PROJEKT REZOLUCJI w sprawie Ukrainy
15.7.2014 - (2014/2717(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Helmut Scholz, Miloslav Ransdorf, Jean-Luc Mélenchon, Jiří Maštálka, Kateřina Konečná, Younous Omarjee, Sofia Sakorafa, Dimitrios Papadimoulis w imieniu grupy GUE/NGL
Parlament Europejski,
– uwzględniając raport biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka z dnia 15 czerwca 2014 r. na temat sytuacji w zakresie praw człowieka na Ukrainie,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że starcia polityczne i wojskowe trwają na Ukrainie od lutego 2014 r., kiedy to po miesiącach rozruchów politycznych odsunięto od władzy prezydenta Ukrainy;
B. mając na uwadze, że po obaleniu prezydenta w dniu 21 lutego 2014 r. Wiktora Janukowycza w wielu miastach wschodniej i południowo-wschodniej Ukrainy miały miejsce protesty ludności przeciwko nowemu rządowi; mając na uwadze, że w połowie marca w wielu miastach, a w szczególności w Doniecku i Ługańsku, ugrupowania zbrojne pierwotnie nazywające same siebie „oddziałami samoobrony” zajęły i okupowały budynki administracyjne; mając na uwadze ich zróżnicowane żądania: od przekształcenia Ukrainy w federację do odłączenia tych obwodów od reszty Ukrainy i przyłączenia ich do Rosji;
C. mając na uwadze, że w połowie kwietnia służby bezpieczeństwa i ministerstwo spraw wewnętrznych nowego rządu ukraińskiego rozpoczęły najpierw w obwodzie donieckim, a następnie ługańskim działania wojskowe zwane przez rząd ”operacją antyterrorystyczną”; mając na uwadze, że działania wojskowe rządu ukraińskiego nasiliły się po przyspieszonych wyborach prezydenckich, co było złamaniem obietnicy nowo wybranego prezydenta Poroszenki, który w czasie kampanii wyborczej zobowiązał się do powstrzymania konfliktu;
D. mając na uwadze, że dziesięciodniowe zawieszenie broni było wielokrotnie łamane przez obie strony i nigdy nie nabrało rozmachu niezbędnego, aby położyć kres przemocy; mając na uwadze, że w dniu 30 czerwca 2014 r. prezydent Poroszenko postanowił wznowić ataki wojskowe na południowo-wschodnią część Ukrainy;
E. mając na uwadze, że osiedla mieszkalne, szpitale i infrastruktura miejska, w tym zakłady usług wodnych, elektrownie i szkoły, są coraz częściej celem działań militarnych wojska ukraińskiego, Gwardii Narodowej i innych formacji zbrojnych; mając na uwadze, że według raportu Biura Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka z dnia 15 czerwca 2014 r. od kiedy rząd Ukrainy rozpoczął działania wojskowe we wschodnich obwodach Doniecka i Ługańska zginęło 356 osób – z czego 257 cywili, w tym 14 dzieci; mając na uwadze, że w oblężonych miastach brakuje żywności, wody i lekarstw; mając na uwadze, że istnieją dowody na to, iż stosowano miny lądowe i bomby fosforowe; mając na uwadze, że według danych ONZ 160 000 uchodźców opuściło rejony, w których toczą się walki; mając na uwadze, że według ONZ istnieją znaczne braki w zdolności państwa do chronienia osób przesiedlonych wewnętrznie;
