PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji w Egipcie
4.2.2014 - (2014/2532(RSP))
zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu
Judith Sargentini, Raül Romeva i Rueda, Margrete Auken, Ulrike Lunacek w imieniu grupy Verts/ALE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B7-0145/2014
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Egiptu, w szczególności rezolucje z dnia 4 lipca 2013 r.[1] i z dnia 12 września 2013 r.[2],
– uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie Egiptu z dnia 22 lipca i 21 sierpnia 2013 r.,
– uwzględniając niedawne oświadczenia wysokiej przedstawiciel UE Catherine Ashton w sprawie Egiptu, w tym oświadczenia z dni 23 i 24 grudnia 2013 r. oraz z dni 11, 19 i 24 stycznia 2014 r.,
– uwzględniając układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską a Egiptem oraz plan działania UE–Egipt w sprawie EPS,
– uwzględniając ostatnie oświadczenia w sprawie Egiptu, jakie wydał Wysoki Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka oraz rzecznik sekretarza generalnego ONZ,
– uwzględniając program wspierania dążeń do demokracji ogłoszony przez egipski rząd tymczasowy,
– uwzględniając konstytucję Egiptu przyjętą w wyniku referendum w dniach 14-15 stycznia 2014 r.,
– uwzględniając egipską ustawę nr 107 z 2013 r. regulującą prawo do zgromadzeń publicznych, procesji i pokojowych protestów,
– uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, ratyfikowany przez Egipt w 1982 r.,
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że nowa konstytucja Egiptu została przyjęta w drodze referendum w dniach 14-15 stycznia 2014 r. przy 98 % poparciu i frekwencji wynoszącej 38 %; mając na uwadze, że w okresie poprzedzającym referendum miały miejsce akty przemocy i nękania oraz zatrzymania działaczy prowadzących kampanię przeciw konstytucji;
B. mając na uwadze, że nowej konstytucji przypisuje się wprowadzenie pewnych ulepszeń, takich jak przepisy dotyczące praw gospodarczych i społecznych, praw kobiet, walki z torturami i odniesienie do międzynarodowych instrumentów w zakresie praw człowieka, które uzyskały moc prawną; mając na uwadze, że przewiduje ona jednak możliwość ograniczenia tych praw poprzez pozostawienie interpretacji szeregu artykułów konstytucji przepisom prawa powszechnego;
C. mając na uwadze, że nowy tekst daje również parlamentowi możliwość zgłoszenia wotum nieufności wobec prezydenta oraz zwołania wcześniejszych wyborów większością dwóch trzecich głosów; mając na uwadze, że mandat prezydenta jest ograniczony do dwóch czteroletnich kadencji; mając na uwadze, że w nowej konstytucji wzmocniona została niezależność sądownictwa;
D. mając na uwadze, że nowa konstytucja wzmacnia uprawnienia wojska w porównaniu z tekstem z 2012 r., w szczególności poprzez nadanie Radzie Najwyższej Sił Zbrojnych (SCAF) prawa do zatwierdzania wyboru ministra obrony na ośmioletni okres przejściowy, poprzez przyznanie szerokich uprawnień sądom wojskowym nad ludnością cywilną, a także poprzez postawienie służb bezpieczeństwa i wojska powyżej odpowiedzialności i kontroli publicznej i prawnej;
E. mając na uwadze, że konstytucja zakazuje działalności politycznej w oparciu o wyznanie; mając na uwadze, że prawo do swobody wyznania i tworzenia miejsc kultu jest ograniczone do wyznawców islamu, chrześcijaństwa i judaizmu;
