PROJEKT REZOLUCJI w sprawie wyborów na Białorusi
17.10.2012 - (2012/2815(RSP))
zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu
José Ignacio Salafranca Sánchez-Neyra, Filip Kaczmarek, Elmar Brok, Krzysztof Lisek, Ioannis Kasoulides, Tunne Kelam, Rafał Trzaskowski, Elena Băsescu, Jacek Protasiewicz, Cristian Dan Preda, Lena Kolarska-Bobińska, Eduard Kukan, Monica Luisa Macovei, Marietta Giannakou, Inese Vaidere, Andrzej Grzyb, Daniel Caspary, Jarosław Leszek Wałęsa, Paweł Zalewski, Bogusław Sonik w imieniu grupy politycznej PPE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B7-0463/2012
Parlament Europejski,
– uwzględniając poprzednie rezolucje w sprawie Białorusi, w szczególności z 5 lipca 2012 r., 29 marca 2012 r.[1], 16 lutego 2012 r.[2], 15 września 2011 r.[3], 12 maja 2011 r.[4], 10 marca 2011 r.[5], 20 stycznia 2011 r.[6], 10 marca 2010 r.[7] i 17 grudnia 2009 r.[8],
– uwzględniając oświadczenie wysokiej przedstawiciel UE Catherine Ashton z 28 czerwca 2012 r. w sprawie sytuacji na Białorusi,
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 1-2 marca 2012 r., w których wyrażono głębokie zaniepokojenie postępującym pogarszaniem się sytuacji na Białorusi,
– uwzględniając decyzję wykonawczą Rady 2012/126/WPZiB z dnia 28 lutego 2012 r. dotyczącą wykonania decyzji Rady 2010/639/WPZiB w sprawie środków ograniczających wobec Białorusi[9],
– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie rozpoczęcia europejskiego dialogu na rzecz modernizacji ze społeczeństwem białoruskim (3157. posiedzenie Rady do Spraw Zagranicznych, 23 marca 2012 r. w Brukseli),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (UE) nr 354/2012 z dnia 23 kwietnia 2012 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 765/2006 dotyczące środków ograniczających wobec Białorusi,
– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Białorusi przyjęte na 3191. posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych w dniu 15 października 2012 r.,
– uwzględniając oświadczenie złożone przez wysoką przedstawiciel UE Catherine Ashton w Brukseli w dniu 28 lutego 2012 r. w sprawie jej decyzji oraz decyzji polskiego rządu o odwołaniu, odpowiednio, szefowej delegatury UE w Mińsku i polskiego ambasadora na Białorusi,
– uwzględniając decyzję Rady 2012/36/WPZiB z dnia 23 stycznia 2012 r. zmieniającą decyzję 2010/639/WPZiB w sprawie środków ograniczających wobec Białorusi,
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 1857(2012) z dnia 25 stycznia 2012 r. w sprawie sytuacji na Białorusi, potępiającą trwające prześladowanie członków opozycji oraz nękanie działaczy społeczeństwa obywatelskiego, niezależnych mediów i obrońców praw człowieka na Białorusi,
– uwzględniając sprawozdanie Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka z dnia 10 kwietnia 2012 r. oraz rezolucję Rady Praw Człowieka ONZ 17/24 z dnia 17 czerwca 2011 r. w sprawie sytuacji praw człowieka na Białorusi,
– uwzględniając deklarację szczytu Partnerstwa Wschodniego przyjętą w Pradze w dniach 7-9 maja 2009 r. oraz deklarację w sprawie sytuacji na Białorusi, którą przyjęto na szczycie Partnerstwa Wschodniego w Warszawie w dniu 30 września 2011 r.,
– uwzględniając wspólne oświadczenie ministrów spraw zagranicznych Grupy Wyszehradzkiej, Estonii, Łotwy i Litwy złożone w Pradze w dniu 5 marca 2012 r.,
– uwzględniając art. 19 Powszechnej deklaracją praw człowieka, art. 19 Międzynarodowego paktu praw obywatelskich i politycznych oraz art. 11 Karty praw podstawowych UE,
– uwzględniając oświadczenia w sprawie wyborów parlamentarnych na Białorusi: prezydenta Schulza z dnia 24 września, wiceprzewodniczącego Protasiewicza oraz E. Broka i F. Kaczmarka z dnia 24 września, a także K. Vigenina z dnia 25 września, jak również oświadczenie Delegacji ds. stosunków z Białorusią z dnia 26 września,
