PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sprawozdania podsumowującego Senatu Stanów Zjednoczonych dotyczącego stosowania tortur przez CIA
4.2.2015 - (2014/2997(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Monika Hohlmeier, Elmar Brok, Barbara Matera, David McAllister, Daniel Caspary, Monica Macovei, Dubravka Šuica, Andrej Plenković, Cristian Dan Preda, Francisco José Millán Mon, Eduard Kukan, Michael Gahler, Gunnar Hökmark w imieniu grupy PPE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0123/2015
B8‑0133/2015
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie sprawozdania podsumowującego Senatu Stanów Zjednoczonych dotyczącego stosowania tortur przez CIA
Parlament Europejski,
– uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej (TUE), w szczególności jego art. 2, 3, 4, 6 i 21,
– uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając europejską konwencję praw człowieka i załączone do niej protokoły,
– uwzględniając odnośne instrumenty ONZ z zakresu praw człowieka, w szczególności Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z dnia 16 grudnia 1966 r., Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z dnia 10 grudnia 1984 r. oraz załączone do niej właściwe protokoły, a także Międzynarodową konwencję o ochronie wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem z dnia 20 grudnia 2006 r.,
– uwzględniając wytyczne w sprawie polityki UE wobec państw trzecich dotyczącej tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, a także wytyczne UE w sprawie kary śmierci,
– uwzględniając sprawozdanie Rady Praw Człowieka ONZ sporządzone przez specjalnego sprawozdawcę ds. tortur i innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania i dotyczące głównie komisji śledczych powołanych w odpowiedzi na wzorce lub praktyki tortur, lub innych form niewłaściwego traktowania[1],
– uwzględniając wspólne oświadczenie Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej w sprawie zamknięcia ośrodka w zatoce Guantánamo i przyszłej współpracy w zakresie przeciwdziałania terroryzmowi z dnia 15 czerwca 2009 r.,
_ uwzględniając orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Al‑Nashiri przeciwko Polsce, nr 28761/11, z dnia 24 lipca 2014 r. oraz Husayn (Abu Zubaydah) przeciwko Polsce, nr 7511/13, z dnia 24 lipca 2014 r.,
– uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2178 z dnia 24 września 2014 r. w sprawie zagrożeń dla międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa wynikających z aktów terroryzmu,
– uwzględniając swoje rezolucje z 14 lutego 2007 r.[2] i 19 lutego 2009 r.[3] w sprawie rzekomego wykorzystania krajów europejskich przez CIA do transportu i nielegalnego przetrzymywania więźniów,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 11 września 2012 r. w sprawie rzekomego udziału państw europejskich w organizowanym przez CIA transporcie i nielegalnym przetrzymywaniu więźniów na terenie tych państw: działania podejmowane w następstwie sprawozdania komisji TDIP Parlamentu Europejskiego[4],
– uwzględniając dekret prezydenta Obamy nr 13491 dotyczący zapewnienia legalności przesłuchań, podpisany w dniu 22 stycznia 2009 r.,
– uwzględniając orędzie prezydenta Obamy o stanie państwa z dnia 20 stycznia 2015 r.,
– uwzględniając swoją debatę plenarną z dnia 17 grudnia 2014 r. poświęconą sprawozdaniu Senatu Stanów Zjednoczonych na temat stosowania tortur przez CIA,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że UE opiera się na demokracji, przestrzeganiu zasady państwa prawa, praw człowieka i podstawowych wolności, a także na poszanowaniu godności człowieka i prawa międzynarodowego, nie tylko w ramach swoich wewnętrznych strategii politycznych, ale i w wymiarze zewnętrznym; mając na uwadze, że zaangażowanie UE w dziedzinie praw człowieka, wzmocnione wejściem w życie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej i procesem przystąpienia do europejskiej konwencji praw człowieka, należy odzwierciedlać we wszystkich obszarach polityki, aby zapewnić skuteczność polityki UE w dziedzinie praw człowieka;
B. mając na uwadze, że Parlament wielokrotnie wzywał do walki z terroryzmem w celu poszanowania ludzkiej godności, praw człowieka i podstawowych wolności, w tym również w kontekście współpracy międzynarodowej w tej dziedzinie, na podstawie traktatów UE, europejskiej konwencji praw człowieka, krajowych ustaw zasadniczych i przepisów dotyczących praw podstawowych;
C. mając na uwadze, że Parlament zdecydowanie potępił prowadzony przez USA i realizowany przez CIA program wydawania osób i ich tajnego przetrzymywania, przy okazji którego często dochodziło do łamania praw człowieka, w tym do bezprawnego i samowolnego przetrzymywania, tortur i innego złego traktowania, o czym świadczą wyniki prac jego tymczasowej komisji do zbadania sprawy rzekomego wykorzystania krajów europejskich przez CIA do transportu i nielegalnego przetrzymywania więźniów;
D. mając na uwadze, że właściwy proces wskazania osób odpowiedzialnych ma zasadnicze znaczenie dla podtrzymania zaufania obywateli do demokratycznych instytucji, skutecznej ochrony i promowania praw człowieka w unijnej polityce wewnętrznej i zewnętrznej oraz zapewnienia prawomocnej i efektywnej polityki bezpieczeństwa opartej na rządach prawa;
E. mając na uwadze, że w dniu 11 września 2001 r. Stany Zjednoczone zostały w bezprzykładny sposób zaatakowane przez terrorystów z Al‑Kaidy, w wyniku czego zginęło ponad trzy tysiące osób, kiedy lecące samoloty uderzyły w bliźniacze wieże World Trade Centre i w Pentagon, a jeden spadł na polu w Pensylwanii;
F. mając na uwadze, że stosunki między UE a Stanami Zjednoczonymi opierają się na silnym partnerstwie i współpracy w wielu obszarach oraz na wspólnych wartościach obejmujących demokrację, zasadę państwa prawa i prawa podstawowe; mając na uwadze, że UE i Stany Zjednoczone wzmocniły swoje zaangażowanie w walce z terroryzmem od ataków w dniu 11 września 2001 r., ale mając na uwadze, że niezbędne jest przezwyciężenie rozbieżności między polityką UE a polityką USA w zakresie zwalczania terroryzmu;
G. mając na uwadze, że w dniu 15 czerwca 2009 r. Unia Europejska i jej państwa członkowskie oraz Stany Zjednoczone Ameryki podpisały wspólne oświadczenie dotyczące zamknięcia ośrodka przetrzymywania w zatoce Guantánamo i przyszłej współpracy w zakresie zwalczania terroryzmu w oparciu o wspólne wartości, prawo międzynarodowe oraz poszanowanie praworządności i praw człowieka;
H. mając na uwadze, że pomoc państw członkowskich UE w przesiedlaniu niektórych więźniów jest powolna i ograniczona;
I. mając na uwadze, że w dniu 3 grudnia 2014 r., po sześciu latach śledztwa, specjalna komisja senacka ds. wywiadu opublikowała streszczenie analizy programu zatrzymań i przesłuchań stosowanego przez Centralną Agencję Wywiadowczą;
J. mając na uwadze, że sprawozdanie komisji senackiej liczy ponad sześć tysięcy stron, ale jest utajnione, natomiast opublikowano liczące 525 stron podsumowanie, w którym potwierdzono, że sześć dni po atakach z 11 września podpisane zostało służbowe polecenie upoważniające dyrektora CIA do „prowadzenia operacji mających na celu schwytanie i zatrzymanie osób stanowiących ciągłe i poważne zagrożenie przemocą lub śmiercią dla obywateli lub interesów Stanów Zjednoczonych lub planujących działania terrorystyczne”;
K. mając na uwadze, że z zawartych w sprawozdaniu ustaleń wynika, iż Centralna Agencja Wywiadowcza stosowała zaawansowane techniki przesłuchań zakazane przez Stany Zjednoczone i nielegalne na mocy podpisanych przez USA traktatów międzynarodowych, które zabraniają stosowania tortur;
