PROJEKT REZOLUCJI w sprawie warunków pracy oraz norm bhp w związku z niedawnymi pożarami zakładów i katastrofą budowlaną w Bangladeszu
20.5.2013 - (2013/2638(RSP))
zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu
Jean Lambert, Franziska Keller, Barbara Lochbihler, Marije Cornelissen, Karima Delli, Yannick Jadot, Malika Benarab-Attou, Elisabeth Schroedter, Nicole Kiil-Nielsen, Raül Romeva i Rueda, Franziska Katharina Brantner, Ulrike Lunacek, Ana Miranda, Sven Giegold, Claude Turmes, Judith Sargentini, Helga Trüpel, Nikos Chrysogelos w imieniu grupy Verts/ALE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B7-0223/2013
B7‑0232/2013
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie warunków pracy oraz norm bhp w związku z niedawnymi pożarami zakładów i katastrofą budowlaną w Bangladeszu
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Bangladeszu, w szczególności rezolucje z 17 stycznia 2013 r.[1], 6 września 2007 r.[2] i z 10 lipca 2008 r.[3],
– uwzględniając swoje rezolucje z dnia 25 listopada 2010 r. w sprawie praw człowieka oraz norm społecznych i środowiskowych w międzynarodowych umowach handlowych[4] oraz w sprawie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw w międzynarodowych umowach handlowych[5],
– uwzględniając Umowę o współpracy między Wspólnotą Europejską a Ludową Republiką Bangladeszu w sprawie partnerstwa i rozwoju[6],
– uwzględniając wspólne oświadczenie wysokiej przedstawiciel / wiceprzewodniczącej Komisji Catherine Ashton oraz komisarza UE ds. handlu Karela De Guchta z dnia 30 kwietnia 2013 r., wydane po niedawnej katastrofie budowlanej w Bangladeszu,
– uwzględniając konwencję MOP dotyczącą struktur propagowania bezpieczeństwa i higieny pracy (konwencja nr 187 z 2006 r.) oraz konwencję dotyczącą bezpieczeństwa, zdrowia pracowników i środowiska pracy (konwencja nr 155 z 1981 r.), których nie ratyfikował Bangladesz ani Pakistan, a także odpowiednie zalecenia (zalecenie nr 197); uwzględniając również konwencję dotyczącą inspekcji pracy (konwencja nr 81 z 1947 r.), której Bangladesz jest sygnatariuszem, a także odpowiednie zalecenia (zalecenie nr 164),
– uwzględniając komunikat Komisji pt. „Odnowiona strategia UE na lata 2011-2014 dotycząca społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw” (COM(2011)0681),
– uwzględniając swoje rezolucje z dnia 6 lutego 2013 r.: rezolucję pt. „Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw: rozliczalne, przejrzyste i odpowiedzialne zachowanie przedsiębiorstw a trwały wzrost”[7] oraz rezolucję pt. „Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw: dbanie o interesy obywateli a droga do trwałego ożywienia gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu”[8],
– uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, w których wyznaczono rządom i przedsiębiorstwom ramy mające na celu ochronę i poszanowanie praw człowieka, a które Rada Praw Człowieka ONZ zatwierdziła w czerwcu 2011 r.,
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że UE i Bangladesz łączą dobre, długotrwałe stosunki, oparte między innymi na umowie o współpracy w sprawie partnerstwa i rozwoju,
B. mając na uwadze, że Bangladesz jest drugim co do wielkości (po Chinach) eksporterem odzieży na świecie, przy najniższych płacach w sektorze odzieżowym; mając na uwadze, że branża tekstylna odpowiada za prawie 80% eksportu tego kraju, a UE jest jego głównym rynkiem eksportowym; mając również na uwadze, że presja na niskie koszty i krótkie terminy produkcji na międzynarodowym rynku włókienniczym sprawia, że siła robocza Bangladeszu jest szczególnie podatna na zagrożenia;
