ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις
14.1.2013 - (2012/2920(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 115 παράγραφος 5 του Κανονισμού
Sharon Bowles εξ ονόματος της Επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής
B7‑0024/2013
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και ιδίως το άρθρο 109,
– έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με κανονισμό του Συμβουλίου όσον αφορά την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999 του Συμβουλίου για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του άρθρου 93 της Συνθήκης ΕΚ[1],
– έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με κανονισμό του Συμβουλίου όσον αφορά την τροποποίηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 994/98 του Συμβουλίου, της 7ης Μαΐου 1998, για την εφαρμογή των άρθρων 92 και 93 της συνθήκης για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας σε ορισμένες κατηγορίες οριζόντιων κρατικών ενισχύσεων και του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1370/2007 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2007, για τις δημόσιες επιβατικές σιδηροδρομικές και οδικές μεταφορές (COM(2012)0730),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Εκσυγχρονισμός των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις» (COM(2012)0209),
– έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών που εγκρίθηκε στην 98η σύνοδο της ολομέλειάς της, στις 29 Νοεμβρίου 2012,
– έχοντας υπόψη την ειδική έκθεση αριθ. 15/2011 του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου με τίτλο «Διασφαλίζουν οι διαδικασίες της Επιτροπής την αποτελεσματική διαχείριση του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων;»[2],
– έχοντας υπόψη τη συμφωνία-πλαίσιο της 20ής Νοεμβρίου 2010 για τις σχέσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής[3] (εφεξής «συμφωνία-πλαίσιο»), και ειδικότερα την παράγραφο 15 αυτής,
– έχοντας υπόψη την ερώτηση προς την Επιτροπή σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των κρατικών ενισχύσεων (O‑000213/2012 – B7‑0102/2013),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 115, παράγραφος 5 και το άρθρο 110, παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή υπέβαλε δύο προτάσεις κανονισμού για την εφαρμογή το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των κρατικών ενισχύσεων, με νομική βάση το άρθρο 109 της ΣΛΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η εν λόγω νομική βάση προβλέπει απλή διαβούλευση με το Κοινοβούλιο και όχι συναπόφαση·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι στόχος της πρότασης είναι να εστιάσει σε πόρους για την αξιολόγηση των σοβαρότερων περιπτώσεων ενισχύσεων και όχι στην αντιμετώπιση των ήσσονος σημασίας περιπτώσεων και καταγγελιών που δεν επηρεάζουν το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι προτάσεις, και ιδίως η τροποποίηση του διαδικαστικού κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 659/1999, αφορούν τις διαδικασίες του ελέγχου που διενεργεί η Επιτροπή επί των αποφάσεων των εθνικών και τοπικών αρχών και ότι, ως εκ τούτου, το Κοινοβούλιο πρέπει να είναι σε θέση να ασκήσει δημοκρατικό έλεγχο στα εν λόγω κείμενα·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Κοινοβούλιο πρέπει να συμμετάσχει στην εκπόνηση των προτάσεων αυτών, όπως προβλέπεται στην παράγραφο 15 της συμφωνίας-πλαίσιο μεταξύ Κοινοβουλίου και Επιτροπής·
