ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την Ουκρανία
11.3.2014 - (2014/2627(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Nikola Vuljanić, Marie-Christine Vergiat, Younous Omarjee, Patrick Le Hyaric εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 110 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι, από τον Νοέμβριο του 2013 – με αφορμή την άρνηση της ουκρανικής κυβέρνησης να υπογράψει συμφωνία σύνδεσης με την ΕΕ – συνεχίζονται οι διαδηλώσεις κατά της κυβερνητικής πολιτικής, με τις δύο πλευρές να γίνονται ολοένα και πιο βίαιες, ενώ πλέον στις διαδηλώσεις αυτές συμμετέχουν και ομάδες ακροδεξιών και εθνικιστών· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αποτυχία των πολιτικών δυνάμεων, τόσο της κυβέρνησης όσο και της αντιπολίτευσης, να καταλήξουν σε συμβιβασμό, οδήγησε στη βίαιη κλιμάκωση της κατάστασης, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο δεκάδων ανθρώπων και από τις δυο πλευρές και εκατοντάδες τραυματίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν ως διαδηλώσεις υπέρ της ΕΕ, αλλά ότι, στη συνέχεια, το επίκεντρο μετατοπίστηκε σε εσωτερικά κυρίως ζητήματα και οι διαδηλώσεις δεν περιορίστηκαν στο Κίεβο αλλά εξαπλώθηκαν και σε άλλες πόλεις·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμβιβαστική συμφωνία μεταξύ του Βίκτορ Γιανούκοβιτς και εκπροσώπων της αντιπολίτευσης, με τη μεσολάβηση των Υπουργών Εξωτερικών της Γαλλίας, της Γερμανίας και της Πολωνίας, παραβιάστηκε από την αντιπολίτευση· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Βίκτορ Γιανούκοβιτς εγκατέλειψε την Ουκρανία και μετέβη στη Μόσχα χωρίς να υποβάλει επίσημα την παραίτησή του·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ουκρανικό κοινοβούλιο (Verkhovna Rada) ανέλαβε πρωτοβουλία και αποφάσισε:
• να καθαιρέσει τον Πρόεδρο Γιανούκοβιτς·
• να διεξαγάγει εκλογές στις 25 Μαΐου 2014·
• να διορίσει προσωρινή μεταβατική κυβέρνηση·
• να επαναφέρει το σύνταγμα του 2004, σύμφωνα με το οποίο η κυβέρνηση της Ουκρανίας θα έχει κοινοβουλευτικό-προεδρικό χαρακτήρα·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη τη βαθιά διχογνωμία του λαού της Ουκρανίας σε σχέση με τις εξελίξεις αυτές και το μέλλον της χώρας·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο της Ρωσίας ενέκρινε, την 1η Μαρτίου 2014, τη χρήση στρατιωτικής ισχύος στο έδαφος της Ουκρανίας, με το επιχείρημα ότι η Ρωσία έχει το δικαίωμα να προστατεύσει τον ρωσόφωνο πληθυσμό της Ουκρανίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ενέργεια αυτή συνιστά καταφανή παραβίαση του διεθνούς δικαίου·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 27 Φεβρουαρίου 2014, ρωσόφιλοι στρατιώτες με στολή χωρίς διακριτικά άρχισαν να θέτουν υπό τον έλεγχό τους το κοινοβούλιο της Κριμαίας, τον διεθνή αερολιμένα της Συμφερόπολης και στρατιωτικές βάσεις· λαμβάνοντας υπόψη ότι η χερσόνησος της Κριμαίας ντε φάκτο δεν βρίσκεται πλέον υπό τον έλεγχο των προσωρινών μεταβατικών αρχών της Ουκρανίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι η εξέλιξη αυτή έχει τη στρατιωτική, πολιτική και οικονομική υποστήριξη της Ρωσίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να πραγματοποιούνται εκτεταμένες διαδηλώσεις υπέρ της Ρωσίας σε διάφορες ουκρανικές πόλεις εκτός Κριμαίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εξελίξεις αυτές συνιστούν σοβαρή απειλή για την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ αντέδρασαν αναστέλλοντας διάφορες συνεδριάσεις και μηχανισμούς συνεργασίας, ενώ παράλληλα επέβαλαν κυρώσεις·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ΗΠΑ έχουν αυξήσει την παρουσία του στόλου τους στον Εύξεινο Πόντο και έχουν ενισχύσει τις στρατιωτικές τους δυνάμεις σε ολόκληρη την ανατολική Ευρώπη·
