PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji w Jemenie
27.1.2016 - (2016/2515(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Alyn Smith, Bodil Valero, Igor Šoltes, Barbara Lochbihler w imieniu grupy Verts/ALE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0151/2016
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Jemenu, w szczególności rezolucję z dnia 9 lipca 2015 r. w sprawie sytuacji w Jemenie[1],
– uwzględniając wspólne oświadczenie z dnia 10 stycznia 2016 r. w sprawie ataku na klinikę Lekarzy bez Granic w Jemenie wydane przez wiceprzewodniczącą Komisji/wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federikę Mogherini i komisarza ds. pomocy humanitarnej i zarządzania kryzysowego Christosa Stylianidesa,
– uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) z dnia 15 grudnia 2015 r. dotyczące wznowienia rozmów w sprawie Jemenu prowadzonych pod auspicjami ONZ oraz wspólne oświadczenie w sprawie Jemenu z dnia 2 października 2015 r. wydane przez wiceprzewodniczącą Komisji/wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federikę Mogherini i komisarza ds. pomocy humanitarnej i zarządzania kryzysowego Christosa Stylianidesa,
– uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2201 (2015), 2204 (2015) oraz 2216 (2015) w sprawie Jemenu, a także rezolucję nr 2140 (2014) nakładającą sankcje,
– uwzględniając sprawozdanie zespołu ekspertów ONZ ds. Jemenu sporządzone na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2140 (2014),
– uwzględniając oświadczenia rzecznika ESDZ w sprawie sytuacji w Jemenie z 20 marca, 26 marca, 1 kwietnia, 26 kwietnia i 9 czerwca 2015 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Jemenu z dnia 20 kwietnia 2015 r.,
– uwzględniając oświadczenia rzecznika Sekretarza Generalnego ONZ w sprawie Jemenu z 10 stycznia 2016 r. i 8 stycznia 2016 r.,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że od marca 2015 r. i rozpoczęcia kierowanej przez Arabię Saudyjską interwencji w Jemenie kryzys humanitarny przybrał w tym kraju katastrofalne rozmiary – jego skala jest większa niż w jakimkolwiek innym miejscu na świecie jeśli chodzi o liczbę osób bezpośrednio zagrożonych;
B. mając na uwadze, że saudyjskie naloty mają masowy charakter, a bomby spadają na szpitale, szkoły, targi, magazyny zboża, porty, przyjęcia weselne, obóz dla osób wewnętrznie przesiedlonych i obszary światowego dziedzictwa, co stanowi zbrodnię wojenną, i czego najświeższym przykładem jest udowodnione użycie broni kasetowej na gęsto zaludnionym terenie w dniu 6 stycznia 2016 r.;
C. mając na uwadze, że narzucona przez Arabię Saudyjską i jej sojuszników blokada powietrzna, morska i lądowa pogarsza jeszcze ciężką sytuację mieszkańców i dopiero niedawno została rozluźniona, aby umożliwić dostarczenie bardzo niewielkich ilości podstawowej pomocy humanitarnej;
D. mając na uwadze, że konflikt między ludnością Huti a centralnym rządem jemeńskim ma historyczne korzenie, które są częściowo związane z pretensjami Hutich z powodu dyskryminacji, społecznej, ekonomicznej i politycznej marginalizacji i prób upowszechniania wahabickiej ideologii w Jemenie; mając na uwadze, że do podobnych konfliktów zbrojnych, choć o słabszym natężeniu, dochodziło już w przeszłości;
E. mając na uwadze, że brak dostępu do instytucji politycznych stworzył warunki do powstania bojówek tworzonych przez pochodzących z północy kraju Hutich, którzy wykorzystali próżnię w systemie rządów i brak kontroli i we wrześniu 2014 r. opanowali stołeczne miasto Sana, zmuszając prezydenta Jemenu Abd Rabu Mansura Hadiego do ucieczki do Arabii Saudyjskiej;
