PROJEKT REZOLUCJI w sprawie zmiany wytycznych Komisji dotyczących oceny skutków
25.11.2014 - (2014/2967(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Jörg Leichtfried, Evelyn Regner, Patrizia Toia, Sylvia-Yvonne Kaufmann, Vilija Blinkevičiūtė w imieniu grupy S&D
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0311/2014
B8‑0315/2014
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie zmiany wytycznych Komisji dotyczących oceny skutków
Parlament Europejski,
– uwzględniając niedawne konsultacje publiczne dotyczące zmiany wytycznych Komisji dotyczących oceny skutków oraz odnośny projekt zmienionych wytycznych dotyczących oceny skutków,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zapewnienia niezależnych ocen skutków regulacji[1],
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że oceny skutków, stanowiące narzędzie na wczesnym etapie opracowywania przepisów, odgrywają kluczową rolę w procesie decyzyjnym UE, a ich celem jest dostarczanie przejrzystych, wszechstronnych i wyważonych informacji na temat charakteru problemu, któremu trzeba zaradzić, wartości dodanej działań UE oraz możliwych gospodarczych, społecznych, środowiskowych i zdrowotnych skutków różnych wyborów politycznych oraz ich wpływu na prawa podstawowe obywateli;
B. mając na uwadze, że Traktat z Lizbony zawiera klauzule horyzontalne dotyczące kwestii społecznych i środowiskowych (art. 9 i 11 TFUE), które muszą być uwzględniane przy określaniu i wdrażaniu strategii i działań Unii, a każdemu wnioskowi ustawodawczemu musi towarzyszyć dogłębna analiza skutków społecznych i środowiskowych;
C. mając na uwadze, że w związku z wejściem w życie Traktatu z Lizbony Karta praw podstawowych ma taką samą wartość prawną jak traktaty Unii Europejskiej, a w ocenach skutków należy zawsze sprawdzać zgodność przepisów z prawami podstawowymi;
D. mając na uwadze, że obecne wytyczne dotyczące oceny skutków przewidują przyznanie centralnej roli Sekretariatowi Generalnemu Komisji i Radzie ds. Oceny Skutków, jeśli chodzi o podjęcie decyzji o konieczności przeprowadzenia oceny skutków w związku z określoną inicjatywą;
E. mając na uwadze, że Rada ds. Oceny Skutków odgrywa ważną rolę jako główny organ kontroli jakości oceny skutków;
F. mając na uwadze, że wytyczne proponują we wszystkich możliwych przypadkach wyrażanie skutków w kwotach pieniężnych; mając na uwadze, że choć krótkoterminowe koszty dla biznesu mogą w normalnych warunkach zostać wyrażone w kwotach pieniężnych, jednak długoterminowe korzyści działań regulacyjnych są często niemożliwe do wyrażenia w kategoriach pieniężnych (np. ograniczenie zagrożeń zdrowotnych lub utrzymanie ekosystemów); mając na uwadze, że nacisk na wyrażanie wszystkich możliwych przypadków w sposób kwotowy oznacza strukturalne faworyzowanie bardziej wymiernych aspektów, takich jak koszty podmiotów gospodarczych w porównaniu do nie tak wymiernych korzyści społecznych i środowiskowych, co spowoduje nieodpowiednie uwzględnienie ogólnych społecznych kosztów i korzyści, a społecznych i środowiskowych kosztów i korzyści w szczególności;
G. mając na uwadze, że upraszczanie unijnych przepisów powinno odbywać się z pełnym poszanowaniem unijnych wymogów bezpieczeństwa i higieny pracy, unijnych praw i zasad pracowniczych oraz celów ustawodawstwa UE w zakresie ochrony środowiska;
H. mając na uwadze, że prawidłowa i niezależna ocena skutków ma szczególne znaczenie dla MŚP, które często napotykają większe trudności niż duże przedsiębiorstwa w przystosowaniu się do nowych wymogów prawnych i administracyjnych, a ze względu na swoje rozmiary w mniejszym stopniu mogą przewidywać zmiany regulacyjne na wczesnym etapie;
I. mając na uwadze, że zasada „najpierw myśl na małą skalę” ma na celu uwzględnianie interesów MŚP na bardzo wczesnym etapie formułowania polityki, tak aby przepisy były bardziej przyjazne dla MŚP; mając na uwadze, że dostępny jest zestaw narzędzi służących skutecznemu wprowadzaniu w życie tej zasady, w tym poddawanie planowanych wniosków ustawodawczych testowi MŚP;
Zakres
1. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie się Komisji do dokonywania regularnego przeglądu wytycznych dotyczących oceny skutków, tak aby udoskonalić metodologię oceniania skutków; oczekuje od Komisji zapewnienia jednakowo szczegółowego rozważenia aspektów gospodarczych, społecznych i środowiskowych; nalega, by Komisja zapewniła pełne uwzględnienie ocen jakościowych w celu uniknięcia strukturalnego faworyzowania bardziej wymiernych aspektów, takich jak koszty podmiotów gospodarczych w porównaniu do nie tak wymiernych, a równie ważnych korzyści społecznych i środowiskowych; pozytywnie ocenia zaangażowanie Komisji w ocenę zgodności z prawami podstawowymi;
2. jest zdania, że Komisja powinna zachować swoje dotychczasowe podejście polegające na przeprowadzaniu oceny skutków w przypadku inicjatyw, które spełniają przynajmniej jedno z poniższych kryteriów:
– uwzględnione w Programie działalności legislacyjnej i prac Komisji wnioski ustawodawcze,
– nieuwzględnione w Programie działalności legislacyjnej i prac Komisji wnioski ustawodawcze z jasno określonymi skutkami gospodarczymi, społecznymi i środowiskowymi,
– inicjatywy nieustawodawcze, które określają przyszłe strategie polityczne (np. białe księgi, plany działania, programy wydatków i wytyczne do negocjacji dotyczących umów międzynarodowych),
akty delegowane lub wykonawcze o znacznych skutkach dla systemu opieki społecznej;
3. jest przekonany, że oceny skutków są ważnym sposobem wspomagania procesu decyzyjnego we wszystkich instytucjach UE i stanowią ważną część procesu lepszego stanowienia prawa; uważa jednak, że oceny skutków nie mogą zastąpić politycznej oceny ani decyzji i nie należy ich wykorzystywać do ograniczania polityki motywowanej interesem publicznym;
4. oczekuje, że nowa Komisja wyjaśni, w jaki sposób zamierza wprowadzić zmiany do swoich wytycznych dotyczących oceny skutków, aby lepiej uwzględnić to podejście na etapie przygotowywania stanowiska PE w sprawie niedawnego komunikatu Komisji dotyczącego upraszczania przepisów (REFIT) i z zastrzeżeniem stanowiska Parlamentu w tej sprawie;
5. podkreśla, że upraszczanie przepisów (REFIT) nie może stanowić pretekstu do obniżania poziomu ambicji jeżeli chodzi o kwestie o zasadniczym znaczeniu dla bezpieczeństwa i dobra pracowników lub dotyczące ochrony środowiska; ostrzega przed promowaniem programu deregulacji pod pretekstem lepszego stanowienia prawa lub zmniejszania obciążeń MŚP; wzywa Komisję do nieobniżania poziomu ambicji i apeluje o nieutrudnianie realizacji celów polityki publicznej, obejmujących normy środowiskowe, socjalne oraz dotyczące zdrowia i bezpieczeństwa;
6. przypomina, że czterech członków grupy wysokiego szczebla ds. obciążeń administracyjnych reprezentujących związki zawodowe i prawa konsumentów oraz organizacje zdrowotne i środowiskowe zdystansowało się od wniosków tej grupy przedstawionych dnia 14 października 2014 r. i opublikowało odrębną opinię; zauważa, że organizacje reprezentujące MŚP także odniosły się krytycznie do niektórych wniosków grupy wysokiego szczebla; wzywa Komisję do należytego uwzględnienia tej sprawy oraz do rozpatrzenia uwag wszystkich stron zaangażowanych w ten proces;
7. stanowczo sprzeciwia się propozycji grupy wysokiego szczebla ds. obciążeń administracyjnych dotyczącej ustanowienia zewnętrznego organu doradczego wysokiego szczebla ds. lepszego stanowienia prawa, poza instytucjami UE, który zajmowałby się oceną obciążeń administracyjnych wynikających z wniosków, kosztami przestrzegania przepisów, poszanowaniem zasady pomocniczości i proporcjonalności oraz wybraną podstawą prawną, a także proponowaniem lepszych inicjatyw regulacyjnych i monitorowaniem wdrażania przepisów UE na szczeblu krajowym; jest zdania, że takie rozwiązanie budzi poważne obawy pod kątem legalności i zarządzania oraz w silny sposób podważyłoby rolę i mandat Komisji; stanowczo nalega na zachowanie rozwiązania, w którym to Komisja ponosi odpowiedzialność za wykonywanie kompleksowych i zrównoważonych ocen skutków, pod systematyczną kontrolą Parlamentu Europejskiego;
Rada ds. Oceny Skutków
8. wyraża poważne zaniepokojenie faktem, że w projekcie zmienionych wytycznych nie określono ściślej roli Rady ds. Oceny Skutków w procesie przeprowadzania oceny skutków; zdecydowanie nalega, by Komisja ponownie przyjrzała się kwestii tego pominięcia i, formułując odpowiedź dla Parlamentu, ściślej określiła procedury odnoszące się do Rady ds. Oceny Skutków w nowym zbiorze projektów zmienionych wytycznych, a także by wszelka inicjatywa wymagająca oceny skutków musiała uzyskać pozytywną opinię Rady ds. Oceny Skutków;
