ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την επείγουσα κατάσταση λόγω του βακτηρίου Xylella
13.5.2015 - (2015/2652(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 128 παράγραφος 5 του Κανονισμού
Rosa D’Amato εξ ονόματος της Ομάδας EFDD
Eleonora Forenza, Marisa Matias, Curzio Maltese, Kateřina Konečná, Lidia Senra Rodríguez, Ángela Vallina, Paloma López Bermejo, Νεοκλής Συλικιώτης, Τάκης Χατζηγεωργίου, Jean-Luc Mélenchon, Εμμανουήλ Γλέζος, Κωνσταντίνα Κούνεβα, Δημήτριος Παπαδημούλης, Miguel Viegas, João Ferreira, Inês Cristina Zuber εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL
B8-0450/2015
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την επείγουσα κατάσταση λόγω του βακτηρίου Xylella
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη την εκτελεστική απόφαση της Επιτροπής του 2015 σχετικά με τα μέτρα πρόληψης της εισαγωγής και της εξάπλωσης στην Ένωση του βακτηρίου Xylella fastidiosa,
– έχοντας υπόψη την οδηγία 2002/89/ΕΚ του Συμβουλίου για την τροποποίηση της οδηγίας 2000/29/ΕΚ περί μέτρων κατά της εισαγωγής στην Κοινότητα οργανισμών επιβλαβών για τα φυτά ή τα φυτικά προϊόντα και κατά της εξάπλωσής τους στο εσωτερικό της Κοινότητας[1],
– έχοντας υπόψη την οδηγία 2000/29/ΕΚ του Συμβουλίου περί μέτρων κατά της εισαγωγής στην Κοινότητα οργανισμών επιβλαβών για τα φυτά ή τα φυτικά προϊόντα και κατά της εξάπλωσής τους στο εσωτερικό της Κοινότητας[2],
– έχοντας υπόψη τα διαγνωστικά πρωτόκολλα για τους ρυθμιζόμενους επιβλαβείς οργανισμούς, της Ευρωπαϊκής και Μεσογειακής Οργάνωσης για την Προστασία των Φυτών (EPPO),
– έχοντας υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές κατά της εξάπλωσης στο εσωτερικό της Κοινότητας του βακτηρίου Xylella fastidiosa, του υποείδους pauca, στέλεχος που προκαλεί την ταχεία καταστροφή των ελαιόδεντρων, οι οποίες δημοσιεύτηκαν το 2014,
– έχοντας υπόψη το Σχέδιο για την επείγουσα κατάσταση λόγω του βακτηρίου Xylella του Επιτρόπου Silletti, το οποίο δημοσιεύτηκε στις 16 Μαρτίου 2015,
– έχοντας υπόψη την εκτελεστική απόφαση αριθ. 10 της περιφέρειας της Apulia για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την εξάλειψη του βακτηρίου X. fastidiosa, συμπεριλαμβανομένης της εκτεταμένης χρήσης φυτοφαρμάκων σε μεγάλη κλίμακα και μιας λίστας φυτοφαρμάκων που πρέπει να χρησιμοποιηθούν,
– έχοντας υπόψη την οδηγία 2009/128/ΕΚ η οποία καθορίζει ένα πλαίσιο κοινοτικής δράσης με σκοπό την επίτευξη ορθολογικής χρήσης των φυτοφαρμάκων[3],
– έχοντας υπόψη την ερώτηση προς την Επιτροπή σχετικά με την επείγουσα κατάσταση λόγω του βακτηρίου Xylella (O-000038 – B8-0117/2015),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 128 παράγραφος 5 και το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 5 της προαναφερθείσας εκτελεστικής απόφασης, η φύτευση φυτών ξενιστών στις προσβεβλημένες περιοχές θα απαγορευτεί·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 6 της προαναφερθείσας εκτελεστικής απόφασης, στην οριοθετημένη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης της προσβεβλημένης περιοχής και της ζώνης ασφαλείας, «εντός μιας ακτίνας 100 μέτρων γύρω από τα φυτά που υποβλήθηκαν σε εργαστηριακές εξετάσεις και αποδείχτηκαν μολυσμένα από τον συγκεκριμένο οργανισμό», ζητείται από τα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη να «εκριζώσουν αμέσως:
α) τα φυτά ξενιστές, ανεξάρτητα από την κατάσταση της υγείας τους,
