ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την 20ή επέτειο της Ειρηνευτικής Συμφωνίας του Ντέιτον
9.12.2015 - (2015/2979(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Jiří Maštálka, Σοφία Σακοράφα εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B8-1362/2015
B8‑1364/2015
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την 20ή επέτειο της Ειρηνευτικής Συμφωνίας του Ντέιτον
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διάλυση της Γιουγκοσλαβίας είχε ως κατάληξη αιματηρούς πολέμους και ξένες παρεμβάσεις στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εξελίξεις εκείνης της εποχής στα Δυτικά Βαλκάνια αντανακλούν επίσης την αποτυχία της ΕΕ, των κρατών μελών της και της διεθνούς κοινότητας στο σύνολό της να ασκήσουν πολιτική αποτροπής τέτοιου είδους κρίσεων·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Συμφωνία του Ντέιτον έθεσε τέρμα στον πόλεμο, αλλά πάγωσε αντί να επιλύσει τη σύγκρουση μεταξύ των Σέρβων, των Κροατών και των Βοσνίων· λαμβάνοντας υπόψη ότι το πολιτικό σύστημα που θεσπίστηκε με τη Συμφωνία του Ντέιτον διαιώνισε εθνοτικές διαιρέσεις και περιέπλεξε τη διαδικασία λήψης αποφάσεων·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η υπερβολικά περίπλοκη και ανεπαρκής θεσμική αρχιτεκτονική, η έλλειψη κοινού οράματος και πολιτικής βούλησης και οι εθνοκεντρικές στάσεις υπονόμευσαν σοβαρά την πρόοδο στη χώρα· λαμβάνοντας υπόψη ότι το παρατεταμένο πολιτικό αδιέξοδο αποτελεί σοβαρό εμπόδιο για τη σταθεροποίηση και ανάπτυξη της χώρας και στερεί από τους πολίτες ένα μέλλον ασφάλειας και ευημερίας·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, για τη λειτουργία της, η Βοσνία και Ερζεγοβίνη εξακολουθεί να εξαρτάται από την εξωτερική βοήθεια· λαμβάνοντας υπόψη ότι άνω του 50 % των κρατικών εσόδων της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, δαπανώνται για τη διατήρηση της διοίκησης σε διάφορα επίπεδα· λαμβάνοντας υπόψη ότι, από την άλλη πλευρά, στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη καταγράφεται ένας από τους υψηλότερες δείκτες ανεργίας των νέων στην Ευρώπη (59 % του ενεργού πληθυσμού ηλικίας 15 έως 24 ετών)·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολιτικές εντάσεις μεταξύ των δύο οντοτήτων και μεταξύ των τριών εθνοτικών κοινοτήτων είναι συνεχείς και αντιπαραγωγικές για τη λειτουργία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω εντάσεις αντικατοπτρίζονται στο έργο του συστήματος απονομής δικαιοσύνης της χώρας που δεν είναι πλήρως αποτελεσματικό για την προσαγωγή σε δίκη όσων κατηγορούνται για εγκλήματα πολέμου και την έκδοση τελικών δικαστικών αποφάσεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι το μεγαλύτερο εμπόδιο στην αποτελεσματική δίωξη των εγκλημάτων πολέμου στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη είναι το πολύπλοκο και κατακερματισμένο νομοθετικό πλαίσιο·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δράστες των εγκλημάτων πολέμου θα πρέπει να μην μπορούν να διαφεύγουν της δικαιοσύνης· λαμβάνοντας υπόψη ότι το τέλος της ατιμωρησίας για εγκλήματα πολέμου είναι βασική προϋπόθεση για να μπορέσει η Βοσνία και Ερζεγοβίνη να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη του κοινού στο δικαστικό της σύστημα·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Βοσνία και Ερζεγοβίνη εξακολουθεί να είναι ένα διεθνές προτεκτοράτο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ύπατη Εκπρόσωπος των Ηνωμένων Εθνών για τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη έχει ευρείες εξουσίες, συμπεριλαμβανομένων των νομοθετικών και των διοικητικών αρμοδιοτήτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό επιτρέπει στους πολιτικούς της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης να αποφεύγουν πολιτική οικείωση, ευθύνη και λογοδοσία·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πλειονότητα των βόσνιων πολιτικών και αλλοδαπών υπαλλήλων, σήμερα, συμφωνούν ότι η Συμφωνία του Ντέιτον ολοκλήρωσε την πορεία της· λαμβάνοντας υπόψη ότι η γραπτή δέσμευση — που εγκρίθηκε από την Προεδρία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και την οποία υπέγραψαν οι ηγέτες όλων των πολιτικών κομμάτων, και εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο στις 23 Φεβρουαρίου 2015 — σχετικά με μέτρα για την καθιέρωση θεσμικής λειτουργικότητας και αποτελεσματικότητας, τη δρομολόγηση μεταρρυθμίσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, την επιτάχυνση της διαδικασίας συμφιλίωσης και την ενίσχυση της διοικητικής ικανότητας, αποτελεί ένα βήμα προς την κατεύθυνση της συνταγματικής μεταρρύθμισης αλλά, μέχρι στιγμής, δεν έχει αποφέρει απτά αποτελέσματα·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Βοσνία και Ερζεγοβίνη βρίσκεται αντιμέτωπη με προκλήσεις, όπως η κρίση των προσφύγων, το οργανωμένο έγκλημα (ιδίως η διακίνηση ναρκωτικών και η εμπορία ανθρώπων) και ο θρησκευτικός εξτρεμισμός· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αυξανόμενος αριθμός αιτούντων άσυλο μπλοκάρονται στα Δυτικά Βαλκάνια· λαμβάνοντας υπόψη ότι, αυτό, ενδέχεται να αυξήσει το ενδεχόμενο περιστατικών βίας στην περιοχή, της οποίας τα προϋπάρχοντα προβλήματα, όπως οι εθνοτικές εντάσεις, το οργανωμένο έγκλημα και η υψηλή ανεργία, θα μπορούσαν να επιδεινωθούν τους προσεχείς μήνες·
