PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji w Iraku
19.2.2014 - (2014/2565(RSP))
zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu
Willy Meyer, Patrick Le Hyaric, Nikolaos Chountis, Marie-Christine Vergiat w imieniu grupy GUE/NGL
Parlament Europejski,
– uwzględniając Umowę o partnerstwie i współpracy między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi z jednej strony a Republiką Iraku z drugiej strony,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 stycznia 2013 r. w sprawie umowy o partnerstwie i współpracy między UE i Irakiem[1],
– uwzględniając pierwsze posiedzenie Rady Współpracy UE-Irak, które odbyło się dnia 20 stycznia 2014 r.,
– uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Catherine Ashton z dnia 5 września 2013 r. w sprawie niedawnych aktów przemocy w Iraku oraz z dnia 5 lutego 2014 r. w sprawie ostatnich ataków w Iraku,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Iraku, w szczególności rezolucję z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie Iraku: trudna sytuacja grup mniejszościowych, w tym irackich Turkmenów[2], a także rezolucję z dnia 10 października 2013 r. w sprawie niedawnych aktów przemocy w Iraku[3],
– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Iraku z dnia 10 lutego 2014 r.,
– uwzględniając oświadczenia specjalnego przedstawiciela ONZ ds. Iraku Nikołaja Mładenowa,
– uwzględniając oświadczenia sekretarza generalnego ONZ Bana Ki-moona w sprawie Iraku, wygłoszone zwłaszcza po jego ostatniej wizycie w tym kraju w styczniu 2014 r.,
– uwzględniając wspólny dokument strategiczny Komisji dla Iraku na lata 2011–2013,
– uwzględniając sprawozdanie pt. „Środowiskowe przyczyny wad wrodzonych wśród dzieci w powojennym Iraku: implikacje dla strategii odbudowy irackiego systemu edukacji”, opublikowane w kwietniu 2013 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 maja 2008 r. w sprawie broni ze (zubożonym) uranem i jej wpływu na ludzkie zdrowie oraz środowisko naturalne – dążąc do wprowadzenia światowego zakazu stosowania takiej broni[4],
– uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1956 (2010), 1957 (2010) i 1958 (2010) z dnia 15 grudnia 2010 r.,
– uwzględniając deklarację ONZ z 1981 r. w sprawie likwidacji wszelkich form nietolerancji i dyskryminacji ze względu na wyznanie lub przekonania,
– uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji, ratyfikowaną przez Irak w 2008 r.,
– uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r., którego Irak jest stroną,
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że całe społeczeństwo irackie było zszokowane wojną, która pochłonęła ponad 1 000 000 ofiar i doprowadziła do zniszczenia znacznej części infrastruktury Iraku, a w rezultacie do nasilenia przemocy w kraju oraz alarmującej liczby ataków terrorystycznych i przypadków łamania praw człowieka;
B. mając na uwadze wyraźny wzrost przemocy w kraju w ostatnim czasie, w wyniku którego liczba ofiar osiągnęła rozmiary niespotykane od 2008 roku; mając na uwadze, że wydarzenia w prowincji Al-Anbar doprowadziły do tego, że wielu uchodźców wewnętrznych uciekło z obszarów objętych konfliktem;
C. mając na uwadze, że zgodnie z opublikowanymi przez UNAMI (misję wsparcia Narodów Zjednoczonych dla Iraku) danymi dotyczącymi liczby ofiar za listopad 2013 r. przemoc nadal stanowi ogromny problem w Iraku, ponieważ wciąż dochodzi do masowego stosowania przemocy, a w wyniku aktów terrorystycznych i przemocy tylko w październiku 2013 r. śmierć poniosło 979 Irakijczyków, natomiast 1902 zostało rannych;
