PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji w Sudanie Południowym
13.1.2014 - (2014/2512(RSP))
zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu
Louis Michel, Niccolò Rinaldi, Graham Watson, Jelko Kacin, Liam Aylward, Marielle de Sarnez, Marietje Schaake, Sarah Ludford, Kristiina Ojuland, Hannu Takkula, Johannes Cornelis van Baalen, Robert Rochefort w imieniu grupy ALDE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B7-0018/2014
B7‑0018/2014
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie sytuacji w Sudanie Południowym
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 czerwca 2012 r. w sprawie sytuacji w Sudanie i w Sudanie Południowym[1],
– uwzględniając Powszechną Deklarację Praw Człowieka z 1948 r. oraz Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych z 1966 r.,
– uwzględniając Umowę 2000/483/WE o partnerstwie między członkami Grupy Państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku z jednej strony a Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi z drugiej strony, podpisaną w Kotonu (Benin) dnia 23 czerwca 2000 r., zmienioną następnie w 2005 r. i 2010 r.,
– uwzględniając ogólne porozumienie pokojowe z 2005 r.,
– uwzględniając porozumienia z Addis Abeby z dnia 27 września 2012 r.,
– uwzględniając oświadczenia w sprawie sytuacji w Sudanie Południowym wydane przez wiceprzewodniczącą Komisji/ wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Catherine Ashton dnia 24 grudnia 2013 r. i 2 stycznia 2014 r.,
– uwzględniając oświadczenia w sprawie sytuacji w Sudanie Południowym wydane przez rzecznika wysokiej przedstawiciel w dniu 16 grudnia i 28 grudnia 2013 r.,
– uwzględniając oświadczenie lokalnej misji Unii Europejskiej z dnia 20 grudnia 2013 r. w sprawie konfliktu w Sudanie Południowym,
– uwzględniając oświadczenia Rady Bezpieczeństwa ONZ z dni:17, 20 i 30 grudnia 2013 r. w sprawie sytuacji w Sudanie Południowym,
– uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2132 (2013) z dnia 24 grudnia 2013 r. w sprawie Sudanu Południowego,
– uwzględniając oświadczenie w sprawie sytuacji w Sudanie Południowym wydane przez przewodniczącą Komisji Unii Afrykańskiej Nkosazanę Dlamini Zumę z dnia 4 stycznia 2014 r.,
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że od momentu ogłoszenia odłączenia się od Sudanu w dniu 9 lipca 2011 r. rządowi Sudanu Południowego nie udaje się stworzyć dobrze funkcjonującego państwa, mając na uwadze, że po tym, jak pod koniec 2012 r. w Dżubie pojawiły się doniesienia o planowanym zamachu stanu prezydent Sudanu Południowego Salva Kiir wydał szereg dekretów wprowadzających istotne zmiany w obrębie przywództwa w sudańskim rządzie i siłach rządowych oraz w swojej partii, oraz że nastąpiło to bez osiągnięcia szerokiego konsensusu,
B. mając na uwadze, że w dniu 23 lipca 2013 r. prezydent Kiir przynależący do plemienia Dinka rozwiązał gabinet i odwołał wiceprezydenta Rieka Machara, który należy do grupy etnicznej Nuerów; mając na uwadze, że w listopadzie 2013 r. prezydent Kiir rozwiązał wszystkie najwyższe organy Ludowej Armii Wyzwolenia Sudanu (SPLA), w tym biuro polityczne, konwent narodowy i radę wyzwolenia narodowego;
C. mając na uwadze, że w dniu 14 grudnia 2013 r. wysokiej rangi członkowie biura politycznego SPLM, w tym wiceprzewodniczący partii Riek Machar, opuścili posiedzenie rady wyzwolenia narodowego z powodu „braku ducha dialogu”,
D. mając na uwadze, że w dniu 15 grudnia 2013 r. w koszarach w Dżubie, stolicy Sudanu Południowego, wybuchły starcia zbrojne między ochroną prezydenta oraz że prezydent Kiir oskarżył Rieka Machara o próbę przejęcia władzy;
E. mając na uwadze, że w dniu 16 grudnia 2013 r. walki wyszły poza Dżubę, obejmując region wokół Dżunkali;
F. mając na uwadze, że od września 2011 r., tzn. przed pogorszeniem się sytuacji w połowie grudnia 2013 r., sudańskie siły rządowe dokonywały masowych bombardowań w prowincji Nilu Błękitnego, siejąc panikę wśród zamieszkującej ten region ludności cywilnej;