F. mając na uwadze, że głównymi powodami konfliktu trwającego na Ukrainie są nierozwiązane problemy wewnętrzne; mając na uwadze, że na Ukrainie stosunki między państwem a społeczeństwem są bardzo słabe; mając na uwadze, że polityka ukraińska jest zdominowana przez oligarchów, którzy z przedsiębiorców paliwowych i gazowych stają się ministrami, prezesami i szefami głównych instytucji Ukrainy; mając na uwadze, że główne instytucje państwowe i demokratyczne – parlament, organy wymiaru sprawiedliwości i organy wykonawcze rządu – nie wypełniają swoich podstawowych zadań, do których należy odpowiednie reprezentowanie interesów ukraińskiego społeczeństwa, ich obrona i zarządzanie nimi; mając na uwadze rozpowszechnioną korupcję; mając na uwadze, że według niedawnego sprawozdania OECD różnice między regionami są znaczne w świetle standardów OECD i nadal się pogłębiają; mając na uwadze, że wskaźnik rozwoju społecznego spadł w większości regionów Ukrainy w latach 2000–2010; mając na uwadze, że władze szczebla niższego niż krajowy są zazwyczaj silnie uzależnione od centralnego przydziału środków, który ich zdaniem jest nieprzewidywalny i nieprzejrzysty; mając na uwadze, że rządy i parlamenty podsycają brak zaufania i nienawiść między różnymi częściami społeczeństwa ukraińskiego, podejmując kontrowersyjne decyzje w sprawie języka, historii i stosunków międzynarodowych; mając na uwadze, że ostatnie zmiany polityczne nie rozwiązały żadnego z tych problemów;
G. mając na uwadze, że poziom reprezentacji skrajnie prawicowych, nacjonalistycznych i ksenofobicznych polityków w nowym rządzie ukraińskim daje poważne powody do zaniepokojenia; mając na uwadze, że nowemu rządowi nie udaje się kontrolować niesławnego sektora prawicy; mając na uwadze, że Komunistyczna Partia Ukrainy, która przedstawiła program zachowania jedności Ukrainy i jednoczesnej ochrony praw wszystkich obywateli, stoi w obliczu ostrych represji oraz że wszczęto kroki zmierzające do jej zakazania i niedawno wniesiono sprawę do sądu;
H. mając na uwadze wojnę propagandową, jaka trwa obecnie między Ukrainą, Zachodem a Rosją i niezwykle utrudnia uzyskanie obiektywnych informacji o sytuacji na Ukrainie; mając na uwadze, że sześciu dziennikarzy zostało zabitych, a wielu innych zatrzymanych, napadniętych i napastowanych; mając na uwadze, że media krytyczne wobec rządu, takie jak „Multimedia Invest Group”, są dyskryminowane;
I. mając na uwadze, że według niedawnego sprawozdania ONZ wskaźnik ubóstwa na Ukrainie wynosił na początku 2014 r. ok. 25%, przy czym 11 mln ludzi żyje w warunkach poniżej miejscowych standardów socjalnych; mając na uwadze, że społeczno-ekonomiczne żądania Majdanu zostały zastąpione neoliberalnym planem nowego rządu, który wdraża warunki pożyczek dyktowane przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy – cięcia w kluczowych dotacjach dla energetyki, w zatrudnieniu w sektorze publicznym, w emeryturach w sektorze publicznym i duże cięcia w zabezpieczeniach społecznych, co ma poważne skutki dla większości słabszych grup społeczeństwa ukraińskiego; mając na uwadze, że trwający obecnie konflikt militarny pogarsza sytuację; mając na uwadze, że ceny żywności wzrosły o 8,2% w stosunku do cen z 2013 r., co spowodowało kryzys społeczno-gospodarczy w wielu gospodarstwach domowych na Ukrainie;
J. mając na uwadze, że w maju 2014 r. ceny gazu na Ukrainie wzrosły o 50% dla krajowych odbiorców i o 40% dla zakładów ciepłowniczych oraz że do 2018 r. przewidziane są dalsze podwyżki; mając na uwadze, że zamiast poszukiwać rozwiązań dla obecnych problemów z realizacją umów zawartych między Rosją a Ukrainą, obie strony prowadzą do eskalacji sporu gazowego, co podsyca obawy i emocje wśród ludności Ukrainy;
K. mając na uwadze, że Stany Zjednoczone, państwa członkowskie UE, NATO i Rosja przyczyniają się do konfliktu, udzielając obu stronom znacznej pomocy politycznej i materialnej, w tym wojskowej;