β) τα φυτά που διαπιστώθηκε ότι έχουν μολυνθεί από τον συγκεκριμένο οργανισμό,
γ) τα φυτά που παρουσιάζουν συμπτώματα πιθανής μόλυνσης από αυτόν τον οργανισμό ή για τα οποία υπάρχει υποψία ότι έχουν μολυνθεί από αυτόν τον οργανισμό»·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πολλά σημεία της εκτελεστικής απόφασης υπάρχουν αναφορές σε υποχρεωτικές φυτοϋγειονομικές επεξεργασίες, επίσης πριν την εκρίζωση των φυτών·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πρόσφατη επιστημονική γνωμοδότηση σχετικά με την αξιολόγηση κινδύνου λόγω του βακτηρίου X. fastidiosa, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) δήλωσε ότι υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που καθιστούν την εκρίζωση μη πρακτική· λαμβάνοντας υπόψη ότι η EFSA αναφέρει, ιδίως, ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η εκρίζωση συνιστά αποτελεσματική λύση από τη στιγμή που η ασθένεια έχει εγκατασταθεί σε μια περιοχή» και ότι «επομένως, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην πρόληψη της εισαγωγής», προσθέτοντας σχετικά με τις στρατηγικές περιορισμού, οι οποίες «δεν είναι εφικτές από τη στιγμή που η ασθένεια έχει εξαπλωθεί», ότι η αποτελεσματικότητά τους «κυμαίνεται από αμελητέα έως μέτρια»·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε πρόσφατη επιστημονική γνωμοδότηση σχετικά με την αξιολόγηση κινδύνου λόγω του βακτηρίου X. fastidiosa, η EFSA[4] δήλωσε ότι «η εντατική χρήση εντομοκτόνων για τον περιορισμό της μετάδοσης της ασθένειας και τον έλεγχο του εντόμου-φορέα μπορεί να έχει άμεσες και έμμεσες συνέπειες για το περιβάλλον τροποποιώντας ολόκληρα τροφικά δίκτυα με αλυσιδωτές επιπτώσεις και, συνεπώς, επηρεάζοντας διάφορα τροφικά επίπεδα· για παράδειγμα, η άμεση συνέπεια της χρήσης φυτοφαρμάκων για την επικονίαση αποτελεί πηγή ιδιαίτερης ανησυχίας (EFSA, 2013)· επιπλέον, οι μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις με εντομοκτόνα θέτουν επίσης κινδύνους για την υγεία των ανθρώπων και των ζώων»·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το γεωργικό πρότυπο της ΕΕ βασίζεται ολοένα και περισσότερο σε μη υγιή γεωργικά συστήματα, τα οποία δεν είναι ανθεκτικά, αποδίδουν πολύ μικρή σημασία στη βιοποικιλότητα και την αμειψισπορά στην περίπτωση των μη μόνιμων μονοκαλλιεργειών, παρουσιάζουν έλλειψη ωφέλιμων οργανισμών και γενική μείωση της βιοποικιλότητας, παράγοντες που καθιστούν σχετικά εύκολη την εδραίωση ξενικών φυτών και ζώων·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αντοχή στα φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται ως εντομοκτόνα επιταχύνεται από την υπέρμετρη και ανεξέλεγκτη χρήση αυτών των προϊόντων, η οποία διακυβεύει τα φυτοϋγειονομικά επιτεύγματα που έχουν σημειωθεί·
H. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ακατάλληλη ή αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για την εμφάνιση, την εξάπλωση και τη συνέχεια της ύπαρξης ανθεκτικών βακτηρίων εξαιτίας των αντιμικροβιακών ιδιοτήτων τους, και καθιστά τα αγροοικοσυστήματα ευπαθή στο επόμενο κύμα εισβολής επιβλαβών οργανισμών·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αντοχή στα εντομοκτόνα αποτελεί φαινόμενο με σαφώς διασυνοριακές επιπτώσεις, οι οποίες πιθανότατα δεν θα ήταν διαχειρίσιμες με τους πόρους και τις επιστημονικές γνώσεις που διαθέτουμε αυτή τη στιγμή, το οποίο δεν μπορεί να αποκλειστεί και μπορεί να παρουσιάσει απρόβλεπτα