PROJEKT REZOLUCJI w sprawie 20. rocznicy układu pokojowego z Dayton
9.12.2015 - (2015/2979(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Jozo Radoš, Beatriz Becerra Basterrechea, Izaskun Bilbao Barandica, Dita Charanzová, Filiz Hyusmenova, Ivan Jakovčić, Ilhan Kyuchyuk, Alexander Graf Lambsdorff, Urmas Paet, Marietje Schaake, Jasenko Selimovic, Pavel Telička w imieniu grupy ALDE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-1362/2015
B8‑1363/2015
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie 20. rocznicy układu pokojowego z Dayton
Parlament Europejski,
– uwzględniając układ pokojowy z Dayton – ogólną umowę ramową na rzecz pokoju w Bośni i Hercegowinie – wynegocjowany w listopadzie 1995 r. i podpisany przez republikę Bośni i Hercegowiny, Republikę Chorwacji i Federalną Republikę Jugosławii w Paryżu w dniu 14 grudnia 1995 r.,
– uwzględniając orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Sejdić-Finci z grudnia 2009 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej obradującej w Salonikach w 2003 r. oraz załącznik do nich zatytułowany „Agenda z Salonik dla Bałkanów Zachodnich: w kierunku integracji europejskiej”, oraz stałe zaangażowanie Unii Europejskiej w promowanie stabilności i dobrobytu w Bośni i Hercegowinie (BiH) w perspektywie jej przyszłego członkostwa w UE,
– uwzględniając układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Bośnią i Hercegowiną z drugiej strony, podpisany w Luksemburgu w dniu 16 czerwca 2008 r. i ratyfikowany przez wszystkie państwa członkowskie UE oraz Bośnię i Hercegowinę,
– uwzględniając konkluzje w sprawie BiH z posiedzenia Rady Spraw Zagranicznych w Brukseli w dniu 15 grudnia 2014 r. określające nowe podejście UE do BiH, konkluzje w sprawie BiH z posiedzenia Rady do spraw Ogólnych w Brukseli w dniu 16 grudnia 2014 r., komunikat Komisji z dnia 10 listopada 2015 r. pt. „Strategia rozszerzenia UE” (COM(2015)0611) (z załączonym dokumentem roboczym służb Komisji pt. „Sprawozdanie z postępów Bośni i Hercegowiny w 2015 r.” SWD(2015)0214), a także orientacyjny dokument strategiczny dotyczący Bośni i Hercegowiny na lata 2014–2017 przyjęty dnia 15 grudnia 2014 r.,
– uwzględniając wspólne oświadczenie z 17. międzyparlamentarnego posiedzenia Parlamentu Europejskiego i Zgromadzenia Parlamentarnego Bośni i Hercegowiny w dniach 20–21 maja w Strasburgu,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że wynegocjowany w listopadzie 1995 r. i podpisany w Paryżu w dniu 14 grudnia 1995 r. układ pokojowy z Dayton zakończył tragiczną czteroletnią wojnę i stworzył szanse na polityczną i gospodarczą odbudowę kraju;
B. mając na uwadze, że narzucona przez układ z Dayton Konstytucja Bośni i Hercegowiny (BiH) umocniła fragmentaryczne i dysfunkcyjne ramy instytucjonalne, które pozbawiły władze centralne kluczowych kompetencji dla funkcjonowania nowoczesnego państwa;
C. mając na uwadze, że pomimo prób pomocy z zewnątrz, dzięki znaczącej obecności i działalności wspólnoty międzynarodowej (ONZ, UE, NATO), nie udało się utworzyć dobrze zorganizowanego, lepiej funkcjonującego i dobrze prosperującego państwa;
D. mając na uwadze, że orzeczenie w sprawie Sejdić-Finci z 2009 r. jest tylko jednym z dowodów na to, jak bardzo w BiH potrzebne są istotne reformy konstytucyjne, obok innych wyraźnych wskazań, do których należą odradzające się napięcia etniczne, stagnacja polityczna i fragmentacja administracyjna; mając na uwadze, że polityczny impas doprowadził do notorycznie wysokiego bezrobocia i słabego wzrostu gospodarczego;
E. mając na uwadze, ze część etnocentrycznych partii politycznych i liderów doskonale funkcjonuje w panującej obecnie atmosferze instytucjonalnego i politycznego impasu; mając na uwadze, ze niektóre partie polityczne i niektórzy politycy mają krytyczne podejście do jedności BiH, uwzględniając w tym sporadyczne apele o rozwiązanie państwa lub o większą autonomię jednostek terytorialnych;
F. mając na uwadze, że UE i wspólnota międzynarodowa stanowczo opowiadają się za suwerennością i terytorialną integralnością BiH;
