PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji w Jemenie
6.7.2015 - (2015/2760(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Marietje Schaake, Nedzhmi Ali, Petras Auštrevičius, Beatriz Becerra Basterrechea, Izaskun Bilbao Barandica, Dita Charanzová, Gérard Deprez, Marielle de Sarnez, Martina Dlabajová, José Inácio Faria, Antanas Guoga, Petr Ježek, Ilhan Kyuchyuk, Alexander Graf Lambsdorff, Louis Michel, Urmas Paet, Maite Pagazaurtundúa Ruiz, Jozo Radoš, Frédérique Ries, Hannu Takkula, Pavel Telička, Ramon Tremosa i Balcells, Ivo Vajgl, Johannes Cornelis van Baalen w imieniu grupy ALDE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0680/2015
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Jemenu,
– uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federiki Mogherini dotyczące Jemenu, w szczególności oświadczenie z dnia 9 czerwca 2015 r. w sprawie ewentualnego wznowienia rozmów w sprawie Jemenu w Genewie w dniu 14 czerwca pod przewodnictwem USA, oraz wspólne oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel i komisarza do spraw pomocy humanitarnej i zarządzania kryzysowego Christosa Stylianidesa z dnia 11 maja 2015 r. dotyczące zaproponowanego rozejmu w Jemenie,
– uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych dotyczące Jemenu, w szczególności z dnia 20 kwietnia 2015 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z dnia 8 czerwca 2015 r. pt. „Jemen: UE wprowadza sankcje ONZ przeciw przywódcy Hutich i synowi byłego prezydenta Saliha”,
– uwzględniając komunikat prasowy Rady Bezpieczeństwa z dnia 2 czerwca 2015 r. w sprawie sytuacji w Jemenie,
– uwzględniając porozumienie w sprawie pokoju i partnerstwa narodowego z dnia 21 września 2014 r., wyniki konferencji dialogu narodowego z dnia 25 stycznia 2014 r. oraz inicjatywę Rady Współpracy Państw Zatoki Perskiej z dnia 21 listopada 2014 r.,
– uwzględniając następujące rezolucje Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie Jemenu: 2051 (2012), 2201 (2015) 2204 (2015) i 2216 (2015),
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze niedawną eskalację przemocy w Jemenie, interwencję zbrojną z użyciem m.in. bomb kasetowych pod przywództwem Arabii Saudyjskiej oraz aktualne wyzwania natury politycznej, gospodarczej humanitarnej i w zakresie bezpieczeństwa, które wpływają na ludność w całym kraju, mają konsekwencje dla całego regionu i stanowią zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego; mając na uwadze, że ofiarą aktualnej eskalacji przemocy pada jemeńska ludność cywilna już i tak żyjąca w ciężkich warunkach;
B. mając na uwadze, że skutki humanitarne dla ludności cywilnej, jakie niosą ze sobą trwające walki między różnymi ugrupowaniami bojowników, naloty bombowe i zakłócenia podstawowych usług, osiągają zatrważające rozmiary;
C. mając na uwadze, że główny konflikt w Jemenie toczy się między siłami lojalnymi wobec zmuszonego do ucieczki prezydenta Abd Rabu Mansura Hadiego a zwolennikami szyickich zajdytów zwanych Huti; mając na uwadze, że przeciwnikiem prezydenta Hadiego i ugrupowania Hutich jest Al-Kaida Półwyspu Arabskiego (AQAP), która przeprowadziła liczne śmiertelne ataki z zajmowanych przez siebie obszarów na południu i południowym wschodzie; mając na uwadze, że Jemen jest postrzegany jako tło szerszego konfliktu, który ma znamiona wojny zastępczej między muzułmańskimi państwami sunnickimi takimi jak Arabia Saudyjska a szyickim Iranem; mając na uwadze, że w dniu 25 marca 2015 r. prezydent Hadi uciekł do Arabii Saudyjskiej; mając na uwadze, że jemeńska gałąź Al-Kaidy korzysta na konflikcie;
D. mając na uwadze, że od dnia 26 marca 2015 r. koalicja pod przywództwem Arabii Saudyjskiej, obejmująca Bahrajn, Egipt, Jordanię, Katar, Kuwejt, Maroko, Sudan i Zjednoczone Emiraty Arabskie, prowadzi interwencję zbrojną w Jemenie, dokonując ataków powietrznych na cele Hutich, przez co wspiera uznany przez społeczność międzynarodową rząd jemeński w walce z popieranymi przez Iran rebeliantami Huti; mając na uwadze, że koalicja pod przywództwem Arabii Saudyjskiej używa rzekomo w Jemenie zakazanych przez społeczność międzynarodową bomb kasetowych, a sprawę tę bada obecnie Wysoki Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka;