F. mając na uwadze, że plan działania przyjęty po przewrocie wojskowym przewidywał dziewięciomiesięczny okres przejściowy, w trakcie którego miała zostać zmieniona konstytucja z 2012 r., poprawiony tekst miał zostać przyjęty w drodze referendum, a następnie miały odbyć się wybory parlamentarne i prezydenckie; mając na uwadze, że rząd tymczasowy ogłosił pojednanie narodowe i zasady praworządności najwyższymi priorytetami swojego działania;
G. mając na uwadze, że w dniu 26 stycznia 2014 r. tymczasowy prezydent Adly Mansur ogłosił, że wybory prezydenckie odbędą się do końca kwietnia; mając na uwadze, że urzędujący prezydent musi jeszcze zatwierdzić ordynację wyborczą; mając na uwadze, że dnia 26 stycznia 2014 r. Rada Najwyższa Sił Zbrojnych zatwierdziła kandydaturę na prezydenta ministra obrony, Abd al-Fattaha as-Sisiego;
H. mając na uwadze, że nadal trwają szeroko zakrojone ataki na Stowarzyszenie Braci Muzułmanów, że tysiące jego rzekomych członków i zwolenników, w tym całe jego kierownictwo i usunięty prezydent Mursi, zostało aresztowanych, a setkom z nich postawiono zarzuty podżegania do przemocy lub morderstwa; mając na uwadze, że media prywatne i publiczne rozpoczęły kampanie informujące o oskarżeniach o terroryzm i zdradę, jakie władze kierują wobec Stowarzyszenia Braci Muzułmanów; mając na uwadze, że Stowarzyszenie Braci Muzułmanów i związane z nim podmioty zostały zdelegalizowane w dniu 25 grudnia 2013 r.;
I. mając na uwadze, że zgodnie z szacunkami Amnesty International od dnia 30 czerwca 2013 r. 1 400 osób poniosło śmierć w wyniku politycznych aktów przemocy i wydarzeń, podczas których siły bezpieczeństwa nadużyły siły w celu rozproszenia demonstracji; mając na uwadze, że organizacje społeczeństwa obywatelskiego potępiły bezkarność sił bezpieczeństwa oraz bezczynność wymiaru sprawiedliwości;
J. mając na uwadze, że przy okazji obchodów trzeciej rocznicy powstania przeciwko prezydentowi Mubarakowi w dniu 25 stycznia 2014 r. co najmniej 64 cywilów zostało zabitych przez siły bezpieczeństwa a 1 079 demonstrantów zostało aresztowanych; mając na uwadze, że ofiarami byli głównie zwolennicy usuniętego prezydenta Mursiego, którzy zgodnie z doniesieniami maszerowali pokojowo, kiedy policja nadmiernie użyła wobec nich siły; mając na uwadze, że wielu dziennikarzy obserwujących wydarzenia zostało aresztowanych i napadniętych;
K. mając na uwadze, że nowa ustawa o zgromadzeniach przyjęta dnia 24 listopada 2013 r. jest powszechnie krytykowana ze względu na to, że nakłada poważne ograniczenia wolności zgromadzeń i wolności słowa; mając na uwadze obawy wyrażone wobec projektu ustawy o organizacjach pozarządowych, która ograniczyłaby wolność stowarzyszania się, również poprzez ograniczenie dostępu do finansowania zagranicznego i wprowadzenie uciążliwych procedur rejestracji;
L. mając na uwadze, że od lipca 2013 r. wielu znanych obrońców praw człowieka, działaczy politycznych i młodych działaczy zostało arbitralnie aresztowanych i skazanych w związku z ich pokojową działalnością; mając na uwadze, że obrońcy praw człowieka Alaa Abdel Fatah, Mona Seif i Ahmed Abdallah zostali aresztowani, podczas gdy pokojowo demonstrowali przeciwko procesom wojskowym wobec ludności cywilnej, a następnie zostali skazani w dniu 5 stycznia 2014 r. mając na uwadze, że Narodowa Rada Praw Człowieka odwiedziła w więzieniu Ahmeda Mahera, Mohameda Adela, Ahmeda Douma i Alaa Abdela-Fataha i potępiła warunki, w jakich są przetrzymywani; mając na uwadze, że w dniu 18 grudnia policja przeprowadziła nalot na egipskie Centrum Praw Gospodarczych i Społecznych i aresztowała jego pracowników; mając na uwadze, że setki studentów uczestniczących w protestach przeciwko zamachowi stanu w kampusach uniwersyteckich zostało aresztowanych, co najmniej pięciu studentów uniwersytetu Al-Azhar zostało zabitych, a wielu z nich otrzymało poważne wyroki;