G. mając na uwadze, że układ o stabilizacji i stowarzyszeniu stanowi ramy dla stosunków między UE a BiH, że na jego mocy stopniowo powstaje obszar wolnego handlu między tymi dwoma stronami; mając na uwadze, że określa on również wspólne cele polityczne i gospodarcze oraz stanowi bodziec dla współpracy regionalnej; mając na uwadze, że układ o stabilizacji i stowarzyszeniu przyczynia się do stopniowego ujednolicania norm i prawa BiH z normami i prawem UE, dzięki czemu obywatele BiH uzyskują dostęp do lepszej jakości, zdrowszych i bezpieczniejszych towarów;
1. składa kondolencje rodzinom ofiar i osób zaginionych w wyniku wojny w BiH; wzywa władze BiH do dalszej współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Byłej Jugosławii (MTKJ) oraz do zwiększenie wysiłków na rzecz skutecznego zaradzenia zaległościom w krajowych procesach dotyczących zbrodni wojennych, aby pociągnąć do odpowiedzialności sprawców tych zbrodni oraz osoby winne naruszeń praw człowieka;
2. podkreśla, ze chociaż układ z Dayton był potrzebny do bezzwłocznego zakończenia walk, teraz kluczowe znaczenie ma rozpoczęcie kompleksowego przeglądu konstytucji i procesu reform w tym kraju, w tym reform społeczno-gospodarczych, sądowniczych i w innych obszarach; podkreśla, że ramy instytucjonalne BiH muszą zacząć skutecznie i prawidłowo funkcjonować, a kraj ten musi spełnić swoje zobowiązania jako członek Rady Europy; podkreśla, że reformy są potrzebne do prowadzenia rozmów o przystąpieniu do UE;
3. podkreśla, ze jedną z kluczowych kwestii, którą należy rozwiązać ramach reform konstytucyjnych jest kwestia orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Sejdić-Finci, którą należy rozwiązać za sprawą adekwatnych zmian prawnych i konstytucyjnych w BiH;
4. zauważa szereg inicjatyw – podjętych przy udziale międzynarodowym i krajowm – na rzecz rozpoczęcia prac w kierunku zmian konstytucji Bośni i Hercegowiny, której początek dał układ z Dayton; wyraża ubolewanie, że wysiłki te na razie nie przyniosły satysfakcjonujących rezultatów ze względu na etnocentryczną politykę prowadzoną przez liderów BiH oraz niewystarczające zaangażowanie podmiotów międzynarodowych; podkreśla, że wszelkie przyszłe inicjatywy muszą angażować podmioty społeczeństwa obywatelskiego i uwzględniać ich uwagi, aby budować w BiH pluralistyczne i otwarte społeczeństwo;
5. wzywa wiceprzewodniczącą Komisji/ wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz komisarza ds. rozszerzenia do wydania Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych polecenia przygotowania kompleksowego planu współpracy UE, państw członkowskich i innych podmiotów międzynarodowych ze wszystkimi zainteresowanymi stronami w BiH w celu poczynienia zdecydowanych postępów w przygotowaniu zmian konstytucyjnych i zmian układu z Dayton;
6. uważa, że wspólnota międzynarodowa powinna zaangażować sąsiadów BiH oraz poręczycieli układu pokojowego z Dayton, którzy powinni wziąć czynny udział w procesie reformy konstytucjonalnej, który wzmocni władzę centralną oraz usprawni i scali funkcjonowanie krajowych instytucji; podkreśla, ze wszystkie kraje Bałkanów Zachodnich są współodpowiedzialne za stabilność w regionie;
7. zwraca uwagę, że UE i wspólnota międzynarodowa powinny w tym procesie pełnić rolę politycznego inicjatora, katalizatora i mediatora, natomiast strona bałkańska musi ponosić odpowiedzialność za plan reform konstytucyjnych, których celem jest stworzenie nowego porządku konstytucyjnego w BiH, który zagwarantuje spełnienie uzasadnionych potrzeb społeczności lokalnych i jednocześnie będzie stał na straży jedności i skuteczności; podkreśla, że wszyscy obywatele BiH muszą mieć równy dostęp do mechanizmu podejmowania decyzji politycznych wszystkich szczebli;
8. podkreśla, że reforma konstytucyjna musi obejmować ogólną strukturę państwa oraz aspekty polityczne, administracyjne i sądowe; wzywa Komisję Wenecką i Radę Europy do udzielenia pełnego wsparcia w tej kwestii, aby reforma była zgodna z międzynarodowymi zobowiązaniami BiH;
9. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom państw członkowskich, rządom i parlamentom Bośni i Hercegowiny oraz jej części składowych, a także rządom i parlamentom państw Bałkanów Zachodnich.