ιατρικά, κοινωνικά και οικονομικά εμπόδια·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση φυτοφαρμάκων, ακόμα και σε μικρές ποσότητες, απειλεί τη «βιολογική ετικέτα» που διαθέτουν ορισμένοι Ιταλοί και Ευρωπαίοι παραγωγοί ελαιολάδου·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν εκφραστεί έντονες ανησυχίες για την εκρίζωση των δέντρων και τη χρήση φυτοφαρμάκων σε μεγάλη κλίμακα από ιταλικές και ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές οργανώσεις και εμπορικές ενώσεις·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το διεθνές πρότυπο για τα φυτοϋγειονομικά μέτρα (ISPM) αριθ. 9 του Οργανισμού για τη Διατροφή και τη Γεωργία (FAO) των Ηνωμένων Εθνών, που αναφέρεται στην προαναφερθείσα εκτελεστική οδηγία, δήλωσε ότι «ένα από τα πρώτα μέτρα που πρέπει να ληφθούν είναι η προετοιμασία μιας λίστας που θα περιέχει τις πλέον εφικτές τεχνικές εκρίζωσης· το συνολικό κόστος και η αναλογία κόστους-οφέλους για κάθε στρατηγική πρέπει να εκτιμηθούν σε βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση· ταυτόχρονα με τις επιλογές εκρίζωσης, πρέπει να μελετηθεί και η επιλογή μη ανάληψης μέτρων ή υιοθέτησης της προσέγγισης διαχείρισης των επιβλαβών οργανισμών· όλες οι εφικτές επιλογές πρέπει να περιγραφούν στους αρμόδιους που θα λάβουν τις αποφάσεις και να τεθούν σε συζήτηση με αυτούς· πρέπει να περιγραφούν στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τα αναμενόμενα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, συμπεριλαμβανομένης της αναλογίας κόστους-οφέλους· πρέπει να προταθούν μία ή περισσότερες επιλογές, αναγνωρίζοντας ότι η τελική απόφαση απαιτεί μελέτη των τεχνικών επιλογών, της αναλογίας κόστους-οφέλους, της διαθεσιμότητας των πόρων, και των πολιτικών και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων»·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με τους Krugner et al., «Evaluation of pathogenity and insect transmission of X. fastidiosa strains to olive plants» (Αξιολόγηση της παθογένειας και της μετάδοσης εντόμων των στελεχών του βακτηρίου X. fastidiosa στα ελαιόδεντρα, California Olive Committee), η ανάλυση RAPD κατέδειξε ότι ο πληθυσμός των βακτηρίων X. fastidiosa που μολύνει τα ελαιόδεντρα ανήκει στην ομάδα γενότυπου A, η οποία είναι γνωστό ότι προκαλεί ταχεία ξήρανση στις αμυγδαλιές αλλά δεν προκαλεί τη νόσο του Pierce στα αμπέλια·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο τομέας των αγροδιατροφικών προϊόντων στην Puglia αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κλάδους στην περιφέρεια· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις εκτιμούν ότι 8.000 εργαζόμενοι στον τομέα καλλιέργειας ελαιόδεντρων κινδυνεύουν να χάσουν τις θέσεις εργασίας τους·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να εξευρεθούν λύσεις που διαφυλάσσουν την ανταγωνιστικότητα και την υπεροχή του ελαιοκομικού τομέα στην Puglia, και να στηριχθούν τα επίπεδα απασχόλησης και το εισόδημα των εργαζομένων που επηρεάζονται από αυτήν την κατάσταση·
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα για τη διαχείριση της επείγουσας κατάστασης λόγω του βακτηρίου Xylella, για την οποία έχουν κατασχεθεί έγγραφα και υπολογιστές από το CNR (Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών) και το Πανεπιστήμιο «Aldo Moro»· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Περιφερειακό Διοικητικό Δικαστήριο του Lazio έκανε αποδεκτή την καταγγελία που υπέβαλε συνεταιριστική εταιρεία σχετικά με την εφαρμογή περιφερειακών μέτρων για την αντιμετώπιση της επείγουσας κατάστασης λόγω του βακτηρίου Xylella·