L. mając na uwadze, że Stany Zjednoczone zareagowały na kryzys na Ukrainie przyjęciem programu nowych lądowych, morskich i powietrznych manewrów wojskowych w Europie Wschodniej, którego wartość wynosi 1 mld USD; mając na uwadze, że nowo wybrany prezydent Poroszenko podpisał „umowę o współpracy wojskowej między USA a Ukrainą”, która daje podstawę do ścisłego zaangażowania amerykańskich doradców w działania wojskowe prowadzone przez rząd Ukrainy, modernizację i reorganizację wojska oraz całego sektora bezpieczeństwa;
M. mając na uwadze, że NATO wykorzystuje kryzys na Ukrainie do odnowienia się i ponownej konfrontacji z Rosją, prowadząc dużą liczbę manewrów w krajach Europy Wschodniej, oraz że na szczycie, który odbędzie się we wrześniu 2014 r., zamierza rozpatrzeć nowe strategie wojskowe i możliwości rozmieszczenia sił, naruszając tym samym Akt Założycielski NATO-Rosja, w którym NATO zobowiązało się do nierozmieszczania dużej liczby dodatkowych stale stacjonujących sił zbrojnych w Europie Wschodniej;
N. mając na uwadze, że UE ciągle przymyka oko na rzeczywistą sytuację Ukrainy i bezkrytycznie wspiera ukraiński rząd; mając na uwadze, że UE utrzymuje sankcje polityczne wobec Rosji; mając na uwadze, że układ o stowarzyszeniu UE-Ukraina, który obejmuje kompleksową umowę o wolnym handlu, został podpisany pomimo obaw i sprzeciwu dużej części ludności Ukrainy; mając na uwadze, że Komisja zatwierdziła kilka konkretnych środków krótko- i średnioterminowego wsparcia dla Ukrainy;
1. wyraża głębokie zaniepokojenie wznowieniem starć wojskowych we wschodniej Ukrainie; stanowczo wzywa prezydenta Poroszenkę do zatrzymania działań wojskowych; kieruje do obu stron pilny apel o uzgodnienie natychmiastowego ponownego zawieszenia broni oraz o działanie zmierzające do ostatecznego zaprzestania przemocy w drodze politycznego i dyplomatycznego procesu;
2. podkreśla, że obecnego głębokiego kryzysu na Ukrainie nie można rozwiązać za pomocą wojska, lecz że potrzebna jest gruntowna krajowa debata nad konstytucyjnymi, politycznymi i gospodarczymi reformami oraz geopolityczną orientacją kraju;
3. wzywa Rosję, UE i USA, aby przestały podsycać konflikt, udzielając politycznego i materialnego – w tym wojskowego – wsparcia obu stronom, i zaczęły się przyczyniać do zawarcia nowego paktu społecznego między poszczególnymi stronami w kraju, uznając różnorodność ukraińską za wyraźnie pozytywny element ukraińskiej tożsamości, oraz aby działały na rzecz terytorialnej integralności i suwerenności tego kraju;
4. wzywa do nałożenia embarga na broń na obie strony konfliktu oraz do odwołania z Ukrainy wszystkich doradców i innych pracowników wojskowych;
5. wzywa wszystkie strony, aby nie stosowały nietolerancyjnych sformułowań ani wyrażeń, które mogą podsycać nienawiść, przemoc, wrogość, dyskryminowanie lub radykalizację;
6. popiera ideę wzmocnienia roli Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) w zażegnywaniu kryzysu na Ukrainie; wzywa do realizacji planu opracowanego przez szwedzką prezydencję, który stanowi doskonały fundament dla wyjścia z kryzysu drogą pokojową;
7. przekazuje wyrazy głębokiego współczucia rodzinom cywilnych ofiar tego konfliktu; potępia poważne przypadki łamania międzynarodowego prawa humanitarnego przez obie strony na obszarach, na których trwa konflikt wojskowy; wzywa do niezależnego zbadania wszystkich przypadków naruszeń praw człowieka oraz do ścigania osób, które ponoszą za nie odpowiedzialność;