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że UE dostrzegała w przeprowadzeniu wyborów parlamentarnych z 23 września oraz w ich pluralistycznym aspekcie kolejną szansę dla Białorusi na wykazanie się poszanowaniem dla wartości demokratycznych i europejskich standardów,
B. mając na uwadze oczywisty fakt, że skoro żaden z kandydatów opozycji demokratycznej nie został wybrany do parlamentu narodowego oraz że wielu więźniów politycznych pozostaje zatrzymanych, władze białoruskie zignorowały liczne wezwania wspólnoty międzynarodowej, a zatem postanowiły jeszcze bardziej oddalić się od demokracji i pogłębić izolację kraju;
C. mając na uwadze, że przeciwnicy autorytarnych rządów prezydenta Aleksandra Łukaszenki uznali wybory za sfałszowane i określili je jako farsę, wyrażając obawę, że „flirt” prezydenta Łukaszenki z demokracją dobiegł końca, oraz apelując do UE i USA o nieuznawanie wyników wyborów,
D. mając na uwadze, że wielu kandydatom opozycji odmówiono rejestracji na podstawie drobnych nieprawidłowości w ich oświadczeniach o majątku i dochodach lub przez unieważnienie podpisów poparcia zapewniających udział w wyborach; wielu z nich ne zezwolono na zasiadanie w komisjach wyborczych;
E. mając na uwadze, że kandydaci mieli prawo tylko do pięciominutowego przemówienia w państwowych mediach; wypowiedzi te musiały być uprzednio nagrane, a wielu kandydatom odmówiono czasu antenowego, zwłaszcza tym, którzy nawoływali do bojkotu wyborów; w konsekwencji wielu kandydatów partii opozycyjnych nie mogło przekazać swojego stanowiska wyborcom;
F. mając na uwadze, że wielu studentów i pracowników przedsiębiorstw państwowych zostało zmuszonych do wczesnego głosowania pod groźbą utraty stypendiów i pracy; mając na uwadze wywieranie na wyborców w wojsku niewłaściwych nacisków do wzięcia udziału we wczesnym głosowaniu;
G. mając na uwadze, że władze białoruskie zaprosiły misję obserwacji wyborów OBWE do nieskrępowanej i nieograniczonej obserwacji wyborów; mając na uwadze, że dwóm członkom misji, dwóm posłom do parlamentu Niemiec i Litwy, odmówiono wjazdu bez należytego uzasadnienia lub wyjaśnienia ze strony władz białoruskich zaledwie na tydzień przed wyborami parlamentarnymi na Białorusi, co rodzi wątpliwości co do deklarowanych przez władze białoruskie zamiarów oraz zakłóca atmosferę wzajemnego zaufania obu stron;
H. mając na uwadze, że UE z zadowoleniem przyjęła wysłanie obserwatorów OBWE/ODIHR, podkreśliła, jak ważne jest zagwarantowanie tym obserwatorom skutecznego dostępu do wszystkich etapów procesu wyborczego, z liczeniem głosów włącznie, oraz w szczególności podkreśliła wagę zagwarantowania praw opozycji, zarówno w odniesieniu do prawa do kandydowania, jak i dostępu do komisji nadzorujących wybory oraz do mediów,
I. mając na uwadze, że zgodnie ze wstępnymi ustaleniami i wnioskami OBWE/ODIHR przedmiotowe wybory nie były konkurencyjne oraz że w wielu przypadkach łamano białoruską ordynację wyborczą, która miała zwiększyć możliwości prowadzenia kampanii; wybory odbyły się w ściśle kontrolowanych okolicznościach przy ledwie widocznej kampanii, i cechował je brak przejrzystości w liczeniu głosów i gromadzeniu wyników z różnych punktów głosowania;
1. ubolewa, że przeprowadzenie wyborów parlamentarnych na Białorusi znowu nie sprostało standardom demokratycznym; mimo pomniejszych usprawnień w prawnych ramach wyborów, które spowodowały np. wzrost liczby kandydatów wystawianych przez partie polityczne, władze białoruskie nie wykorzystały szansy na przeprowadzenie uczciwych i przejrzystych wyborów;