G. mając na uwadze, że w dniu 19 grudnia 2013 r. bojówki Nuerów pod przywództwem Petera Gadeta, zbiegłego byłego dowódcy ósmej dywizji, przejęły kontrolę nad miastem Bur, stolicą stanu Dżunkali; mając na uwadze, że pod koniec grudnia 2013 r. i na początku stycznia 2014 r. miasto Bur zostało zajęte kolejno przez przedstawicieli armii i rebeliantów; mając na uwadze, że od dnia 4 stycznia armia walczy o odbicie miasta Bur;
H. mając na uwadze, że w dniu 21 grudnia 2013 r. rząd przyznał się do utraty kontroli nad miastem Bantiu, stolicą kluczowego ze względu na produkcję ropy stanu Unity; miasto zostało zajęte przez siły generała Jamesa Koanga, nuerskiego dowódcy lojalnego wobec Machara, chociaż ten ostatni zaprzeczył tym doniesieniom; mając na uwadze, że w kontekście przemocy i prowokowania podziałów etnicznych w Sudanie Południowym śledczy ONZ odkryli masowy grób w Bantiu, mieście przejętym przez rebeliantów, a według ministra ds. informacji przy rządzie, Michaela Makuei Luetha, za te zabójstwa mogą być odpowiedzialni rebelianci;
I. mając na uwadze, że konflikt rozprzestrzenił się na obszary produkcji ropy naftowej oraz, pod koniec grudnia 2013 r., pięć z dziesięciu stanów w Sudanie Południowym doniosło o walkach, w tym w stanie Dżunkali, Unity, Nilu Górnego i Ekwatorii Środkowej; mając również na uwadze, że w całym kraju odnotowano przypadki przemocy na tle etnicznym; mając na uwadze, że w dniu2 stycznia 2014 r. prezydent Salva Kiir ogłosił stan wyjątkowy w stanie Unity i Dżunkali, tj.w stanach, których stolice zostały zajęte przez rebeliantów lojalnych wobec Machara;
J. mając na uwadze, że w dniu 24 grudnia 2013 r. rebelianci wkroczyli do miasta Malakal, stolicy stanu Nilu Górnego, w którym znajdują się wszystkie zasoby ropy naftowej Sudanu Południowego; mając również na uwadze, że w dniu 27 grudnia armia oświadczyła, że odzyskała pełną kontrolę nad miastem;
K. mając na uwadze, że w dniu 30 grudnia 2013 r. w pobliżu będącego punktem zapalnym miasta Bur doszło do starć sił rządowych Sudanu Południowego z etnicznymi bojówkami Białej Armii i innymi ruchami rebelianckimi lojalnymi wobec Machara; mając na uwadze, że rzecznik rebeliantów zaprzeczył, jakoby Machar kontrolował bojówki Białej Armii; mając na uwadze, że według misji ONZ w Sudanie Południowym (UNMISS), chociaż konflikt zaczął się jako polityczna walka o władzę, nabrał on później charakteru konfliktu na tle etnicznym z udokumentowanymi zabójstwami na tle etnicznym;
L. mając na uwadze, że ostatnio miały miejsce ataki na ludność z regionu Nuba, bezprawne zabójstwa, masowe gwałty i arbitralne zatrzymania cywili żyjących w górach Nuba; mając na uwadze, że w ostatnich dwóch tygodniach 2013 r. bojówki i siły zbrojne sudańskiego rządu, wspierane przez członków sił bezpieczeństwa, zaatakowały wiele obszarów wokół Kadukli i Dalangu, tysiące cywili opuściły swoje domy, pojawiły się też doniesienia o zabójstwach i masowych gwałtach na kobietach;
M. mając na uwadze, że w dniu 5 stycznia 2014 r. przedstawiciele prezydenta Salvy Kiira i Rieka Machara spotkali się w Etiopii, aby rozpocząć rozmowy pokojowe koncentrujące się na zawieszeniu broni i uwolnieniu więźniów politycznych; mając na uwadze, że pomimo tych rozmów walki nadal trwają; mając na uwadze, ze głównym przedmiotem sporu jest kwestia wypuszczenia więźniów oskarżonych o planowanie przygotowania do zamachu stanu w połowie grudnia;
N. mając na uwadze, że w dniu 3 września 2013 r. w Chartumie zorganizowano spotkanie na szczycie między prezydentami Sudanu i Sudanu Południowego; mając na uwadze, że obie strony odnowiły swoje zobowiązania do dalszego wdrażania porozumienia z Addis Abeby z dnia 27 września 2012 r. pod nadzorem Panelu Wykonawczego Wysokiego Szczebla Unii Afrykańskiej pod przewodnictwem prezydenta Mbeki oraz do pracy nad rozwiązaniem pozostałych kwestii spornych, w tym ostatecznego statusu obszaru Abyei i kwestii związanych z ustalaniem granic; mając na uwadze, że rozmowy te są pozytywnym krokiem w stronę stabilizacji Sudanu Południowego;