M. mając na uwadze, że Komitet ds. ochrony dziennikarzy (CPJ) stwierdził, że bezprecedensowa liczba naruszeń przeciwko prasie uplasowała Egipt wśród dziesięciu krajów przetrzymujących w więzieniu największą liczbę dziennikarzy oraz jako trzeci najbardziej śmiercionośny kraj dla prasy w 2013 r.; mając na uwadze, że zgodnie z doniesieniami Komitetu ds. ochrony dziennikarzy od lipca 2013 r. co najmniej pięciu dziennikarzy zostało zabitych, 45 padło ofiarą napaści, dokonano nalotu na 11 lokali środków przekazu, oraz co najmniej 44 dziennikarzy jest przetrzymywanych bez postawienia im zarzutów w ramach długotrwałych postępowań przedprocesowych; mając na uwadze, że w dniu 29 stycznia 2013 r. 20 dziennikarzom telewizji Al-Dżazira, z których ośmiu przebywa obecnie w więzieniu, a trzej to Europejczycy, postawiono zarzuty przynależności do „organizacji terrorystycznej” lub „rozpowszechniania fałszywych wiadomości”;
N. mając na uwadze, że egipskie kobiety znajdują się w szczególnie trudnej sytuacji; mając na uwadze, że aktywistki są często narażone na przemoc, napaście na tle seksualnym i inne formy poniżającego traktowania; mając na uwadze, że dnia 26 listopada 2013 r. Mona Seif i 12 innych demonstrantek uczestniczących w wiecu przeciwko procesom wojskowym dla ludności cywilnej zostało pobitych i wykorzystanych seksualnie, a następnie pozostawionych w oddalonym pustynnym miejscu poza Kairem;
O. mając na uwadze, że nasilają się akty terroryzmu i gwałtowne ataki na siły bezpieczeństwa na Synaju; mając na uwadze, że według oficjalnych statystyk co najmniej 95 pracowników aparatu bezpieczeństwa zginęło w wyniku brutalnych ataków, jakie miały miejsce od 30 czerwca 2013 r.; mając na uwadze, że akty terrorystyczne rozprzestrzeniły się na inne części kraju; mając na uwadze, że władze egipskie zdecydowanie obarczają odpowiedzialnością za te ataki Stowarzyszenie Braci Muzułmanów, mimo że islamskie ugrupowanie Ansar Bayt al-Maqdis przyznało się do ich przeprowadzenia;
P. mając na uwadze, że nieustannie pogarsza się stan środowiska społecznego, fiskalnego i gospodarczego w Egipcie;
Q. mając na uwadze, że EU jest pierwszym partnerem gospodarczym Egiptu i jego głównym źródłem inwestycji zagranicznych; mając na uwadze, że grupa zadaniowa UE–Egipt uzgodniła przeznaczenie pokaźnego pakietu pomocowego w wysokości 5 mld EUR na lata 2012–2013;
R. mając na uwadze, że zgodnie ze zmienioną po arabskiej wiośnie europejską polityką sąsiedztwa, a zwłaszcza z podejściem „więcej za więcej”, poziom i zakres zaangażowania UE w Egipcie jest oparty na systemie zachęt i w związku z tym uzależniony jest od postępów kraju w wypełnianiu zobowiązań podjętych w odniesieniu do demokracji, rządów prawa, praw człowieka i równouprawnienia płci; mając na uwadze, że w dniu 21 sierpnia 2013 r. Rada do Spraw Zagranicznych powierzyła wysokiej przedstawiciel zadanie dokonania przeglądu pomocy UE w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa oraz układu o stowarzyszeniu, stosownie do zaangażowania Egiptu na rzecz zasad, które ją warunkują; mając na uwadze, że Rada zdecydowała się kontynuować wsparcie dla sektora społeczno-gospodarczego i dla społeczeństwa obywatelskiego przy równoczesnym dostosowaniu współpracy między UE a Egiptem do wydarzeń na miejscu;