1. εκφράζει ανησυχίες σχετικά με το τρέχον πρόγραμμα εκρίζωσης ευρείας κλίμακας, το οποίο ενέκρινε η Επιτροπή, εξαιτίας των κινδύνων ερημοποίησης και καταστροφής της γεωργικής κληρονομιάς, χωρίς σαφή επιστημονικά στοιχεία για την αποτελεσματικότητά του όσον αφορά την πρόληψη της εξάπλωσης του παθογόνου· καλεί την Επιτροπή να μελετήσει εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες θα διαφυλάξουν επίσης τον τομέα των αγροδιατροφικών προϊόντων και το περιβάλλον στην εν λόγω περιοχή·
2. καλεί την Επιτροπή να διενεργήσει ανάλυση κόστους για τη στρατηγική εκρίζωσης σε βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη βάση·
3. καλεί την Επιτροπή να αναθεωρήσει την προαναφερθείσα εκτελεστική απόφαση, ιδίως όσον αφορά το άρθρο 6 σε ακτίνα 100 μέτρων γύρω από τα μολυσμένα φυτά, όπου πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην επίβλεψη και την απομόνωση αντί της εκρίζωσης, καθώς και να αναθεωρήσει το άρθρο 5 ώστε να επιτρέψει τη φύτευση πιθανών φυτών ξενιστών, τα οποία πρέπει να υποβληθούν σε εργαστηριακές δοκιμές για να διασφαλιστεί ότι δεν φέρουν το παθογόνο, αλλά και σε παρακολούθηση (η οποία πρέπει να συμπληρωθεί με κατάλληλες γεωργικές πρακτικές, όπως η καταπολέμηση των ζιζανίων, το κλάδεμα και η σωστή διαχείριση του εδάφους με πλήρη σεβασμό στη βιολογική ισορροπία του, καθώς και επαρκείς και βιώσιμες φυτοϋγειονομικές επεξεργασίες)·
4. καλεί την Επιτροπή να εξετάσει διάφορα μέτρα προς εφαρμογή ανάλογα με το πεδίο εξάπλωσης του βακτηρίου, τα φυτά που επηρεάζει και το βακτηριακό στέλεχος·
5. καλεί την Επιτροπή να περιορίσει τη χρήση φυτοφαρμάκων σε μεγάλη κλίμακα και να εφαρμόσει την οδηγία 2009/128/ΕΚ η οποία καθορίζει ένα πλαίσιο κοινοτικής δράσης με σκοπό την επίτευξη ορθολογικής χρήσης των φυτοφαρμάκων·
6. καλεί την Επιτροπή να συμπεριλάβει επίσης στην εκτελεστική οδηγία τις επιστημονικές δημοσιεύσεις και αναλύσεις που καταδεικνύουν ότι το εν λόγω στέλεχος του βακτηρίου X. fastidiosa δεν προκαλεί τη νόσο του Pierce στα αμπέλια και, συνεπώς, να αποκλείσει το φυτό Vitis από τη λίστα των φυτών που είναι ευάλωτα στα ευρωπαϊκά και μη ευρωπαϊκά απομονωθέντα στελέχη του βακτηρίου X. fastidiosa (Παράρτημα 1)·
7. καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι θα καταστούν διαθέσιμοι επαρκείς οικονομικοί και ανθρώπινοι πόροι για την εφαρμογή των συναφών στρατηγικών, συμπεριλαμβανομένης της οικονομικής υποστήριξης προς τους αγρότες για την εφαρμογή κατάλληλων γεωργικών πρακτικών με σκοπό την αντιμετώπιση του βακτηρίου X. fastidiosa και των φορέων του, καθώς και να διασφαλίσει επαρκή επανόρθωση για την απώλεια δέντρων, απολαβών και εισοδήματος σε περίπτωση εκρίζωσης ελαιόδεντρων και άλλων πιθανών ξενιστών·
8. καλεί την Επιτροπή και την ιταλική κυβέρνηση να στηρίξουν τα επίπεδα εισοδήματος και απασχόλησης των εταιρειών μικρού και μεσαίου μεγέθους οι οποίες έχουν επηρεαστεί από τη νόσο που προκάλεσε το βακτήριο Xylella·
9. καλεί την Επιτροπή να παράσχει, για παράδειγμα στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζων 2020», επαρκή χρηματοδότηση για την έρευνα, την ανάλυση και τα επανορθωτικά μέτρα αντιμετώπισης του βακτηρίου X. fastidiosa και των φορέων του·
10. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.