D. mając na uwadze, że dziesięć lat okupacji doprowadziło do zubożenia kraju, zwiększenia poziomu analfabetyzmu i liczby osób umierających z głodu; mając na uwadze, że ubóstwo dotyka 88% ludności Iraku, a około sześciu milionów Irakijczyków żyje poniżej granicy ubóstwa; mając na uwadze, że chociaż Irak zdołał przywrócić produkcję ropy niemal do pełni swoich możliwości, rosną nierówności społeczne, ponieważ państwo irackie wciąż nie jest w stanie zapewnić swoim obywatelom podstawowych usług, takich jak regularne dostawy elektryczności w lecie, dostęp do czystej wody i publiczna opieka zdrowotna;
E. mając na uwadze, że zamiast wesprzeć Irak w jego wysiłkach na rzecz rozwoju, w ostatnich latach USA i ich sojusznicy pozwolili, by kraj ten cofał się w kierunku głębokich podziałów w społeczeństwie; mając na uwadze, że w ostatnich kilku latach doszło do znacznego pogorszenia sytuacji w Iraku, a także do nasilenia starć na tle etnicznym między szyitami i sunnitami; mając na uwadze, że 20% irackich zasobów ropy znajduje się w regionie Kirkuku;
F. mając na uwadze, że od momentu inwazji i okupacji Iraku przez siły koalicyjne sytuacja w kraju dramatycznie się pogorszyła, a przemoc, łamanie praw człowieka, tortury i starcia na tle etnicznym stały się powszechną praktyką; mając na uwadze, że obecne nasilenie bombardowań i wymiany ognia utrzymuje większość Irakijczyków w niepewności co do przyszłości i uniemożliwia wspieranie społecznej i gospodarczej integracji całego społeczeństwa irackiego;
G. mając na uwadze, że według Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców do tej pory wewnątrz kraju zostało przesiedlonych 1 500 000 Irakijczyków, z których 500 000 nie ma dachu nad głową, a 230 000 osób szukało schronienia w krajach sąsiednich;
H. mając na uwadze, że konflikt w Syrii przyniósł szereg negatywnych skutków dla regionu oraz wywołał nową liczną falę ponad 220 000 uchodźców i repatriantów udających się do Iraku, którzy żyją tam w warunkach skrajnej niepewności;
I. mając na uwadze, że według szacunków od 2004 roku w Iraku skazano na karę śmierci ponad 1300 osób; mając na uwadze, że irackie prawo dopuszcza karę śmierci za blisko 50 przestępstw, w tym za terroryzm, porwanie i morderstwo, ale także za takie wykroczenia jak zniszczenie mienia publicznego;
J. mając na uwadze, że według Transparency International iracki rząd jest najbardziej skorumpowanym rządem na Bliskim Wschodzie; mając na uwadze, że korupcja w tym kraju stanowi problem strukturalny, gdyż brak jest skutecznej kontroli parlamentarnej i nie działa system sądowniczy, co świadczy o upadku państwa; mając na uwadze, że według biura specjalnego amerykańskiego inspektora generalnego ds. odbudowy Iraku co tydzień z Iraku wypływa nielegalnie 800 000 000 USD;
K. mając na uwadze, że wciąż toczy się długotrwały spór w regionie Kirkuku dotyczący eksportu ropy przez nowy rurociąg;
L. mając na uwadze, że w 2013 r. zabito co najmniej 10 dziennikarzy; mając na uwadze, że ze względu na brak choćby jednego wyroku skazującego na 100 zabójstw dziennikarzy w ostatnim dziesięcioleciu Irak pozostaje krajem o najwyższym wskaźniku bezkarności na świecie, jeżeli chodzi o niewyjaśnione morderstwa dziennikarzy;
M. mając na uwadze, że w kwietniu 2003 r. podczas amerykańskiego ostrzału zginął hiszpański dziennikarz José Couso, a wraz z nim dziennikarze Taras Prociuk i Tareq Ayub; mając na uwadze, że hiszpański sąd domagał się aresztowania trzech żołnierzy amerykańskich oskarżonych o udział w tym ataku; mając na uwadze, że sprawiedliwości wciąż nie stało się zadość; mając na uwadze, że USA nie uznały nakazów aresztowania, a Interpol nie podjął w związku z nimi żadnych działań;
N. mając na uwadze, że USA i Wielka Brytania stosowały w Iraku znaczne ilości amunicji zawierającej zubożony uran, co doprowadziło do dramatycznego wzrostu liczby przypadków nowotworów u dzieci oraz wrodzonych wad rozwojowych;