1. υπογραμμίζει ότι η επίλυση των προβλημάτων στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη έχει ζωτική σημασία για τη σταθερότητα και την ευημερία της περιοχής των Βαλκανίων· τονίζει ότι η οικονομική ευημερία και η κοινωνική σταθερότητα είναι δυνατές μόνο εάν βασίζονται σε μία ανεξάρτητη, δημοκρατική και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνία και κράτος· επισημαίνει ότι η συνταγματική μεταρρύθμιση με στόχο την παγίωση, την εξυγίανση και την ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου που οριζόταν στην συμφωνία του Ντέιτον συνιστά κομβικό στοιχείο για τη μετατροπή της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης σε ένα αποτελεσματικό και πλήρως λειτουργικό κράτος· παροτρύνει όλους τους πολιτικούς ηγέτες στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, αλλά και τη διεθνή κοινότητα, να εργασθούν για την υλοποίηση των αναγκαίων αλλαγών, καθώς και την αντιμετώπιση του ζητήματος της δαπανηρής και πολύπλοκης διοικητικής δομής, η οποία οδηγεί σε επικάλυψη αρμοδιοτήτων μεταξύ του κεντρικού κράτους, των οντοτήτων, των καντονιών και των δήμων·
2. τονίζει ότι η ουσιαστική αποδοχή των μεταρρυθμιστικών διαδικασιών από τον λαό της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης έχει καθοριστική σημασία· ζητεί, ως εκ τούτου, την άμεση έναρξη διαπραγματεύσεων με στόχο τον τερματισμό του καθεστώτος προτεκτοράτου της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης·
3. ζητεί από τις πολιτικές ομάδες σε όλα τα επίπεδα εξουσίας στη χώρα να εντείνουν τη συνεργασία και τον διάλογο, με σκοπό την αντιμετώπιση των υφιστάμενων διαφορών· χαιρετίζει τη δέσμευση που ανέλαβαν οι ηγέτες όλων των πολιτικών κομμάτων, και εγκρίθηκε από το κοινοβούλιο, τη δρομολόγηση μεταρρυθμίσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης και την επιτάχυνση της διαδικασίας συμφιλίωσης· ζητεί οι εν λόγω διαδικασίες να είναι διαφανείς και χωρίς αποκλεισμούς·
4. θεωρεί ότι είναι απαραίτητο να ενισχυθεί ο ρόλος της κοινωνίας των πολιτών στις πολιτικές διαδικασίες παρέχοντάς της τη δυνατότητα να εκφράζουν τα συμφέροντα των πολιτών, ιδίως των νέων· εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι θεσμικοί μηχανισμοί για τη συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών εξακολουθούν να παρουσιάζουν αδυναμίες και παρεμποδίζουν την ανάπτυξη, σε ολόκληρη τη χώρα, μιας πιο συμμετοχικής, χωρίς αποκλεισμούς και με ανθρώπινη ανταπόκριση δημοκρατίας· ζητεί, ως εκ τούτου, την καθιέρωση διαφανών και χωρίς αποκλεισμούς δημόσιων μηχανισμών διαβούλευσης, με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων μερών του δημόσιου τομέα, με προοπτική τη δημιουργία πλαισίου για τη δημόσια συζήτηση όσον αφορά τις σημαντικές νομοθετικές αποφάσεις και την έγκριση εθνικής στρατηγικής για την κοινωνία των πολιτών·
5. καλεί τους φορείς και το δικαστικό σύστημα σε επίπεδο κράτους να προσαγάγουν τους δράστες των εγκλημάτων πολέμου στη δικαιοσύνη, και να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των εκατοντάδων χιλιάδων θυμάτων του πολέμου στη Βοσνία και Ερζεγοβίνη, με σκοπό τη διευκόλυνση της διαδικασίας συμφιλίωσης και την ειρηνική συνύπαρξη των τριών εθνοτικών κοινοτήτων σε ολόκληρη την επικράτεια της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης·
6. ζητεί να εγκαταλειφθεί η εθνικιστική και εθνοκεντρική ρητορική που εκπορεύεται από την πολιτική ηγεσία των τριών λαών που απαρτίζουν τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη· καταδικάζει κάθε μορφή διαχωρισμού και διακριτικής μεταχείρισης βάσει θρησκευτικών πεποιθήσεων ή εθνοτικής καταγωγής στη χώρα·
7. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, την Προεδρία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, το Συμβούλιο Υπουργών της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, την Κοινοβουλευτική Συνέλευση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια της Ομοσπονδίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας, στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και στις κυβερνήσεις των 10 κομητειών/καντονιών της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.