ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την κατάσταση στο Ιράκ
15.7.2014 - (2014/2716(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Victor Boştinaru, Elena Valenciano Martínez-Orozco, Ana Gomes, Kati Piri, Eugen Freund, Δημήτρης Παπαδάκης εξ ονόματος της Ομάδας S&D
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B8-0059/2014
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με το Ιράκ και ιδίως αυτό της 27ης Φεβρουαρίου 2014 για την κατάσταση στο Ιράκ[1],
– έχοντας υπόψη τη Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών της, αφενός, και της Δημοκρατίας του Ιράκ, αφετέρου, και το ψήφισμά του της 17ης Ιανουαρίου 2013 σχετικά με την Συμφωνία Εταιρικής Σχέσης και Συνεργασίας ΕΕ-Ιράκ[2],
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων για το Ιράκ, ειδικότερα εκείνα της 23ης Ιουνίου 2014,
– έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948,
– έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα του 1966, του οποίου το Ιράκ αποτελεί συμβαλλόμενο μέρος,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ) –μέχρι πρότινος Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Ανατολής–, τζιχαντιστική παραφυάδα της Αλ Κάιντα, κατέλαβε τμήματα του βορειοδυτικού Ιράκ, μεταξύ άλλων τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του Ιράκ, τη Μοσούλη, ενώ ακολούθησαν εξωδικαστικές εκτελέσεις ιρακινών πολιτών, η επιβολή αυστηρής ερμηνείας του νόμου της Σαρία, η καταστροφή των τόπων λατρείας και των μαυσωλείων των σιϊτών, των σούφι και των σουνιτών, η βεβήλωση εκκλησιών και άλλες θηριωδίες κατά του άμαχου πληθυσμού· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΙΚ έχει κάνει γνωστή την πρόθεσή του να απαλλάξει το Ιράκ από τους σιίτες και να καταστρέψει τους ιερούς τους τόπους στις πόλεις της Καρμπάλα και της Νατζάφ·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει άμεση σύνδεση ανάμεσα στην κατάσταση στο Ιράκ και στην κατάσταση στη Συρία, γεγονός που αποδείχθηκε αποφασιστικής σημασίας για την άνοδο του ΙΚ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελευθερία κυκλοφορίας του ΙΚ ανάμεσα στη Συρία και το Ιράκ του προσέφερε ευκαιρίες να ενισχύσει την παρουσία του και στις δύο χώρες και να αυξήσει τη δυνατότητα επιβολής του, ενώ του έδωσε τη δυνατότητα να ανακηρύξει «χαλιφάτο» επί εδάφους το οποίο απέσπασε από τη Συρία και το Ιράκ·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΙΚ έχει εξασφαλίσει σημαντικές πηγές εισοδήματος λεηλατώντας τράπεζες και επιχειρήσεις σε εδάφη τα οποία ελέγχει, πουλώντας πετρέλαιο στις βόρειες περιοχές της Συρίας που βρίσκονται υπό την κατοχή του και λαμβάνοντας κεφάλαια από εύπορους δωρητές, ιδίως στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, το Κουβέιτ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αλματώδης άνοδος του ΙΚ αποκάλυψε την αστάθεια του ιρακινού στρατού και των ιρακινών θεσμών οι οποίοι μαστίζονται από διαφθορά, σεκταρισμό και τις πολιτικές αποκλεισμού που εφαρμόζει η κυβέρνηση του πρωθυπουργού, Nuri al-Maliki, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα τη σημαντική αποξένωση της σουνιτικής μειονότητας στο Ιράκ·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πρόεδρος της κουρδικής περιφερειακής κυβέρνησης, Massoud Barzani, ζήτησε από το περιφερειακό κοινοβούλιο να σχηματίσει ανεξάρτητη εκλογική επιτροπή, η οποία προβλέπεται να κινήσει τη διαδικασία διοργάνωσης δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της ημιαυτόνομης περιοχής·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 30 Απριλίου 2014 διεξήχθησαν στο Ιράκ κοινοβουλευτικές εκλογές, από τις οποίες προέκυψε πλειοψηφία για τον συνασπισμό «Κράτος δικαίου» του πρωθυπουργού Nuri al-Maliki· λαμβάνοντας υπόψη ότι ενόψει των κρίσιμων προκλήσεων με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπο το Ιράκ, όπως είναι για παράδειγμα η επίθεση του ΙΚ και η επαπειλούμενη ψηφοφορία για την κουρδική