PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji wyjątkowej spowodowanej bakterią Xylella fastidiosa
13.5.2015 - (2015/2652(RSP))
zgodnie z art. 128 ust. 5 Regulaminu
Rosa D’Amato w imieniu grupy EFDD
Eleonora Forenza, Marisa Matias, Curzio Maltese, Kateřina Konečná, Lidia Senra Rodríguez, Ángela Vallina, Paloma López Bermejo, Neoklis Sylikiotis, Takis Hadjigeorgiou, Jean-Luc Mélenchon, Emmanouil Glezos, Kostadinka Kuneva, Dimitrios Papadimoulis, Miguel Viegas, João Ferreira, Inês Cristina Zuber w imieniu grupy GUE/NGL
B8-0450/2015
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie sytuacji wyjątkowej spowodowanej bakterią Xylella fastidiosa
Parlament Europejski,
– uwzględniając decyzję wykonawczą Komisji z 2015 r. w odniesieniu do środków zapobiegających wprowadzaniu do Unii i rozprzestrzenianiu się w niej Xylella fastidiosa,
– uwzględniając dyrektywę Rady 2002/89/WE zmieniającą dyrektywę 2000/29/WE w sprawie środków ochronnych przed wprowadzaniem do Wspólnoty organizmów szkodliwych dla roślin lub produktów roślinnych i przed ich rozprzestrzenianiem się we Wspólnocie[1],
– uwzględniając dyrektywę Rady 2000/29/WE w sprawie środków ochronnych przed wprowadzaniem do Wspólnoty organizmów szkodliwych dla roślin lub produktów roślinnych i przed ich rozprzestrzenianiem się we Wspólnocie[2],
– uwzględniając protokoły diagnostyczne Europejskiej i Śródziemnomorskiej Organizacji Ochrony Roślin dotyczące organizmów szkodliwych objętych przepisami,
– uwzględniając wytyczne przeciw rozprzestrzenianiu się we Wspólnocie bakterii Xylella fastidiosa z podgatunku pauca, szczepu wywołującego syndrom szybkiego usychania drzew oliwnych, opublikowane w 2014 r.,
– uwzględniając plan komisarza Giuseppe Sillettiego dotyczący sytuacji wyjątkowej spowodowanej bakterią Xylella fastidiosa, opublikowany dnia 16 marca 2015 r.,
– uwzględniając decyzję wykonawczą nr 10 regionu Apulia w sprawie środków, które mają zostać podjęte w celu zwalczenia bakterii Xylella fastidiosa, w tym masowego użycia pestycydów na dużą skalę, obejmującą wykaz szeregu pestycydów do zastosowania,
– uwzględniając dyrektywę 2009/128/WE ustanawiającą ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów[3],
– uwzględniając pytanie skierowane do Komisji w sprawie sytuacji wyjątkowej spowodowanej bakterią Xylella fastidiosa (O-000038/2015 – B8-0117/2015),
– uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że zgodnie z art. 9 wspomnianej wyżej decyzji wykonawczej sadzenie roślin żywicielskich w zakażonych strefach jest zabronione;
B. mając na uwadze, że zgodnie z art. 6 wspomnianej wyżej decyzji wykonawczej w strefach wydzielonych, w tym w strefie zakażonej i w strefie buforowej, „w promieniu 100 m wokół roślin, które przebadano i u których stwierdzono zakażenie szkodliwym organizmem”, wymaga się od danego państwa członkowskiego „natychmiastowego usunięcia:
a) roślin żywicielskich, bez względu na ich stan zdrowia;
b) roślin, o których wiadomo, że są zakażone szkodliwym organizmem;
c) roślin wykazujących objawy wskazujące na możliwe zakażenie tym organizmem lub co do których istnieje podejrzenie, że są zakażone tym organizmem”;
C. mając na uwadze, że wiele fragmentów decyzji wykonawczej zawiera odniesienia do obowiązkowych zabiegów fitosanitarnych, stosowanych również przed usunięciem roślin;
D. mając na uwadze, że w niedawnej opinii naukowej dotyczącej oceny ryzyka związanego z Xylella fastidiosa Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przedstawił kilka elementów uniemożliwiających zwalczenie choroby w praktyce; mając na uwadze, że Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności stwierdził w szczególności, że „nic nie wskazuje na możliwość powodzenia zwalczania choroby, gdy ta utrwali się na danym obszarze” oraz że „w związku z tym priorytet powinno otrzymać zapobieganie wprowadzeniu”, natomiast strategie ograniczania rozprzestrzeniania, „które nie są już dłużej możliwe, gdy choroba jest szeroko rozprzestrzeniona”, skuteczność „waha się od nieistotnej do umiarkowanej”;