O. mając na uwadze, że brak informacji na temat stosowania pozostałości zubożonego uranu przez USA poważnie utrudnia wysiłki na rzecz odkażania, monitorowania i podnoszenia świadomości, zmierzające do zmniejszenia zagrożenia ze strony takich pozostałości dla ludności cywilnej;
P. mając na uwadze, że wbrew ogólnoświatowej tendencji do znoszenia kary śmierci liczba egzekucji w Iraku rośnie; mając na uwadze, że według doniesień prasy światowej w 2013 r. w Iraku stracono co najmniej 150 osób;
Q. mając na uwadze poważne obawy wyrażone m.in. przez wysoką komisarz ONZ ds. praw człowieka Navi Pillay co do procesów sądowych osób skazanych na karę śmierci, w których nie zachowano międzynarodowych standardów uczciwego procesu, w tym co do braku przejrzystości postępowań sądowych i przypadków, w których „zeznania” uzyskiwano w wyniku stosowania tortur lub innego rodzaju maltretowania oskarżonych; mając na uwadze, że kara śmierci stanowi okrutną i nieludzką formę traktowania, która musi zostać zniesiona;
R. mając na uwadze, że na dzień 30 kwietnia 2014 r. w Iraku zaplanowano wybory powszechne;
1. ponownie zdecydowanie potępia interwencję wojskową sił koalicyjnych w Iraku; przypomina, że interwencja ta stanowiła pogwałcenie prawa międzynarodowego, i podkreśla jej nielegalny charakter; podkreśla, że głównym rezultatem amerykańskiej inwazji na Irak było niemal całkowite załamanie praworządności i rozkwit ekstremizmu religijnego w kraju;
2. ponownie potępia to pogwałcenie prawa międzynarodowego; uważa, że osoby odpowiedzialne za tę nielegalną wojnę i zbrodnie przeciw ludzkości powinny zostać postawione przed międzynarodowym wymiarem sprawiedliwości;
3. przypomina, że prawo narodów do samostanowienia oznacza pełną niezależność, zarówno pod względem politycznym, jak i gospodarczym; potępia wszelką zewnętrzną ingerencję – w przeszłości, obecnie oraz w przyszłości – w wewnętrzne sprawy Iraku; podkreśla, że aby uzyskać prawdziwą niepodległość, Irak musi sprawować pełną kontrolę nad własną gospodarką, w tym nad zasobami naturalnymi; podkreśla, że należy wykorzystać dochody ze sprzedaży ropy jako sposób i szansę na zrównoważoną odbudowę społeczno-gospodarczą, która przyniesie korzyści całemu społeczeństwu irackiemu; apeluje do rządu irackiego o dopilnowanie, by zasoby kraju były wykorzystywane w przejrzysty i odpowiedzialny sposób z korzyścią dla całego narodu irackiego;
4. jest zdania, że kraje, które uczestniczyły w inwazji na Irak – w tym niektóre państwa członkowskie – muszą prosić naród iracki o wybaczenie za udział w wojnie opartej na kłamstwach; uważa, że ta nielegalna wojna zniszczyła kraj i spowodowała nasilenie przemocy w całym regionie; potępia grabież irackich zasobów naturalnych przez koncerny naftowe, np. Royal Dutch Shell Oil Company, BP czy ExxonMobil;
5. potępia wszelkie formy przemocy wobec grup społecznych, politycznych i religijnych; ubolewa z powodu wysokiej liczby zabitych i rannych; potępia wszystkie zabójstwa i egzekucje dokonane od początku wojny w 2003 r.; wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu nasilających się brutalnych ataków; składa kondolencje rodzinom ofiar i rannych; wzywa do natychmiastowego położenia kresu przemocy; uważa, że sprawcy tych zbrodni powinni zostać pociągnięci do odpowiedzialności;
6. wskazuje na pilną potrzebę rozwiązania problemów humanitarnych, jakie dotykają społeczeństwo irackie; podkreśla konieczność dopilnowania, by działania koordynowane przez irackie władze i międzynarodowe organizacje niosące pomoc na miejscu miały na celu udzielanie wsparcia najsłabszym grupom, w tym uchodźcom i przesiedleńcom, oraz konieczność zapewnienia im ochrony i stworzenia odpowiednich warunków dla zachowania ich bezpieczeństwa i godności;
