PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji w Kirgistanie
5.7.2010
zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu
Hannes Swoboda, Adrian Severin, Henri Weber w imieniu grupy politycznej S&D
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B7-0419/2010
B7‑0423/2010
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie sytuacji w Kirgistanie
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Kirgistanu i Azji Środkowej, a w szczególności rezolucję z dnia 6 maja 2005 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 lutego 2008 r. w sprawie strategii UE dla Azji Środkowej,
– uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącej/Catherine Ashton z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie nowych starć w Kirgistanie oraz z dnia 28 czerwca 2010 r. w sprawie referendum konstytucyjnego,
– uwzględniając konkluzje Rady ds. Stosunków Zewnętrznych z dnia 14 czerwca 2010 r.,
– uwzględniając strategię UE na rzecz nowego partnerstwa z Azją Środkową przyjętą przez Radę Europejską w dniach 21 – 22 czerwca 2007 r.,
– uwzględniając Układ o partnerstwie i współpracy zawarte pomiędzy UE a Kirgistanem, które weszło w życie w 1999 r.,
– uwzględniając strategię regionalną Wspólnoty Europejskiej dotyczącą pomocy dla Azji Środkowej w latach 2007 – 2013,
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że 11 czerwca wybuchły gwałtowne starcia, które nasilały się do 14 czerwca, w położonych na południu miastach Osz i Dżalal Abad, gdzie według doniesień setki uzbrojonych mężczyzn wyległo na ulice miast, strzelając do cywilów i podpalając sklepy, kierując się przy wyborze ofiar ich pochodzeniem etnicznym,
B. mając na uwadze, że według władz kirgiskich w starciach poniosło śmierć około 300 osób, ale istnieją obawy, wyrażane między innymi przez szefową rządu tymczasowego Rozę Otunbajewą, że rzeczywista liczba ofiar może być dużo wyższa, mając na uwadze, że ponad 2000 osób zostało rannych lub hospitalizowanych, a wiele osób pozostaje zaginionych,
C. mając na uwadze, że ocenia się, iż z powodu walk 300 000 osób opuściło swoje domostwa, a 100 000 szukało schronienia w sąsiednim Uzbekistanie; mając na uwadze, że z pomocą organizacji międzynarodowych rząd w Taszkiencie zapewnił uchodźcom pomoc humanitarną, ale w dniu 14 czerwca zamknął granicę z Kirgistanem z uwagi na brak możliwości przyjęcia większej liczby osób;
D. mając na uwadze, że rząd tymczasowy ogłosił stan wyjątkowy w regionie, a siły bezpieczeństwa, które najwyraźniej czasami nie wykonują rozkazów, nie były w stanie przejąć kontroli, mając na uwadze, że na apele o pomoc wojskową w przywróceniu porządku wystosowane przez tymczasową prezydent Rozę Otunbajewą do prezydenta Rosji Miedwiediewa i Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym otrzymano odpowiedzi odmowne; mając na uwadze, że do OBWE został przekazany wniosek o przysłanie międzynarodowych sił policyjnych, który jest obecnie rozpatrywany,
E. mając na uwadze, że według wyników dochodzenia przeprowadzonego przez krajową służbę bezpieczeństwa w sprawie wydarzeń w dniach 11-14 czerwca starcia zostały sprowokowane przez członków klanu odsuniętego od władzy prezydenta Bakijewa w zmowie z radykalnymi działaczami islamskimi, bojówkami Tadżyków z północy oraz talibami,
F. mając na uwadze, że za pośrednictwem programu göteborskiego przyjętego w 2001 r., a także późniejszych dokumentów uznaje znaczenie zapobiegania konfliktom oraz znaczenie aktualnej sytuacji w Kirgistanie, UE wzywa do obrócenia teoretycznych rozważań w konkretne działania,
G. mając na uwadze, że Komisja Europejska przeznaczyła 5 mln euro na natychmiastowe wsparcie medyczne, pomoc humanitarną, pomoc nieżywnościową, ochronę i pomoc psychologiczną dla osób dotkniętych kryzysem; mając na uwadze, że można to porównać z apelem ONZ o natychmiastową pomoc humanitarną w wysokości 71 mln dolarów amerykańskich,
H. mając na uwadze, że UE powinna przyjąć bardziej istotną rolę we wspieraniu kraju; mając na uwadze, że UE zobowiązała się, w szczególności przez strategię na rzecz Azji Środkowej, do odgrywania roli partnera krajów w tym regionie, mając na uwadze, że obecnie pilnie potrzebne jest o wiele większe zaangażowanie międzynarodowe, a reakcja UE wpłynie na jej wiarygodność jako partnera,