S. mając na uwadze, że warunki wysłania unijnej misji obserwacji wyborów obejmują następujące elementy: partiom politycznym i poszczególnym kandydatom musi przysługiwać prawo do udziału w wyborach; musi istnieć wolność słowa, umożliwiająca krytykowanie sprawującego władzę rządu, a także swoboda przemieszczania się i zgromadzeń; wszystkie konkurujące partie i kandydaci muszą mieć odpowiedni dostęp do mediów;
1. wyraża najgłębsze zaniepokojenie utrwalaniem się pół-autorytarnego reżimu w Egipcie w następstwie interwencji zbrojnej przeciwko prezydentowi Mursiemu, a także dalszym odejściem od aspiracji sprawiedliwości społecznej, praw człowieka i demokracji, które leżały u podstaw powstania społeczeństwa egipskiego w 2011 r.;
2. wyraża zastrzeżenia dotyczące nowo przyjętej konstytucji; zauważa, że zawiera ona pewne formalne ulepszenia w porównaniu z wcześniejszym tekstem, w szczególności w zakresie ochrony praw człowieka; wyraża jednak szczególne zaniepokojenie przepisami, które dodatkowo potwierdzają przewagę i bezkarność wojska;
3. uważa, że niska frekwencja, doniesienia dotyczące nieprawidłowości przy głosowaniu, mobilizacja zasobów państwowych w celu wsparcia konstytucji oraz ataki na jej przeciwników podważają prawomocność tego procesu, i że jest on w związku z tym straconą okazją zapewnienia podstaw konsensusu narodowego, pojednania i instytucjonalnej i politycznej stabilności kraju;
4. z całą mocą potępia rażąco niewspółmierne użycie siły przez egipskie siły bezpieczeństwa i ofiary śmiertelne wśród pokojowych demonstrantów w wielu przypadkach od lipca 2013 r., w tym ostatnio w dniu 25 stycznia 2014 r.; wzywa władze egipskie do przeprowadzenia rzetelnego, niezależnego i bezstronnego dochodzenia w sprawie wszystkich tych wydarzeń; przypomina, że ważne jest, aby zapewnić możliwość komisji wyjaśniającej utworzonej dekretem prezydenckim w grudniu 2013 r. wykonania jej uprawnień w zakresie badania wydarzeń po dniu 30 czerwca; obawia się, że taka przemoc ze strony państwa grozi dalszym rozprzestrzenianiem się radykalizmu w kraju;
5. wyraża głębokie zaniepokojenie mnożeniem się arbitralnych zatrzymań i skazań młodych działaczy w dziedzinie praw człowieka w związku z ich zgodną z prawem działalnością na rzecz praw człowieka; jest bardzo zaniepokojony nową ustawą o zgromadzeniach przyjętą w dniu 24 listopada 2013 r., która poważnie ogranicza prawo do demonstracji; wzywa władze egipskie do utrzymania podstawowych wolności zgromadzeń i wolności słowa zgodnie z zobowiązaniami Egiptu wynikającymi z jego własnej konstytucji i traktatów międzynarodowych; wzywa władze egipskie do przeglądu ustawy o zgromadzeniach i zachęca je do zasięgnięcia opinii Komisji Weneckiej Rady Europy w sprawie tego procesu, jak również w sprawie projektu obecnie przygotowywanych przepisów dotyczących organizacji pozarządowych;