7. zauważa, że według Wysokiego Komisarza ONZ ds. Uchodźców od początku wojny ponad 220 000 syryjskich uchodźców szukało schronienia w kurdyjskiej części Iraku; wzywa UE do zadeklarowania pomocy tym osobom; ponownie podkreśla znaczenie pełnego przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego oraz ochrony ludności cywilnej; wzywa władze irackie do zapewnienia podstawowych usług, a także do umożliwienia organizacjom humanitarnym dostępu do terenów objętych walkami; wyraża zaniepokojenie niewystarczającym wsparciem dla syryjskich uchodźców;
8. ubolewa, że korupcja w tym kraju jest powszechna, zwłaszcza w wojsku i policji, co stwarza poważne problemy wewnątrz irackiego aparatu bezpieczeństwa; ubolewa, że kultura korupcji przenika do najwyższych szczebli rządu;
9. ubolewa nad gwałtownym wzrostem liczby egzekucji i wykorzystywaniem jako dowodów przeciwko więźniom „zeznań” uzyskanych w wyniku stosowania tortur lub innego rodzaju maltretowania;
10. potępia stosowanie kary śmierci niezależnie od okoliczności; wzywa rząd Iraku do zniesienia kary śmierci, jako pierwszy krok, oraz do ogłoszenia i natychmiastowego wprowadzenia moratorium na jej wykonywanie;
11. domaga się wszczęcia międzynarodowego dochodzenia pod auspicjami ONZ w celu potwierdzenia powszechnego stosowania tortur oraz istnienia tajnych więzień lub innych ośrodków tortur w Iraku, tak aby ustalić odpowiedzialność każdej z uczestniczących stron oraz ukarać winnych;
12. potępia wszelkie formy przemocy wobec grup społecznych, politycznych i religijnych oraz wszystkie zabójstwa i egzekucje dokonane od początku wojny w 2003 r., a także ubolewa nad ostatnią falą ataków terrorystycznych;
13. przypomina o znaczeniu zasad prawdy, sprawiedliwości i zadośćuczynienia; uważa, że wszyscy sprawcy tej nielegalnej wojny i zbrodni przeciw ludzkości, które były jej wynikiem, muszą zostać postawieni przed wymiarem sprawiedliwości; dziesięć lat po zamordowaniu dziennikarzy Couso, Prociuka i Ayuba domaga się sprawiedliwości w tej sprawie, tak aby sprawcy tych morderstw nie pozostali bezkarni;
14. odrzuca umowę o partnerstwie i współpracy między UE i Republiką Iraku; jest zdania, że głównym celem współpracy UE z Irakiem musi być położenie kresu przemocy, rozwój społeczno-gospodarczy, pełne przestrzeganie praw człowieka oraz przywrócenie dobrobytu Irakijczyków, a nie wprowadzenie i ekspansja unijnego przemysłu naftowego w tym kraju;
15. potępia stosowanie w czasie wojny amunicji zawierającej zubożony uran, szczególnie przez USA i Wielką Brytanię; wzywa UE do opracowania wspólnego stanowiska UE w sprawie ograniczenia lub zakazu stosowania amunicji zawierającej zubożony uran oraz do opracowania programu odkażania dotkniętych obszarów;
16. wzywa władze Iraku do podjęcia działań mających na celu zagwarantowanie pełnego przestrzegania równości kobiet i mężczyzn oraz praw kobiet;
17. wzywa parlament i rząd Iraku do zagwarantowania przestrzegania Konwencji o prawach dziecka ONZ oraz do zwalczania pracy dzieci, dziecięcej prostytucji i handlu dziećmi;
18. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, przewodniczącemu Komisji Europejskiej, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, przewodniczącym parlamentów państw członkowskich oraz rządowi i Radzie Reprezentantów Republiki Iraku.
- [1] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0022.
- [2] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0101.
- [3] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0424.
- [4] Dz.U. C 279 z 19.11.2009, s. 84.