C. mając na uwadze, że w dniu 24 kwietnia 2013 r. budynek Rana Plaza w Savar nieopodal Dhaki, mieszczący kilka fabryk odzieżowych, zawalił się, w wyniku czego śmierć poniosło ponad 1000 osób, a około 2500 zostało rannych;
D. mając na uwadze, że zawalony budynek powstał nielegalnie i nie spełniał norm bezpieczeństwa; mając na uwadze, że właściciele fabryk kazali pracownikom wrócić do pracy pomimo tego, że dzień wcześniej odkryto pęknięcia w budynku, a inżynier, z którym się skonsultowano, ostrzegł, że do budynku nie należy ponownie wpuszczać ludzi;
E. mając na uwadze, że wcześniej, w listopadzie 2012 r., wybuchł pożar w fabryce Tazreen Fashion w Aszulii, w wyniku którego śmierć poniosło ponad 100 pracowników, a wiele osób zostało rannych; mając również na uwadze, że kilka dni po tragedii w Savar, w dniu 8 maja 2013 r., w pożarze w fabryce odzieżowej Tung Hai w Mirpur (dzielnicy Dhaki) zginęło osiem osób;
F. mając na uwadze, że choć powołana przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych rządowa komisja śledcza oraz Stała Komisja Parlamentarna ds. Ministerstwa Pracy stwierdziły, że właścicielowi fabryki Tazreen należy postawić zarzuty karne za niedopuszczalne zaniedbania, nie został on aresztowany; mając na uwadze, że w dniu 28 kwietnia 2013 r. złożono petycję do Sądu Najwyższego Bangladeszu, w której oskarżono władze o bezczynność i domagano się aresztowania właściciela fabryki; mając na uwadze, że w przypadku budynku Rana Plaza właściciele fabryki i budynku zostali aresztowani i postawiono im zarzuty karne;
G. mając na uwadze, że w dniu 16 maja 2013 r. zawalił się dach fabryki butów w prowincji Kampong Speu w Kambodży, w wyniku czego zginęły co najmniej dwie osoby;
H. mając na uwadze, że we wszystkich tych przypadkach wysoka liczba ofiar wynikała z braku minimalnych środków bezpieczeństwa, niezgodnych z prawem i nieprawidłowo funkcjonujących konstrukcji oraz faktu, że pracownicy nie mają praw, aby bronić swoich interesów;
I. mając na uwadze, że według doniesień prasy banglijskiej przeprowadzaniem kontroli około 5000 fabryk odzieży gotowej i innych zakładów przemysłowych w Bangladeszu zajmuje się zaledwie 51 inspektorów;
J. mając na uwadze, że według informacji opublikowanych przez Międzynarodowe Forum Praw Pracowniczych od 2005 r. w pożarach fabryk w Bangladeszu zginęło ponad 600 pracowników przemysłu odzieżowego, a według doniesień organizacji obrońców praw człowieka żaden spośród właścicieli zakładów i członków kierownictwa nie został postawiony przed sądem;
K. mając na uwadze, że niechęć niektórych zachodnich sieci sprzedaży detalicznej do przyznania, że wspomniane zakłady produkowały odzież dla nich, pokazuje brak przejrzystości i rozliczalności w łańcuchach dostaw w międzynarodowej branży tekstylnej;
L. mając na uwadze, że konkurencja w zglobalizowanym świecie, która w sektorze odzieżowym i obuwniczym przejawia się coraz większym wzrostem wydajności i coraz krótszymi cyklami produkcji i konsumpcji, prowadzi do nadmiernej presji na koszty produkcji i pracy, odbijając się w sposób nieakceptowalny na bezpieczeństwie i zdrowiu pracowników; mając na uwadze, że według informacji przedstawionych przez rząd Bangladeszu koszty ubrań w Wielkiej Brytanii spadły od 2005 r. o 20%;