8. wyraża głębokie zaniepokojenie pogorszeniem się kryzysu humanitarnego na obszarach objętych konfliktem; wzywa obie strony do ułatwienia organizacjom międzynarodowym dostępu do obszarów, na których odbywają się operacje w zakresie bezpieczeństwa, tak aby móc ocenić i zaspokoić rzeczywiste potrzeby ludności;
9. wzywa do niezależnego i kompleksowego zbadania wszystkich przypadków łamania praw człowieka, a zwłaszcza zbrodni wojennych związanych z zamieszkami, które miały miejsce w dniu 2 maja 2014 w Odessie, oraz związanych z protestami na Majdanie, a także do ścigania sprawców tych zbrodni; podkreśla, że proces ten należy przeprowadzić tak, aby zapewnić zaufanie do dochodzenia i rozprawy sądowej, co pozwoli zainteresowanym społecznościom w pełni zaakceptować wynik takiego dochodzenia;
10. wyraża głębokie zaniepokojenie konsekwencjami polityki nowego rządu ze względu na warunki postawione przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) i UE; potępia fakt, że nie opodatkowano ukraińskich oligarchów, a zamiast tego ludność Ukrainy będzie musiała zapłacić za nieudolną politykę poprzednich rządów;
11. wyraża głębokie zaniepokojenie niestabilną polityką w dziedzinie bezpieczeństwa energetycznego na Ukrainie i jej konsekwencjami dla obywateli; wzywa Rosję i Ukrainę do wznowienia konstruktywnej współpracy gospodarczej i energetycznej, aby zapewnić przystępne dla wszystkich ceny energii, oraz do niewykorzystywania energii i handlu jako narzędzia politycznego;
12. kieruje do ukraińskich i międzynarodowych polityków pilny apel o zachowanie powściągliwości i powstrzymanie się od wydawania oświadczeń, które mogłyby doprowadzić do dalszej eskalacji konfliktu; jest głęboko zaniepokojony wojną propagandową, jaką prowadzą obie strony; wzywa obie strony do zapewnienia niezbędnych warunków dziennikarzom i innym pracownikom środków przekazu, których praca ma zasadnicze znaczenie dla obiektywnej oceny sytuacji we wszystkich częściach Ukrainy;
13. wyraża głębokie zaniepokojenie polityczną rolą skrajnie prawicowych, nacjonalistycznych i ksenofobicznych sił w ukraińskiej polityce; potępia ataki na partię komunistyczną, a także działania zmierzające do zakazania jej działalności;
14. wyraża poważne zaniepokojenie nasilającą się konfrontacją polityczną między NATO a Rosją, a także zagrożeniem, jakim jest nowy wyścig zbrojeń; ostrzega, że jeżeli nie uda się rozpocząć dialogu nakierowanego na wyniki, może to mieć groźne skutki dla pokoju i bezpieczeństwa w Europie i na świecie;
15. zwraca uwagę, że polityka, która oddziela politykę sąsiedztwa wschodniego od rozwoju stosunków UE–Rosja, nie powiodła się; podkreśla potrzebę ponownego określenia polityki sąsiedztwa wschodniego, aby rozwinąć prawdziwą współpracę regionalną niewykluczającą żadnego państwa; wzywa Rosję do proaktywnego udziału w takim procesie oraz do okazania woli działu w polityce dobrosąsiedzkiej;
16. z zadowoleniem przyjmuje rozpoczęcie dialogu między UE, Ukrainą i Rosją na temat środków umożliwiających uniknięcie negatywnego wpływu układu o stowarzyszeniu UE-Ukraina na współpracę między Ukrainą i Rosją oraz na unię celną;
17. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, parlamentowi i rządowi Ukrainy oraz Zgromadzeniom Parlamentarnym OBWE i Rady Europy.