaną dotychczas kampanią wobec Grecji i jej obywateli, w której trudna sytuacja, w jakiej znalazł się ten kraj, jest wykorzystywana do zaognienia dawnych przesądów; jest również zaniepokojony faktem, że Grecja stała się celem mediów i polityków, ponieważ wraz z Hiszpanią, Irlandią, Portugalią i Włochami, kraj ten jest potępiany jako jeden z tzw. „grupy PIIGS”; podkreśla, że to działanie propagandowe jest niezgodne z podstawowymi zasadami europejskiej solidarności;
15. krytykuje fakt, że skomplikowana sytuacja w Grecji jest wykorzystywana przez rynki finansowe, Komisję oraz neoliberalne rządy UE do wywierania nacisków zmierzających do ograniczenia zasiłków; zauważa, że głównym celem tych ataków jest znaczne osłabienie greckich związków zawodowych, by ułatwić wprowadzenie cięć w systemie wynagrodzeń oraz podwyższenie wieku emerytalnego;
16. podkreśla potrzebę zajęcia się ogromną nierównowagą w UE na poziomie makroekonomicznym; podkreśla, że niektóre państwa członkowskie UE z dużymi nadwyżkami, takie jak np. Niemcy, powinny stymulować popyt krajowy, a przedsiębiorstwa z tych krajów powinny odejść od agresywnej polityki eksportowej; ponownie podkreśla, że szczyt grupy G-20 w Pittsburgu przyjął już zobowiązanie, by kraje posiadające nadwyżkę ograniczały brak równowagi poprzez stymulowanie popytu krajowego;
III. Sytuacja gospodarcza i społeczna w UE oraz wymagania wobec nowej strategii UE 2020
17. podkreśla fakt, że obecny kryzys gospodarczy i społeczny wynika również z neoliberalnych strategii politycznych Unii Europejskiej – zapisanych w traktacie lizbońskim i w starej strategii lizbońskiej – w zakresie promowania nieregulowanych rynków finansowych, zliberalizowanych rynków produktów i usług oraz wzrastającego ufinansowienia gospodarki, ograniczania inwestycji publicznych; większego wykorzystywania pracowników poprzez masowe zmniejszanie wynagrodzeń oraz brak regulacji w zakresie stosunku pracy, a także w zakresie dążenia do liberalizacji i prywatyzacji usług użyteczności publicznej;
18. wskazuje, że takie strategie polityczne doprowadziły do tego, że duże grupy gospodarczo-finansowe zgromadziły ogromne zyski oraz do tego, że w okresie wzrostu gospodarczego utworzyły się duże oligopole: zyski, których nie reinwestowano w rzeczywistą gospodarkę, lecz spekulowano nimi nadal na zliberalizowanych rynkach finansowych do momentu, w którym pękły „bańki spekulacyjne”; w związku z tym wyraża przekonanie, że głęboko osadzony problem sprawiedliwego podziału dóbr leży u podstaw obecnego kryzysu gospodarczego;
19. wyraża przekonanie, że stanowiące podstawę strategii lizbońskiej skoncentrowanie się na „konkurencyjności” i „ograniczaniu kosztów” również zaostrzyło poważny brak równowagi ekonomicznej w strefie euro (państwa z dużą nadwyżką eksportową a państwa z ogromny deficytem rachunków bieżących) oraz w całej UE, naruszając gospodarczą, społeczną i terytorialną spójność UE;
20. wskazuje, że optymistyczne oczekiwania Komisji dotyczące samoutrzymującej się naprawy wraz z początkiem czwartego kwartału 2009 r., a nabierającej rozmachu w 2010 r. okazały się dotychczas płonne; w związku z tym podkreśla konieczność zastosowania kolejnych bodźców fiskalnych, by przeciwdziałać obecnym tendencjom do stagnacji, a nawet deflacji w UE, ponieważ sektor prywatny (gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa) są wciąż głęboko zadłużone i nie są w stanie przejąć inicjatywy inwestycyjnej; wyraża także przekonanie, że konieczne jest utworzenie środków wsparcia budżetowego przeznaczonych dla krajów znajdujących się w poważnych kłopotach, w szczególności poprzez wcześniejsze wypłaty z funduszy wspólnotowych, bez konieczności udziału finansowego państw członkowskich;
