PROJEKT REZOLUCJI w sprawie kryzysu humanitarnego w Iraku i Syrii, zwłaszcza w związku z Państwem Islamskim
9.2.2015 - (2015/2559(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Javier Couso Permuy, Marisa Matias, Marie-Christine Vergiat, Younous Omarjee, Sofia Sakorafa, Sabine Lösing w imieniu grupy GUE/NGL
B8‑0141/2015
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie kryzysu humanitarnego w Iraku i Syrii, zwłaszcza w związku z Państwem Islamskim
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie sytuacji w Iraku i Syrii, zwłaszcza rezolucję z dnia 18 września 2014 r. w sprawie sytuacji w Iraku i Syrii oraz ofensywy Państwa Islamskiego[1],
– uwzględniając rezolucję S-22/1 Rady Praw Człowieka ONZ z dnia 1 września 2014 r. w sprawie stanu przestrzegania praw człowieka w Iraku w świetle nadużyć popełnianych przez tzw. Islamskie Państwo w Iraku i Lewancie oraz powiązane z nim ugrupowania,
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej, w szczególności konkluzje z dnia 20 października 2014 r. w sprawie kryzysu związanego z ISIL/Da’esh w Syrii i Iraku oraz z dnia 15 grudnia 2014 r. w sprawie Syrii, Iraku i zagrożenia ze strony ISIL,
– uwzględniając wymianę poglądów przeprowadzoną w dniu 2 lutego 2015 r. między Komisją Spraw Zagranicznych a Staffanem de Misturą, specjalnym wysłannikiem ONZ ds. Syrii,
– uwzględniając stosowne rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ,
– uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych,
– uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,
– uwzględniając konwencje genewskie dotyczące uchodźców,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że od czasu amerykańskiej inwazji w 2003 r. sytuacja humanitarna w Iraku stale się pogarsza; mając na uwadze, że liczba uchodźców wewnętrznych wynosi obecnie 5,2 mln, a Irak przyjął ponadto ponad 235 000 uchodźców z Syrii; mając na uwadze, że na obszarach kontrolowanych przez Państwo Islamskie żyje 3,6 mln osób, z czego 2,2 mln pilnie potrzebuje pomocy, a dotarcie do nich jest szczególnie trudne; mając na uwadze, że ponad 150 000 podatnych na zagrożenia uchodźców z Iraku przebywa obecnie w krajach sąsiednich, zwłaszcza w Turcji, Jordanii i Libanie;
B. mając na uwadze, że w ciągu czterech lat niezwykle brutalnego i gwałtownego konfliktu między siłami rządowymi a grupami opozycji w Syrii zginęło ponad 200 000 osób, a 12,2 mln osób potrzebuje pomocy humanitarnej; mając na uwadze, że liczba uchodźców wewnętrznych wynosi 7,6 mln osób, z czego połowa to dzieci, a 3,8 mln osób uciekło do krajów sąsiednich, zwłaszcza Libanu, Jordanii, Turcji, Iraku i Egiptu;
C. mając na uwadze, że w dniu 29 czerwca 2014 r. Państwo Islamskie ogłosiło powstanie „kalifatu”, czy też „państwa islamskiego” na terytoriach kontrolowanych przez tę organizację w Iraku i Syrii; mając na uwadze, że przywódcę tej organizacji Abu Bakra al-Baghdadiego ogłoszono kalifem; mając na uwadze, że Państwo Islamskie kontroluje obecnie jedną trzecią Iraku i Syrii – zamieszkany obszar o powierzchni 250 000 km2 – i chce powiększać swój „kalifat”; mając na uwadze, że ponadnarodowy charakter tzw. Państwa Islamskiego, dysponującego znacznymi zasobami finansowymi oraz – według niektórych źródeł – około 200 000 bojowników, stanowi zagrożenie dla całego regionu; mając na uwadze, że liczbę obcokrajowców, w tym obywateli UE, walczących w tych grupach zbrojnych szacuje się na tysiące; mając na uwadze, że umocnienie pozycji Państwa Islamskiego zaostrzyło kryzys humanitarny, prowadząc szczególnie do masowego wysiedlania ludności cywilnej;