2. uważa, że wybrany na Białorusi parlament nie posiada legitymacji demokratycznej oraz że Parlament Europejski będzie zatem kontynuował politykę nieuznawania go zarówno w stosunkach dwustronnych, jak i w ramach Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest;
3. podkreśla, że UE miała nadzieję na lepszą organizację wyborów, to uporczywa niemożność przeprowadzenia wolnych i sprawiedliwych wyborów dodatkowo pogorszy sytuację Białorusi i będzie nadal będzie poważną przeszkodą w stosunkach między Białorusią a Unią Europejską;
4. potępia trzymanie w więzieniu dziennikarzy, co wyraźnie ma na celu kontrolowanie swobodnego przepływu informacji poprzez uniemożliwianie im wykonywania zwykłych obowiązków zawodowych, o oznacza łamanie jednej z najbardziej podstawowych swobód – swobody wypowiedzi;
5. wzywa rząd Białorusi do potwierdzenia oświadczeń o gotowości do poprawy współpracy z UE oraz do stworzenia lepszych warunków dla podjęcia dyskusji między UE a Białorusią;
6. ubolewa nad decyzjami władz Białorusi z ostatnich latach o wielokrotnym odmówieniu wydania wiz wjazdowych posłom do Parlamentu Europejskiego i parlamentarzystom krajowym; apeluje do władz białoruskich, aby nie czyniły dalszych trudności i umożliwiły Delegacji Parlamentu Europejskiego do spraw stosunków z Białorusią wizytę w tym kraju;
7. wzywa władze białoruskie, by zmieniły swoje postępowanie, usprawniły i unowocześniły prawo wyborcze oraz przeprowadziły kolejne wolne i uczciwe wybory parlamentarne zgodnie ze standardami międzynarodowymi; wzywa je również do bezwarunkowego zwolnienia wszystkich więźniów politycznych bez zmuszania ich do podpisania fałszywych zeznań i próśb o ułaskawienie, a także wzywa, by szanowały własnych obywateli oraz chroniły ich podstawowych wolności i umożliwiały korzystanie z praw podstawowych; wyraża głębokie zaniepokojenie powtarzającymi się doniesieniami o celowo nieludzkich warunkach przetrzymywania, zwłaszcza w odniesieniu do Alesia Bialackiego i Dzmitryja Daszkiewicza;
8. w tym kontekście wzywa rząd Białorusi do poczynienia kroków w celu przeprowadzenia w przyszłości prawdziwie demokratycznych wyborów zgodnie z międzynarodowymi standardami demokratycznymi poprzez wprowadzenie zmian do ordynacji wyborczej i praktyki, m.in.:
a) danie wszystkim kandydatom sprawiedliwych warunków i możliwości przeprowadzenia prawdziwej kampanii wyborczej,
b) zagwarantowanie, że wszystkie partie uczestniczące w wyborach mają przedstawicieli w komisjach wyborczych wszystkich szczebli, zwłaszcza w okręgowych komisjach wyborczych,
c) zadbanie, by przeprowadzenie głosowania wykluczało wszelkie wątpliwości co do możliwości oszustwa,
d) zniesienie procedury wczesnego głosowania lub przynajmniej zagwarantowanie, że oddane wcześniej głosy podlegają odrębnej procedurze niż przewidziana dla zwykłego głosowania oraz że wyniki wczesnego głosowania są rejestrowane osobno w protokołach elektronicznych;
e) zapewnienie przejrzystości w procesie liczenia głosów i publikacji wszystkich ostatecznych wyników;
9. wzywa rząd białoruski do przestrzegania praw człowieka w celu zakończenia dobrowolnej izolacji kraju od reszty Europy oraz w celu znacznej poprawy stosunków między UE a Białorusią:
a) zaniechania grożenia postępowaniem karnym, w tym za uchylanie się od służby wojskowej na Białorusi, studentom relegowanym z uczelni za postawę obywatelską i zmuszonym kontynuować studia za granicą;
b) usunięcia wszelkich przeszkód uniemożliwiających właściwą rejestrację organizacji pozarządowych na Białorusi,
c) lepszego traktowania i poszanowania mniejszości narodowych, w tym uznania prawomocnie wybranego zarządu Związku Polaków, a także kultury, kościołów, systemu edukacji oraz dziedzictwa historycznego i materialnego,
