ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης στην Τουρκία: πρόσφατες συλλήψεις δημοσιογράφων, διευθυντικών στελεχών των μέσων μαζικής ενημέρωσης και συστηματική άσκηση πίεσης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης
12.1.2015 - (2014/3011(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Kati Piri, Knut Fleckenstein, Victor Boștinaru, Tanja Fajon, Miroslav Poche, Victor Negrescu, Richard Howitt, Alessia Maria Mosca, Goffredo Maria Bettini, Alessandra Moretti, Liisa Jaakonsaari, Sorin Moisă, Tonino Picula, Javi López, Marlene Mizzi, Nicola Caputo, Pier Antonio Panzeri, Michela Giuffrida, Arne Lietz, Zigmantas Balčytis, Afzal Khan εξ ονόματος της Ομάδας S&D
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B8-0036/2015
B8‑0036/2015
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης στην Tουρκία: πρόσφατες συλλήψεις δημοσιογράφων, διευθυντικών στελεχών των μέσων μαζικής ενημέρωσης και συστηματική άσκηση πίεσης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του για την Τουρκία,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της 16ης Δεκεμβρίου 2014,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, της 15ης Δεκεμβρίου 2014,
– έχοντας υπόψη τη κοινή δήλωση της 14ης Δεκεμβρίου 2014 της Υπάτης Εκπροσώπου για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας/Αντιπροέδρου της Επιτροπής και του Επιτρόπου για την Ευρωπαϊκή πολιτική γειτονίας και τις διαπραγματεύσεις για την διεύρυνση,
– έχοντας υπόψη την έκθεση προόδου του 2014 για την Τουρκία, της 8ης Οκτωβρίου 2014,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 14 Δεκεμβρίου 2014 η τουρκική αστυνομία συνέλαβε δημοσιογράφους και στελέχη των μέσων μαζικής ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων του Ekrem Dumanlı, αρχισυντάκτη της εφημερίδας Zaman, και της Hidayet Karaca, γενικής διευθύντριας του ραδιοτηλεοπτικού ομίλου Samanyolu· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε ένταλμα το οποίο εξέδωσε δικαστής στην Κωνσταντινούπολη, αναφέρεται ότι διενεργείται ποινική έρευνα εις βάρος τους για σύσταση οργάνωσης η οποία αποπειράθηκε να καταλάβει την κρατική εξουσία με άσκηση πιέσεων, εκφοβισμό και απειλές και ότι οι άνθρωποι αυτοί παραποίησαν για τον σκοπό αυτό την αλήθεια, αποστέρησαν την ελευθερία ανθρώπων και πλαστογράφησαν έγγραφα·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αστυνομικές επιχειρήσεις και οι συλλήψεις δημοσιογράφων και εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης δεν είναι συμβατές με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι εκείνοι που συνελήφθησαν αναμένουν πως το τεκμήριο της αθωότητας θα υπερισχύσει και υπενθυμίζουν το αναφαίρετο δικαίωμα σε μια ανεξάρτητη και διαφανή έρευνα, σε περίπτωση κάποιου εικαζόμενου παραπτώματος, με πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα από τα πρόσωπα που συνελήφθησαν τον Δεκέμβριο 2014 έχουν αφεθεί ελεύθερα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 19 Δεκεμβρίου 2014, δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης ανακοίνωσε την απελευθέρωση του Ekrem Dumanlı με αναστολή και ταξιδιωτική απαγόρευση εν αναμονή της ολοκλήρωσης της ποινικής έρευνας, αλλά τη συνέχιση της κράτησης της Hidayet Karaca, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η σχετική έρευνα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 31 Δεκεμβρίου 2014, δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης απέρριψε τις αντιρρήσεις του εισαγγελέα όσον αφορά την απελευθέρωση του Ekrem Dumanlı και άλλων επτά προσώπων·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εκφοβιστικές δηλώσεις εκ μέρους πολιτικών και οι διώξεις κατά επικριτικών δημοσιογράφων, σε συνδυασμό με την ιδιοκτησιακή δομή του τομέα των μέσων ενημέρωσης, έχουν οδηγήσει σε εκτεταμένη αυτολογοκρισία από ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφους, καθώς και σε απολύσεις δημοσιογράφων·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη τη μεγάλη συγκέντρωση της ιδιοκτησίας μέσων ενημέρωσης στα χέρια επιχειρηματικών ομίλων με συμφέροντα που υπερβαίνουν κατά πολύ την ελεύθερη κυκλοφορία των πληροφοριών·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αντίδραση της κυβέρνησης στις καταγγελίες για διαφθορά, τον Δεκέμβριο του 2013, δημιούργησε σοβαρές αμφιβολίες σε σχέση με την ανεξαρτησία και την αμεροληψία της δικαστικής εξουσίας, και κατέδειξε την αυξανόμενη έλλειψη ανοχής έναντι της πολιτικής αντιπολίτευσης, της δημόσιας διαμαρτυρίας και των μέσων ενημέρωσης που ασκούν κριτική·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η τουρκική κυβέρνηση θα πρέπει να αντιμετωπίσει την ελευθερία του Τύπου ως ζήτημα προτεραιότητας και να διαμορφώσει το κατάλληλο νομοθετικό περιβάλλον που θα εγγυάται την πολυφωνία, σε συμμόρφωση προς τα διεθνή πρότυπα· υπενθυμίζοντας τις απόπειρες της τουρκικής κυβέρνησης να απαγορέψει την πρόσβαση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, την περιοριστική προσέγγισή της στην ελευθερία έκφρασης και την πίεση που ασκεί στα μέσα ενημέρωσης και τους δημοσιογράφους·
1. καταδικάζει τις πρόσφατες επιδρομές της αστυνομίας και τη σύλληψη ενός αριθμού δημοσιογράφων και εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης στις 14 Δεκεμβρίου 2014 στην Τουρκία· υπενθυμίζει ότι η ύπαρξη ελεύθερου και πολυφωνικού Τύπου αποτελεί ουσιώδες στοιχείο κάθε δημοκρατικού καθεστώτος, όπως και το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και η δικαστική ανεξαρτησία· τονίζει, συνεπώς, ότι είναι αναγκαίο, σε όλες τις περιπτώσεις των πρόσφατων συλλήψεων, i) να δοθούν διεξοδικές και διαφανείς πληροφορίες σχετικά με τις κατηγορίες εναντίον των συλληφθέντων, ii) να δοθούν στους συλληφθέντες πλήρης πρόσβαση στα ενοχοποιητικά στοιχεία και πλήρη δικαιώματα υπεράσπισης και iii) να εξασφαλιστεί η κατάλληλη διαχείριση των υποθέσεων ώστε να μπορεί να αποδειχτεί γρήγορα και αναμφίβολα η αλήθεια των κατηγοριών· τονίζει ότι οι ενέργειες αυτές θέτουν σε αμφισβήτηση τον σεβασμό της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, η οποία είναι βασική αρχή της δημοκρατίας·
2. εκφράζει την ανησυχία του για την οπισθοδρόμηση στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, και ιδίως για την περιοριζόμενη ανοχή της κυβέρνησης απέναντι στη δημόσια διαμαρτυρία και στα επικριτικά προς αυτήν μέσα ενημέρωσης· υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της ελευθερίας του Τύπου και του σεβασμού των δημοκρατικών αξιών για τη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ και επαναλαμβάνει την πεποίθησή του ότι είναι αναγκαίο να συνεχιστούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία·
3. τονίζει ότι μια σειρά διατάξεις του τουρκικού νομικού πλαισίου και η ερμηνεία τους από τα μέλη του δικαστικού σώματος εξακολουθούν να παρακωλύουν την ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης· υπενθυμίζει ότι η ελευθερία της έκφρασης και η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης βρίσκεται στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών αξιών και ότι ο ανεξάρτητος Τύπος είναι ζωτικής σημασίας για μία δημοκρατική κοινωνία, δεδομένου ότι επιτρέπει στους πολίτες να παίρνουν ενεργό μέρος στις συλλογικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων ενημερωμένοι και, επομένως, ενισχύει τη δημοκρατία·
4. εκφράζει βαθιά ανησυχία για τον αριθμό προφυλακισμένων δημοσιογράφων και καλεί τις δικαστικές αρχές της Τουρκίας να επανεξετάσουν και να αντιμετωπίσουν τις υποθέσεις αυτές το ταχύτερο δυνατόν·
5. τονίζει ότι οι δικαστικές διώξεις κατά δημοσιογράφων και συγγραφέων, σε συνδυασμό με πολυάριθμες απολύσεις δημοσιογράφων και εκφοβισμούς, παρενοχλήσεις και άλλες μορφές πίεσης κατά επικριτικών μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφων θα πρέπει να σταματήσουν· τονίζει ότι οι ενέργειες αυτές παρεμποδίζουν τη δυνατότητα των δημοσιογράφων να ασκούν τα επαγγελματικά τους καθήκοντα, περιλαμβανομένου του καθήκοντος να ενημερώνουν το κοινό για υποθέσεις διαφθοράς και για άλλα θέματα δημόσιου ενδιαφέροντος, καθώς και να ασκούν το δικαίωμά τους στην ελευθερία έκφρασης, με αποτέλεσμα την εκτεταμένη αυτολογοκρισία από ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφους· υπενθυμίζει ότι το δικαίωμα στη διάδοση, την ανταλλαγή και τη λήψη πληροφοριών είναι ενσωματωμένο στο Διεθνές Σύμφωνο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα, του οποίου η Τουρκία αποτελεί μέρος·
6. καλεί τις τουρκικές αρχές να αναθεωρήσουν τις διατάξεις του νομικού της πλαισίου που χρησιμοποιούνται για τον περιορισμό του δικαιώματος στην ελευθερία έκφρασης, των δικαιωμάτων του συνεταιρίζεσθαι και του συναθροίζεσθαι και του δικαιώματος πρόσβασης στις πληροφορίες και να ευθυγραμμίσουν τις διατάξεις αυτές προς τα διεθνή πρότυπα· ζητεί, ακόμη, να τεθεί τέρμα στις πιέσεις και τον εκφοβισμό των μέσων ενημέρωσης και των δημοσιογράφων που είναι επικριτικοί προς την κυβέρνηση·
7. σημειώνει ότι οι απαγορεύσεις δικτυακών τόπων έχουν δυσανάλογα μεγάλο εύρος, δεδομένου ότι τον Αύγουστο του 2014 περισσότεροι από 50.000 δικτυακοί τόποι δεν ήταν προσβάσιμοι στην Τουρκία, ενώ μόνο 6.000 είχαν απαγορευτεί με δικαστική απόφαση·
8. σημειώνει ότι το σχέδιο δράσης για την πρόληψη των παραβιάσεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα δεν προβλέπει την αναθεώρηση όλων των διατάξεων του αντιτρομοκρατικού νόμου ή του Ποινικού Κώδικα που έχουν χρησιμοποιηθεί για τον περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης· τονίζει την ανάγκη αναθεώρησης των νόμων αυτών κατά προτεραιότητα·
9. θεωρεί ότι οι πρόσφατες εξελίξεις, όσον αφορά τον περιορισμό της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης και της ελευθερίας έκφρασης, τονίζουν την ανάγκη για στενότερη, και όχι χαλαρότερη, συνεργασία μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ, ιδίως σε σχέση με το κράτος δικαίου και τις μεταρρυθμίσεις στο πεδίο των θεμελιωδών δικαιωμάτων·
10. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή στην Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για τις Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφάλειας/Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Τουρκίας.