D. mając na uwadze, że ONZ oskarża Państwo Islamskie o popełnianie „masowych okrucieństw” i zbrodni wojennych; mając na uwadze, że organizacje walczące o prawa człowieka oskarżają również Państwo Islamskie o dokonywanie czystek etnicznych na grupach mniejszościowych w północnym Iraku;
E. mając na uwadze, że w sierpniu 2014 r. Stany Zjednoczone rozpoczęły naloty na pozycje Państwa Islamskiego w Iraku; mając na uwadze, że na posiedzeniu NATO w dniu 5 września 2014 r. zawiązano koalicję „przeciwko Państwu Islamskiemu”, zezwalając siłom francuskim, brytyjskim, duńskim, kanadyjskim i australijskim na prowadzenie nalotów; mając na uwadze, że w listopadzie 2014 r. prezydent Barack Obama zapowiedział podwojenie liczebności lądowych oddziałów USA w Iraku; mając na uwadze, że w grudniu 2014 r. komisja spraw zagranicznych Senatu USA zezwoliła na użycie wojska Stanów Zjednoczonych przeciwko Państwu Islamskiemu; mając na uwadze, że w dniu 15 stycznia 2015 r. doniesiono, iż w Iraku dokonano ponad 16 000 ataków z powietrza, z czego około 60 % przeprowadziły oddziały US Air Force;
F. mając na uwadze, że w dniu 22 września 2014 r. siły amerykańskie rozpoczęły również naloty na pozycje Państwa Islamskiego w Syrii, w czym wspierały je kraje należące do Ligi Państw Arabskich, m.in. Bahrajn, Jordania, Katar i Zjednoczone Emiraty Arabskie; mając na uwadze, że prowadzone pod kierunkiem USA ataki powietrzne przeciwko Państwu Islamskiemu oraz walki między siłami rządowymi a grupami opozycji również przyniosły znaczną liczbę ofiar śmiertelnych i wysiedleń;
G. mając na uwadze, że w minionym tygodniu siły kurdyjskie wspierane z powietrza przez oddziały USA po czteromiesięcznym oblężeniu wyparły bojowników Państwa Islamskiego z kurdyjskiego miasta Kobane położonego w Syrii przy granicy z Turcją; mając na uwadze, że siły kurdyjskie przejęły kontrolę nad około 50 okolicznymi wioskami;
H. mając na uwadze, że w dniu 24 grudnia 2014 r. nad Syrią zestrzelono jordański myśliwiec, a jego pilota Muatha Al-Kasabeha pojmano; mając na uwadze, że po zestrzeleniu jordańskiego samolotu Zjednoczone Emiraty Arabskie przerwały ataki powietrzne nad Syrią; mając na uwadze, że w dniu 3 lutego 2015 r. opublikowano nagranie z bestialskiej egzekucji pilota, który został spalony żywcem; mając na uwadze, że Jordania w reakcji na ten czyn dokonała egzekucji dwóch więźniów, w tym niedoszłego sprawcy zamachu samobójczego, i przeprowadziła kolejne naloty na Mosul;
I. mając na uwadze, że w dniu 31 stycznia 2015 r. Państwo Islamskie opublikowało nagranie wideo mające przedstawiać ścięcie japońskiego dziennikarza Kenjiego Goto, a tydzień wcześniej ukazało się nagranie, na którym widać zabicie japońskiego obywatela Haruny Yukawy;
J. mając na uwadze, że jak się uważa, ugrupowanie to przetrzymuje kilkudziesięciu zagranicznych zakładników; mając na uwadze, że Państwo Islamskie ogłosiło, iż młoda amerykańska pracownica organizacji pomocowej Kayla Muller, która została schwytana w północnej Syrii i początkowo skazana na „dożywocie”, zginęła w jordańskim nalocie;
K. mając na uwadze, że według Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) Państwo Islamskie ustanowiło na kontrolowanym przez siebie terytorium nielegalne „sądy szariatu”, które stosują okrutne i nieludzkie kary wobec mężczyzn, kobiet i dzieci;