O. mając na uwadze, że coraz więcej cywili ucieka do krajów sąsiednich; mając na uwadze, że według Toby’ego Lanzera, koordynatora ds. pomocy humanitarnej dla Sudanu Południowego, w ciągu ostatnich dwóch tygodni z powodu przemocy około 200 tys. ludzi uciekło z domów, a na kolejne kilkaset tysięcy przemoc ta miała wpływ pośredni; mając na uwadze, że w dniu 18 grudnia 2013 r. ONZ poinformowała, że 13 tys. osób znalazło schronienie przed walkami w dwóch obozach w Dżubie; mając na uwadze, że walki mogą rozlać się na znacznie większy obszar, na którym już teraz brakuje stabilności, oraz że międzynarodowa odpowiedź na miejscu musi stale brać tę możliwość pod uwagę;
P. mając na uwadze, że Unia Afrykańska prowadzi mediacje w celu zakończenia kryzysu w Sudanie Południowym; mając na uwadze, że Unia Afrykańska i Międzyrządowy Organ ds. Rozwoju (IGAD) przy wielu okazjach wzywali do natychmiastowego zawieszenia broni w Sudanie Południowym;
Q. mając na uwadze, że ONZ zwiększyła swoją obecność na miejscu, w tym przez użycie helikopterów na początku stycznia 2014 r. w stolicy Sudanu Południowego Dżubie, aby wzmocnić bazy sił pokojowych ONZ w tym kraju; mając na uwadze, że starania te są częścią zatwierdzonego przez Radę Bezpieczeństwa planu podwojenia sił zbrojnych UNMISS, aby osiągnąć liczbę 14 tys., w celu ochrony ludności cywilnej będącej świadkiem trwających już trzy tygodnie walk między siłami rządowymi i antyrządowymi;
R. mając na uwadze, że 62 tys. cywili w Sudanie Południowym znajduje się obecnie pod ochroną sił pokojowych ONZ w bazach Narodów Zjednoczonych;
S. mając na uwadze, że UE znacznie zwiększyła pomoc rozwojową, aby zaspokoić potrzeby Sudanu Południowego; mając na uwadze, że w dniu 23 grudnia 2013 r. UE wydała oświadczenie, że przeznaczy 50 mln EUR na pomoc humanitarną w Sudanie Południowym, aby zaspokoić podstawowe potrzeby oraz ponieważ obecna sytuacja w Sudanie została oceniona jako jeden z najgorszych obecnie kryzysów humanitarnych; mając na uwadze, że wraz z tą sumą pomoc humanitarna UE wyniosła dotychczas 170 mln EUR w latach budżetowych 2013 i 2014;
T. mając na uwadze, że mandat misji Unii Europejskiej dotyczącej ochrony lotnictwa w Sudanie Południowym (EUAVSEC) trwał do stycznia 2014 r.; mając na uwadze, że misja ta miała na celu ochronę bezpieczeństwa międzynarodowego lotniska w Dżubie;
1. wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu szybko pogarszającego się bezpieczeństwa i pogłębiającego się kryzysu humanitarnego w Sudanie Południowym wynikających ze sporów politycznych i związanej z tym przemocy, za co odpowiedzialni są przywódcy polityczni tego kraju; zwraca uwagę na fakt, że zagraża to poważnie stabilności i długoterminowemu bezpieczeństwu Sudanu Południowego, jak również stabilności w całym regionie;
2. zdecydowanie potępia zbrodnie popełniane przeciwko niewinnym cywilom wywodzącym się z różnych społeczności przez przedstawicieli obu stron oraz zgłoszone przypadki łamania praw człowieka i nadużycia ze strony wszystkich stron konfliktu, w tym ze trony grup zbrojnych i sił bezpieczeństwa narodowego; zdecydowanie potępia ataki z dnia 29 grudnia 2013 r. na bazę UNMISS w Akobo, w których zginęli dwaj hinduscy żołnierze, a inny żołnierz doznał obrażeń, oraz spowodowanie śmierci przynajmniej 20 osób ubiegających się o ochronę UNMISS; potępia osoby odpowiedzialne za łamanie międzynarodowego prawa humanitarnego i międzynarodowych praw człowieka i nalega, by pociągnięto je do odpowiedzialności i ukarano; zdecydowanie potępia ataki na instalacje do wydobycia ropy naftowej, które spowodowały śmierć wielu pracowników tych instalacji oraz wzywa wszystkie strony do zagwarantowania bezpieczeństwa infrastruktury gospodarczej i bezpieczeństwa pracowników; z zadowoleniem przyjmuje decyzję Unii Afrykańskiej dotyczącą powołania komisji ds. zbadania przypadków łamania praw człowieka i innych nadużyć;
