PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji na Ukrainie
15.7.2014 - (2014/2717(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Knut Fleckenstein, Victor Boştinaru, Richard Howitt, Ana Gomes, Pier Antonio Panzeri, Ioan Mircea Paşcu, Tonino Picula, Kati Piri, Marju Lauristin, Boris Zala, Andrejs Mamikins, Liisa Jaakonsaari, Goffredo Maria Bettini, Afzal Khan, Jo Leinen, Francisco Assis, Arne Lietz, Miltiadis Kyrkos w imieniu grupy S&D
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0025/2014
Parlament Europejski,
– uwzględniając wspólne oświadczenie ministrów spraw zagranicznych Ukrainy, Rosji, Francji i Niemiec z dnia 2 lipca 2014 r.,
– uwzględniając układ o stowarzyszeniu między UE a Ukrainą (AA), obejmujący pogłębioną i kompleksową umową o wolnym handlu (DCFTA), podpisany w dniu 27 czerwca 2014 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady UE do Spraw Zagranicznych z dnia 23 czerwca 2014 r. i konkluzje Rady Europejskiej z dnia 27 czerwca 2014 r. w sprawie Ukrainy,
– uwzględniając sprawozdania komisarza ONZ ds. praw człowieka w sprawie sytuacji w zakresie praw człowieka na Ukrainie z dnia 15 maja i 15 czerwca 2014 r.,
– uwzględniając oświadczenie szefów państw i rządów w sprawie Ukrainy z dnia 27 maja 2014 r.,
– uwzględniając oświadczenie o wstępnych ustaleniach oraz wnioski międzynarodowej misji obserwacyjnej do spraw wyborów prezydenckich z dnia 25 maja 2014 r.
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że Ukraina nadal boryka się z wyzwaniami w dziedzinie bezpieczeństwa oraz wyzwaniami politycznymi i społeczno-gospodarczymi; mając na uwadze, że konflikt we wschodniej części Ukrainy poważnie zagraża rozwojowi i dobrobytowi tego kraju;
B. mając na uwadze, że mimo kryzysu we wschodniej części Ukrainy władzom ukraińskim udało się zorganizować wybory prezydenckie, które były w znacznym stopniu zgodne ze zobowiązaniami międzynarodowymi oraz przeprowadzone z poszanowaniem swobód podstawowych w przeważającej części kraju;
C. mając na uwadze, że nowo wybrany prezydent Ukrainy Petro Poroszenko przedstawił plan pokojowego rozwiązania kryzysu; mając na uwadze, że trójstronna grupa kontaktowa złożona z wysokich rangą przedstawicieli Ukrainy, Federacji Rosyjskiej oraz OBWE poszukuje sposobów umożliwiających konkretne postępy w kierunku pokojowego rozwiązania konfliktu, na podstawie proponowanego planu pokojowego oraz wspólnego oświadczenia ministrów spraw zagranicznych Niemiec, Francji, Rosji i Ukrainy z dnia 2 lipca 2104 r., w którym zwrócono uwagę na potrzebę trwałego rozejmu monitorowanego przez specjalną misję obserwacyjną OBWE na Ukrainie;
D. mając na uwadze, że układ o stowarzyszeniu oraz pogłębiona i kompleksowa umowa o wolnym handlu (AA/DCFTA) przewidują stowarzyszenie polityczne i integrację gospodarczą oparte na wspólnych wartościach oraz zobowiązanie ze strony władz ukraińskich do przeprowadzenia reform odpowiadających oczekiwaniom obywateli Ukrainy dotyczącym wyższej jakości życia, w szczególności w dziedzinie praworządności, demokracji, sprawiedliwości, praw człowieka oraz walki z korupcją;
1. z dużym zadowoleniem przyjmuje podpisanie pozostałych rozdziałów AA/DCFTA między UE a Ukrainą, a także AA/DCFTA między UE a Mołdawią i między UE a Gruzją, co oznacza początek nowej ery w stosunkach politycznych i gospodarczych tych krajów z UE; ma nadzieję, że tymczasowe stosowanie tych układów będzie mogło się rozpocząć jesienią 2014 r., oraz zwraca się do trzech wymienionych krajów i do państw członkowskich UE o szybkie zakończenie procesu ratyfikacji; wzywa do wdrożenia powiązanych z tym reform oraz ponownie potwierdza zobowiązanie UE do udzielania krajom stowarzyszonym wsparcia w czynionych przez nie wysiłkach;
