PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji humanitarnej w Sudanie Południowym
5.11.2014 - (2014/2922(RSP)
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Judith Sargentini, Heidi Hautala, Jordi Sebastià, Maria Heubuch, Bodil Ceballos, Igor Šoltes, Bart Staes, Davor Škrlec w imieniu grupy Verts/ALE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0213/2014
B8‑0213/2014
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie sytuacji humanitarnej w Sudanie Południowym
Parlament Europejski,
– uwzględniając sudańskie całościowe porozumienie pokojowe (CPA) z 2005 r.,
– uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z 1966 r.,
– uwzględniając Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych z 1966 r.,
– uwzględniając Afrykańską kartę praw człowieka i ludów z 1981 r.,
– uwzględniając plan działania dla Sudanu i Sudanu Południowego nakreślony w komunikacie Rady Pokoju i Bezpieczeństwa Unii Afrykańskiej z dnia 24 kwietnia 2012 r.,
– uwzględniając prace Komisji Dochodzeniowej Unii Afrykańskiej w sprawie Sudanu Południowego, która bada przypadki łamania praw człowieka od momentu wybuchu konfliktu w dniu 15 grudnia 2013 r.,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Sudanu i Sudanu Południowego, w szczególności rezolucję z dnia 10 grudnia 2013 r. w sprawie wysiłków społeczności międzynarodowej na rzecz rozwoju i budowania państwowości Sudanu Południowego[1] oraz rezolucję z dnia 16 stycznia 2014 r. w sprawie sytuacji w Sudanie Południowym[2],
– uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa dotyczące sytuacji w Sudanie Południowym, wydane w dniach 23 stycznia 2014 r. i 10 maja 2014 r.,
– uwzględniając oświadczenie rzecznika wysokiej przedstawiciel z dnia 28 sierpnia 2014 r. w sprawie sytuacji w Sudanie Południowym,
– uwzględniając oświadczenie w sprawie Sudanu Południowego przyjęte przez Radę Unii Europejskiej dnia 10 lipca 2014 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Sudanu Południowego z dnia 20 stycznia 2014 r. i z dnia 17 marca 2014 r.,
– uwzględniając oświadczenie z dnia 25 września 2014 r. wydane przez komisarz ds. współpracy międzynarodowej, pomocy humanitarnej i reagowania kryzysowego Kristalinę Georgiewę,
– uwzględniając oświadczenie Sekretarza Generalnego ONZ Bana Ki Moona z dnia 30 października 2014 r.,
– uwzględniając oświadczenie Międzyrządowego Organu ds. Rozwoju (IGAD) z dnia 20 października 2014 r.,
– uwzględniając zmienioną umowę z Kotonu,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że walki rozpoczęły się w dniu 15 grudnia 2013 r. wraz z wybuchem starć po tym, jak Salva Kiir, prezydent kraju i członek grupy etnicznej Dinka, oskarżył odwołanego przez siebie wiceprezydenta Rieka Machara, należącego do grupy etnicznej Nuerów, o szykowanie zamachu stanu przeciw niemu, czemu Riek Marchar zaprzeczył;
B. mając na uwadze, że na długo przed wybuchem przemocy w grudniu 2013 r. stabilność polityczna Sudanu Południowego była zagrożona z powodu nierozwiązanej długotrwałej rywalizacji między prezydentem Kiirem a byłym wiceprezydentem Macharem, która rozpoczęła się w 1991 r. wraz z odłączeniem się od Ludowego Ruchu Wyzwolenia Sudanu (SPLM) frakcji Garanga; mając na uwadze, że polityczna rywalizacja tych dwóch mężczyzn o przywództwo, rządy i kierowanie krajem zaogniła się wskutek instrumentalizacji tożsamości etnicznej po obu stronach;
C. mając na uwadze, że dnia 7 stycznia 2014 r. strony konfliktu rozpoczęły w Addis Abebie negocjacje pod auspicjami Międzyrządowego Organu ds. Rozwoju (IGAD); mając na uwadze, że negocjacje pokojowe przyniosły mierne postępy pomimo coraz bardziej dramatycznych nawoływań ze strony społeczności międzynarodowej do osiągnięcia kompromisu;
D. mając na uwadze, że porozumienie o zawieszeniu broni zostało podpisane dnia 23 stycznia 2014 r. i potwierdzone dnia 9 maja 2014 r., ale nadal jest łamane;