M. mając na uwadze, że sektor tekstylno-odzieżowy jest drugim co do wielkości sektorem gospodarki na świecie pod względem intensywności handlu, a przemysł tekstylny uznawany jest za jeden z najbardziej szkodliwych dla środowiska; mając na uwadze, że przędzalnictwo, tkactwo i produkcja włókien przemysłowych powodują obniżenie jakości powietrza, a przy farbowaniu i drukowaniu wykorzystuje się ogromne ilości wody i chemikaliów, a do atmosfery uwalniają się liczne substancje lotne, które są szczególnie szkodliwe dla pracowników, konsumentów i środowiska;
N. mając na uwadze, że według organizacji Worker Rights Consortium doliczenie niespełna 10 centów do ceny fabrycznej każdej z 7 miliardów sztuk odzieży sprzedawanych rokrocznie przez Bangladesz pozwoliłoby w ciągu 5 lat dostosować 5000 zakładów odzieżowych w tym kraju do zachodnich norm bezpieczeństwa;
O. mając na uwadze że, za dołożenie starań o poprawę warunków pracy i norm bezpieczeństwa w sektorze odzieżowym z korzyścią dla pracowników zbiorową odpowiedzialność ponoszą zarówno konsumenci końcowi w Europie, jak i sprzedawcy detaliczni oraz kierownictwa zakładów i władze na wszystkich szczeblach łańcucha dostaw i produkcji;
P. mając na uwadze, że nieludzkie warunki pracy, wykorzystywanie robotników i dewastacja środowiska naturalnego nie występują tylko w określonych regionach świata ani w określonych sektorach przemysłu, lecz należy je zwalczać na całym świecie, czego dowodem są niedawne dramatyczne wydarzenia w Manoladzie w Grecji, gdzie w dniu 17 kwietnia 2013 r. 28 zbieraczy truskawek – głównie z Bangladeszu – którzy domagali się zaległych pensji za ostatnie sześć miesięcy, zostało postrzelonych i ranionych przez nadzorców farmy;
1. wyraża głęboki żal z powodu ofiar śmiertelnych i wielu rannych w katastrofie budynku Rana Plaza, która jest jedną z największych katastrof budowlanych w historii, a także składa wyrazy współczucia poszkodowanym i rannym oraz składa kondolencje rodzinom pogrążonym w żałobie;
2. wzywa wszystkich europejskich sprzedawców detalicznych, których zamówienia realizowano w czasie, kiedy doszło do katastrofy, by wsparli miejscowe władze i włączyli partnerów społecznych w tworzenie odpowiedniego i przejrzystego systemu odszkodowań dla ofiar i ich rodzin oraz by wniosły swój wkład w ten system; uważa, że taki system powinien pokrywać utratę dochodów i szkody poniesione przez rannych i rodziny zmarłych, a także bezpłatną rehabilitację rannych oraz opiekę i edukację dla niesamodzielnych członków rodzin zmarłych;
3. z zadowoleniem przyjmuje porozumienie w sprawie bezpieczeństwa pożarowego i bezpieczeństwa budynków, zawarte dnia 15 maja 2013 r. w Bangladeszu przez związki zawodowe, organizacje pozarządowe i ok. 40 ponadnarodowych sieci detalicznej sprzedaży odzieży, które ma na celu podniesienie standardów bezpieczeństwa w zakładach produkcyjnych (oraz zawiera porozumienia dotyczące finansowania takich środków), zwłaszcza dzięki utworzeniu niezależnego systemu inspekcji, obejmującego publikowanie wyników oraz obowiązkowe naprawy i remonty, a także dzięki czynnemu wspieraniu tworzenia w każdej fabryce komisji ds. bhp z udziałem przedstawicieli pracowników; wzywa do wsparcia tych starań wszystkie pozostałe marki odzieżowe, w tym sieci detalicznej sprzedaży odzieży Walmart oraz Gap, które wciąż odrzucają wszelkie wiążące porozumienia;