1. χαιρετίζει την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τον εκσυγχρονισμό των κρατικών ενισχύσεων και τις νέες προτάσεις κανονισμού της Επιτροπής· ωστόσο, ζητεί από την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης ως ενός εκ των γενικών στόχων της εν λόγω μεταρρύθμισης δεν θα οδηγήσει εκ νέου στην αύξηση του δημόσιου χρέους·
2. υπογραμμίζει την ανάγκη για λιγότερες αλλά καλύτερα εστιασμένες κρατικές ενισχύσεις που θα απαιτούν λιγότερη ανάγκη προσφυγής σε κρατικές δαπάνες και δεν θα στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό, ενώ ταυτόχρονα θα στηρίζουν τη μετατόπιση προς μια οικονομία της γνώσης·
3. τονίζει ότι η κρατική ενίσχυση πρέπει να σχεδιάζεται με τρόπο που θα ενισχύει την ανάπτυξη των υπηρεσιών, της γνώσης και των καθαυτό υποδομών, και δεν θα στηρίζει συγκεκριμένες εταιρείες·
4. υπογραμμίζει ότι ο κυριότερος ρόλος του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων είναι η διασφάλιση ίσων όρων ανταγωνισμού στην εσωτερική αγορά· επικροτεί τη δέσμη μέτρων εκσυγχρονισμού των κρατικών ενισχύσεων ως έναν από τους θεμέλιους λίθους στην υπό εξέλιξη διαδικασία εκσυγχρονισμού της πολιτικής ανταγωνισμού· ζητεί την έγκαιρη υλοποίηση της δέσμης μεταρρυθμίσεων·
5. αναγνωρίζει τον ρόλο των κρατικών ενισχύσεων, που ενεργοποιούνται μέσα σε ένα ειδικό καθεστώς κρίσης, για την αντιμετώπιση της κρίσης· αναγνωρίζει ωστόσο ότι η χρήση και ο έλεγχος των κρατικών ενισχύσεων θα παίξει σημαντικό ρόλο για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής ανάπτυξης ΕΕ2020·
6. τονίζει ότι η πολιτική ανταγωνισμού πρέπει να παρέχει τη δυνατότητα κατάλληλης κρατικής στήριξης για την οικολογική αναμόρφωση της οικονομίας, ιδίως όσον αφορά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση, και ότι οι νέες κατευθυντήριες γραμμές πρέπει να βασίζονται σε αυτήν την προϋπόθεση·
7. συμμερίζεται την άποψη της Επιτροπής ότι οι διαδικασίες των κρατικών ενισχύσεων πρέπει να επιταχυνθούν για να δοθεί περισσότερη έμφαση σε περίπλοκες υποθέσεις με σοβαρές επιπτώσεις στον ανταγωνισμό στην εσωτερική αγορά· σημειώνει την πρόταση της Επιτροπής για την αύξηση της διακριτικής ευχέρειάς της να αποφασίζει σχετικά με την αντιμετώπιση καταγγελιών· ζητεί από την Επιτροπή να θεσπίσει λεπτομερή κριτήρια για τη διάκριση μεταξύ σημαντικών και λιγότερο σημαντικών υποθέσεων σε αυτό το πλαίσιο· επισημαίνει ότι κατάλληλοι τρόποι για την επίτευξη των διακρίσεων αυτών είναι να αυξηθούν τα όρια για τον «De Minimis» κανονισμό και να επεκταθούν οι οριζόντιες κατηγορίες στον εξουσιοδοτικό κανονισμό και των κανονισμών απαλλαγής κατά κατηγορία·
8. σημειώνει ότι οι στόχοι αυτοί ετέθησαν σε διάφορες περιπτώσεις κατά το παρελθόν, και απετέλεσαν τη βάση των παλαιότερων αναθεωρήσεων της νομοθεσίας περί κρατικών ενισχύσεων, αλλά δεν φαίνεται να υλοποιήθηκαν πλήρως, δεδομένου ότι οι νέες αυτές προτάσεις έχουν πλέον καταστεί αναγκαίες·
9. εκφράζει την ελπίδα ότι, με την ευκαιρία αυτή, οι προτάσεις θα ανταποκριθούν στους τεθέντες στόχους, αποθαρρύνοντας τις καταγγελίες ώστε η προσοχή της Επιτροπής να εστιαστεί στις σοβαρές περιπτώσεις στρέβλωσης του ανταγωνισμού·