E. mając na uwadze, że według ONZ od początku operacji bombowej pod przywództwem Arabii Saudyjskiej życie straciło niemal 5 tys. osób, a około 10 tys. odniosło obrażenia, przy czym wiele ofiar odnotowano wśród ludności cywilnej, w tym setki kobiet i dzieci;
F. mając na uwadze, że w dniu 1 lipca 2015 r. ONZ ogłosiła w Jemenie trzeci, najwyższy stopień zagrożenia; mając na uwadze, że w ramach planu nadzwyczajnego Organizacja Narodów Zjednoczonych postara się dotrzeć do 11,7 mln najbardziej potrzebujących; mając na uwadze, że według doniesień służba zdrowia stoi w obliczu „bliskiego załamania” z uwagi na zamknięcie co najmniej 160 placówek zdrowotnych z powodu braku bezpieczeństwa, paliwa i dostaw;
G. mając na uwadze, że organizacje humanitarne przeniosły większość zagranicznych pracowników poza Jemen z uwagi na pogarszający się stan bezpieczeństwa w kraju; mając na uwadze, że blokada powietrzna i morska ogranicza import paliw oraz dostawy żywności tak bardzo potrzebnej pomocy humanitarnej; mając na uwadze, że arbitralna odmowa dostępu do pomocy humanitarnej i pozbawienie ludności cywilnej towarów niezbędnych do przeżycia stanowią naruszenie międzynarodowego prawa humanitarnego;
H. mając na uwadze, że Jemen jest jednym z najbiedniejszych państw na Bliskim Wschodzie oraz że panuje w nim wysokie bezrobocie, analfabetyzm i brak podstawowych usług; mając na uwadze, że 20 mln ludzi potrzebuje obecnie pomocy humanitarnej, w tym około 9,4 mln jemeńskich dzieci, ponad 250 tys. uchodźców i 335 tys. wewnętrznych przesiedleńców;
I. mając na uwadze, że według organizacji międzynarodowych zbrojne ugrupowanie Hutich nasiliło działalność w zakresie werbowania i szkolenia dzieci oraz wysyłania ich do walki, naruszając tym samym prawo międzynarodowe; mając na uwadze, że według UNICEF-u dzieci stanowią nawet jedną trzecią wszystkich bojowników w Jemenie, a co najmniej 140 zwerbowano w samym tylko okresie od 26 marca do 24 kwietnia 2015 r.; mając na uwadze, że w 2014 r. odnotowano 156 potwierdzonych przypadków zwerbowania i wykorzystania dzieci do udziału w grupach zbrojnych; mając na uwadze, że w 2015 r. liczba ta zwiększyła się już dwukrotnie; mając na uwadze, że według UNICEF-u do dnia 16 czerwca 2015 r. liczba zabitych dzieci czterokrotnie przewyższała liczbę dzieci zabitych w 2014 r.;
J. mając na uwadze, że stare miasto w Sanie, zabytek światowego dziedzictwa i symbol tysiącletniej historii wiedzy, a także historyczne miasto Marib zostały zbombardowane, przy czym Marib został całkowicie zrównany z ziemią w wyniku ataku powietrznego; mając na uwadze, że zniszczenia tego dokonano w zaledwie tydzień po zniszczeniu Muzeum Narodowego w Damarze wraz z 12 500 dzieł sztuki będących przykładem dziedzictwa kulturowego tamtejszego regionu; mając na uwadze, że wiele innych zabytków również pada ofiarą konfliktu zbrojnego w Jemenie; mając na uwadze, że niszczenie dziedzictwa archeologicznego i kulturowego zostało w niektórych przypadkach uznane za zbrodnie przeciwko ludzkości i „czystki kulturowe” oraz zaliczone na podstawie Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego do zbrodni wojennych;
K. mając na uwadze, że w ataku powietrznym przypuszczonym przez koalicję pod przywództwem Arabii Saudyjskiej na obóz Al-Mazrak w Hadży, w którym przebywały głównie osoby przesiedlone, zginęło co najmniej 40 osób, 29 osób, w tym kobiety i dzieci, zmarło, zanim na miejsce dotarła pomoc medyczna, a co najmniej 200 osób odniosło obrażenia;