L. mając na uwadze, że Państwo Islamskie opublikowało nagranie wideo, na którym widać, jak z dachu budynku zrzucono dwóch mężczyzn, których tzw. sąd w Mosulu oskarżył o akty homoseksualne; mając na uwadze, że opublikowano również zdjęcia dwóch mężczyzn ukrzyżowanych w wyniku oskarżenia o bandytyzm i ukamienowanej kobiety, rzekomo za cudzołóstwo;
M. mając na uwadze, że według sprawozdania Komitetu Praw Dziecka ONZ Państwo Islamskie szkoli chłopców na dzieci-żołnierzy, sprzedaje dziewczynki jako niewolnice seksualne, a setki dzieci torturuje i dokonuje na nich egzekucji;
N. mając na uwadze, że z doniesień wynika, iż stracono co najmniej trzy prawniczki, a niedawno zabito czterech lekarzy za wykonywanie zawodu; mając na uwadze, że w marcu OHCHR ma przedstawić Radzie Praw Człowieka sprawozdanie dokumentujące łamanie praw człowieka przez Państwo Islamskie w Iraku;
O. mając na uwadze, że Państwo Islamskie jest obecnie grupą terrorystyczną posiadającą największe zasoby, gdyż zapewniło sobie źródła znacznych dochodów, przejmując ważne pola naftowe w Syrii, grabiąc banki i przedsiębiorstwa na kontrolowanym przez siebie terytorium, sprzedając antyki, ściągając okupy za porwanych i korzystając z funduszy ulokowanych w bezpiecznych ośrodkach operacyjnych przez darczyńców, głównie z Arabii Saudyjskiej, Kataru, Kuwejtu i Zjednoczonych Emiratów Arabskich; mając na uwadze, że Państwo Islamskie zrabowało irackim siłom zbrojnym wiele amerykańskiego sprzętu wojskowego i może łatwo nabywać wysokiej jakości broń na międzynarodowych rynkach broni; mając na uwadze, że Rosja zapowiedziała niedawno prawnie wiążącą inicjatywę w Radzie Bezpieczeństwa ONZ, mającą wywrzeć nacisk na dane kraje, by odcięły dopływ środków pieniężnych do Państwa Islamskiego;
P. mając na uwadze, że dezintegracja granicy iracko-syryjskiej, spowodowana konfliktami w tych krajach, dała Państwu Islamskiemu możliwość zwiększenia swojej obecności w obu krajach; mając na uwadze, że były sekretarz generalny ONZ Kofi Annan oświadczył w dniu 8 lutego 2015 r., iż prowadzona pod kierunkiem USA inwazja na Irak była błędem i przyczyniła się do powstania Państwa Islamskiego, gdyż „cel, jakim było utworzenie demokracji bez istniejących instytucji, doprowadził do powstania skorumpowanych rządów wyznaniowych i zapoczątkowało okres niestabilności w tym kraju, co stanowiło idealną pożywkę dla radykalnych sunnitów, którzy związali się z Państwem Islamskim”;
Q. mając na uwadze, że amerykańska inwazja na Irak z 2003 r. przyniosła śmierć ponad miliona osób i doprowadziła do wysiedlenia ponad 4 mln Irakijczyków, z których połowa uciekła do Syrii; mając na uwadze, że działania powstałego po inwazji rządu Iraku doprowadziły do niezadowolenia społecznego i ekstremizmu religijnego, który stymulowały i finansowały w Syrii zachodnie mocarstwa dążące do zmiany reżimu; mając na uwadze, że Katar i Arabia Saudyjska dostarcza broni grupom sunnickich rebeliantów, a Turcja pozwoliła sunnickim bojownikom, w tym dżihadystom z Al-Kaidy i Państwa Islamskiego, przekroczyć granicę turecko-syryjską;
R. mając na uwadze, że komisja śledcza ONZ badająca doniesienia o łamaniu praw człowieka w Syrii od marca 2011 r. ma dowody na to, że obie strony konfliktu popełniały zbrodnie wojenne, dopuszczając się m.in. zabójstw, tortur, gwałtów i wymuszonych zaginięć; mając na uwadze, że obie strony są również oskarżane o wykorzystywanie cierpień ludności cywilnej jako metody walki, np. przez blokowanie dostępu do żywności, wody i służby zdrowia;