ανεξαρτησία, και δεδομένης της αποτυχίας της κυβέρνησης του al-Maliki να κυβερνήσει χωρίς αποκλεισμούς και με ανεκτικότητα, υψώνονται όλο και περισσότερες φωνές που ζητούν από τον al-Maliki να μην επιδιώξει τρίτη πρωθυπουργική θητεία και να σχηματισθεί, στη θέση της, μια γνήσια συμμετοχική κυβέρνηση· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σιίτης θρησκευτικός ηγέτης, Ayatollah Sistani, απηύθυνε έκκληση σε όλα τα ιρακινά κόμματα να επιτευχθεί επειγόντως συναίνεση για τον σχηματισμό μιας τέτοιας κυβέρνησης, αλλά ότι το νεοεκλεγέν ιρακινό κοινοβούλιο δεν το έχει πράξει μέχρι σήμερα·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν έχουν δεσμευτεί να παράσχουν την υποστήριξή τους στην κυβέρνηση του Ιράκ, καθώς και ότι οι ΗΠΑ αποστέλλουν στρατιωτικούς συμβούλους και το Ιράν υπόσχεται ότι θα προστατέψει τις ιερές πόλεις των σιϊτών, Καρμπάλα και Νατζάφ· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο πρόεδρος, Hassan Rouhani, έχει επιδείξει ετοιμότητα να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ, συμμετέχοντας στον αγώνα κατά της απειλής του ΙΚ στο Ιράκ και συμβάλλοντας στη σταθερότητα στην περιοχή· λαμβάνοντας υπόψη, ωστόσο, ότι ο ανώτατος ηγέτης της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, Ayatollah Khamenei, απέκλεισε μια τέτοια συνεργασία·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κατακερματισμός των περιφερειακών κρατών θα μπορούσε να έχει καταστροφικά αποτελέσματα για τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής, μεταξύ άλλων για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι περίπου 3 000 πολίτες κρατών μελών της ΕΕ φέρονται να έχουν μεταβεί στο Ιράκ και τη Συρία προκειμένου να ενταχθούν σε τρομοκρατικές ομάδες τζιχαντιστών, όπως είναι το ΙΚ· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτοί οι πολίτες της ΕΕ χαρακτηρίζονται ως κίνδυνος για την ασφάλεια από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ένας από τους πολίτες αυτούς προχώρησε σε τρομοκρατική ενέργεια στο Εβραϊκό Μουσείο στις Βρυξέλλες μετά την επιστροφή του από τη Συρία, όπου είχε ενταχθεί στο ΙΚ·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η άνοδος του ΙΚ έχει προκαλέσει ανθρωπιστική κρίση, κυρίως μαζικό εκτοπισμό αμάχων· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ αποφάσισε την αύξηση της ανθρωπιστικής της βοήθειας στο Ιράκ κατά 5 εκατομμύρια ευρώ για την παροχή βασικής βοήθειας στα εκτοπισμένα άτομα, η οποία είχε ως αποτέλεσμα η χρηματοδότηση για την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στο Ιράκ για το 2014 να ανέρχεται μέχρι στιγμής σε 12 εκατομμύρια ευρώ·
1. εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για την ταχέως επιδεινούμενη κατάσταση στον τομέα της ασφάλειας στο Ιράκ· καταδικάζει απερίφραστα τις επιθέσεις που εξαπολύονται από το ΙΚ κατά ιρακινών πολιτών, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα εξωδικαστικές εκτελέσεις, την επιβολή αυστηρής ερμηνείας του νόμου της Σαρία, την καταστροφή των τόπων λατρείας και της ιστορικής, πολιτιστικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς της περιοχής, καθώς και άλλες θηριωδίες· προειδοποιεί ότι οι ακραίες αντι-σιϊτικές απόψεις του ΙΚ αυξάνουν τον κίνδυνο σεκταριστικών δολοφονιών σε μαζική κλίμακα, σε περίπτωση που επιτραπεί στο ΙΚ να διατηρήσει το έδαφος που κατέλαβε και να επεκταθεί περισσότερο·
2. εκφράζει την υποστήριξή του στις ιρακινές αρχές όσον αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας του ΙΚ, επισημαίνει, όμως, ότι τα μέτρα ασφαλείας πρέπει να συνδυάζονται με μια βιώσιμη πολιτική λύση που να εμπλέκει όλες τις συνιστώσες της ιρακινής κοινωνίας και να διευθετεί τις νόμιμες καταγγελίες τους· τονίζει, επιπλέον, ότι στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας πρέπει να γίνονται σεβαστά τα ανθρώπινα δικαιώματα και το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο·