1. τονίζει ότι η σημερινή βαθιά πολιτική κρίση της Ουκρανίας δεν μπορεί να επιλυθεί ούτε με τη βία ούτε με αποφάσεις των μεταβατικών αρχών, αλλά ότι απαιτεί ουσιαστικό εθνικό διάλογο σχετικά με το μέλλον της χώρας· τονίζει ότι οι μόνοι που μπορούν να βρουν βιώσιμες λύσεις είναι οι λαοί της ίδιας της Ουκρανίας, οι οποίοι, χωρίς ξένες παρεμβάσεις, θα πάρουν αποφάσεις για τις απαιτούμενες πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις, τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της χώρας τους και τις διεθνείς συμφωνίες και κοινότητες στις οποίες θα προσχωρήσει η Ουκρανία·
2. εκφράζει την ανησυχία του για τον βαθύ διχασμό της χώρας· καλεί όλους τους πολιτικούς παράγοντες στην Ουκρανία να συμβάλουν στην αποκλιμάκωση της έντασης στη χώρα, να εργαστούν υπέρ της εδαφικής ακεραιότητας και της κυριαρχίας της, να προστατεύσουν όλους τους πολίτες από τον εκφοβισμό, να διαφυλάξουν τα δικαιώματα των μειονοτήτων και να συμβάλουν στην προετοιμασία ελεύθερων και αδιάβλητων εκλογών·
3. τονίζει τη σημασία που έχουν οι ελεύθερες και αδιάβλητες εκλογές προκειμένου οι δημοκρατικοί θεσμοί της Ουκρανίας να αποκτήσουν νομιμότητα· καλεί τις μεταβατικές αρχές της Ουκρανίας να μεριμνήσουν για την εξασφάλιση των αναγκαίων προϋποθέσεων και για τη διασφάλιση, σε όλες τις δημοκρατικές πολιτικές δυνάμεις, των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και ίσης πρόσβασης στα μέσα ενημέρωσης· αναμένει ότι όλα τα πολιτικά κόμματα και θεσμοί θα δημοσιεύσουν, πριν από τις εκλογές, τα προγράμματά τους για την επίτευξη μόνιμης λύσης στη βαθιά κοινωνική και οικονομική κρίση· καταδικάζει τις επιθέσεις κατά του Κομμουνιστικού Κόμματος από δυνάμεις της δεξιάς και ζητεί επειγόντως από τις προσωρινές μεταβατικές αρχές να μεριμνήσουν για την αποτροπή παρόμοιων ενεργειών·
4. καταγγέλλει τις βιαιοπραγίες στις οποίες προέβησαν ένοπλες ακροδεξιές και υπερεθνικιστικές ομάδες στο Κίεβο και σε άλλα μέρη στην Ουκρανία, όταν καταλάμβαναν υπουργεία, διοικητικά κτήρια και αστυνομικά τμήματα, κυρίως στο Κίεβο και στο δυτικό τμήμα της χώρας· εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για το γεγονός ότι ακροδεξιές πολιτικές ομάδες, όπως τα κόμματα Svoboda (Ελευθερία) και Δεξιός Τομέας, για τις οποίες υπάρχουν καταγγελίες για ρατσιστικές και αντισημιτικές ιδέες και δράση, κατέχουν διάφορες υπουργικές και διευθυντικές θέσεις στην προσωρινή μεταβατική κυβέρνηση της Ουκρανίας·
5. ζητεί τη διεξαγωγή ανεξάρτητης και διαφανούς έρευνας για όλες τις πρόσφατες βιαιοπραγίες, που θα αφορά, μεταξύ άλλων, τον ρόλο και τις συνδέσεις των ελεύθερων σκοπευτών, καθώς και για όλες τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν σημειωθεί μετά την έναρξη των διαδηλώσεων· ζητεί επίσης τη δίωξη των υπαιτίων από όποια πλευρά και αν προέρχονται·
6. σημειώνει με ανησυχία ότι οι πρόσφατα διορισθέντες διοικητές στις περιφέρειες Donetsk και Dnepropetrovsk είναι ολιγάρχες που περιλαμβάνονται μεταξύ των 10 πλουσιότερων ανθρώπων στην Ουκρανία· τονίζει ότι οι στενοί δεσμοί μεταξύ της διοίκησης και πολιτικών θεσμών και των ολιγαρχών είναι ένα από τα ουσιαστικά εμπόδια στα οποία προσέκρουσε η διαδικασία εκδημοκρατισμού στην Ουκρανία ήδη στο παρελθόν·