F. mając na uwadze, że Departament Stanu USA publicznie poparł koalicję pod przywództwem Arabii Saudyjskiej i zapewnił pomoc w zakresie wymiany danych wywiadowczych, wyboru celów i wsparcie w zakresie doradztwa i logistyczne, podczas gdy rząd Zjednoczonego Królestwa szkoli saudyjskich pilotów i nie zaprzecza, że brytyjscy doradcy byli obecni w pomieszczeniach do zadań operacyjnych, z których kierowano saudyjskimi nalotami na Jemen; mając na uwadze, że koalicji jak dotąd nie udało się przywrócić bezpieczeństwa i stabilności w Jemenie, ani przywrócić władzy prezydentowi Abd Rabu Mansurowi Hadiemu;
G. mając na uwadze, że zamiast tego tysiące cywilnych obywateli poniosło śmierć lub zostało rannych w 2015 r. – według danych ONZ – a wojna doprowadziła do wewnętrznych przesiedleń ponad 2,5 mln Jemeńczyków; mając na uwadze, że ponad 20 mln osób – 80% ludności – wymaga jakiejś formy pomocy lub ochrony humanitarnej; mając na uwadze, że ponad 2,2 mln dzieci cierpi z powodu niedożywienia lub jest nim zagrożonych, a około 14,4 mln osób nie ma stałego dostępu do żywności;
H. mając na uwadze, że ataki powietrzne zniszczyły wiele obiektów podstawowej infrastruktury, jak mosty, drogi, zbiorniki na wodę, stacje łączności i elektrownie w kraju, który już przed wojną należał do najsłabiej rozwiniętych; mając na uwadze, że wiele zabytków i stanowisk archeologicznych również zostało bezpowrotnie uszkodzonych lub zniszczonych, w tym część starówki Sany, która należy do światowego dziedzictwa UNESCO;
I. mając na uwadze, że z uwagi na trwającą blokadę morską tylko 15% importu sprzed kryzysu przedostaje się przez granicę, i to do kraju, który jest uzależniony od importu w przypadku 90% dostaw żywności; mając na uwadze, że 10 z 22 prowincji Jemenu kwalifikuje się do otrzymywania pomocy ze Światowego Programu Żywnościowego jako znajdujące się w stanie nadzwyczajnym z punktu widzenia dostępu do żywności – czyli na skraju głodu;
J. mając na uwadze, że zablokowanie transportu paliwa paraliżuje dostawy prądu i zmusza do masowego zamykania szpitali i szkół w tym kraju; mając na uwadze, że najpoważniejszym problemem jest fakt, że blokada spowodowała zatrzymanie pomp, które dostarczają wodę 16 mln – prawie dwóm trzecim ludności – Jemeńczyków, którzy nie mają dostępu do czystej wody pitnej lub kanalizacji, co może mieć tragiczne skutki dla rozprzestrzeniania się chorób, w tym cholery i dengi;
K. mając na uwadze, że według UNICEF-u, konflikt w Jemenie miał także poważny wpływ na dostęp dzieci do edukacji, która praktycznie nie funkcjonuje dla prawie 2 mln z nich, ponieważ 3 584 szkoły – jedna na cztery – są zamknięte; mając na uwadze, że 860 z tych szkół jest częściowo zniszczonych lub służy za schronienie dla osób przesiedlonych;
L. mając na uwadze, że w dniu 15 grudnia 2015 r. ogłoszono zawieszenie broni w całym kraju, po czym powszechnie je łamano; mając na uwadze, że rozmowy pokojowe prowadzone przez walczące strony w Szwajcarii w połowie grudnia 2015 r. nie doprowadziły do przełomu prowadzącego do zakończenia konfliktu; mając na uwadze, wznowienie prowadzonych pod egidą ONZ rozmów pokojowych pod auspicjami wysłannika ONZ do Jemenu Ismaila Oulda Szejka Ahmeda zaplanowane na 14 stycznia 2016 r. zostało tymczasowo odłożone wobec dalszej kontynuacji przemocy;
M. mając na uwadze, że pomimo że Arabia Saudyjska zadeklarowała w kwietniu 2015 r. sfinansowanie kwotą 274 mln USD nadzwyczajnego funduszu ONZ pomocy humanitarnej dla Jemenu, żadne środki nie wpłynęły do Biura ONZ ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej; mając na uwadze, że pomimo że ONZ wystosowało w czerwcu 2015 r. apel o 1,6 mld USD na pomoc dla 11,7 mln osób, od 18 listopada 2015 r. wpłynęło tylko 43% środków;
N. mając na uwadze, że UE zapewniła 52 mln EUR nowej pomocy humanitarnej na rozwiązanie kryzysu w Jemenie i jego skutków w Rogu Afryki w 2015 r.;