E. mając na uwadze, że w niedawnej opinii naukowej dotyczącej oceny ryzyka związanego z Xylella fastidiosa Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA)[4] wykazał, że „intensywne stosowanie środków owadobójczych w celu ograniczenia przenoszenia choroby i kontroli owadów-wektorów może mieć bezpośredni i pośredni wpływ na środowisko poprzez zmianę całych sieci pokarmowych o kaskadowych konsekwencjach, w rezultacie wpływając na różne poziomy troficzne. Na przykład pośredni wpływ pestycydów na zapylanie to obecnie kwestia, która budzi poważne zaniepokojenie (EFSA, 2013). Ponadto stosowanie środków owadobójczych na dużą skalę stanowi zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt”;
F. mając na uwadze, że model rolnictwa w UE w coraz większym stopniu opiera się na niezdrowych i nieodpornych systemach rolnych, niewielką uwagę poświęca się bioróżnorodności i płodozmianowi w przypadku monokultur upraw nietrwałych, brakuje pożytecznych organizmów i ogólnie zmniejsza się bioróżnorodność, co sprawia, że obcym roślinom i zwierzętom stosunkowo łatwo jest się osiedlić;
G. mając na uwadze, że oporność na pestycydy stosowane jako środki owadobójcze zwiększa się wskutek nadmiernego i niekontrolowanego użycia tych produktów, co może podważyć wszelkie dotychczasowe osiągnięcia w zakresie fitosanitarnym;
H. mając na uwadze, że niewłaściwe i nieracjonalne stosowanie pestycydów stwarza korzystne warunki dla pojawienia się opornych bakterii, ich rozprzestrzenienia i przetrwania ze względu na właściwości przeciwdrobnoustrojowe tych środków, a także skutkuje podatnością ekosystemów rolniczych na kolejną falę ataków inwazyjnych agrofagów;
I. mając na uwadze, że oporność na środki owadobójcze jest zjawiskiem o wyraźnych konsekwencjach transgranicznych, które najprawdopodobniej nie byłyby możliwe do opanowania przy obecnym stanie zasobów i wiedzy naukowej, zjawiskiem, którego nie można wykluczyć, a które może powodować nieprzewidywalne komplikacje medyczne, społeczne i gospodarcze;
J. mając na uwadze, że stosowanie pestycydów, nawet w małych ilościach, to zagrożenie dla ekologicznego znaku jakości posiadanego przez szereg włoskich i europejskich producentów oliwy z oliwek;
K. mając na uwadze, że szereg włoskich i europejskich organizacji środowiskowych oraz stowarzyszeń branżowych wyraziło głębokie zaniepokojenie usuwaniem drzew i stosowaniem pestycydów na dużą skalę;
L. mając na uwadze, że zgodnie z Międzynarodowym Standardem dla Środków Fitosanitarnych nr 9 Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), cytowanym we wspomnianej wyżej decyzji wykonawczej, „proces ten należy rozpocząć poprzez opracowanie listy najbardziej praktycznych technik zwalczania. Należy oszacować stosunek wszystkich możliwych kosztów do ewentualnych korzyści odnośnie do każdej strategii zwalczania, w krótkiej i długiej perspektywie czasowej. Oprócz wariantów zwalczania należy wziąć pod uwagę również możliwość niepodjęcia działań lub podjęcia działań w postaci ochrony roślin. Wszystkie możliwości powinny zostać opisane lub przedyskutowane z decydentami. Przewidywane korzyści i wady poszczególnych rozwiązań, w tym stosunek kosztów do korzyści, powinny również zostać omówione w możliwym zakresie. Należy zalecić jeden lub więcej wariantów działań oraz podkreślić, iż ostateczna decyzja powinna zostać podjęta po rozważeniu rozwiązań technicznych, kosztów i korzyści, dostępnych zasobów i czynników społeczno-ekonomicznych”;
M. mając na uwadze, że zgodnie z publikacją Krugner i in., „Evaluation of pathogenity and insect transmission of X. fastidiosa strains to olive plants” (California Olive Committee) wykazano w wyniku przeprowadzenia analizy RAPD przynależność populacji Xylella fastidiosa zakażającej drzewa oliwne do grupy genotypu A, która powoduje kędzierzawość liści u migdałowców, lecz nie chorobę Pierce’a w przypadku winorośli;