6. podkreśla, że autentyczne i niezależne społeczeństwo obywatelskie odgrywa zasadniczą rolę we wspieraniu pokojowej i integracyjnej transformacji politycznej i społecznej kraju; wzywa władze egipskie do umożliwienia społeczeństwu obywatelskiemu swobodnego funkcjonowania; wzywa władze egipskie do natychmiastowego uwolnienia wszystkich osób przetrzymywanych bez postawionych zarzutów oraz do zapewnienia rzetelnego procesu sądowego pozostałym; wzywa w szczególności do anulowania wyroków wydanych na Ahmada Mahera, Ahmada Douma, Mohameda Adela, Abd al-Fattaha, Monę Seif i Ahmeda Abdallaha oraz wszystkich innych pokojowych młodych aktywistów skazanych na karę pozbawienia wolności, a także do natychmiastowego i bezwarunkowego zwolnienia wszystkich aktywistów przebywających obecnie w areszcie; wzywa do przeprowadzenia śledztwa w sprawie domniemanego złego traktowania Abd al-Fattaha i jego żony;
7. wyraża ubolewanie z powodu pogarszającego się otoczenia medialnego, co bardzo negatywnie wpływa na wolność słowa, ogranicza przestrzeń na debaty publiczne i prowadzi do autocenzury; jest głęboko zaniepokojony doniesieniami o arbitralnych aresztowaniach lub napaściach fizycznych wobec dziennikarzy i blogerów, a także o nalotach na lokale środków przekazu krytycznych wobec panującej władzy lub popierających usunięty rząd Muhammada Mursiego oraz o zamknięciach tych środków przekazu; wzywa rząd tymczasowy, by stał na straży wolności mediów zgodnie z postanowieniami nowej konstytucji, zwolnił wszystkich dziennikarzy, w tym dziennikarzy telewizji Al-Dżazira, którym postawiono zupełnie nieuzasadnione zarzuty, oraz w trybie pilnym podjął działania mające chronić dziennikarzy i doprowadzić do wszczęcia dochodzeń i ścigania sprawców wszystkich aktów przemocy wobec nich popełnionych;
8. potępia również niesłabnące represje prowadzone wobec zwolenników Stowarzyszenia Braci Muzułmanów przez egipskie wojsko, przy wsparciu policji i części wymiaru sprawiedliwości; jest zdania, że masowe zatrzymania i represje wobec przywódców Stowarzyszenia Braci Muzułmanów oddalają perspektywę trwałego rozwiązania podziału politycznego w obrębie społeczeństwa egipskiego i dodatkowo utwierdzają wszystkie strony konfliktu w ich nieustępliwych postawach;
9. podkreśla pilną potrzebę procesu pojednania narodowego, obejmującego wszystkie umiarkowane siły polityczne i społeczne w Egipcie, bez czego ten największy kraj Arabskiej Wiosny będzie dalej oddalał się od oczekiwań społecznych, które zaczęto wyrażać w 2011 r.; apeluje do umiarkowanych grup w Stowarzyszeniu Braci Muzułmanów o aktywne wspieranie tego procesu i włączenie się w ten proces; wzywa wszystkie strony, by powściągnęły prowokacyjną retorykę i zobowiązały się do pokojowego wyrażania opinii politycznych;
10. jest bardzo zaniepokojony z powodu pogarszającego się stanu bezpieczeństwa w Egipcie, w tym mnożenia się ataków terrorystycznych i innych aktów przemocy, do których przyznają się grupy islamskie; jest szczególnie zaniepokojony sytuacją na półwyspie Synaj, w tym w odniesieniu do handlu ludźmi; wyraża solidarność z ofiarami i uznaje uzasadnioną potrzebę zwalczania terroryzmu i zapewnienia bezpieczeństwa publicznego; popiera wszelkie wysiłki władz egipskich na rzecz zaradzenia tej sytuacji w sposób zgodny ze standardami w zakresie praw człowieka; wzywa władze egipskie do przezwyciężenia długotrwałych sporów wśród ludności beduińskiej zamieszkującej półwysep Synaj wynikających z alienacji politycznej i trudnej sytuacji gospodarczej; wzywa do zniesienia ograniczeń w zakresie wyrażania niezależnych opinii na półwyspie Synaj;