O. mając na uwadze, że według Sztokholmskiego Międzynarodowego Instytutu Badań nad Pokojem (SIPRI) Arabia Saudyjska należy do czwórki krajów, które wydają najwięcej na zbrojenia na świecie, a wydatki te wzrosły w 2014 r. o 17%;
P. mając na uwadze, że Al-Kaida Półwyspu Arabskiego (AQAP) i IS/Daisz zdołały odnieść korzyści w wyniku pogorszenia sytuacji politycznej i stanu bezpieczeństwa w Jemenie, rozszerzając zasięg swej obecności oraz stwarzając dodatkowe zagrożenie dla stabilności i bezpieczeństwa w regionie;
Q. mając na uwadze, że w styczniu 2016 r. Oman zamknął dwa przejścia graniczne z Jemenem z obawy przed atakami bojówek, pozbawiając Jemeńczyków jedynej wolnej lądowej drogi wyjazdu z kraju, praktycznie odcinając Jemen od świata zewnętrznego;
R. mając na uwadze, że państwa członkowskie UE, zwłaszcza Zjednoczone Królestwo, Francja, Niemcy, Włochy i Belgia w dalszym ciągu zezwalają na przekazywanie broni i innego sprzętu Arabii Saudyjskiej od początku wojny; mając na uwadze, że Francja podpisała szereg dużych kontraktów strategicznych z Arabią Saudyjską jesienią 2015 r.; mając na uwadze, że od 2015 r. Zjednoczone Królestwo wydało ponad 100 zezwoleń na wywóz broni do Rijadu, z których większość, oceniając po wartości, dotyczy samolotów bojowych i bomb dla Królewskich Saudyjskich Sił Powietrznych, a najnowsze raporty rządowe pokazują, że wartość brytyjskich zezwoleń dla Arabii Saudyjskiej osiągnęła zdumiewająco wysoką kwotę ponad 1 mld GPB na bomby, pociski i rakiety w ciągu trzech miesięcy od lipca do września 2015 r.;
S. mając na uwadze, że wspólne stanowisko UE w sprawie wywozu broni wyraźnie wyklucza wydawanie przez państwa członkowskie zezwoleń na wywóz broni jeżeli istnieje wyraźne ryzyko, że przeznaczone do wywozu technologia lub sprzęt wojskowy będą użyte do ciężkich naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego;
T. mając na uwadze, że rząd Stanów Zjednoczonych nadal bezpośrednio interweniuje w wojnie używając dronów do ataków na bojowników Al-Kaidy, powołując się na prawo do odwetu za atak terrorystyczny z 11 września i w oparciu o rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1368(2001) i nr 1372(2001);
1. wyraża głębokie zaniepokojenie katastrofą humanitarną nadchodzącą w Jemenie, która charakteryzuje się powszechnym brakiem stałego dostępu do żywności i poważnym niedożywieniem, masowymi atakami na ludność cywilną i personel medyczny i osoby udzielające pomocy oraz niszczeniem infrastruktury cywilnej i medycznej spowodowanym nasileniem nalotów i walk na lądzie oraz ostrzału;
2. zdecydowanie potępia naloty i blokadę morską Jemenu narzucone przez koalicję pod przywództwem Arabii Saudyjskiej oraz destabilizujące jednostronne działania podejmowane przez Hutich i oddziały wojskowe lojalne wobec byłego prezydenta Saleha, które pogarszają sytuację Jemenu i całego regionu, i tworzą warunki sprzyjające ekspansji organizacji terrorystycznych i ekstremistycznych, takich jak IS/Daisz i AQAP, oraz doprowadziły do pogorszenia już i tak krytycznej sytuacji humanitarnej;
3. wzywa wszystkie strony, by natychmiast zaprzestały walki zbrojnej, a przynajmniej zgodziły się na wstrzymanie walk ze względów humanitarnych;
4. podkreśla potrzebę skoordynowanych działań humanitarnych pod kierownictwem ONZ oraz wzywa wszystkie państwa, aby przyczyniły się do zaspokojenia potrzeb humanitarnych; wzywa wszystkie strony do umożliwienia dostaw pilnie potrzebnej żywności, leków, paliwa i innej niezbędnej pomocy przez ONZ i za pośrednictwem międzynarodowych organizacji humanitarnych, aby zaspokoić pilne potrzeby ludności cywilnej cierpiącej z powodu kryzysu, zgodnie z zasadą bezstronności, neutralności i niezależności; przypomina, że w związku z tym konieczna jest dalsza poprawa dostępu statków żeglugi handlowej do Jemenu;
