PROJEKT REZOLUCJI w sprawie Ukrainy
11.3.2014 - (2014/2627(RSP))
zgodnie z art. 110 ust. 2 Regulaminu
Nikola Vuljanić, Marie-Christine Vergiat, Younous Omarjee, Patrick Le Hyaric w imieniu grupy GUE/NGL
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 110 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że od listopada 2013 r. – w wyniku odmowy podpisania przez rząd ukraiński układu stowarzyszeniowego z UE – trwają protesty przeciwko polityce rządu, które uległy brutalizacji po obu stronach, a do demonstrantów przyłączyły się ugrupowania skrajnie prawicowe i nacjonalistyczne; mając na uwadze, że nieosiągnięcie kompromisu przez siły polityczne – zarówno rządu, jak i opozycji – doprowadziło do drastycznego zaostrzenia sytuacji, wskutek czego dziesiątki osób po obu stronach zginęło, a setki odniosło obrażenia; mając na uwadze, że demonstracje, które początkowo miały charakter prounijny, są teraz nakierowane raczej na sprawy wewnętrzne oraz rozprzestrzeniły się z Kijowa na inne miasta;
B. mając na uwadze, że kompromis zawarty między Wiktorem Janukowyczem a przedstawicielami opozycji za pośrednictwem ministrów spraw zagranicznych Francji, Niemiec i Polski, został złamany przez opozycję; mając na uwadze, że Wiktor Janukowycz opuścił Ukrainę i udał się do Moskwy, nie składając oficjalnej rezygnacji z urzędu;
C. mając na uwadze, że parlament Ukrainy (Rada Najwyższa) przejął inicjatywę i postanowił o:
• usunięciu z urzędu prezydenta Janukowycza,
• przeprowadzeniu wyborów w dniu 25 maja 2014 r.;
• powołaniu przejściowego rządu tymczasowego;
• przywróceniu konstytucji z 2004 r., zgodnie z którą na Ukrainie będzie obowiązywał system parlamentarno-prezydencki,
D. mając na uwadze, że naród ukraiński jest głęboko podzielony w kwestii oceny tych wydarzeń i przyszłości kraju;
E. mając na uwadze, że w dniu 1 marca 2014 r. rosyjska Rada Federacji zezwoliła na użycie sił zbrojnych na terytorium Ukrainy, uzasadniając to prawem Rosji do ochrony rosyjskojęzycznej społeczności na Ukrainie; mając na uwadze, że stanowi to jasne naruszenie prawa międzynarodowego;
F. mając na uwadze, że w dniu 27 lutego 2014 r. prorosyjscy żołnierze w nieoznakowanych mundurach rozpoczęli przejmowanie kontroli nad krymskim parlamentem, międzynarodowym lotniskiem w Symferopolu oraz bazami wojskowymi; mając na uwadze, że Półwysep Krymski znajduje się de facto poza kontrolą przejściowych władz tymczasowych Ukrainy; mając na uwadze, że istnieją dowody na to, iż Rosja wspiera te wydarzenia militarnie, politycznie i gospodarczo; mając na uwadze, że w dalszym ciągu w wielu miastach Ukrainy poza Krymem odbywają się masowe prorosyjskie wiece; mając na uwadze, że wydarzenia te stanowią poważne zagrożenie dla integralności terytorialnej Ukrainy;
G. mając na uwadze, że w odpowiedzi na nie USA, NATO i UE zawiesiły szereg posiedzeń i mechanizmów współpracy i wprowadziły sankcje;
H. mając na uwadze, że USA zwiększyły obecność swojej floty na Morzu Czarnym i wzmocniły siły wojskowe na wschodzie Europie;
1. mając na uwadze, że obecny głęboki kryzys polityczny na Ukrainie nie może być rozwiązany ani z użyciem siły, ani w drodze decyzji władz przejściowych, lecz wymaga gruntownej krajowej debaty o przyszłości kraju; podkreśla, że trwałe rozwiązania może wypracować jedynie sam naród Ukraiński, i to on powinien zdecydować, bez ingerencji z zewnątrz, o niezbędnych reformach politycznych i gospodarczych, geopolitycznej orientacji kraju oraz o tym, do jakich międzynarodowych porozumień i wspólnot Ukraina powinna przystąpić;
2. wyraża swe obawy dotyczące głębokim rozłamem kraju; wzywa wszystkie podmioty polityczne na Ukrainie do przyczynienia się do deeskalacji napięć w kraju, pracy na rzeczy integralności terytorialnej i suwerenności kraj, ochrony wszystkich obywateli przed zastraszaniem, ochrony praw mniejszości oraz do wsparcia przygotowań do wolnych i uczciwych wyborów;