1. podkreśla, że współpraca transatlantycka oparta na wspólnych wartościach, takich jak promowanie wolności i bezpieczeństwa, demokracja i podstawowe prawa człowieka, jest i musi być kluczowym priorytetem w stosunkach UE z innymi państwami; ponownie potwierdza jasne stanowisko zajęte w oświadczeniu UE i USA z 2009 r., zgodnie z którym w ramach wspólnych wysiłków na rzecz zwalczania terroryzmu konieczne jest przestrzeganie zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego, w szczególności z międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka i prawa humanitarnego, dzięki czemu nasze kraje staną się silniejsze i bezpieczniejsze;
2. z zadowoleniem przyjmuje sprawozdanie komisji senackiej jako pozytywny krok mający na celu publiczne i krytyczne ustosunkowanie się do programu CIA w zakresie zatrzymań i przesłuchań, a także zademonstrowanie gotowości amerykańskiej klasy politycznej do dokonania – przy wsparciu członków obydwu partii politycznych w Kongresie – względnie uczciwego publicznego rozliczenia programu CIA;
3. ponownie potwierdza swoje zdecydowane zaangażowanie na rzecz współpracy z USA w globalnej walce przeciwko terroryzmowi przy pełnym i rygorystycznym przestrzeganiu praw podstawowych i zobowiązań wynikających z rządów prawa, a także podkreśla, że skuteczne środki antyterrorystyczne i poszanowanie praw człowieka nie stoją w sprzeczności do siebie, lecz stanowią uzupełniające i wzajemnie wzmacniające się cele; zwraca uwagę, że poszanowanie praw podstawowych stanowi czynnik o zasadniczym znaczeniu dla powodzenia polityki zwalczania terroryzmu; przypomina, że walka z terroryzmem wymaga wielostronnego podejścia, wobec czego aktywnie angażuje się na rzecz globalnego przymierza w łonie Narodów Zjednoczonych wymierzonego przeciwko terroryzmowi i obejmującego wszystkie podmioty międzynarodowe;
4. ponownie stanowczo potępia praktykę stosowania zaawansowanych technik przesłuchań, które są zakazane na mocy prawa amerykańskiego i międzynarodowego i które naruszają m.in. prawo do wolności, bezpieczeństwa, godnego traktowania, wolności od tortur, domniemania niewinności, sprawiedliwego procesu, adwokata i jednakowej ochrony na mocy prawa; w związku z tym wyraża zadowolenie z powodu dekretów prezydenta Obamy zakazujących tortur, nakazujących godne traktowanie przetrzymywanych i gwarantujących, że Stany Zjednoczone będą przestrzegać prawa krajowego i międzynarodowego, na mocy którego zakazuje się tortur oraz okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania;
5. z zadowoleniem przyjmuje działania podejmowane przez prezydenta Obamę w ramach jego ciągłych i usilnych starań z myślą o zamknięciu więzienia w amerykańskiej bazie wojskowej w zatoce Guantánamo na Kubie oraz o uwolnieniu więźniów, którym nie postawiono zarzutów; podkreśla, że w orędziu o stanie państwa wygłoszonym w dniu 20 stycznia 2015 r. prezydent Obama potwierdził swoją determinację, aby spełnić obietnicę zamknięcia więzienia w zatoce Guantánamo, daną podczas kampanii w 2008 r.;
6. uważa, że państwa członkowskie wyraziły gotowość do przestrzegania prawa międzynarodowego; w związku z tym podkreśla, że państwa członkowskie prowadzące niezależne i skuteczne dochodzenia w sprawie łamania praw człowieka w kontekście programu CIA muszą oprzeć swoje śledztwa na solidnych dowodach sądowych oraz na zasadzie poszanowania krajowych systemów sądowniczych i prawa UE, a nie jedynie na medialnych i publicznych spekulacjach;
7. wzywa państwa członkowskie, aby w ramach zacieśnionej współpracy i wymiany informacji między swoimi służbami wywiadowczymi i agencjami bezpieczeństwa zadbały o pełną demokratyczną kontrolę tych agencji i ich działalności dzięki odpowiedniemu nadzorowi wewnętrznemu, wykonawczemu i sądowemu oraz niezależnej kontroli parlamentarnej;
8. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie i parlamentom krajowym.