11. wzywa rząd tymczasowy do pełnej współpracy w ramach procedur ONZ z zakresu praw człowieka, w tym do zatwierdzenia nierozpatrzonych wniosków o wjazd kilku sprawozdawców specjalnych, a także do wywiązania się z podjętego zobowiązania dotyczącego otwarcia regionalnego biura urzędu Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka; wzywa władze do wydania otwartego zaproszenia do wjazdu do Egiptu dla wszystkich specjalnych sprawozdawców ONZ, podobnie jak zrobiła to Tunezja w 2011 r.; wzywa ESDZ i państwa członkowskie, aby na nadchodzącym posiedzeniu Rady Praw Człowieka ONZ wyszły z wnioskiem o sporządzenie rezolucji w sprawie Egiptu i o zwołanie nadzwyczajnej sesji w sprawie sytuacji w Egipcie;
12. wzywa instytucje UE i państwa członkowskie, aby w jednolity sposób wyraźnie potępiły powrót do autorytarnych rządów sił bezpieczeństwa w Egipcie; podkreśla, że pomimo, iż UE zachowuje swoje kanały komunikacji z reżimem egipskim, nie powinna ona stosować podejścia „funkcjonowania na dotychczasowych zasadach”, lecz raczej powinna dokonać przeglądu swojej polityki wobec Egiptu w świetle politycznej spirali spadkowej występującej w tym kraju; apeluje do UE, by zaprotestowała przeciwko represjom wobec działaczy na rzecz praw człowieka, dysydentów i sił opozycji oraz aby pilnie wezwała rząd tymczasowy do wykazania wiarygodnego zaangażowania w proces przemian demokratycznych, zwłaszcza przez dotrzymanie zawartych w planie działań obietnic przeprowadzenia wyborów zgodnie z międzynarodowymi normami, przez stanie na straży wolności zgromadzeń i stowarzyszeń, wszczęcie wiarygodnego, niezależnego dochodzenia w sprawie popełnianych od dnia 3 lipca 2013 r. aktów przemocy przynoszących ofiary śmiertelne; wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą oraz wszystkich wysokich rangą przedstawicieli UE odwiedzających Egipt, aby systematycznie zgłaszali indywidualne przypadki przetrzymywania lub narażania na niebezpieczeństwo obrońców praw człowieka i dążyli do bezpośredniego z nimi spotkania;
13. wzywa do utrzymania zawieszenia wszelkich programów pomocy dla Egiptu ze strony Komisji i państw członkowskich, jeżeli nie przynoszą bezpośrednich korzyści społeczeństwu obywatelskiemu i grupom mieszkańców najbardziej podatnym na zagrożenia; zwraca się o wyjaśnienie w kwestii wdrożenia decyzji Rady do Spraw Zagranicznych z dnia 21 sierpnia 2013 r. dotyczącej ograniczenia wywozu broni i współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa, a w międzyczasie wzywa do niezwłocznego zawieszenia wszelkiego wywozu broni i udzielenia wsparcia w zakresie bezpieczeństwa egipskiej policji, siłom zbrojnym oraz wszelkim innym siłom bezpieczeństwa;
14. nalega, aby unijna misja obserwacji wyborów, przewidziana w odniesieniu do przyszłych wyborów, została wysłana wyłącznie pod warunkiem, że będzie w stanie skutecznie monitorować głosy zgodnie z odpowiednimi zasadami unijnymi i międzynarodowymi; uważa, że obecny klimat poważnych ograniczeń dotyczących wolności zgromadzeń i wypowiedzi nie wróży dobrze dla otwartego otoczenia wyborczego oraz przestrzega przed ryzykiem, że obecność międzynarodowych obserwatorów będzie stanowiła legitymizację niepoprawnego i niedemokratycznego procesu wyborczego; wzywa ESDZ i państwa członkowskie do wspierania głównie krajowej obserwacji obu zbliżających się procesów wyborczych;
15. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa/ wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej, parlamentom i rządom państw członkowskich oraz prezydentowi, rządowi i Radzie Szury Egiptu.
- [1] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0333.
- [2] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0379.