4. z zadowoleniem przyjmuje plan działania przyjęty przez rząd, pracodawców, pracowników i MOP w dniu 4 maja 2013 r., w ramach którego strony zobowiązują się w szczególności do zreformowania kodeksu pracy, umożliwiając pracownikom tworzenie związków zawodowych i prowadzenie rokowań zbiorowych, do oceny bezpieczeństwa wszystkich ukierunkowanych na eksport fabryk odzieży gotowej w Bangladeszu do końca 2013 r., do przeniesienia niespełniających wymogów bezpieczeństwa fabryk i do zatrudnienia setek dodatkowych inspektorów;
5. wyraża nadzieję, że plan działania zostanie w pełni wdrożony; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje decyzję rządu Bangladeszu o podniesieniu płacy minimalnej w nadchodzących tygodniach, która obejmie ok. 4 mln pracowników, głównie kobiety, oraz wzywa rząd Bangladeszu do karania przedsiębiorstw stosujących niższe płace; zachęca rząd do stopniowego dostosowywania minimalnej płacy do poziomu zapewniającego utrzymanie; oczekuje, że stowarzyszenia pracodawców spełnią swoje zobowiązanie i zapewnią ponowne zatrudnienie robotnikom zwolnionym wskutek wypadków oraz robotnikom po zakończeniu ich rehabilitacji, a także wzywa rząd do przyjęcia przepisów chroniących członków związków zawodowych przed zwolnieniem za prowadzenie legalnej działalności związkowej;
6. z zadowoleniem przyjmuje działania podjęte przez rząd Bangladeszu w celu wsparcia ofiar i ich rodzin oraz postawienia przed sądem osób winnych wysokiej liczbie ofiar; wzywa władze, by zobowiązały kierownictwo do udostępnienia władzom kompletnej listy nazwisk wszystkich pracowników, którzy ucierpieli w katastrofach, oraz do zagwarantowania wszystkim ofiarom pełnego dostępu do wymiaru sprawiedliwości, by umożliwić im dochodzenie odszkodowania;
7. wzywa wszystkie przedsiębiorstwa, a zwłaszcza marki odzieżowe, udzielające zleceń lub podzleceń zakładom w Bangladeszu i innych państwach, by w pełni stosowały uznane na szczeblu międzynarodowym praktyki w dziedzinie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, zwłaszcza niedawno uaktualnione wytyczne OECD dla przedsiębiorstw międzynarodowych, dziesięć zasad inicjatywy ONZ Global Compact, wytyczne zawarte w normie ISO 26000 dotyczącej odpowiedzialności społecznej, trójstronną deklarację zasad dotyczących przedsiębiorstw wielonarodowych i polityki społecznej MOP oraz wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, oraz by krytycznie oceniły swoje łańcuchy dostaw w celu zadbania o to, aby ich wyroby były produkowane wyłącznie w zakładach w pełni przestrzegających norm bezpieczeństwa i praw pracowniczych;
8. przyznaje, że zatrudnienie w sektorze odzieżowym pomogło milionom ubogich kobiet z regionów rolniczych w Bangladeszu i innych krajach w wyrwaniu się z nędzy i zależności od wsparcia ze strony mężczyzn; uważa jednak, że pewne minimalne standardy bezpieczeństwa i pracy powinny być normą na całym świecie, w tym w UE; wzywa w szczególności rząd Bangladeszu do egzekwowania od wszystkich producentów zgodności z kodeksem pracy z 2006 r.;
9. uważa, że podniesienie cen płaconych przez konsumentów za produkty końcowe może stanowić niezbędny element działań na rzecz poprawy sytuacji i że nadszedł czas, aby rozpocząć negocjacje na temat płacy minimalnej w przemyśle odzieżowym na całym świecie; jest zdania, że należy rozważyć propozycje dotyczące poprawy sytuacji pracowników przemysłu tekstylnego, np. propozycję przedstawioną przez laureata Nagrody Nobla Muhammada Yunusa, aby utworzyć fundusz ochrony socjalnej pracowników przemysłu odzieżowego;