3. podkreśla znaczenie wolnych i uczciwych wyborów dla nadania pełnoprawnego charakteru demokratycznym instytucjom Ukrainy; wzywa ukraińskie władze przejściowe do zapewnienia wszystkim demokratycznym siłom politycznym niezbędnych warunków oraz demokratycznych praw i swobód oraz równego dostępu do środków masowego przekazu; oczekuje od wszystkich partii politycznych i instytucji, że przed wyborami opublikują swoje programy na rzecz trwałego rozwiązania głębokiego kryzysu społecznego i gospodarczego; potępia ataki sił prawicowych na Partię Komunistyczną i pilnie wzywa przejściowe władze tymczasowe do zapobieżenia takim działaniom;
4. potępia akty przemocy uzbrojonych prawicowych ekstremistów i ultranacjonalistycznych ugrupowań w Kijowie i innych miejscach na Ukrainie podczas zajmowania ministerstw, budynków administracyjnych i posterunków policji, zwłaszcza w Kijowie i na zachodzie kraju; głęboko ubolewa, że skrajnie prawicowe grupy polityczne, takie jak partia Swoboda i Prawy Sektor, otwarcie oskarżane o rasistowskie i antysemickie poglądy i działalność, zajmują szereg stanowisk ministerialnych i innych stanowisk wykonawczych w przejściowym rządzie tymczasowym na Ukrainie;
5. apeluje o niezależne i przejrzyste śledztwo w sprawie wszystkich niedawnych aktów przemocy, w tym roli i przynależności politycznej snajperów, oraz wszystkich przypadków naruszenia praw człowieka, do jakich doszło od rozpoczęcia protestów, oraz do pociągnięcia do odpowiedzialności winnych po każdej stronie;
6. z niepokojem zauważa, że nowo powołani gubernatorzy regionów Doniecka i Dniepropetrowska to oligarchowie zaliczani do 10 najbogatszych osób na Ukrainie; zwraca uwagę na fakt, że ścisłe powiązania między administracją rządową, instytucjami politycznymi i oligarchami stanowiły w przeszłości jedną z podstawowych barier w procesie demokratyzacji Ukrainy;
7. jest niezmiernie zaniepokojony tym, że Ukraina stała się polem walki geopolitycznej konkurencji między Rosją a USA oraz rolą UE w tym zakresie, oraz tym, że konfrontacja między Rosją, USA, UE a NATO zagraża pokojowi i stabilizacji w Europie i na świecie;
8. potępia różne formy ingerencji w sprawy wewnętrzne Ukrainy oraz presję gospodarczą i finansową na ten kraj, ze strony UE, USA i Rosji; podkreśla, że zbrojne rozwiązanie kryzysu politycznego na Ukrainie nie istnieje;
9. wyraża głębokie zaniepokojenie tym, że w sytuacjach nadzwyczajnych, takich jak w szczególności ta rozgrywająca się obecnie na Ukrainie, członkowie Rady Bezpieczeństwa ONZ nie czują się związani Kartą Narodów Zjednoczonych, szczególnie zasadami poszanowania integralności terytorialnej i suwerenności innych państw, zobowiązaniem do rozstrzygania sporów międzynarodowych pokojowymi metodami w taki sposób, aby nie zagrażało to pokojowi, bezpieczeństwu i sprawiedliwości na arenie międzynarodowej, a także obowiązkiem powstrzymania się w stosunkach międzynarodowych od gróźb czy użycia siły przeciwko integralności terytorialnej lub niezależności politycznej jakiegokolwiek innego państwa;
10. zdecydowanie potępia zgodę rosyjskiej Rady Federacji z dnia 1 marca 2014 r. na użycie sił zbrojnych na terytorium Ukrainy; pilnie wzywa Rosję do powstrzymania się od groźby użycia siły i jakiejkolwiek wojskowej interwencji na Ukrainie oraz do ścisłego przestrzegania prawa międzynarodowego i rosyjskich zobowiązań wynikających z umów międzynarodowych, takich jak umowa między Rosją a Ukrainą w sprawie statusu i warunków obecności rosyjskiej floty czarnomorskiej na terytorium Ukrainy oraz budapeszteńskie memorandum z 1994 r.;
