PROJEKT REZOLUCJI w sprawie 20. rocznicy układu pokojowego z Dayton
9.12.2015 - (2015/2979(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Jiří Maštálka, Sofia Sakorafa w imieniu grupy GUE/NGL
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-1362/2015
B8‑1364/2015
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie 20. rocznicy układu pokojowego z Dayton
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Bośni i Hercegowiny,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że rozpad Jugosławii zakończył się krwawą wojną i obcą ingerencją w regionie Bałkanów Zachodnich; mając na uwadze, że ówczesne wydarzenia na Bałkanach Zachodnich odzwierciedlały także niezdolność UE i jej państw członkowskich oraz całej wspólnoty międzynarodowej do opracowania polityki zapobiegającej sytuacjom kryzysowym;
B. mając na uwadze, że układ z Dayton wprawdzie zakończył wojnę, ale raczej zamroził niż rozwiązał konflikt między Serbami, Chorwatami i Bośniakami w tym kraju; mając na uwadze, że system polityczny utworzony na mocy układu z Dayton utrwalił podziały etniczne i skomplikował proces decyzyjny;
C. mając na uwadze, że zbyt złożona i nieskuteczna struktura instytucjonalna, brak wspólnej wizji i woli politycznej oraz etnocentryczne postawy poważnie hamują postępy w tym kraju; mając na uwadze, że przedłużający się impas polityczny stanowi poważną przeszkodę dla stabilizacji i rozwoju kraju, a także pozbawia obywateli perspektyw na bezpieczną przyszłość i dobrobyt;
D. mając na uwadze, że funkcjonowanie Bośni i Hercegowiny nadal jest uzależnione od pomocy zagranicznej; mając na uwadze, że ponad 50% dochodów publicznych Bośni i Hercegowiny jest wydawanych na utrzymanie licznych szczebli administracji; mając na uwadze, że z drugiej strony Bośnia i Hercegowina ma jeden z najwyższych w Europie wskaźników bezrobocia wśród ludzi młodych (59% ludności aktywnej zawodowo w wieku 15–24 lat);
E. mając na uwadze, że napięcia polityczne między dwiema częściami składowymi BiH oraz trzema grupami etnicznymi mają stały charakter i zakłócają funkcjonowanie Bośni i Hercegowiny; mając na uwadze, że te napięcia znajdują odzwierciedlenie w funkcjonowaniu w tym kraju sądownictwa, które nie jest w pełni skuteczne jeśli chodzi o rozpatrywanie spraw i wydawanie wyroków w sprawach o zbrodnie wojenne; mając na uwadze, że największą przeszkodą dla ścigania zbrodni wojennych w Bośni i Hercegowinie są złożone i fragmentaryczne ramy legislacyjne;
F. mając na uwadze, że nie można pozwolić zbrodniarzom wojennym uniknąć odpowiedzialności; mając na uwadze, że położenie kresu bezkarności za zbrodnie wojenne jest podstawowym warunkiem uzyskania przez Bośnię i Hercegowinę zaufania społeczeństwa do systemu sprawiedliwości;
G. mając na uwadze, że Bośnia i Hercegowina nadal pozostaje międzynarodowym protektoratem; mając na uwadze, że Wysoki Przedstawiciel ONZ dla Bośni i Hercegowiny dysponuje szerokimi uprawnieniami, łącznie z uprawnieniami ustawodawczymi i administracyjnymi; mając na uwadze, że fakt ten pozwala politykom Bośni i Hercegowiny uniknąć politycznej odpowiedzialności i rozliczalności;
H. mając na uwadze, że większość bośniackich polityków i zagranicznych urzędników państwowych zgadza się, że układ z Dayton stracił na aktualności; mając na uwadze, że pisemne zobowiązanie, przyjęte przez Prezydium Bośni i Hercegowiny i podpisane przez liderów wszystkich partii politycznych i poparte przez Parlament w dniu 23 lutego 2015 r., dotyczące środków mających zapewnić zdolność do działania i skuteczność instytucji, uruchomienie reform na wszystkich szczeblach administracji publicznej, przyspieszenie procesu pojednania i umocnienie zdolności administracyjnej stanowi krok w kierunku reformy konstytucyjnej, jednak dotychczas nie przyniosło namacalnych wyników;