I. mając na uwadze, że w pokojowo przeprowadzonym w dniu 27 czerwca referendum, w którym odnotowano wysoką frekwencję, ponad 90% głosujących opowiedziało się za nową konstytucją Kirgistanu równoważącą uprawnienia prezydenta i parlamentu, zatwierdzeniem Rozy Otunbajewej na stanowisku tymczasowego prezydenta oraz rozwiązaniem trybunału konstytucyjnego; mając na uwadze, że wybory parlamentarne zaplanowano na 10 października 2010 r.,
J. mając na uwadze, że cechą charakterystyczną większości obszarów Azji Środkowej są ubóstwo i różnorakie poważne zagrożenia dla bezpieczeństwa ludności, jak również ze strony złego zarządzania, silnych tendencji autorytarnych i braku środków prawnych pozwalających na wyrażenie niezadowolenia i dążenie do zmian politycznych; mając na uwadze konieczność przywrócenia i nasilenia współpracy regionalnej w celu wypracowania wspólnego podejścia do problemów i wyzwań w regionie; mając na uwadze, że należy dążyć do wspólnego podejścia do trudności i wyzwań stojących przed regionem ze strony zainteresowanych podmiotów na szczeblu regionalnym i międzynarodowym,
K. mając na uwadze, że UE musi zawsze wywiązywać się ze zobowiązania do uwzględniania praw człowieka, demokracji i praworządności w porozumieniach z krajami trzecimi, a także do wspierania reform demokratycznych za pomocą spójnej polityki wzmacniającej jej wiarygodność jako partnera regionalnego,
1. wyraża głębokie zaniepokojenie tragicznymi, gwałtownymi starciami, które wybuchły w południowym Kirgistanie i składa kondolencje rodzinom wszystkich ofiar;
2. zdecydowanie potępia wszelkie ataki i akty przemocy oraz wzywa rząd tymczasowy do przeprowadzenia z pomocą podmiotów międzynarodowych wiarygodnego, bezstronnego i niezależnego dochodzenia w sprawie tych wydarzeń w celu postawienia sprawców przed wymiarem sprawiedliwości oraz wyjaśnienia domniemanego udziału w nich członków kirgiskich sił bezpieczeństwa;
3. wzywa władze tymczasowe do podjęcia wszelkich starań, aby przywrócić sytuację do normy i stworzyć warunki niezbędne do tego, by uchodźcy i przesiedleńcy wewnętrzni mogli dobrowolnie, bezpiecznie i z poczuciem godności wrócić do swoich domów; wzywa władze lokalne do przyjęcia skutecznych środków budowy zaufania oraz do podjęcia rzeczywistego dialogu z wszystkimi grupami etnicznymi w południowym Kirgistanie w celu zapoczątkowania wiarygodnego procesu pojednania;
4. nalega, aby wysiłki Unii Europejskiej nie odbywały się kosztem dążenia do osiągnięcia stabilności politycznej kraju, podstawowych zasad praw człowieka oraz walki z ubóstwem społecznym;
5. podkreśla, że wartości, którym wierna jest Unia Europejska, zobowiązują nas do reagowania w kompleksowy sposób, między innymi przeznaczając na ten cel ponad 5 mln euro, które już zostały uruchomione, co powinno być współmierne z apelem ONZ o natychmiastową pomoc humanitarną w wysokości 71 mln dolarów amerykańskich;
6. wzywa w związku z tym Komisję do nasilenia pomocy humanitarnej we współpracy z organizacjami międzynarodowymi oraz do zainicjowania krótko- i średnioterminowych programów odbudowy zniszczonych domów i zastępowania utraconego majątku, a także projektów odbudowy we współpracy z władzami kirgiskimi i innymi darczyńcami w celu stworzenia warunków sprzyjających powrotowi uchodźców i przesiedleńców; zwraca w związku z tym uwagę na znaczenie projektów rozwoju lokalnego;
7. wzywa Radę, aby przyjęła wiodącą rolę w organizacji międzynarodowej konferencji darczyńców na rzecz Kirgistanu, na której rozpatrzono by problemy humanitarne i podstawowe potrzeby Kirgistanu oraz zapewniono niezbędną pomoc służącą zrównoważonemu rozwojowi kraju;
8. podkreśla, że działaniom humanitarnym, mającym na celu zaspokojenie najpilniejszych potrzeb, muszą towarzyszyć wysiłki służące stabilizowaniu sytuacji oraz ograniczaniu znacznego ryzyka ponownego wystąpienia aktów przemocy, a także zapobieganiu przemocy, stanowiącej zagrożenie pokoju i bezpieczeństwa również w innych częściach Kotliny Fergańskiej, w której położone są Uzbekistan, Kirgistan i Tadżykistan;