11. wyraża zaniepokojenie decyzją parlamentu Autonomicznej Republiki Krymu o przeprowadzeniu – w obecnej, napiętej sytuacji – pośpiesznego referendum w sprawie przystąpienia do Federacji Rosyjskiej; jest zaniepokojony domniemaną rolą rosyjskich sił wojskowych na Półwyspie Krymskim; krytycznie odnosi się do podejmowanych pospiesznie działań rosyjskich ustawodawców w celu umożliwienia akcesji Krymu do Federacji Rosyjskiej;
12. popiera inicjatywę na rzecz właściwego mechanizmu międzynarodowego, najlepiej pod auspicjami Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE), w celu znalezienia politycznego rozwiązania kryzysu na Krymie w drodze mediacji;
13. wyraża zaniepokojenie groźbami wobec specjalnego wysłannika ONZ Roberta Serry'ego, który został zmuszony do opuszczenia Krymu, oraz odmową dostępu obserwatorom OBWE; podkreśla potrzebę obiektywnej oceny sytuacji na Półwyspie Krymskim; apeluje do władz Autonomicznej Republiki Krymu o zezwolenie na wjazd obserwatorom z ramienia OBWE oraz o zapewnienie niezbędnych warunków umożliwiających obiektywną ocenę sytuacji przez międzynarodowych obserwatorów;
14. wyraża głębokie zaniepokojenie rozmieszczeniem dodatkowych sił wojskowych USA w regionie Morza Czarnego i krajów bałtyckich; pilnie wzywa Rosję, USA i NATO do zmniejszenia wojskowej obecności w regionie i powtrzymania się od ćwiczeń wojskowych czy innych działań, które mogą mieć charakter wojskowej prowokacji;
15. głęboko ubolewa nad faktem, że dotychczasowe międzynarodowe wysiłki dyplomatyczne na rzecz kompromisowego rozwiązania kryzysu nie powiodły się; pilnie apeluje do wszystkich stron o zaprzestanie gróźb nałożenia sankcji i zamrożenia istniejącego dialogu i mechanizmów współpracy, które powodują jedynie dodatkową eskalację międzynarodowego konfliktu; podkreśla potrzebę dalszego dialogu w celu przywrócenia zaufania i wypracowania rozwiązań w interesie narodu Ukraińskiego;
16. podkreśla, że międzynarodowy kryzys, który rozwinął się w kontekście kryzysu na Ukrainie, wynika z niepowodzenia Rosji i UE w zakresie utworzenia na kontynencie europejskim kompleksowego, trwałego mechanizmu bezpieczeństwa i struktur współpracy, które umożliwiłyby i wspierałyby rzeczywiste partnerstwo wszystkich państw Europy, w tym Rosji; krytykuje fakt, że UE i jej państwa członkowskie nie zareagowały na niepokoje Rosji dotyczące unijnej polityki sąsiedztwa wschodniego, rozszerzenia NATO i utworzenia systemu przeciwrakietowego w Europie; mając świadomość poważnych różnic dotyczących przestrzegania swobód demokratycznych i praw człowieka, praworządności i korupcji, apeluje o przegląd polityki UE dotyczącej Rosji, w celu położenia kresu konfrontacji, rozpoczęcia konstruktywnego dialogu w kwestiach stanowiących przedmiot zainteresowania obu stron oraz w celu pokonania przeszkód do ustanowienia prawdziwego partnerstwa;
17. podkreśla, że obecny kryzys polityczny zaostrza poważne problemy społeczne, gospodarcze i finansowe Ukrainy; odnotowuje obietnice krótkoterminowej pomocy finansowej UE służącej pokryciu przez Ukrainę najpilniejszych potrzeb finansowych; podkreśla, że Ukraina potrzebuje trwałego wsparcia; podkreśla, że pomoc finansowa nie powinna być uwarunkowana wprowadzeniem środków oszczędnościowych;
18. pilnie wzywa wszystkie przejściowe instytucje Ukrainy do zagwarantowania ścisłego przestrzegania praw i swobód demokratycznych, praw człowieka, ochrony mniejszości, wolności prasy oraz wolności zgromadzeń i wolności słowa; wzywa wszystkie instytucje i państwa członkowskie UE, a także inne zagraniczne podmioty polityczne, aby nie tylko wystosowywały apele w tej sprawie, ale także uzależniały pomoc finansową dla Ukrainy od poszanowania tych norm i zobowiązań;
19. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, parlamentowi i rządowi Ukrainy, prezydentowi Rosji, rosyjskiemu parlamentowi i rządowi, Sekretarzowi Generalnemu ONZ i zgromadzeniom parlamentarnym Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz Radzie Europy.