E. mając na uwadze wybuchające co jakiś czas starcia między bojówkami plemiennymi w Sudanie Południowym, od kiedy ogłosił on swoją nienależność od Sudanu w 2011 r.; mając na uwadze, że w wyniku przemocy śmierć poniosły tysiące cywilów, a sytuacja humanitarna uległa jeszcze pogorszeniu;
F. mając na uwadze, że według ONZ w Sudanie Południowym panuje trzeci – najwyższy – stopień kryzysu humanitarnego;
G. mając na uwadze, że blisko 1,9 mln osób opuściło swe domy w Sudanie Południowym, w tym 469 000 osób, które szukały schronienia w krajach sąsiadujących; mając na uwadze, że jednocześnie kraj ten przyjął blisko ćwierć miliona uchodźców, głównie z Sudanu; mając na uwadze, że Sudan Południowy będzie musiał zmierzyć się z problemem dalszych przesiedleń w związku z utrzymującym się stanem braku bezpieczeństwa;
H. mając na uwadze, że w Sudanie Południowym nadal panuje kryzys związany z bezpieczeństwem zaopatrzenia w żywność, pomimo że pomoc humanitarna pomogła uniknąć śmierci głodowej najbardziej potrzebującym; mając na uwadze, że przewiduje się, iż sytuacja 1,5 miliona osób będzie nadal kryzysowa lub wręcz dramatyczna pod względem bezpieczeństwa dostaw żywności; mając na uwadze, że kobiety są szczególnie zagrożone brakiem bezpieczeństwa dostaw żywności, gdyż to kobiety prowadzą 57% gospodarstw na obszarach chronionych;
I. mając na uwadze, że w 2014 r. UE, jej państwa członkowskie i Komisja, udzieliły dotychczas pomocy wartej ponad 254 milionów EUR; mając na uwadze, że zdolności i finansowanie operacji humanitarnych w Sudanie są zdecydowanie niewystarczające w stosunku do ogromu potrzeb;
J. mając na uwadze, że konflikt jest naznaczony aktami okrucieństwa popełnianymi przez obie strony; mając na uwadze, że istnieją obawy, iż walki między siłami zbrojnymi prezydenta Salvy Kirra a rebeliantami lojalnymi wobec jego byłego zastępcy Rieka Marchara zostaną wznowione, gdy tylko w tym miesiącu zakończy się pora deszczowa; mając na uwadze, że główne organizacje niosące pomoc, w tym Oxfam, CARE i Cafod ostrzegły, że jeżeli walki zostaną wznowione, niektóre regiony Sudanu Południowego staną na początku przyszłego roku w obliczu widma głodu;
K. mając na uwadze przyjęcie ustawy o organizacjach pozarządowych, której celem jest ograniczenie przestrzeni, w której mogą działać te organizacje i społeczeństwo obywatelskie w Sudanie Południowym, zostało przełożone na grudzień; mając na uwadze, że przyjęcie ustawy o organizacjach pozarządowych może przynieść poważne skutki dla operacji pomocowych w tym krytycznym okresie, gdy wspólnota międzynarodowa próbuje zapobiec rozprzestrzenianiu się widma głodu;
L. mając na uwadze, że przemoc i brak bezpieczeństwa w kilku stanach, a zwłaszcza w Unity i Nilu Górnym uniemożliwiają ciągłość działalności humanitarnej i sprawiają, że dostęp lądowy i powietrzny pracowników organizacji humanitarnych do tych regionów jest ograniczony;
M. mając na uwadze że, pomijając pomoc ze strony darczyńców i pomoc humanitarną, gospodarka Sudanu Południowego jest niemal całkowicie uzależniona od sektora naftowego;
N. mając na uwadze, że większość ludności żyje w powszechnym ubóstwie, mimo tego że państwo to obfituje w ropę naftową i surowce naturalne, przy czym wpływy z eksportu ropy naftowej stanowią ponad 70% PKB i około 90% dochodów rządowych;
O. mając na uwadze, że dochody uzyskane dzięki przemysłowi naftowemu podsyciły brutalny konflikt; mając na uwadze, że zreformowany Sudan posiada potencjał, by przekształcić swe bogactwo zasobów będące dotychczas „klątwą surowcową” w błogosławieństwo niosące dobrobyt temu krajowi;
P. mając na uwadze, że należy znaleźć demokratyczne rozwiązanie polityczne obecnego konfliktu oraz dążyć do demokratycznego wyłonienia instytucji odpowiedzialnych za stworzenie stabilnego państwa;