3. wzywa do natychmiastowego zaprzestania nękania i bezprawnych zatrzymań członków opozycji za zgodne z prawem i pokojowe wykonywanie przez nich prawa do wolności wypowiedzi i wolności zgromadzeń;
4. potwierdza swoje zdecydowane zaangażowanie w suwerenność, niezależność, jedność i terytorialną integralność Republiki Sudanu południowego;
5. wzywa obie strony do przestrzegania Konstytucji i do poszanowania instytucji powołanych na mocy Konstytucji;
6. zauważa, że Sudan Południowy posiada bogate zasoby ropy naftowej, co może być potencjalnym źródłem napięć;
7. potępia walki i przemoc stosowaną wobec cywili oraz określonych społeczności etnicznych i innych na terenie całego kraju, której wynikiem są setki zabitych i rannych, ponad 300 tys. przesiedleńców i 30 tys. uchodźców do krajów sąsiednich (Uganda, Kenia, Etiopia i Sudan); jest zaniepokojony, że konflikt przeobraził się w konflikt na tle etnicznym między różnymi frakcjami w Sudanie Południowym i może doprowadzić do wojny domowej;
8. jest zaniepokojony z powodu sytuacji humanitarnej w kraju, w szczególności sytuacji obywateli Sudanu Południowego, którzy zostali przesiedleni lub zostali uchodźcami do krajów sąsiednich; wzywa wszystkie strony do zagwarantowania bezpiecznego i swobodnego dostępu dla organizacji humanitarnych;
9. wyraża poważne obawy, że Sudan Południowy zmierza w kierunki katastrofy, zarówno jeśli chodzi o jego ludność, jak i stabilność w regionie, w związku z możliwością podjęcia działań wojennych, zarówno przez Sudan, jak i Sudan Południowy w celu uzyskania kontroli nad strategicznymi miejscami wydobycia ropy; zwraca uwagę, że sytuacja w Sudanie Południowym nadal stanowi zagrożenie dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa w regionie;
10. z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęcie rozmów pokojowych w Sudanie Południowym i zachęca zaangażowane strony do kontynuowania tych rozmów pod auspicjami IGAD; wzywa do natychmiastowego porozumienia w sprawie zawieszenia broni, monitorowania i dostępu organizacji humanitarnych;
11. podkreśla, że wszechstronne rozwiązanie polityczne, obejmujące porozumienie w sprawie zawieszenia broni i uwolnienie więźniów politycznych, jest kluczowe dla znalezienia rozwiązania kryzysu i wytyczenia drogi dla zrównoważonego rozwoju Sudanu Południowego;
12. zachęca rząd Republiki Sudanu Południowego do wykazania się dobrą wolą i natychmiastowego uwolnienia wszystkich aresztowanych więźniów politycznych, którzy nie brali udziału w trwających walkach, tak by mogli oni aktywnie uczestniczyć w pokojowym rozwiązaniu konfliktu;
13. zachęca kraje sąsiednie, organizacje regionalne i wspólnotę międzynarodową do kontynuowania wysiłków na rzecz położenia kresu przemocy; wyraża poparcie dla mediacji IGAD; z zadowoleniem przyjmuje działania specjalnego przedstawiciela ONZ i przewodniczącej UNMISS Hilde Johnson oraz prace Unii Afrykańskiej; ponadto z zadowoleniem przyjmuje wzmocnienie zdolności dochodzeniowej UNMISS, jeśli chodzi o prawa człowieka, wspieranej przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka;
14. z zadowoleniem przyjmuje pomoc humanitarną, jakiej udzieliły w szczególności: UE, Unia Afrykańska i ONZ, przeznaczoną dla osób dotkniętych konfliktem i przesiedleniami w Sudanie Południowym, oraz wzywa te instytucje, a także innych partnerów międzynarodowych i regionalnych do wspierania odbudowy Sudanu Południowego i procesu pokojowego; wzywa władze Sudanu Południowego do współpracy ze wszystkimi partnerami międzynarodowymi i regionalnymi w celu ustabilizowania sytuacji w kraju;
15. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie Bezpieczeństwa ONZ, sekretarzowi generalnemu ONZ, instytucjom Unii Afrykańskiej, Wspólnocie Gospodarczej Państw Afryki Środkowej, Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE oraz państwom członkowskim Unii Europejskiej.
- [1] Teksty przyjęte, P7_TA(2012)0248.