d) natychmiastowego wprowadzenia moratorium na wykonywanie kary śmierci;
10. przypomina, że Unia Europejska wydała oświadczenie o gotowości do wznowienia stosunków z Białorusią i ludnością białoruską w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa, gdy tylko rząd białoruski wykaże poszanowanie dla wartości demokratycznych i praw podstawowych ludności białoruskiej;
11. z zadowoleniem przyjmuje „Europejski dialog ze społeczeństwem białoruskim na rzecz modernizacji” dotyczący niezbędnych reform prowadzących do modernizacji Białorusi, a także związane z tym ewentualne rozwijanie stosunków z UE oraz odnośną kampanię informacyjną na Białorusi; zauważa z zadowoleniem, że dialog europejski pomógł w stymulowaniu konstruktywnej i merytorycznej debaty wśród przedstawicieli społeczeństwa białoruskiego w Mińsku na temat konkretnych pomysłów dotyczących krajowych potrzeb w zakresie reform;
12. wzywa ESDZ, Radę i Komisję do kontynuowania dialogu z Białorusią i do opracowania bardziej przejrzystej polityki wobec tego kraju z zastrzeżeniem ścisłego stosowania zasady pozytywnej warunkowości, stosującej podejście stopniowych zmian i zawierającej punkty odniesienia, harmonogramy i klauzulę przeglądu oraz wyposażonej w odpowiednie zasoby finansowe;
13. wzywa Radę i Komisję do rozważenia selektywnego przeglądu i możliwego zawieszenia obecnych środków restrykcyjnych, co przyniosłoby korzyści zwykłym obywatelom i przyczyniło się do rozwoju wolnego społeczeństwa;
14. wzywa Radę i Komisję, aby nie uchylały zakazu wydawania wiz lub decyzji o zamrożeniu aktywów osobom bezpośrednio zamieszanym w naruszanie norm demokratycznych wyborów i praw człowieka;
15. wzywa Radę i Komisję do podjęcia dalszych kroków, w razie konieczności o charakterze jednostronnym, w celu ułatwienia i liberalizacji procedur wizowych mających zastosowanie do obywateli Białorusi, gdyż takie działania mają zasadnicze znaczenie dla osiągnięcia głównego celu polityki UE wobec Białorusi, jakim jest ułatwianie i zwiększanie kontaktów międzyludzkich oraz demokratyzacja państwa; wzywa je, aby w związku z powyższym rozważyły możliwość zmniejszenia opłat wizowych dla obywateli Białorusi wjeżdżających na obszar Schengen, co jest jedynym sposobem uniknięcia pogłębienia izolacji Białorusi i jej obywateli;
16. ponownie wyraża ubolewanie z powodu sporządzenia przez rząd Białorusi wykazu dotyczącego zakazu podróży zagranicznych, który zabrania opuszczania kraju wielu opozycjonistom i obrońcom praw człowieka; wyraża współczucie dla wszystkich ludzi ujętych w tym wykazie i wzywa władze w Mińsku do zaprzestania takich praktyk, naruszających podstawowe wolności obywateli Białorusi;
17. ponownie wzywa Komisję, aby wspierała środkami finansowymi i politycznymi wysiłki białoruskiego społeczeństwa obywatelskiego, niezależnych mediów (w tym telewizji Biełsat, Europejskiego Radia dla Białorusi, Radia Racja i innych) i organizacji pozarządowych na Białorusi mające propagować demokrację;
18. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, parlamentom i rządom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, zgromadzeniom parlamentarnym OBWE i Rady Europy, sekretariatowi WNP oraz prezydentowi Aleksandrowi Łukaszence.
- [1] Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0112.
- [2] Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0063.
- [3] Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0392.
- [4] Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0244.
- [5] Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0099.
- [6] Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0022.
- [7] Dz.U. C 349E z 22.12.2010, s. 37.
- [8] Dz.U. C 286E, 22.10.2010. s. 16.
- [9] Dz.U. L 55 z 29.2.2012, s. 19.