21. zdecydowanie krytykuje brak rzeczywistej europejskiej koordynacji różnorodnych krajowych planów naprawy gospodarczej, a zamiast tego pojawiającą się politykę „zubożenia sąsiada” obejmującą konkurujące systemy krajowe; wzywa Komisję i Radę, by, wykorzystując instrumenty na poziomie UE (EBI, EBRR, budżet UE, itp.), przygotowały w charakterze środka nadzwyczajnego dodatkowy „Europejski program inwestycyjny na rzecz trwałego rozwoju, zatrudnienia i integracji społecznej”, dysponujący co najmniej 1% PKB UE, któremu powinny towarzyszyć podobne publiczne programy inwestycyjne państw członkowskich w celu ustabilizowania gospodarki, przeciwdziałania zmianom klimatu oraz promowania pełnego zatrudnienia przy zapewnieniu miejsc pracy wysokiej jakości i praw socjalnych;
22. wyraża przekonanie o potrzebie nowej strategii, która będzie promować rozsądny pod względem gospodarczym i społecznym i z punktu widzenia środowiska naturalnego trwały rozwój całej Unii Europejskiej oraz będzie stanowić wkład UE w rozwiązywanie światowych problemów; mowa tu o zintegrowanej strategii UE na rzecz sprawiedliwości społecznej, zrównoważonego rozwoju i solidarności, opartej na wzajemnie zależnych filarach – gospodarczym, społecznym i środowiskowym, która winna być realizowana w demokratycznym i zakładającym udział wszystkich stron procesie zarządzania gospodarczo-społecznego;
23. wskazuje, że w centrum nowej strategii musi znaleźć się alternatywny program, przekształcający i wzmacniający programy naprawy gospodarczej państw członkowskich oraz koordynujący je z systemową europejską inicjatywą naprawczą na rzecz sprawiedliwości, pełnego zatrudnienia i godziwych warunków pracy, na rzecz ekologizacji gospodarki, zasiłków społecznych, likwidacji ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz kształtowania spójności społecznej i terytorialnej w całej UE, jak również równouprawnienia płci uwzględnionego we wszystkich jej składnikach;
24. podkreśla, że nowa zintegrowana strategia będzie realizowana nie tylko w wymiarze wewnętrznym (UE i państwa członkowskie), lecz również w wymiarze zewnętrznym (polityka zagraniczna, handlowa i polityka sąsiedztwa), kształtowanym w odniesieniu do tych samych celów, co wymiar wewnętrzny, oraz że należy wycofać się z neoliberalnej strategii na rzecz globalnego wymiaru Europy;
25. podkreśla potrzebę określania ambitnych celów, wzorców i wskaźników dla różnorodnych składników nowej strategii: strategia ta będzie bowiem potrzebować wskaźników wykraczających poza PKB, w tym wielorakich wskaźników dotyczących dobrobytu, likwidacji ubóstwa oraz wykluczenia społecznego, równouprawnienia płci, sprawiedliwości i równości dla wszystkich (również pomiędzy regionami oraz w walce z nierównością ze względu na dochody i stan posiadania) oraz energii, wykorzystania zasobów naturalnych i problemów związanych z ekosystemami; będzie ona także potrzebować w tym celu wykorzystania możliwości legislacyjnych UE oraz przekształcenia i zmiany środka ciężkości jej instrumentów (np. rozporządzenia budżetowego, funduszy strukturalnych itd.) w odróżnieniu od opierania się wyłącznie na procedurach dobrowolnych, takich jak otwarta metoda koordynacji;