3. χαιρετίζει τη διεξαγωγή των κοινοβουλευτικών εκλογών της 30ής Απριλίου 2014, κατά τη διάρκεια των οποίων ο ιρακινός λαός άσκησε το δημοκρατικό του δικαίωμα να εκλέξει τους εκπροσώπους του εν μέσω μιας ασταθούς κατάστασης ασφάλειας· ζητεί να σχηματισθεί επειγόντως μια γνήσια κυβέρνηση εθνικής ενότητας, σύμφωνα με τα αποτελέσματα των εκλογών, θέτοντας τη βάση για εθνική συμφιλίωση· επισημαίνει τη σημασία μιας ουσιαστικής ένταξης των εκπροσώπων των σουνιτών σε μια τέτοια κυβέρνηση·
4. καλεί όλους τους περιφερειακούς παράγοντες να συνεισφέρουν στις προσπάθειες προώθησης της ασφάλειας και της σταθερότητας στο Ιράκ και στην ευρύτερη περιοχή· καλεί, ιδίως, το Ιράν να κάνει χρήση της επιρροής που ασκεί στην κυβέρνηση al Maliki, ώστε αυτή να επιβάλει πραγματικές μεταρρυθμίσεις και ιδίως να προσεγγίσει τη σουνιτική μειονότητα και να αναμορφώσει το στρατό κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι συμμετοχικός, μη σεκταριστικός και ουδέτερος·
5. καλεί τις ΗΠΑ και το Ιράν να ενεργήσουν στη βάση του κοινού τους συμφέροντος για ένα σταθερό και ασφαλές Ιράκ και για την αντίσταση στο ΙΚ· σημειώνει, ωστόσο, την ύπαρξη στενής σύνδεσης ανάμεσα στην κατάσταση στο Ιράκ και στην κατάσταση στη Συρία· τονίζει, ως εκ τούτου, ότι προκειμένου να έχει απτά αποτελέσματα ενδεχόμενη συνεργασία ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν στο Ιράκ, πρέπει να αντιμετωπισθεί ταυτόχρονα η κατάσταση στη Συρία, όπου πρέπει να τεθεί σε εφαρμογή επειγόντως μια γνήσια πολιτική μετάβαση·
6. καλεί τις κυβερνήσεις της Σαουδικής Αραβίας, του Κουβέιτ, του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να ανακόψουν τη ροή ιδιωτικών κεφαλαίων από τις χώρες αυτές προς διάφορες ιρακινές και συριακές ομάδες τζιχαντιστών, η οποία συνέβαλε σημαντικά στην άνοδο του ΙΚ και αντιπροσωπεύει, εν τέλει, μια σοβαρή απειλή για την ασφάλεια και για τις χώρες αυτές·
7. επαναλαμβάνει την υποστήριξή του στην ενότητα και την εδαφική ακεραιότητα του Ιράκ· καλεί την κυβέρνηση του Ιράκ και την περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν να επιλύσουν τις διαφορές τους μέσω του διαλόγου, μεταξύ άλλων σχετικά με τη δομή του ιρακινού κράτους και τον χαρακτήρα της αυτονομίας των Κούρδων, των κουρδικών ενεργειακών εξαγωγών και της κατανομής των εσόδων από το πετρέλαιο·
8. ζητεί στενότερη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών στην εξακρίβωση της ταυτότητας, τον εντοπισμό, την παρακολούθηση και τη σύλληψη όσων πολιτών και μονίμων κατοίκων της ΕΕ μεταβαίνουν στη Μέση Ανατολή με την πρόθεση να ενταχθούν σε βίαιες ομάδες τζιχαντιστών, όπως το ΙΣ, ή να επιστρέψουν στην ΕΕ, αφού έχουν αναπτύξει ένοπλη δράση υπέρ των ομάδων αυτών·
9. επικροτεί την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας της ΕΕ προς το Ιράκ· καλεί την ιρακινή κυβέρνηση να καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να προστατέψει όλους τους αμάχους και να παράσχει βασικές υπηρεσίες και ασφάλεια σε όλους τους πληθυσμούς που πλήττονται από τη σημαντική άνοδο του ΙΚ·
10. επιβεβαιώνει τη δέσμευση της ΕΕ να ενισχύσει τις σχέσεις της με το Ιράκ, μεταξύ άλλων μέσω της εφαρμογής της συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας ΕΕ-Ιράκ· ζητεί από το Συμβούλιο να συνεχίσει να παρέχει συνδρομή στο Ιράκ για την προώθηση της δημοκρατίας, των ανθρώπινων δικαιωμάτων, της χρηστής διακυβέρνησης και του κράτους δικαίου, μεταξύ άλλων αξιοποιώντας τις εμπειρίες και τα επιτεύγματα της αποστολής EUJUST LEX-Iraq·
11. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στον Ειδικό Εντεταλμένο της ΕΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών, στην κυβέρνηση και στο Συμβούλιο Αντιπροσώπων του Ιράκ, στην περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν, στο Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών.
- [1] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2014)0171.
- [2] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P7_TA(2013)0023.