S. mając na uwadze, że znaczna część z ponad pół miliona zarejestrowanych uchodźców palestyńskich w Syrii stała się uchodźcami po raz drugi, ponieważ musieli oni uciekać z syryjskich miast i obozów dla uchodźców, zajętych i okupowanych przez grupy zbrojne z pogwałceniem neutralności uchodźców;
T. mając na uwadze, że zabicie jordańskiego pilota powszechnie potępiła społeczność międzynarodowa, w tym sekretarz generalny Ligi Państw Arabskich Nabil al-Arabi, czołowi przywódcy sunniccy, np. szejk Ahmed el-Tayeb, wielki imam egipskiej uczelni Al-Azhar, a także Hezbollah, który ponadto wezwał część państw w regionie i na świecie, by ponownie przeanalizowały politykę wspierania grup terrorystycznych w Syrii i Iraku;
1. wyraża szczególne zaniepokojenie z powodu pogorszenia się sytuacji humanitarnej i stanu bezpieczeństwa w Iraku i Syrii w wyniku okupacji znacznej części terytoriów tych krajów przez Państwo Islamskie; wyraża głębokie zaniepokojenie poważnym brakiem środków finansowych mimo apeli ONZ z 2014 r., co doprowadziło do tymczasowego zawieszenia pomocy Światowego Programu Żywnościowego dla syryjskich uchodźców; apeluje w związku z tym do społeczności międzynarodowej o zwiększenie poziomu finansowania i pomocy w odpowiedzi na przyszłe apele;
2. zachęca Radę, Komisję i wysoką przedstawiciel, by udostępniły wszelkie środki finansowe i zasoby ludzkie niezbędne do wsparcia uchodźców; podkreśla konieczność zacieśnienia współpracy międzynarodowej w dostarczaniu pomocy humanitarnej i wsparcia wszystkim osobom wysiedlonym w wyniku ofensywy Państwa Islamskiego, służącej zaspokojeniu podstawowych potrzeb i ulżeniu w cierpieniach spowodowanych tą falą przemocy;
3. podkreśla, że strony powinny zawrzeć porozumienie w sprawie humanitarnych przerw w walkach, lokalnego zawieszenia broni i rozejmów umożliwiających agencjom humanitarnym bezpieczny i nieskrępowany dostęp do wszystkich obszarów w Syrii, gdzie odczuwane są skutki konfliktu; przypomina, że międzynarodowe prawo humanitarne zakazuje głodzenia ludności cywilnej jako metody walki;
4. potępia w najostrzejszych słowach systematyczne łamanie praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego wynikające z popełnianych przez tzw. Państwo Islamskie wobec mieszkańców Iraku i Syrii i wobec tych państw czynów terrorystycznych, mogących stanowić zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości; składa rodzinom ofiar kondolencje i wyrazy głębokiego współczucia; wzywa do natychmiastowego, bezpiecznego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich osób, których ta grupa terrorystyczna przetrzymuje w charakterze zakładników;
5. podkreśla, że winni tych naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego lub naruszania prawa praw człowieka i nadużyć muszą być pociągnięci do odpowiedzialności z wykorzystaniem odpowiednich mechanizmów; apeluje do wszystkich stron, by przestrzegały mającego zastosowanie międzynarodowego prawa humanitarnego dotyczącego ochrony cywilów, poszanowania praw człowieka i zaspokojenia podstawowych potrzeb, co wymaga zapewnienia bezpiecznego dostępu do pomocy humanitarnej i medycznej wszystkim mieszkańcom odczuwającym skutki konfliktu; ponownie domaga się od wszystkich stron, by zdemilitaryzowały placówki medyczne, szkoły i inne obiekty cywilne, unikały lokalizowania pozycji wojskowych na obszarach zamieszkanych, i zrezygnowały z ataków na cele cywilne;