1. zdecydowanie potępia akty przemocy popełnione przez obie strony konfliktu; w szczególności potępia z mocą szerzące się zbrodnie dokonywane na ludności cywilnej, których pretekstem jest często pochodzenie etniczne, a także masowe niszczenie i plądrowanie własności prywatnej oraz zabójstwa pracowników humanitarnych; piętnuje także poważne łamanie praw człowieka, takie jak tortury i akty przemocy seksualnej popełniane przez oficerów armii – również na dzieciach, których część zmarła w wyniku tych aktów okrucieństwa – egzekucje pozasądowe oraz arbitralne zatrzymania, którym w wielu przypadkach towarzyszy złe traktowanie, które to akty wciąż pozostają bezkarne; jest także głęboko zaniepokojony rosnącymi ograniczeniami dotyczącymi swobody wypowiedzi, wolnej prasy i społeczeństwa obywatelskiego;
2. podkreśla, że jedynym możliwym rozwiązaniem tego kryzysu jest pokojowe rozstrzygnięcie sporów między stronami konfliktu oraz priorytetowe potraktowanie interesów kraju i jego mieszkańców; apeluje do obu stron konfliktu o zaprzestanie aktów przemocy i poważne zaangażowanie się w negocjacje pokojowe, tak by ograniczyć rozmiary klęski humanitarnej; apeluje w szczególności do obu stron o umożliwienie niesienia bez przeszkód pomocy humanitarnej i zapewnienie udziału społeczeństwa obywatelskiego w procesie pokojowym;
3. jest poważnie zaniepokojony etnicznym wymiarem konfliktu; odnotowuje z głębokim niepokojem, że blisko 1,4 mln osób jest nadal wysiedlonych z własnych domów po miesiącach walk, które pochłonęły co najmniej 10 000 istnień ludzkich i doprowadziły do kolejnej fali zabójstw na tle etnicznym; odnotowuje także, że blisko 100 000 osób nadal chroni się w bazach ONZ w całym kraju, gdyż są zbyt przerażone, by wrócić do domów, nawet jeśli ustały walki;
4. zwraca się do Komisji Dochodzeniowej Unii Afrykańskiej w sprawie Sudanu Południowego, której powierzono zbadanie przypadków łamania praw człowieka i prawa humanitarnego popełnionych w czasie trwania konfliktu oraz przedstawienie zaleceń w sprawie przezwyciężenia konfliktu, pojednania, odpowiedzialności i reformy instytucjonalnej, aby nadal prowadziła dochodzenia w sprawie łamania praw człowieka; apeluje z mocą do członków tej komisji o dopilnowanie, by sprawcy naruszeń praw człowieka zostali postawieni przed sądem, aby ukrócić bezkarność, co winno stanowić warunek wstępny prawdziwego i trwałego procesu pojednania;
5. wyraża ubolewanie wobec faktu, że pomimo ciągłych starań mediacyjnych Międzyrządowego Organu ds. Rozwoju (IGAD) w dążeniu do pokojowego rozwiązania konfliktu w Sudanie Południowym w celu stworzenia tymczasowego rządu jedności narodowej, strony konfliktu poczyniły dotychczas niewielkie postępy: nadal podejmowane są sporadyczne walki w terenie, niosące poważne konsekwencje dla ludności cywilnej, pogłębiające kryzys humanitarny oraz naruszające porozumienie o zawieszeniu broni;
6. apeluje niemniej do UE o dalsze wspieranie IGAD w jego wysiłkach na rzecz pojednania obu stron konfliktu, zarówno pod względem merytorycznym, jak i finansowym, oraz o udostępnianie personelu w ramach mechanizmu monitorowania i nadzorowania zawieszenia broni;
7. wzywa wszystkie kraje sąsiadujące z Sudanem Południowym i wszystkie ośrodki władzy w regionie do ścisłej współpracy w celu zwiększenia bezpieczeństwa w tym kraju i w całym regionie oraz znalezienia politycznego, pokojowego i trwałego sposobu rozwiązania bieżącego konfliktu;
8. przypomina, że długoterminowe perspektywy pokojowego współistnienia i rozwoju wymagają kompleksowych reform instytucjonalnych, aby ustanowić w tym kraju proces rządzenia gwarantujący praworządność; apeluje zatem do władz Sudanu Południowego o podjęcie szeroko zakrojonych reform instytucjonalnych, które między innymi: (i) zapewnią przestrzegania praw człowieka i praw podstawowych, w tym wobec najbardziej narażonych grup (np. kobiety, mniejszości etniczne); (ii) stworzą mechanizmy pokojowego rozwiązywania konfliktów i stworzenia klimatu, w którym zróżnicowana ludność całego kraju będzie mogła pokojowo współistnieć; a także (iii) zapewnią skuteczne i sprawiedliwe zarządzanie zasobami naturalnymi i wykorzenienie korupcji;