L. mając na uwadze, że w dniu 17 czerwca w stolicy Jemenu Sanie szeregiem meczetów wstrząsnęła seria eksplozji przeprowadzonych przez ISIS/Daisz, co spowodowało kilkadziesiąt ofiar; mając na uwadze, że w wybuchach samochodów-pułapek zginęło lub odniosło obrażenia co najmniej 50 osób w pobliżu meczetów, a atak taki przeprowadzono też na siedzibę główną największego ugrupowania Hutich w Sanie; mając na uwadze, że jest to najpoważniejszy atak tego rodzaju w Jemenie, odkąd w dniu 20 marca 2015 r. zamachowcy-samobójcy zabili co najmniej 137 wiernych i ranili kilkaset osób zgromadzonych na piątkowych modlitwach w dwóch meczetach w Sanie, do których to ataków przyznało się również ISIS/Daisz;
M. mając na uwadze, że w dniu 15 czerwca 2015 r., w związku z rozmowami pokojowymi ONZ, sekretarz generalny ONZ Ban Ki-moon wezwał do ponownego wstrzymania walk ze względów humanitarnych na co najmniej dwa tygodnie podczas ramadanu, aby wszyscy potrzebujący Jemeńczycy mogli otrzymać niezbędną pomoc; mając jednak na uwadze, że nie osiągnięto porozumienia; mając na uwadze, że w dniu 19 czerwca 2015 r. strony konfliktu nie zdołały osiągnąć porozumienia o zawieszeniu broni w toku rozmów dyplomatycznych, w których pośredniczył specjalny wysłannik ONZ Ismail Ould Szejk Ahmed;
N. mając na uwadze, że naród jemeński zasługuje na demokratyczne i unitarne instytucje, które odpowiadają jego uzasadnionym dążeniom; mając na uwadze, że korzenie konfliktu w Jemenie tkwią w poczuciu zaniedbania, nierówności i ubóstwa, które pogłębiło głębokie rozłamy plemienne i regionalne dzielące społeczeństwo jemeńskie;
O. mając na uwadze, że w 2015 r. Dyrekcja Generalna Komisji Europejskiej ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności (ECHO) przyznała 25 mln EUR na pomoc dla społeczności w całym kraju cierpiących wskutek skrajnego niedożywienia, konfliktu i przymusowych przesiedleń; mając na uwadze, że w 2014 r. łączne fundusze UE, tj. państw członkowskich i Komisji razem, na pomoc humanitarną w Jemenie wyniosły 100,8 mln EUR, z czego 33 mln EUR pochodziły od ECHO;
P. mając na uwadze, że Unia Europejska nałożyła embargo na broń oraz inne sankcje wymierzone przeciw przywódcy Hutich i synowi byłego prezydenta Saliha, co stanowiło odzwierciedlenie decyzji podjętej w rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ 2216 (2015) z dnia 14 kwietnia 2015 r.; mając na uwadze, że dwóch kolejnych obywateli Jemenu zostało objętych zakazem podróżowania i zamrożeniem aktywów za działania przeciwko pokojowi i stabilności w kraju;
Q. mając na uwadze, że społeczność międzynarodowa musi zapewnić współmierną reakcję na działania zbrojne, aby złagodzić cierpienia cywilów uwikłanych w konflikt; mając na uwadze, że potrzebna będzie sprawiedliwość i pojednanie jako część działań pokonfliktowych i krok ku pluralistycznemu, reprezentatywnemu i demokratycznemu systemowi rządów; mając na uwadze, że w przypadku braku rozwiązania politycznego sytuacja humanitarna będzie się dalej pogarszać;
1. jest zaniepokojony ciągłymi walkami oraz pogarszającą się w szybkim tempie sytuacją polityczną, humanitarną i stanem bezpieczeństwa w Jemenie, co powoduje liczne ofiary, niszczenie domów i infrastruktury oraz przymusowe przesiedlenia w całym kraju, poważnie zagrażając stabilności całego regionu, zwłaszcza Rogu Afryki, Morza Czerwonego i Bliskiego Wschodu rozumianego szerzej, oraz stwarzając AQAP i ISIS możliwość odnoszenia korzyści z sytuacji panującej w Jemenie; serdecznie współczuje ofiarom konfliktu w Jemenie i przypomina o swojej wielkiej determinacji do dalszego wspierania transformacji Jemenu i Jemeńczyków;
2. stanowczo potępia niedawną falę przemocy i ataków terrorystycznych ze strony Hutich i innych jednostek zbrojnych lojalnych wobec byłego prezydenta Saliha, które to wydarzenia pogarszają i destabilizują i tak niepewną już sytuację w kraju; potępia ataki na szpitale i placówki medyczne, zwłaszcza te chronione szczególnym statusem, oraz celowe atakowanie i niszczenie domów prywatnych, placówek oświatowych i podstawowej infrastruktury; potępia werbowanie przez strony konfliktu dzieci i wykorzystywanie ich do celów konfliktu;