10. wzywa Radę i Komisję, by włączyły wiążącą klauzulę w sprawie odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw do wszystkich podpisywanych przez UE dwustronnych umów dotyczących handlu i inwestycji, na podstawie zasad odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw określonych na szczeblu międzynarodowym, w tym w wydanej w 2010 r. aktualizacji wytycznych OECD, a także norm określonych przez ONZ (zwłaszcza wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka), MOP i UE; sugeruje ujednolicenie w tej klauzuli obowiązujących norm i pojęć w celu zapewnienia porównywalności i sprawiedliwości, a także zawarcie w niej środków mających na celu monitorowanie skutecznego wdrażania tych zasad na szczeblu UE;
11. wzywa Radę i Komisję do przyjęcia przepisów zobowiązujących przedsiębiorstwa chcące działać na rynku europejskim zgodnie z prawem UE do dostarczania informacji o całym łańcuchu dostaw ich produktów, zgodnie z wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka, przy czym powinno to obejmować przejrzystość łańcucha dostaw aż do zakładu produkcyjnego, a także oczekuje komunikatu Komisji w tej sprawie;
12. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisji zamierza wesprzeć Bangladesz w działaniach na rzecz poprawy bezpieczeństwa i zdrowia w miejscu pracy oraz społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw;
13. domaga się, by w przyszłych umowach handlowych zawieranych przez UE z krajami trzecimi kwestie bhp znalazły się na bardziej eksponowanym miejscu i były elementem programu godnej pracy oraz by UE dostarczała wsparcia technicznego we wdrażaniu tego rodzaju postanowień;
14. domaga się wprowadzenia systemu ponadnarodowej współpracy prawnej między UE a krajami trzecimi będącymi sygnatariuszami dwustronnych umów handlowych w celu zapewnienia ofiarom skutecznego dostępu do sprawiedliwości w krajach, w których dochodzi do naruszania przepisów społecznych lub środowiskowych przez korporacje wielonarodowe i bezpośrednio podległe im filie, do nieprzestrzegania przez nie zasad odpowiedzialności społecznej albo uczciwych praktyk handlowych, a także w celu zagwarantowania – dzięki wprowadzeniu międzynarodowych procedur sądowych – że w stosownych przypadkach przedsiębiorstwa będą karane za naruszanie prawa;
15. zdecydowanie potępia pełne przemocy ataki na pracowników migrujących w Manoladzie w Grecji i składa wyrazy współczucia ofiarom; z zadowoleniem przyjmuje działania władz greckich zmierzające do postawienia sprawców przed sądem oraz zadośćuczynienia ofiarom; wzywa Komisję, aby na wszelkie możliwe sposoby wspierała władze greckie w ich walce z falą ataków rasistowskich i przemocy, jaka obecnie przetacza się przez Grecję;
16. zwraca się do wiceprzewodniczącej/Wysokiej Przedstawiciel oraz komisarza De Guchta, aby w rozmowach z Bangladeszem na temat trwałego dostępu do ogólnego systemu preferencji UE uwzględnili kwestię ratyfikacji podstawowych standardów MOP dotyczących inspekcji bhp oraz swobody zrzeszania się;
17. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/Wysokiej Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, rządowi i parlamentowi Bangladeszu oraz dyrektorowi generalnemu Międzynarodowej Organizacji Pracy.
- [1] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0027.
- [2] Dz.U. C 187 E z 24.7.2008, s. 240.
- [3] Dz.U. C 294 E z 3.12.2009, s. 77.
- [4] Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 31.
- [5] Dz.U. C 99 E z 3.4.2012, s. 101.
- [6] Dz.U. L 118 z 27.4.2001, s. 48.
- [7] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0049.
- [8] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0050.