N. mając na uwadze, że sektor rolno-spożywczy to jedna z najważniejszych branż przemysłu w regionie Apulia; mając na uwadze, że według szacunków związków zawodowych 8 000 pracowników w sektorze uprawy oliwek grozi utrata pracy;
O. mając na uwadze, że kwestią najwyższej wagi jest znalezienie rozwiązań gwarantujących konkurencyjność i doskonałość w sektorze oliwek w regionie Apulia oraz wspieranie poziomów zatrudnienia i dochodów przez poszkodowanych pracowników;
P. mając na uwadze, że trwa śledztwo policyjne dotyczące zarządzania sytuacją wyjątkową spowodowaną przez Xylella fastidiosa, na potrzeby którego skonfiskowano dokumenty i komputery w CNR (narodowej radzie badań naukowych) oraz na Uniwersytecie im. Aldo Moro; mając na uwadze, że regionalny sąd administracyjny w Lazio przyjął skargę złożoną przez przedsiębiorstwo spółdzielcze przeciw wdrożeniu regionalnych środków dotyczących sytuacji wyjątkowej spowodowanej przez Xylella fastidiosa,
1. wyraża obawy dotyczące przyjętego przez Komisję obecnego programu zwalczania na dużą skalę ze względu na ryzyko pustynnienia oraz zniszczenia dziedzictwa kultury rolniczej, bez wyraźnych naukowych dowodów jego skuteczności w zapobieganiu rozprzestrzenianiu się patogenu; wzywa Komisję do rozważenia alternatywnych rozwiązań, które również zabezpieczą sektor rolno-spożywczy i środowisko regionu;
2. wzywa Komisję do przeprowadzenia analizy kosztów i korzyści strategii zwalczania, w odniesieniu do perspektywy krótko- i długoterminowej;
3. wzywa Komisję do przeglądu wspomnianej wyżej decyzji wykonawczej, w szczególności art. 6, w którym jest mowa o wyznaczaniu stref o promieniu 100 m wokół zakażonych roślin, podczas gdy priorytetowo należy traktować raczej nadzór i izolowanie, a nie usuwanie drzew, oraz do przeglądu art. 5 w celu zezwolenia na sadzenie potencjalnych roślin żywicielskich, które muszą być przebadane, aby zapewnić, że są wolne od patogenu, oraz monitorowane – co powinno być uzupełnione o właściwe praktyki rolne (np. odchwaszczanie, przycinanie i prawidłowe zarządzanie terenem w pełni uwzględniające jego równowagę biologiczną) oraz wystarczające i odpowiednie zabiegi fitosanitarne;
4. wzywa Komisję do rozważenia wdrożenia różnych środków w zależności od zakresu rozprzestrzenienia się bakterii, dotkniętych chorobą roślin oraz szczepu bakterii;
5. wzywa Komisję do ograniczenia stosowania pestycydów na dużą skalę oraz wdrożenia dyrektywy 2009/128/WE ustanawiającej ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów;
6. wzywa Komisję do uwzględnienia w decyzji wykonawczej również publikacji naukowych i analiz wykazujących, że dany szczep bakterii Xylella fastidiosa nie wywołuje choroby Pierce’a u winorośli, a tym samym wykluczających rodzaj Vitis z wykazu roślin podatnych na europejskie i pozaeuropejskie izolaty Xylella fastidiosa (załącznik 1);
7. wzywa Komisję do zapewnienia, by zostały udostępnione wystarczające zasoby ludzkie i finansowe do wdrażania odpowiednich strategii, w tym wsparcie finansowe dla rolników służące wdrożeniu właściwych praktyk rolnych w celu walki z Xylella fastidiosa i jej wektorami, jak również gwarantujące odpowiednią rekompensatę za utratę drzew, środków utrzymania oraz dochodów w przypadku usunięcia drzew oliwnych i innych roślin będących potencjalnymi żywicielami;
8. wzywa Komisję i rząd Włoch do wsparcia poziomów dochodów i zatrudnienia w małych i średnich przedsiębiorstwach, które odczuły skutki choroby spowodowanej bakterią Xylella fastidiosa;
9. wzywa Komisję do zapewnienia, na przykład w ramach programu „Horyzont 2020”, odpowiednich funduszy na badania, analizy i środki zaradcze w odniesieniu do Xylella fastidiosa i jej wektorów;
10. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.