2. jest przeciwny „karnym” środkom handlowym przyjętym przez Rosję wobec tych państw, które podpisały układy o stowarzyszeniu z UE, gdyż układy te nie stanowią zagrożenia dla Rosji; z zadowoleniem zauważa, że konsultacje na szczeblu ekspertów między UE, Ukrainą i Rosją w sprawie wdrażania układu o stowarzyszeniu między UE a Ukrainą i umowy o wolnym handlu przyniosły postępy oraz że w dniu 11 lipca 2014 r. w Brukseli odbyło się trójstronne posiedzenie ministerialne; uważa, że jest to pożyteczny proces, który mógłby pomóc w zakończeniu od dawna utrzymujących się nieporozumień poprzez wyjaśnienie korzyści płynących z AA/DCFTA i uwzględnienie zasadnych obaw wszystkich stron;
3. z żalem zauważa, że rozejm zaoferowany jednostronnie przez Kijów nie doprowadził do rozwiązania konfliktu w drodze negocjacji, a walki zostały wznowione i nasiliły się; jest głęboko zaniepokojony bezpieczeństwem zwykłych obywateli, którzy nie mogą się wydostać z obwodów donieckiego i ługańskiego; ubolewa z powodu ofiar śmiertelnych oraz faktu, że znalazły się wśród nich dzieci; przekazuje serdeczne wyrazy współczucia rodzinom ofiar; potępia wybieranie ludności cywilnej na cel ataków oraz wzywa do ścisłego przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego; apeluje do powstańców, aby akceptowali i ułatwiali udzielanie pomocy humanitarnej oraz nie stwarzali utrudnień dla uchodźców próbujących opuścić strefę konfliktu;
4. zwraca uwagę na podstawowe prawo obywateli Ukrainy do swobodnego decydowania o przyszłości tego kraju oraz ponownie potwierdza prawo Ukrainy do samoobrony zgodnie z art. 51 Karty ONZ; jest jednak przekonany, że obecnego kryzysu nie można rozwiązać środkami militarnymi, i dlatego apeluje do wszystkich stron o okazanie powściągliwości, przestrzeganie rozejmu oraz podjęcie poważnych negocjacji prowadzących do politycznego rozwiązania respektującego integralność terytorialną i suwerenność Ukrainy;
5. z zadowoleniem przyjmuje plan pokojowy zaproponowany przez prezydenta Poroszenkę, jako istotną szansę na załagodzenie sytuacji we wschodniej części Ukrainy oraz wzmocnienie jedności kraju; w pełni popiera pracę trójstronnej grupy kontaktowej i specjalnej misji obserwacyjnej OBWE na Ukrainie oraz pochwala wysiłki poszczególnych państw członkowskich UE zmierzające do zapewnienia rozwiązania kryzysu w drodze negocjacji; z żalem odnotowuje jednak, że UE – reprezentowana przez wiceprzewodniczącą Komisji/ wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa – nie odgrywa znaczącej roli w tym procesie; oczekuje, że nowy przewodniczący Komisji podejmie współpracę z przyszłym HR/VP w celu skorygowania tej niefortunnej sytuacji oraz że poszczególne państwa członkowskie przyczynią się do wzmocnienia natychmiastowej reakcji UE oraz jej długoterminowego zaangażowania;
6. z zadowoleniem przyjmuje decyzję Rady Federacji Rosyjskiej o uchyleniu rezolucji „w sprawie użycia sił zbrojnych Rosji na terytorium Ukrainy”, zgodnie z którą możliwe było użycie rosyjskich sił zbrojnych na Ukrainie, a także deklarowaną gotowość Rosji do zezwolenia ukraińskiej straży granicznej na wstęp na terytorium Rosji, aby kontrolować przejścia graniczne w Gukowie i Doniecku, gdy dojdzie do obustronnie uzgodnionego rozejmu;