26. podkreśla, że ta nowa strategia na rzecz UE wymaga ram makroekonomicznych, które będą wspierać zrównoważony wzrost, zwiększony, przyjazny dla środowiska popyt wewnętrzny oparty na wzroście wynagrodzeń, pełne zatrudnienie z poszanowaniem praw pracowniczych oraz spójność społeczną i gospodarczą; w tym kontekście wzywa do podejmowania strategii monetarnych i fiskalnych na rzecz wzrostu oraz rozwoju zatrudnienia, które doprowadzą do stworzenia kompleksowej, elastycznej i skoordynowanej ekspansywnej polityki fiskalnej dla Unii Europejskiej i jej państw członkowskich, opierającej się na:
i) złagodzeniu polityki monetarnej Europejskiego Banku Centralnego i jego reformie instytucjonalnej, opierającej się na odpowiedzialności demokratycznej, kontroli politycznej oraz założeniach gospodarczych i społecznych, co przyczyni się do określenia konkretnych celów w zakresie wzrostu i zatrudnienia, które zostaną wprowadzone równolegle ze zmianami w nadrzędnym celu, jakim jest stabilność cen,
ii) uchyleniu paktu na rzecz stabilności i wzrostu, równolegle z zawarciem paktu na rzecz zatrudnienia i wzrostu, który będzie kształtował inwestycje publiczne, zwiększał popyt krajowy, wspierał bardzo małe, małe i średnie przedsiębiorstwa i ustanawiał konkretne kryteria gospodarcze, społeczne i w zakresie środowiska naturalnego, dostosowane do konkretnych potrzeb każdego państwa członkowskiego, w szczególności ukierunkowane na ograniczanie bezrobocia i ubóstwa,
iii) utworzeniu funduszu kompensacji monetarnej w strefie euro, który pozwoli reagować na asymetryczne wstrząsy gospodarcze;
27. wzywa do stworzenia nowej strategii na rzecz polityki społecznej, której celem będzie:
i) stworzenie zintegrowanego i spójnego społeczeństwa, co łączy się z wprowadzeniem środków na rzecz stabilnego zatrudnienia i poszanowania praw pracowników,
ii) promowanie społeczeństwa opartego na równouprawnieniu płci i zwalczaniu wszelkich form dyskryminacji,
iii) podział wytworzonych dóbr, w taki sposób, aby zwiększyć dobrobyt wszystkich, zakładający państwowy, powszechny system zasiłków oraz gwarantowany powszechny dostęp do wysokiej jakości usług użyteczności publicznej, w tym w zakresie zdrowia, edukacji i mieszkalnictwa,
iv) polityka społeczna uwzględniająca wszystkie grupy społeczne,
v) demokratyzacja uczestnicząca jako element składowy różnorakich społecznych strategii politycznych i strategii politycznych na rzecz zatrudnienia;
28. domaga się nowej strategii na rzecz środowiska naturalnego, której celem będzie:
i) oddzielenie wzrostu gospodarczego od równoległego wzrostu zużycia energii, zasobów naturalnych i surowców, a jednocześnie zmniejszenie tego zużycia,
ii) wspieranie przepisów prawnych państw członkowskich i kontrola systemów, które zapobiegają sytuacjom ekstremalnym w gospodarce i w zakresie środowiska naturalnego, takim jak zanieczyszczenie i emisja gazów cieplarnianych,
iii) wspieranie inwestycji, które promują ograniczenie powstawania odpadów, powtórne wykorzystywanie i recykling materiałów, jak również ograniczenie ilości niebezpiecznych odpadów przemysłowych i odpadów toksycznych oraz ich przetwarzanie,
iv) promowanie bardziej ekologicznych i bezpiecznych systemów transportu, w tym inwestycje w transport publiczny dobrej jakości,
(v) inwestycje w technologie przyjazne dla środowiska, innowacje ekologiczne i wydajność ekologiczną;
29. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz parlamentom krajowym państw członkowskich.