10. επισημαίνει τη γενική πρόθεση της Επιτροπής να εξαιρέσει περαιτέρω μέτρα από την υποχρέωση κοινοποίησης· σημειώνει ειδικότερα ότι η πρόταση της Επιτροπής περιλαμβάνει κάλυψη του εξουσιοδοτικού κανονισμού για τις ενισχύσεις που χορηγούνται στον πολιτισμό και τις ενισχύσεις για την αποκατάσταση των ζημιών που προξενούνται από φυσικές καταστροφές· τονίζει ωστόσο ότι τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίσουν την εκ των προτέρων συμμόρφωση με τους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων ήσσονος σημασίας και τα συστήματα απαλλαγής κατά κατηγορία, προκειμένου να διατηρήσουν ικανοποιητικό επίπεδο ελέγχου, ενώ η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να ασκεί τον εκ των υστέρων έλεγχο των εν λόγω υποθέσεων· υπογραμμίζει ότι αυτό δεν πρέπει να οδηγήσει σε αύξηση των κρατικών ενισχύσεων· καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει σε βάθος χρόνου τη μείωση των κρατικών ενισχύσεων·
11. υπογραμμίζει ότι η Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει τη βελτίωση της ανταλλαγής με τα κράτη μέλη από την άποψη της ποιοτικής και έγκαιρης υποβολής πληροφοριών και κατάρτισης κοινοποιήσεων· υπογραμμίζει ότι αποτελεσματικά εθνικά συστήματα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα μέτρα κρατικών ενισχύσεων που απαλλάσσονται από την υποχρέωση εκ των προτέρων κοινοποίησης, συμμορφώνονται με τη νομοθεσία της ΕΕ·
12. σημειώνει ότι, μέχρι σήμερα, οι πληροφορίες που αφορούν υποθέσεις ελέγχου κρατικών ενισχύσεων διαβιβάζονται αποκλειστικά από τα κράτη μέλη· ζητεί από την Επιτροπή να αξιολογήσει κατά πόσο θα υπάρξει περαιτέρω ανάγκη επιπλέον ανθρώπινων πόρων για την επέκταση των εργαλείων συλλογής πληροφοριών και την εξασφάλιση στην Επιτροπή της δυνατότητας να λαμβάνει άμεσα πληροφορίες από συμμετέχοντες στην αγορά·
13. εκφράζει τη βαθύτατη ανησυχία του για τα ευρήματα του Ελεγκτικού Συνεδρίου που δείχνουν ότι η Επιτροπή δεν επιχειρεί συστηματικά να εντοπίζει τα μη κοινοποιημένα μέτρα κρατικών ενισχύσεων ή να εξετάζει τον εκ των υστέρων αντίκτυπο του ελέγχου των κρατικών ενισχύσεων με συνολικό τρόπο· ζητεί να υπάρξει περαιτέρω αποσαφήνιση όσον αφορά το 40% των περιπτώσεων κρατικών ενισχύσεων που χορηγούνται στο πλαίσιο των κανονισμών απαλλαγής κατά κατηγορία που ενδέχεται να είναι προβληματικοί· υπογραμμίζει την ιδιαίτερη δυσκολία που δημιουργείται για τους νεοεισερχόμενους και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις καθώς και το στρεβλωτικό αντίκτυπο που έχει στον ανταγωνισμό·
14. παροτρύνει την Επιτροπή να εξετάσει τα προαναφερθέντα ζητήματα στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού των κρατικών ενισχύσεων και να διασφαλίσει ότι η ενδεχόμενη αποδυνάμωση της εκ των προτέρων παρακολούθησης των κοινοποιήσεων θα αντισταθμιστεί με αποτελεσματικούς και αυστηρούς εκ των υστέρων ελέγχους εκ μέρους της Επιτροπής για τη διασφάλιση επαρκούς συμμόρφωσης·
15. εκφράζει τη λύπη του για τη νομική βάση των νέων προτάσεων επειδή το άρθρο 109 της ΣΛΕΕ προβλέπει απλώς διαβούλευση με το Κοινοβούλιο και όχι συναπόφαση όπως συμβαίνει με άλλους τομείς της ολοκλήρωσης της αγοράς και της ρύθμισης της οικονομίας, μετά την έναρξη ισχύος της Συνθήκης της Λισαβόνας·
16. πιστεύει ότι αυτό το δημοκρατικό έλλειμμα δεν μπορεί να γίνει ανεκτό σε σχέση με τις προτάσεις που αφορούν τα από πλευράς Επιτροπής μέσα εποπτείας αποφάσεων και πράξεων από εθνικές και τοπικές εκλεγμένες αρχές, ιδίως όσον αφορά υπηρεσίες κοινής ωφέλειας που αφορούν θεμελιώδη δικαιώματα·
17. προτείνει το έλλειμμα αυτό να καλυφθεί με διοργανικές συμφωνίες και να αποκατασταθεί σε μελλοντική τροποποίηση της Συνθήκης·
18. καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να λάβουν, στο μεταξύ, υπόψη τους τις προτάσεις τροποποίησης που υποβάλλει το Κοινοβούλιο στη διαδικασία διαβούλευσης·
19. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και την Επιτροπή.