7. wzywa do wprowadzenia wspólnego zakazu sprzedaży broni do Rosji oraz apeluje o jego stosowanie do czasu unormowania się sytuacji we wschodniej części Ukrainy; przypomina, że zgodnie z kryterium 4 wspólnego stanowiska Rady 2008/944/WPZiB z dnia 8 grudnia 2008 r. określającego wspólne zasady kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego państwa członkowskie UE nie powinny wydawać zezwolenia na wywóz w przypadkach, gdy istnieje wyraźne ryzyko dla zachowania pokoju w regionie, bezpieczeństwa i stabilności oraz ryzyko, że zamierzony odbiorca będzie używać przeznaczonych do wywozu technologii wojskowych lub sprzętu wojskowego w celach agresji przeciwko innemu państwu lub do wysuwania przy pomocy siły roszczeń terytorialnych; z zadowoleniem zauważa, że niektóre państwa członkowskie już stosują tę zasadę; ubolewa jednak, że do chwili obecnej nie zapadła wspólna decyzja UE;
8. ostrzega, że wszelkie dalsze kroki Federacji Rosyjskiej zmierzające do destabilizacji Ukrainy spotkają się z dodatkowymi sankcjami i będą miały dalekosiężne konsekwencje dla stosunków UE-Rosja;
9. zwraca uwagę, że potrzebna jest międzynarodowa obserwacja sytuacji w terenie oraz popiera rozszerzenie i przedłużenie misji obserwacyjnej OBWE, aby można było monitorować przestrzeganie rozejmu oraz zapewnić ochronę praw wszystkich społeczności;
10. z zadowoleniem przyjmuje uwolnienie członków specjalnej misji obserwacyjnej OBWE w Doniecku i Ługańsku oraz domaga się natychmiastowego uwolnienia pozostałych zakładników;
11. ponownie potępia aneksję Krymu i popiera decyzję Rady o jej nieuznawaniu m.in. poprzez zakaz importu z Krymu i Sewastopola towarów, które nie mają ukraińskiego certyfikatu;
12. wyraża zaniepokojenie doniesieniami o dalszym wywieraniu nacisków na Tatarów krymskich, oraz domaga się zwrócenia na ich sytuację szczególnej uwagi międzynarodowej; podkreśla spoczywający na władzach lokalnych obowiązek respektowania praw kulturalnych krymskich Tatarów oraz ich prawa do swobody wypowiedzi, religii lub przekonań, do pokojowych zgromadzeń i do stowarzyszania się;
13. ze szczególnym zaniepokojeniem odnotowuje ograniczanie swobody wypowiedzi, delegalizację lub zamykanie stacji telewizyjnych oraz akty prześladowania i przemocy wobec dziennikarzy pracujących na Ukrainie, zwłaszcza we wschodniej części kraju;
14. podkreśla potrzebę budowy zaufania między poszczególnymi wspólnotami w społeczeństwie oraz wzywa do stabilnego procesu pojednania; w tym kontekście zwraca uwagę na znaczenie podjęcia pluralistycznego dialogu narodowego, w ramach którego odrzucono by mowę nienawiści i retorykę mogącą jeszcze zaognić konflikt, jednocześnie zapewniając dogłębne, kompleksowe i przejrzyste dochodzenie w sprawie zabójstw popełnionych w lutym 2014 r. przez snajperów na Majdanie oraz tragicznych wydarzeń, do których doszło w Odessie 2 maja 2014 r., i gwarantując postawienie sprawców przed sądem;
15. przypomina, że głównym postulatem ruchu Euromajdan było skończenie z systematycznym i strukturalnym ograniczaniem praw człowieka, złym sprawowaniem rządów, rozpowszechnioną korupcją oraz gigantyczną szarą strefą gospodarki; podkreśla znaczenie trwającego obecnie procesu reformy konstytucyjnej na Ukrainie oraz zachęca parlament i rząd Ukrainy, aby nie zaprzepaściły szansy na stworzenie nowego systemu, który będzie promował i chronił prawa człowieka, zapewniając sprawiedliwość i dobre sprawowanie rządów wszystkim obywatelom we wszystkich regionach kraju, a tym samym przyczyniając się do jego bezpieczeństwa i stabilności; podkreśla znaczenie, jakie ma wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego dla osiągnięcia rzeczywistej demokracji partycypacyjnej;
16. uważa, że decentralizacja władzy przyczyni się do utrzymania trwałego pokoju we wschodniej części Ukrainy, a także wyraża zadowolenie z faktu, że jest to jeden z głównych punktów planu pokojowego prezydenta Poroszenki i że plan ten przewiduje przyspieszone wybory samorządowe i parlamentarne; jest zdania, że wybory parlamentarne na Ukrainie powinny zostać zorganizowane jak najszybciej oraz zgodnie z zaleceniami Komisji Weneckiej;