6. przestrzega przed groźbą wywołania wojny religijnej; podkreśla zarazem, że przywódcy muzułmańscy odrzucają Państwo Islamskie jako niebędące ani wzorem islamu, ani państwem i potępiają te organizację, uważając jej działania za stanowiące pogwałcenie zasad islamu i zagrożenie dla tej religii i muzułmanów na całym świecie; jest przekonany, że strategii antyterrorystycznej nie można kształtować jako walki między cywilizacjami czy wyznaniami, prowadzącej do rasistowskich i ksenofobicznych uprzedzeń;
7. z zadowoleniem przyjmuje wyzwolenie miasta Kobane; popiera państwo irackie i syryjskie oraz siły kurdyjskie w walce z terroryzmem Państwa Islamskiego; podkreśla, że działaniom służącym ochronie bezpieczeństwa musi towarzyszyć trwałe rozwiązanie polityczne obejmujące we wszystkich przypadkach wszystkie grupy społeczne i uwzględniające wszystkie uzasadnione żądania;
8. apeluje w szczególności do samych państw członkowskich i do krajów zachodnich, by zaprzestały finansowania jakichkolwiek oddziałów milicji, a przede wszystkim by nie kupowały ropy z pól naftowych kontrolowanych przez Państwo Islamskie i przewożonej ciężarówkami przez terytorium tureckie; mając na uwadze, że Turcję wykorzystywano również jako miejsce szkoleń wojskowych dla bojowników udających się do Syrii; uważa, że potrzebne są mechanizmy, które pozwolą powstrzymać finansowanie terroryzmu za pośrednictwem jednostek offshore z udziałem państw i instytucji finansowych, a także handel bronią oraz kupno i sprzedaż zasobów energii i surowców, z których korzyści czerpią grupy terrorystyczne;
9. jest przekonany, że prowadzona pod kierownictwem USA inwazja na Irak i zewnętrzna ingerencja w wewnętrzne sprawy Syrii posłużyły za podatny grunt dla powstawania i ekspansji Państwa Islamskiego; ubolewa z powodu roli, jaką odegrały przede wszystkim Stany Zjednoczone, państwa członkowskie, Arabia Saudyjska, Katar, Turcja i Izrael; przypomina, że kraje te ponoszą odpowiedzialność za podsycanie konfliktu, i apeluje do nich w szczególności o ulżenie cierpień osób odczuwających skutki przemocy oraz o przyznanie azylu uchodźcom;
10. podkreśla, że do zaostrzenia konfliktu doprowadził handel bronią i dostawy broni; bardzo krytycznie postrzega rolę, jaką poszczególne zachodnie interwencje z ostatnich lat odegrały w pobudzaniu radykalizacji jednostek, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie i w krajach południowego sąsiedztwa; podkreśla, że takie strategie polityczne promują terroryzm zamiast go zwalczać, a zatem należy ich zaniechać;
11. podkreśla, że w walce z Państwem Islamskim należy przestrzegać praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego; wzywa rządy Iraku i Syrii, by przyjęły środki niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony ich mieszkańcom, w tym grupom najbardziej podatnym na zagrożenia, np. dzieciom i kobietom; przypomina, że prawo międzynarodowe nakłada na państwa obowiązki dotyczące ochrony dziennikarzy, pracowników mediów i personelu pomocniczego, których praca polega na udziale w niebezpiecznych zadaniach na obszarach ogarniętych konfliktem zbrojnym; apeluje o przyznanie szczególnej ochrony najbardziej podatnym na zagrożenia grupom odczuwającym skutki konfliktów, w tym dzieciom, kobietom, osobom starszym i niepełnosprawnym, a także mniejszościom etnicznym i wyznaniowym oraz osobom LGTBI;
12. apeluje do UE o zapewnienie większego wsparcia międzynarodowego dla rosnącej liczby uchodźców, którzy ryzykują życie, uciekając do Europy na otwartych łodziach, oraz wzywa, by udzielano im azylu i wsparcia;