I. mając na uwadze, że Bośnia i Hercegowina stoi przed wyzwaniami, takimi jak kryzys uchodźczy, przestępczość zorganizowana, w szczególności handel narkotykami i ludźmi, oraz ekstremizm religijny; mając na uwadze, że coraz więcej osób ubiegających się o azyl utknie na Bałkanach Zachodnich; mając na uwadze, że wiąże się to z większym prawdopodobieństwem przemocy w regionie oraz pogłębienia w nadchodzących miesiącach już istniejących problemów: napięć etnicznych, przestępczości zorganizowanej, wysokiego bezrobocia;
1. podkreśla, że znalezienie rozwiązania problemów Bośni i Hercegowiny ma kluczowe znaczenie dla stabilności i dobrobytu w regionie Bałkanów; podkreśla, że dobrobyt gospodarczy i stabilność społeczna są możliwe jedynie w oparciu o niezależne, demokratyczne i pluralistyczne społeczeństwo oraz państwo; zwraca uwagę, że reforma konstytucyjna mająca na celu ugruntowanie, ujednolicenie i umocnienie ram instytucjonalnych ustanowionych przez układ z Dayton ma nadal kluczowe znaczenie dla przekształcenia Bośni i Hercegowiny w skuteczne, pluralistyczne i w pełni funkcjonalne państwo; wzywa wszystkich liderów politycznych Bośni i Hercegowiny oraz wspólnotę międzynarodową do działań na rzecz wprowadzenia niezbędnych zmian, w tym zmiany kosztownej i złożonej struktury administracyjnej, która powoduje nakładanie się uprawnień między państwem centralnym, jego częściami składowymi, kantonami i gminami;
2. podkreśla, że w kontekście reform kluczowe znaczenie ma oddanie władzy rzeczywistej w ręce obywateli Bośni i Hercegowiny; wzywa zatem do niezwłocznego rozpoczęcia negocjacji mających na celu zniesienie statusu protektoratu Bośni i Hercegowiny;
3. wzywa siły polityczne wszystkich szczebli władzy w kraju do dalszej współpracy i dialogu, aby rozwiązać istniejące spory; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie liderów wszystkich partii politycznych, poparte przez parlament, do przeprowadzenia reform na wszystkich szczeblach administracji publicznej oraz do przyspieszenia procesu pojednania; apeluje, by proces ten był przejrzysty i partycypacyjny;
4. za istotne uważa zwiększenie roli społeczeństwa obywatelskiego w procesach politycznych poprzez umożliwienie mu artykułowania interesów obywateli, zwłaszcza młodzieży; wyraża ubolewanie z powodu faktu, że instytucjonalne mechanizmy współpracy ze społeczeństwem obywatelskim nadal są słabe i utrudniają rozwój bardziej partycypacyjnej, otwartej i sprawnie działającej demokracji w całym kraju; apeluje w związku z tym o utworzenie przejrzystych i sprzyjających włączeniu mechanizmów konsultacji publicznych, które będą obejmowały wszystkie zainteresowane podmioty publiczne, o ustanowienie ram publicznej debaty na temat ważnych decyzji ustawodawczych i o przyjęcie krajowej strategii społeczeństwa obywatelskiego;
5. wzywa części składowe BiH oraz systemy sądowe na poziomie całego kraju do pociągnięcia do odpowiedzialności zbrodniarzy wojennych oraz do spełnienia oczekiwań setek tysięcy ofiar zbrodni wojennych w Bośni i Hercegowinie, aby usprawnić proces pojednania i pokojowe współistnienie wszystkich trzech grup etnicznych na całym terytorium Bośni i Hercegowiny;
6. wzywa do odejścia od nacjonalistycznej i etnocentrycznej retoryki charakteryzującej przywódców trzech narodów składowych w Bośni i Hercegowinie; potępia wszelkie formy segregacji i dyskryminacji na tle wyznaniowym lub etnicznym obserwowane w tym kraju;
7. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, Prezydium Bośni i Hercegowiny, Radzie Ministrów Bośni i Hercegowiny, Zgromadzeniu Parlamentarnemu Bośni i Hercegowiny, a także rządom i parlamentom Federacji Bośni i Hercegowiny i Republiki Serbskiej, Sekretarzowi Generalnemu ONZ i samorządom 10 powiatów/ kantonów w Bośni i Hercegowinie.