7. εκφράζει τη βαθύτατη ανησυχία του για το γεγονός ότι η Ουκρανία έχει μετατραπεί σε πεδίο μάχης στο πλαίσιο του γεωπολιτικού ανταγωνισμού μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ, καθώς και για τον ρόλο της ΕΕ στην εξέλιξη αυτή, ενώ η αντιπαράθεση μεταξύ Ρωσίας, ΗΠΑ, ΕΕ και NATO θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη και τη σταθερότητα στην Ευρώπη και σε ολόκληρο τον κόσμο·
8. καταδικάζει τις διάφορες μορφές παρέμβασης στις εσωτερικές υποθέσεις και την οικονομική και χρηματοδοτική πίεση που ασκούν η ΕΕ, οι ΗΠΑ και η Ρωσία στην Ουκρανία· τονίζει ότι η λύση για την πολιτική κρίση στην Ουκρανία δεν μπορεί να έχει στρατιωτικό χαρακτήρα·
9. εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για το γεγονός ότι, σε καταστάσεις κρίσης, όπως συμβαίνει σήμερα συγκεκριμένα στην Ουκρανία, τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν θεωρούν ότι δεσμεύονται από τον Χάρτη του ΟΗΕ, και ειδικότερα από τις αρχές του σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητα και της κυριαρχίας άλλων κρατών, την υποχρέωση επίλυσης των διεθνών διαφορών τους με ειρηνικά μέσα προκειμένου να μην υπονομεύονται η διεθνής ειρήνη και ασφάλεια και η δικαιοσύνη, καθώς και από την υποχρέωση να απέχουν, στο πλαίσιο των διεθνών σχέσεών τους, από την απειλή ή τη χρήση βίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας ή της πολιτικής ανεξαρτησίας οιουδήποτε κράτους·
10. καταδικάζει δριμύτατα την έγκριση που έδωσε το Ομοσπονδιακό Συμβούλιο της Ρωσίας, την 1η Μαρτίου 2014, για τη χρήση στρατιωτικής ισχύος στο έδαφος της Ουκρανίας· απευθύνει επείγουσα έκκληση προς τη Ρωσία να απόσχει από την απειλή της χρήσης βίας και από οιαδήποτε στρατιωτική επέμβαση στην Ουκρανία και να σεβαστεί πλήρως το διεθνές δίκαιο και τις υποχρεώσεις της που απορρέουν από διεθνείς συμφωνίες, όπως η Συμφωνία μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας για το καθεστώς και τους όρους παρουσίας του ρωσικού στόλου του Εύξεινου Πόντου στο έδαφος της Ουκρανίας και το Μνημόνιο της Βουδαπέστης του 1994·
11. εκφράζει την ανησυχία του για την απόφαση του κοινοβουλίου της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας να διεξαγάγει, υπό τη σημερινή τεταμένη κατάσταση, εσπευσμένο δημοψήφισμα για την προσχώρηση στη Ρωσική Ομοσπονδία· εκφράζει την ανησυχία του για τον εικαζόμενο ρόλο των ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων στη Χερσόνησο της Κριμαίας· επικρίνει τις βεβιασμένες ενέργειες των ρώσων νομοθετών προκειμένου να καταστεί δυνατή η προσχώρηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία·
12. υποστηρίζει την πρωτοβουλία για έναν κατάλληλο διεθνή μηχανισμό, κατά προτίμηση υπό την αιγίδα του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), ο οποίος θα μεσολαβήσει για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στην κρίση στην Κριμαία·
13. εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι ο απεσταλμένος του ΟΗΕ, Robert Serry, δέχθηκε απειλές και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Κριμαία, ενώ δεν επετράπη η πρόσβαση στους απεσταλμένους του ΟΑΣΕ· υπογραμμίζει την ανάγκη αντικειμενικής αξιολόγησης της κατάστασης στη Χερσόνησο της Κριμαίας· καλεί τις αρχές της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας να παράσχουν πρόσβαση στους παρατηρητές του ΟΑΣΕ και να μεριμνήσουν για την εξασφάλιση των απαιτούμενων προϋποθέσεων για μια αντικειμενική αξιολόγηση της κατάστασης από διεθνείς παρατηρητές·
14. εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για την ανάπτυξη πρόσθετων στρατιωτικών δυνάμεων των ΗΠΑ στον Εύξεινο Πόντο και τις χώρες της Βαλτικής· καλεί επειγόντως τη Ρωσία, τις ΗΠΑ και το NATO να μειώσουν τη στρατιωτική τους παρουσία στην περιοχή και να απόσχουν από στρατιωτικές ασκήσεις ή άλλες δυνάμει προκλητικές στρατιωτικές ενέργειες·
15. εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για το γεγονός ότι οι μέχρι στιγμής διεθνείς διπλωματικές προσπάθειες για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης στην κρίση έχουν αποτύχει· απευθύνει επείγουσα έκκληση προς όλα τα μέρη να παύσουν να εκτοξεύουν απειλές για κυρώσεις και πάγωμα των υφιστάμενων μηχανισμών διαλόγου και συνεργασίας, που έχουν ως μοναδικό αποτέλεσμα την κλιμάκωση της διεθνούς κρίσης· τονίζει την ανάγκη να συνεχισθεί ο διάλογος προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη και να βρεθούν λύσεις προς το συμφέρον του ουκρανικού λαού·
16. τονίζει ότι η διεθνής κρίση που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της κρίσης της Ουκρανίας είναι αποτέλεσμα της αποτυχίας της Ρωσίας και της ΕΕ να δημιουργήσουν στην ευρωπαϊκή ήπειρο ένα βιώσιμο σύστημα ασφάλειας χωρίς αποκλεισμούς και δομές συνεργασίας που θα εξασφαλίζουν και θα προάγουν μια γνήσια εταιρική σχέση μεταξύ όλων των χωρών της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας· επικρίνει το γεγονός ότι η ΕΕ και τα κράτη μέλη της αγνόησαν τις ανησυχίες της Ρωσίας για την ευρωπαϊκή ανατολική πολιτική γειτονίας της ΕΕ, τη διεύρυνση του NATO και την εγκατάσταση αντιπυραυλικού συστήματος στην Ευρώπη· συνειδητοποιεί τις σοβαρές διαφορές ως προς τον σεβασμό των δημοκρατικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το κράτος δικαίου και τη διαφθορά και ζητεί από την ΕΕ να αναθεωρήσει την πολιτική της έναντι της Ρωσίας, προκειμένου να τερματιστεί η αντιπαράθεση, να δρομολογηθεί εποικοδομητικός διάλογος για τα θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος και να ξεπεραστούν τα εμπόδια που παρεμβάλλονται στη δημιουργία μιας γνήσιας εταιρικής σχέσης·
17. τονίζει ότι η σημερινή πολιτική κρίση επιδεινώνει τα σοβαρά κοινωνικά, οικονομικά και δημοσιονομικά προβλήματα της Ουκρανίας· σημειώνει τις υποσχέσεις για βραχυπρόθεσμη χρηματοδοτική συνδρομή από την ΕΕ προκειμένου να ξεπεραστούν τα πλέον επείγοντα χρηματοδοτικά προβλήματα της Ουκρανίας· τονίζει ότι η Ουκρανία χρειάζεται διαρκή στήριξη· υπογραμμίζει ότι η χρηματοδοτική συνδρομή δεν πρέπει να εξαρτάται από μέτρα λιτότητας·
18. καλεί επειγόντως τα μεταβατικά θεσμικά όργανα της Ουκρανίας να διασφαλίσουν τον πλήρη σεβασμό των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την προστασία των μειονοτήτων, την ελευθερία του Τύπου και την ελευθερία του συνέρχεσθαι και της έκφρασης· καλεί όλα τα θεσμικά όργανα και τα κράτη μέλη της ΕΕ, καθώς και τους λοιπούς ξένους πολιτικούς παράγοντες, να μην περιορισθούν απλώς σε σχετικές εκκλήσεις, αλλά να συνδέσουν οιαδήποτε οικονομική στήριξη προς την Ουκρανία με τον σεβασμό των προτύπων και των υποχρεώσεων αυτών·
19. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, το κοινοβούλιο και την κυβέρνηση της Ουκρανίας, τον Πρόεδρο της Ρωσίας, το κοινοβούλιο και την κυβέρνηση της Ρωσίας, τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και τις κοινοβουλευτικές συνελεύσεις του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη και του Συμβουλίου της Ευρώπης.