9. ponawia apel o skoncentrowanie się w polityce UE dotyczącej Azji Środkowej na kwestii bezpieczeństwa ludności; zauważa, że w południowych Kirgistanie oznacza to między innymi pomoc w zagwarantowaniu fizycznego bezpieczeństwa ludności pochodzenia uzbeckiego oraz osobom należącym do innych grup etnicznych;
10. domaga się szczególnie szybkiego przeprowadzenia bezstronnego międzynarodowego dochodzenia, które dostarczyłoby większej liczby informacji na temat aktów okrucieństwa popełnianych w stosunku do mniejszości uzbeckich uciekających z południa Kirgistanu w świetle licznych przerażających zeznań, a także spowodowały odnalezienie i postawienie przed sądem ich sprawców i osoby odpowiedzialne za nie; domaga się, aby dochodzenia te rzuciły światło na oskarżenia o zmowę pomiędzy rodziną byłego prezydenta Bakijewa oraz grupami mafii narkotykowej mające na celu destabilizację sytuacji w kraju;
11. wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą oraz państwa członkowskie do poparcia i działania na rzecz szybkiego rozlokowania misji policyjnej OBWE mającej za zadanie zapobieganie wybuchowi nowych aktów przemocy, stabilizowanie sytuacji w miastach dotkniętych starciami, ochronę ofiar i osób najbardziej narażonych oraz ułatwianie powrotu uchodźców i przesiedleńców;
12. odnotowuje pokojowy przebieg oraz wynik referendum konstytucyjnego w dniu 27 czerwca, które toruje drogę do przywrócenia porządku konstytucyjnego; wzywa Radę i Komisję, by znalazły sposób wsparcia tymczasowego rządu Kirgistanu i pomocy władzom tego kraju w dążeniu do reform demokratycznych i wzmocnienia praworządności, przeciwdziałania dyskryminacji w życiu publicznym, zapewnienia dostępu do wiarygodnych procedur prawnych i poprawy warunków życia ludności poprzez rozwój wewnętrzny kraju oraz przyznanie obywatelom przynależnych im praw we współpracy ze wszystkimi zaangażowanymi stronami i kirgiskim społeczeństwem obywatelskim;
13. wzywa do częstego korzystania z instrumentu na rzecz stabilności i zwraca się do Komisji o przygotowanie wniosków w sprawie ponownego przeznaczenia funduszy pochodzących z instrumentu współpracy na rzecz rozwoju na zapewnienie odpowiedniej intensywności krótko- i średnioterminowej reakcji UE na nową sytuację w Kirgistanie;
14. wyraża zaniepokojenie doniesieniami o aresztowaniu niektórych obrońców praw człowieka w Kirgistanie i wzywa władze kirgiskie do podjęcia wszelkich działań niezbędnych do zapewnienia obrońcom praw człowieka możliwości niezakłóconego prowadzenia pracy na rzecz wspierania i ochrony praw człowieka;
15. sugeruje, aby siły demokratyczne kraju zwróciły się do międzynarodowych sił pokojowych składających się ze wspólnych sił pokojowych ONZ, UE i Rosji o interwencję w dziedzinie przywrócenia zaufania do obecnego rządu, jeżeli zostanie on wzmocniony w kolejnych wyborach przypominając, że od czasu odzyskania niepodległości Kirgistan był uważany za najbardziej rozwinięty pod względem demokratycznym kraj Azji Środkowej;
16. sugeruje, aby UE przejęła inicjatywę w zakresie organizacji międzynarodowej konferencji/międzynarodowych konsultacji, w których wzięłyby udział nie tylko UE, ONZ, Rosja, Stany Zjednoczone (posiadające bazy wojskowe na terytorium Kirgistanu) i Kazachstan (przewodniczący OBWE), ale również Chiny, które mogą posiadać znaczące wpływy w tej części Azji Środkowej; głównym celem wspomnianej konferencji byłoby wspieranie procesu pojednania mniejszości kirgiskich i uzbeckich zamieszkujących Kirgistan;
17. podkreśla, że rozwój sytuacji w Kirgistanie wpływa na rozwój wydarzeń w regionie i na całym świecie, a z kolei wydarzenia w regionie i na świecie wpływają na sytuację w Kirgistanie; wyraża przekonanie, że interesy Rosji, Stanów Zjednoczonych i innych podmiotów w znacznej mierze pokrywają się, zwłaszcza w odniesieniu do Afganistanu i do rozwoju radykalnych ruchów islamskich w regionie, w tym w Kirgistanie; uważa, że powinno to umożliwić ograniczanie współzawodnictwa geopolitycznego i poszukiwanie synergii z myślą o stabilizacji regionu; jest przekonany, że powodzenie takiego przedsięwzięcia miałoby szeroko zakrojony pozytywny wpływ na stosunki międzynarodowe i bezpieczeństwo na świecie;
18. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji i OBWE.