9. nalega, by Komisja określiła jasno procedury odnoszące się do Rady ds. Oceny Skutków; jest przekonany, że Rada ds. Oceny Skutków powinna nadal działać jako niezależny organ kontroli jakości w strukturze Komisji, i wnosi o znaczne zwiększenie niezależności Rady ds. Oceny Skutków; oczekuje, że jej skład osobowy będzie odzwierciedlał w sposób równorzędny kwestie gospodarcze, społeczne i środowiskowe; uważa, że ostateczny wynik tego procesu oraz kontrola jakości ocen skutków powinny zawsze leżeć w gestii instytucji UE; proponuje, by Rada ds. Oceny Skutków odpowiadała bezpośrednio przed wiceprzewodniczącym Komisji ds. lepszego stanowienia prawa;
10. podkreśla że członkowie Rady ds. Oceny Skutków powinni być niezależni i podlegać kontroli ze strony Parlamentu Europejskiego, aby uniknąć sytuacji, w której te same osoby występowałyby w roli sędziego i ławnika;
Test MŚP
11. przypomina, że w przeglądzie programu Small Business Act z 2011 r. Komisja uznała za godne ubolewania, iż jedynie osiem państw członkowskich włączyło test MŚP do krajowych procesów decyzyjnych; wyraża zadowolenie, że w przeglądzie tym Komisja wyraźnie zobowiązała się do dalszego wzmocnienia testu MŚP; ubolewa jednak, że wbrew tym zapowiedziom w projekcie zmienionych wytycznych w sprawie oceny skutków nawet nie wspomniano o teście MŚP; wzywa Komisję, by dalej nakłaniała państwa członkowskie do ujęcia polityki na rzecz MŚP w programach krajowych;
12. uważa, że test MŚP, oceny skuteczności istniejących ram regulacyjnych i testy konkurencyjności nie powinny być samodzielnymi procedurami, ale stanowić elementy wszechstronnej oceny skutków, która w sposób zrównoważony ocenia wszystkie aspekty (m.in. gospodarcze, społeczne i środowiskowe) i dąży nie tylko do oszacowania kosztów, ale także korzyści dla społeczeństwa i potencjału tworzenia nowych rynków; uważa, że procedury te nie powinny podważać skuteczności ustawodawstwa ani dodawać kolejnych warstw biurokracji;
13. nawołuje do utrzymania testu MŚP, aby ocenić, jakim wpływom podlegają MŚP w trakcie cyklu regulacyjnego, zwłaszcza w porównaniu z większymi przedsiębiorstwami; uważa jednak, że automatyczne wyłączenie mikroprzedsiębiorstw nie jest właściwym podejściem; popiera rozważenie dostosowań i łagodniejszych przepisów dla MŚP w ocenie skutków, jeżeli można udowodnić, że nie podważają one skuteczności prawodawstwa, a wyłączenia lub łagodniejsze przepisy nie sprzyjają fragmentaryzacji rynku wewnętrznego ani nie utrudniają MŚP dostępu do niego; ponadto uważa, że należy poświęcić więcej uwagi zapewnianiu, by zaproponowane strategie polityczne i regulacje chroniły MŚP przed antykonkurencyjną praktyką większych podmiotów działających na rynku;
14. zachęca państwa członkowskie do dalszych uproszczeń administracyjnych dla MŚP na szczeblu krajowym poprzez odpowiednią transpozycję unijnych dyrektyw do prawa krajowego; zwraca uwagę na prawo państw członkowskich do przyjmowania przepisów krajowych, jeżeli UE przyjęła tylko przepisy minimalne; przypomina, że oceny skutków ex post nigdy nie powinny zastępować wynikającego z roli „strażniczki traktatów” obowiązku monitorowania stosowania prawa unijnego przez państwa członkowskie w sposób skuteczny i szybki;
15. uważa, że należy bardziej uwzględniać głos MŚP w procesach ustawodawczych dotyczących takich kwestii jak normalizacja, własność intelektualna, finansowanie badań naukowych i innowacji oraz zamówienia publiczne; ubolewa nad niechęcią Rady do większego uwzględniania potrzeb MŚP przy uchwalaniu przepisów;
16. wzywa Komisję do szczególnego uwzględnienia skutków wywieranych na inwestycje, innowacje i tworzenie miejsc pracy;
Ocena skutków w Parlamencie
17. apeluje o systematyczne i jak najwcześniejsze rozpatrywanie w Parlamencie ocen skutków Komisji, a w szczególności na szczeblu komisji parlamentarnych;
18. przypomina o swojej rezolucji z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zapewnienia niezależnych ocen skutków regulacji, w której wezwano do bardziej konsekwentnego korzystania z parlamentarnych ocen skutków; przypomina, że Dział ds. Oceny Skutków już pracuje i oferuje możliwość przeprowadzenia ocen skutków; uważa, że parlamentarne oceny skutków mogą być przydatne zwłaszcza przed przyjęciem wszelkich istotnych zmian/ poprawek do pierwotnego wniosku Komisji;
°
° °
19. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji i Radzie.
- [1] Dz.U. C 380 E z 11.12.2012, s. 31.