3. apeluje do wszystkich stron, zwłaszcza do Hutich, o niezwłoczne i bezwarunkowe zaprzestanie przemocy, bezpieczne uwolnienie wszystkich więźniów politycznych i osób objętych aresztem domowym lub przetrzymywanych arbitralnie oraz o położenie kresu werbowaniu i wykorzystywaniu dzieci;
4. wzywa wszystkie strony do przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego i międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka, a także do ułatwienia natychmiastowego dostarczenia pomocy humanitarnej oraz szybkiego, bezpiecznego i nieograniczonego dostępu podmiotów niosących pomoc humanitarną do osób jej potrzebujących, w tym pomocy medycznej, zgodnie z zasadami bezstronności, neutralności i niezależności;
5. popiera wysiłki specjalnego wysłannika ONZ Ismaila Ould Szejka Ahmeda i wzywa wszystkie strony do porozumienia w sprawie lokalnych zawieszeń broni, którym towarzyszyłoby wycofanie uzbrojonych grup z miast, oraz do działania na rzecz ogólnego i trwałego zawieszenia broni w całym kraju;
6. ubolewa nad brakiem porozumienia w rozmowach pokojowych przy mediacji ONZ i wzywa wszystkie zainteresowane strony do stworzenia warunków sprzyjających niezwłocznemu i bezwarunkowemu powrotowi w dobrej wierze do otwartych konsultacji politycznych pod egidą ONZ; podkreśla, że jedynie szeroki konsensus polityczny w ramach otwartych dla wszystkich negocjacji może przynieść trwałe rozwiązanie, przywrócić pokój oraz doprowadzić do zachowania jedności, suwerenności, niezależności i integralności terytorialnej Jemenu;
7. podkreśla znaczenie transformacji Jemenu poprzez pełne wdrożenie ram stworzonych na mocy porozumienia w sprawie pokoju i partnerstwa narodowego, w tym załącznika poświęconego bezpieczeństwu, wyników konferencji dialogu narodowego oraz inicjatywy Rady Współpracy Państw Zatoki i mechanizmu jej wdrożenia;
8. apeluje do wszystkich stron o zapewnienie w pierwszej kolejności ochrony ludności cywilnej i ochrony dziedzictwa kulturowego w trakcie konfliktu poprzez unikanie bezpośrednich ataków na infrastrukturę cywilną, przede wszystkim na placówki medyczne i wodociągi, oraz unikanie wykorzystywania budynków cywilnych do celów wojskowych;
9. z zadowoleniem przyjmuje postępy poczynione przez Komisję ds. Opracowania Konstytucji i wzywa wszystkich jej członków do opracowania powszechnej i przejrzystej konstytucji odpowiadającej uzasadnionym dążeniom narodu jemeńskiego i odzwierciedlającej wyniki konferencji dialogu narodowego oraz do przeprowadzenia referendum w sprawie projektu konstytucji i terminowych wyborów powszechnych, aby zapobiec dalszemu pogorszeniu się sytuacji humanitarnej i stanu bezpieczeństwa w Jemenie;
10. jest nadal zaniepokojony powolnym tempem odbudowy gospodarczej Jemenu i wzywa wszystkie siły polityczne do przeprowadzenia tak bardzo potrzebnych reform gospodarczych i politycznych, podjęcia walki z korupcją w administracji publicznej i poprawy warunków życia mieszkańców Jemenu; zauważa, że każdy plan reform powinien opierać się na założeniach długofalowych służących usunięciu uchybień strukturalnych i na założeniach krótkoterminowych służących uporaniu się z pilnymi kwestiami mającymi wpływ na codzienne życie Jemeńczyków;
11. apeluje o niezależne zbadanie wszystkich przypadków rzekomego naruszenia międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, podkreśla konieczność koordynowania działań humanitarnych pod przywództwem ONZ i apeluje do wszystkich krajów, by przyłączyły się do niesienia pomocy humanitarnej;
12. wzywa koalicję pod przywództwem Arabii Saudyjskiej do nieużywania zakazanych bomb kasetowych, które wyrządzają szkody wśród ludności cywilnej, oraz do ratyfikowania Konwencji o broni kasetowej, która zakazuje jej stosowania;
13. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, specjalnemu przedstawicielowi UE ds. praw człowieka, rządom i parlamentom państw członkowskich, rządowi i Izbie Reprezentantów Jemenu, sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, Radzie Praw Człowieka ONZ oraz wszystkim stronom zaangażowanym w konflikt w Jemenie.