9. potępia fakt, że docieranie pomocy humanitarnej jest nadal utrudnione wskutek walk i ataków dokonywanych przez obie strony na pracowników organizacji humanitarnych, sprzęt i infrastrukturę; apeluje do rządu, by na kontrolowanych przez siebie obszarach przestrzegał zobowiązań do poszanowania międzynarodowego prawa praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego i zagwarantował ochronę ludności cywilnej;
10. apeluje w szczególności do stron konfliktu o ułatwianie dostarczania pomocy humanitarnej osobom najbardziej jej potrzebującym oraz o współpracę z wszelkimi osobami pracującymi dla organizacji humanitarnych i ułatwianie im swobodnego przemieszczania się;
11. wzywa również społeczność międzynarodową do wywiązania się ze zobowiązań finansowych wobec Sudanu Południowego i całego regionu oraz do uruchomienia środków w celu natychmiastowego zareagowania na pogarszającą się sytuację humanitarną w Sudanie Południowym;
12. podkreśla, że zły stan zdrowia i wyżywienia ludności w Sudanie Południowym jest jednym z najbardziej dramatycznych na świecie, przy czym dostęp do podstawowych usług opieki zdrowotnej jest problematyczny w związku z niedostatecznym rozwojem kraju, toczącym się konfliktem, atakami na placówki opieki zdrowotnej i utrudnionym dostępem do wielu obszarów; podkreśla, że niski poziom opieki zdrowotnej wyrządza największe szkody wśród osób najbardziej narażonych, będąc przyczyną wysokiego wskaźnika umieralności dzieci i kobiet;
13. ubolewa nad faktem, że konflikt zakłócił świadczenie wielu podstawowych usług i że setki tysięcy dzieci nie chodzą do szkoły; jest zaniepokojony faktem, że dzieci najdotkliwiej odczuwają konsekwencje przemocy, doświadczając cierpień psychicznych i braku dostępu do usług, w tym do edukacji; apeluje do stron konfliktu, aby zaprzestały wcielania dzieci do sił zbrojnych i wykorzystywania ich do walki, a także innych poważnych aktów przemocy wobec dzieci;
14. podkreśla, że stworzenie odpowiednich instytucji i ram prawnych umożliwiających zarządzanie zasobami ropy naftowej w ramach federalizmu etnicznego jest kluczem do pokojowego rozwoju; apeluje w szczególności do UE o wspieranie długoterminowej strategii rozwoju dla Sudanu Południowego, która umożliwi stworzenie solidnego systemu dobrych rządów, zapewni przejrzystość i odpowiedzialność (zwłaszcza w zakresie wdrażania inicjatywy na rzecz przejrzystości przemysłu wydobywczego), a także rozwój programów w dziedzinie infrastruktury, edukacji, zdrowia i opieki społecznej, z wykorzystaniem dochodów z sektora naftowego i środków pomocy na rzecz rozwoju;
15. domaga się, by władze Sudanu Południowego zadbały o to, by z dochodów z ropy naftowej korzystała ludność tego kraju; wzywa strony negocjacji do uwzględnienia w porozumieniu pokojowym kwestii przejrzystości i kontroli publicznej sektora naftowego w taki sposób, by umożliwić wykorzystywanie dochodów pochodzących z tego sektora na trwały rozwój kraju i poprawę życia ludności;
16. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, rządowi Sudanu Południowego, komisarzowi Sudanu Południowego ds. praw człowieka, Narodowemu Zgromadzeniu Ustawodawczemu Sudanu Południowego, instytucjom Unii Afrykańskiej, Międzyrządowemu Organowi ds. Rozwoju, współprzewodniczącym Wspólnego Zgromadzenia Parlamentarnego AKP-UE oraz sekretarzowi generalnemu ONZ.
- [1] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0546.
- [2] Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0042.