17. zwraca uwagę na potrzebę wzmocnienia praworządności, także przez przeprowadzenie reformy sądownictwa, która przyczyniłaby się do przywrócenia zaufania obywateli do wymiaru sprawiedliwości, a także na potrzebę odpolitycznienia i demilitaryzacji struktury organów ścigania; z zadowoleniem przyjmuje decyzję Rady o ustanowieniu misji w ramach WPBiO w celu udzielenia Ukrainie pomocy w dziedzinie reformy sektora bezpieczeństwa cywilnego, w tym policji i państwa prawa;
18. wzywa do dodatkowych wysiłków w dziedzinie walki z dyskryminacją, odnotowując ze szczególnym zaniepokojeniem negatywne nastawienie do osób LGBT oraz fakt, że dwie prawicowe partie na Ukrainie otwarcie wskazują na walkę z homoseksualizmem jako jedno ze swoich zadań politycznych;
19. ponownie potwierdza zobowiązanie UE do udzielania Ukrainie wsparcia w jej dążeniu do wdrożenia AA/DCFTA; zwraca się do Komisji Europejskiej, aby – bazując na europejskim programie reform – przedstawiła szczegółowy i bardziej konkretny plan działania, który pomoże Ukrainie we wdrożeniu niezbędnych reform, w stabilizacji gospodarki oraz w zaspokojeniu podstawowych potrzeb obywateli;
20. z zadowoleniem przyjmuje podjętą przez Komisję Europejską inicjatywę zorganizowania koordynacyjnego spotkania darczyńców na wysokim szczeblu w Brukseli w dniu 8 lipca 2014 r., podczas którego postanowiono utworzyć komitet organizacyjny zajmujący się przygotowaniami do konferencji darczyńców planowanej na jesień bieżącego roku; z zadowoleniem przyjmuje przekazanie pierwszej transzy pożyczki z nowego programu pomocy makrofinansowej UE na rzecz Ukrainy, a także zatwierdzenie przez Bank Światowy pożyczki w wysokości 0,3 mld USD dla Ukrainy na modernizację jej systemu pomocy społecznej; oczekuje na znaczniejszą pomoc w wyniku planowanej konferencji darczyńców;
21. z żalem odnotowuje, że konsultacje miedzy Ukrainą, Rosją i UE prowadzone z myślą o zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw i tranzytu energii nie przyniosły dotychczas pozytywnych rezultatów; zaznacza, że UE i wszystkie jej państwa członkowskie powinny znaleźć przeciwwagę dla zależności energetycznej od Rosji oraz wzmocnić swoje zaangażowanie w inicjatywy UE na rzecz większej dywersyfikacji energii poprzez alternatywne źródła i drogi; z tego punktu widzenia – obawia się, że projekt South Stream zamiast rozwiązać problem, zwiększył zależność UE od Rosji; zaznacza, że wszystkie rozwiązania mające na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa dostaw energii do UE powinny być opracowywane i negocjowane z uwzględnieniem potrzeb wszystkich 28 państw członkowskich, a nie opierać się na interesie poszczególnych państw członkowskich z osobna; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje niedawny komunikat Komisji pt. „Europejska strategia bezpieczeństwa energetycznego” (COM(2014)0330); uważa, że UE powinna wspierać rząd Ukrainy w reformie sektora energetyki, jego modernizacji oraz integracji ukraińskiego rynku energii z unijnym;
22. podkreśla konieczność znalezienia jasnego, uczciwego i stabilnego rozwiązania w celu zapewnienia bezpieczeństwa dostaw gazu z Rosji na Ukrainę, gdyż jest to koniecznym warunkiem wstępnym rozwoju gospodarczego i stabilności Ukrainy; uważa, że UE powinna nadal odgrywać swoją rolę w ułatwianiu porozumienia;
23. z zadowoleniem zauważa, że Ukraina przeszła do drugiego etapu procesu liberalizacji systemu wizowego oraz oczekuje na jej wdrożenie, co umożliwi obywatelom Ukrainy podróżowanie bez wiz;
24. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, państwom członkowskim UE, prezydentowi, rządowi i Parlamentowi Ukrainy oraz prezydentowi, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej.