ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης στην Τουρκία: πρόσφατες συλλήψεις δημοσιογράφων και διευθυντικών στελεχών των μέσων μαζικής ενημέρωσης, και συστηματική άσκηση πίεσης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης
12.1.2015 - (2014/3011(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Renate Sommer, Cristian Dan Preda, Arnaud Danjean, Jacek Saryusz-Wolski, Elmar Brok, Andrej Plenković, Tunne Kelam, David McAllister, Philippe Juvin, Michael Gahler, Michaela Šojdrová, Artis Pabriks, Barbara Matera, Davor Ivo Stier, Claude Rolin, Dubravka Šuica, Giovanni La Via, Pascal Arimont, Ivana Maletić, Lara Comi εξ ονόματος της Ομάδας PPE
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B8-0036/2015
B8‑0043/2015
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ελευθερία της έκφρασης στην Τουρκία: πρόσφατες συλλήψεις δημοσιογράφων και διευθυντικών στελεχών των μέσων μαζικής ενημέρωσης, και συστηματική άσκηση πίεσης στα μέσα μαζικής ενημέρωσης
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του για την Τουρκία,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων της 16ης Δεκεμβρίου 2014,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, της 15ης Δεκεμβρίου 2014,
– έχοντας υπόψη την κοινή δήλωση, της 14ης Δεκεμβρίου 2014, της Αντιπροέδρου της Επιτροπής/Ύπατης Εκπροσώπου για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και του Επιτρόπου για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας και τις διαπραγματεύσεις για την διεύρυνση,
– έχοντας υπόψη την έκθεση προόδου του 2014 για την Τουρκία, της 8ης Οκτωβρίου 2014,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 14 Δεκεμβρίου 2014 η τουρκική αστυνομία συνέλαβε δημοσιογράφους και στελέχη των μέσων μαζικής ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων του Ekrem Dumanlı, αρχισυντάκτη της εφημερίδας Zaman, και της Hidayet Karaca, γενικής διευθύντριας του ραδιοτηλεοπτικού ομίλου Samanyolu· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε ένταλμα το οποίο εξέδωσε δικαστής στην Κωνσταντινούπολη, αναφέρεται ότι διενεργείται ποινική έρευνα εις βάρος τους για σύσταση οργάνωσης η οποία αποπειράθηκε να καταλάβει την κρατική εξουσία με άσκηση πιέσεων, εκφοβισμό και απειλές και ότι οι άνθρωποι αυτοί παραποίησαν για τον σκοπό αυτό την αλήθεια, αποστέρησαν την ελευθερία ανθρώπων και πλαστογράφησαν έγγραφα·
Β λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 14 Δεκεμβρίου 2014, η Αντιπρόεδρος της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπος της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας και ο Επίτροπος για την Ευρωπαϊκή Πολιτική Γειτονίας και τις Διαπραγματεύσεις για τη Διεύρυνση δήλωσαν πως οι αστυνομικές επιχειρήσεις και οι συλλήψεις δημοσιογράφων και εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης δεν είναι συμβατές με την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, καθώς και ότι αναμένουν πως το τεκμήριο της αθωότητας θα υπερισχύσει και υπενθυμίζουν το αναφαίρετο δικαίωμα σε μια ανεξάρτητη και διαφανή έρευνα, σε περίπτωση κάποιου εικαζόμενου παραπτώματος, με πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων των κατηγορουμένων·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένα από τα πρόσωπα που συνελήφθησαν τον Δεκέμβριο 2014 έχουν αφεθεί ελεύθερα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 19 Δεκεμβρίου 2014, δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης ανακοίνωσε την απελευθέρωση του Ekrem Dumanlı με αναστολή και ταξιδιωτική απαγόρευση εν αναμονή της ολοκλήρωσης της ποινικής έρευνας, αλλά τη συνέχιση της κράτησης της Hidayet Karaca, μέχρις ότου ολοκληρωθεί η σχετική έρευνα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 31 Δεκεμβρίου 2014, δικαστήριο της Κωνσταντινούπολης απέρριψε τις αντιρρήσεις του εισαγγελέα όσον αφορά την απελευθέρωση του Ekrem Dumanlı και άλλων επτά προσώπων·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην έκθεση προόδου του 2014 για την Τουρκία η Επιτροπή επισημαίνει ότι πραγματοποιήθηκαν θετικά βήματα με την έγκριση του σχεδίου δράσης σε σχέση με τις παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και με τη μείωση της διάρκειας της προσωρινής κράτησης, μετά από την οποία πολλοί δημοσιογράφοι αφέθηκαν ελεύθεροι· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή επισημαίνει επίσης πως εγκρίθηκε νομοθεσία η οποία περιορίζει περαιτέρω την ελευθερία της έκφρασης, μεταξύ άλλων και στο Διαδίκτυο, και ότι περιορίστηκε στην πράξη η ουσιαστική άσκηση αυτού του δικαιώματος και του δικαιώματος της ελευθερίας του τύπου·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 16 Δεκεμβρίου 2014, το Συμβούλιο επανέλαβε τη σπουδαιότητα που αποδίδει στις σχέσεις της ΕΕ με την Τουρκία και εξέφρασε ικανοποίηση για τη συνέχιση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν σε προηγούμενα έτη και ιδίως για τα μέτρα που ανακοινώθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2013 με τη «δέσμη εκδημοκρατισμού» και το σχέδιο δράσης για την πρόληψη των παραβιάσεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συμβούλιο εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η αντίδραση της κυβέρνησης στις καταγγελίες για διαφθορά τον Δεκέμβριο του 2013 γέννησε σοβαρές αμφιβολίες σε σχέση με την ανεξαρτησία και την αμεροληψία της δικαστικής εξουσίας και κατέδειξε την αυξανόμενη έλλειψη ανοχής έναντι της πολιτικής αντιπολίτευσης, της δημόσιας διαμαρτυρίας και των μέσων ενημέρωσης που ασκούν κριτική·
1. καταδικάζει τις πρόσφατες επιδρομές της αστυνομίας και την κράτηση ενός αριθμού δημοσιογράφων και εκπροσώπων των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία· τονίζει ότι οι ενέργειες αυτές θέτουν σε αμφισβήτηση τον σεβασμό της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, η οποία είναι βασική αρχή της δημοκρατίας·
2. υπογραμμίζει ότι μια σειρά διατάξεις του τουρκικού νομικού πλαισίου και η ερμηνεία τους από τα μέλη του δικαστικού σώματος εξακολουθούν να παρακωλύουν την ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης· υπενθυμίζει ότι η ελευθερία της έκφρασης και η πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης βρίσκεται στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών αξιών και ότι ο ανεξάρτητος Τύπος είναι ζωτικής σημασίας για μία δημοκρατική κοινωνία, δεδομένου ότι επιτρέπει στους πολίτες να παίρνουν ενεργό μέρος στις συλλογικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων ενημερωμένοι και, επομένως, ενισχύει τη δημοκρατία· εκφράζει βαθιά ανησυχία για τον αριθμό προφυλακισμένων δημοσιογράφων και καλεί τις δικαστικές αρχές της Τουρκίας να επανεξετάσουν και να αντιμετωπίσουν τις υποθέσεις αυτές το ταχύτερο δυνατόν· τονίζει ότι η πρόοδος των διαπραγματεύσεων εξαρτάται από τον σεβασμό του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων· τονίζει ότι αποτελεί υποχρέωση της Τουρκίας να εξασφαλίσει τον σεβασμό του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων·
3. σημειώνει ότι, όπως τονίζεται στην έκθεση προόδου του 2014 για την Τουρκία, οι δικαστικές υποθέσεις κατά δημοσιογράφων και συγγραφέων, σε συνδυασμό με πολυάριθμες απολύσεις δημοσιογράφων, καθώς και η μεγάλη συγκέντρωση της ιδιοκτησίας μέσων ενημέρωσης στα χέρια επιχειρηματικών ομίλων, εξακολουθούν να οδηγούν σε εκτεταμένη αυτολογοκρισία από ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης και δημοσιογράφους, μεταξύ άλλων και σε ζητήματα δημόσιου ενδιαφέροντος, όπως οι κατηγορίες για διαφθορά·
4. παροτρύνει την Τουρκία να εργαστεί για μεταρρυθμίσεις οι οποίες θα πρέπει να εξασφαλίζουν επαρκείς ελέγχους και ισορροπίες με πλήρη εγγύηση της ελευθερίας, συμπεριλαμβανομένων της ελευθερίας της σκέψης, της έκφρασης και των μέσων ενημέρωσης, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·
5. τονίζει ότι, όπως συμπέρανε το Συμβούλιο στις 16 Δεκεμβρίου 2014, ο Mηχανισμός Προενταξιακής Βοήθειας (MΠB ΙΙ) για την περίοδο 2014-2020 προβλέπει ενίσχυση της συνοχής μεταξύ της χρηματοδοτικής στήριξης της ΕΕ και της συνολικής προόδου που επιτυγχάνεται κατά την εφαρμογή της προενταξιακής στρατηγικής· τονίζει ότι, όπως αναφέρεται στο ενδεικτικό έγγραφο στρατηγικής για την Τουρκία (2014-2020), της 26ης Αυγούστου 2014, η Τουρκία πρέπει να βελτιώσει τον σεβασμό για τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες, μεταξύ άλλων και στο καίριο πεδίο της ελευθερίας έκφρασης (που περιλαμβάνει την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης)·
6. λαμβάνει υπό σημείωση την έγκριση του σχεδίου δράσης για τις παραβιάσεις της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στο οποίο προβλέπεται η αναθεώρηση ορισμένων διατάξεων του τουρκικού Ποινικού Κώδικα οι οποίες περιορίζουν την ελευθερία της έκφρασης και την ελευθερία του Τύπου στους τομείς στους οποίους το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έκρινε ότι η Τουρκία παραβιάζει την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων·
7. σημειώνει ότι το σχέδιο δράσης δεν προβλέπει την αναθεώρηση όλων των διατάξεων του αντιτρομοκρατικού νόμου ή του Ποινικού Κώδικα που έχουν χρησιμοποιηθεί για τον περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης· τονίζει την ανάγκη αναθεώρησης των νόμων αυτών κατά προτεραιότητα·
8. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/ Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Τουρκίας.