13. jest zdania, że terrorystyczne praktyki radykalnych islamistów są instrumentalnie wykorzystywane do osłabienia krajów Bliskiego Wschodu i uniemożliwienia istnienia jakiegokolwiek silnego państwa mogącego wykorzystywać dochody z sektora naftowego do własnego rozwoju gospodarczo-społecznego;
14. odrzuca sięganie po pojęcie „odpowiedzialności za ochronę”, gdyż narusza ono prawo międzynarodowe i nie ma odpowiedniej podstawy prawnej uzasadniającej jednostronne użycie siły, w wielu przypadkach służące zmianie reżimu; potępia jednostronne przeświadczenie silnych państw i organizacji, takich jak USA czy NATO, że mają do odegrania rolę światowego policjanta; potępia również tzw. selektywne naloty oraz wprowadzenie zagranicznych oddziałów lądowych; potępia usiłowania NATO o zajęcie miejsca misji pokojowych i stabilizacyjnych, które mogą być realizowane wyłącznie na podstawie powszechnego porozumienia w Zgromadzeniu Ogólnym ONZ; wyraża głębokie zaniepokojenie rosnącą liczbą przypadków rekrutowania dzieci i młodzieży w Iraku i Syrii; przypomina o konieczności szczególnej ochrony dzieci i kobiet odczuwających skutki konfliktu zbrojnego;
15. jest przekonany, że rozwiązanie można znaleźć tylko w drodze koordynacji z działaniami rządu Iraku i Syrii, by wykorzenić przyczyny terroryzmu; uważa, że pełne poszanowanie niezależności, suwerenności i nienaruszalności terytorialnej takich państw, jak Irak, Syria i Libia, a także poszanowanie wielokulturowości i demokratycznych zasad w ich społeczeństwach to jedyna gwarancja, która pozwoli uniknąć rozprzestrzenienia się Państwa Islamskiego i dalszych cierpień ludności;
16. apeluje o zorganizowanie konferencji międzynarodowej w sprawie Iraku pod auspicjami ONZ i państw sąsiadujących w regionie, umożliwiającej udział wszystkich zróżnicowanych grup mieszkańców Iraku i wspierającej utworzenie rządu jedności zdolnego położyć kres wszelkiej prowadzonej w tym kraju polityce opartej na przemocy i przesłankach wyznaniowych;
17. popiera dążenia specjalnego wysłannika ONZ ds. Syrii o uzyskanie strategicznej deeskalacji przemocy w Syrii jako podstawy szerszego procesu politycznego; wzywa do zorganizowania międzynarodowej konferencji pokojowej z udziałem wszystkich podmiotów regionalnych w celu znalezienia politycznego, uzgodnionego przez Syryjczyków rozwiązania konfliktu; podkreśla z naciskiem, że przyszłość Syrii musi pozostać wyłącznie w gestii narodu syryjskiego; podkreśla, że konfliktu nie można rozwiązać militarnie; zdecydowanie sprzeciwia się wszelkiej zewnętrznej interwencji zbrojnej w Syrii, podkreślając przy tym jednak, że wszystkie strony muszą przystąpić do pokojowego dialogu politycznego; wzywa wszystkie strony, by zawarły porozumienie w sprawie natychmiastowego zawieszenia broni, co jest warunkiem przystąpienia do dialogu politycznego z udziałem wszystkich stron, mającego rozpocząć proces pojednania i przyczynić się do przywrócenia stabilności w kraju;
18. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, przewodniczącemu Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, szefowej delegatury UE w Iraku, przewodniczącym parlamentów państw członkowskich, rządowi i Radzie Reprezentantów Republiki Iraku, rządowi i parlamentowi Syryjskiej Republiki Arabskiej, sekretarzowi generalnemu Unii dla Śródziemnomorza oraz Lidze Państw Arabskich.
- [1] Teksty przyjęte, P8_TA(2014)0027.