5. ponawia apel do wszystkich stron o przestrzeganie międzynarodowego prawa humanitarnego i międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka, o zapewnienie ochrony ludności cywilnej i powstrzymanie się od bezpośrednich ataków na infrastrukturę cywilną, w szczególności na obiekty medyczne i systemy zaopatrzenia w wodę, a także od wykorzystywania budynków cywilnych do celów wojskowych;
6. przypomina wszystkim stronom, że szpitale i personel medyczny podlegają szczególnej ochronie na mocy międzynarodowego prawa humanitarnego oraz że masowe, o ile nie celowe, ataki na ludność cywilną i cywilne obiekty stanowią zbrodnię wojenną; podkreśla znaczenie, jakie ma poprawa bezpieczeństwa pracowników humanitarnych;
7. wzywa do przeprowadzenia bezstronnego i niezależnego dochodzenia w sprawie wszystkich domniemanych naruszeń międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, w tym niedawnych ataków na infrastrukturę i personel humanitarny;
8. jest głęboko poruszony faktem, że państwa członkowskie UE nadal udzielają zezwoleń na wywóz broni do Arabii Saudyjskiej i jej sojuszników i prowadzenie tam szkoleń wojskowych oraz podkreśla, że wcześniejsze, obecne i przyszłe dostawy broni przez państwa członkowskie UE do Arabii Saudyjskiej stanowią nie tylko naruszenie prawnie wiążących przepisów UE dotyczących wywozu broni w świetle wspólnego stanowiska 944/2008, ale naruszają także inne przepisy Traktatu o handlu bronią i odnośne przepisy krajowe;
9. podkreśla, że to nieustanne udzielanie zezwoleń i bezpośrednie szkolenia wojskowe prowadzone przez państwa członkowskie UE mogą być uznane za współudział w popełnieniu zbrodni wojennych i innych poważnych naruszeniach międzynarodowego prawa humanitarnego i międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka;
10. wzywa państwa członkowskie do natychmiastowego zaprzestania wszelkiego transferu broni i wszelkiego wsparcia wojskowego dla Arabii Saudyjskiej i jej sojuszników w konflikcie w Jemenie; wzywa wiceprzewodniczącą Komisji/wysoką przedstawiciel do wprowadzenia embarga na wywóz broni do Arabii Saudyjskiej w związku z wojną w Jemenie na następnym posiedzeniu Rady do Spraw Zagranicznych w dniach 5-6 lutego 2016 r.;
11. potępia także ataki dronów prowadzone przez USA i przypomina swe stanowisko, a mianowicie, że należy wprowadzić międzynarodowy zakaz stosowania dronów w celu dokonywania pozasądowych egzekucji;
12. wzywa UE i jej państwa członkowskie do zwiększenia wsparcia finansowego na rzecz planu pomocy humanitarnej dla Jemenu, aby zrealizować potrzeby finansowe na 2016 r.; apeluje do UE o wywarcie nacisku na wszystkich darczyńców, by spełnili swoje obietnice i wywiązali się jak najszybciej ze swoich zobowiązań;
13. podkreśla, że konflikt można rozwiązać jedynie drogą polityczną, przy udziale wszystkich stron i w drodze negocjacji; wzywa wszystkie strony, aby jak najszybciej w dobrej wierze zaangażowały się w nową rundę negocjacji pokojowych prowadzonych pod egidą ONZ; popiera nieustające wysiłki specjalnego wysłannika ONZ Ismaila Oulda Szejka Ahmeda na rzecz prowadzenia rozmów pokojowych w sprawie Jemenu przy pośrednictwie ONZ, w oparciu o inicjatywę Rady Współpracy Państw Zatoki, wyniki Konferencji Dialogu Narodowego oraz odnośne rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ, w szczególności rezolucje nr 2140 i 2216;
14. wzywa UE do skutecznego propagowania przestrzegania międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, zgodnie z odnośnymi wytycznymi UE; podkreśla w szczególności, że w trakcie dialogu politycznego z Arabią Saudyjską UE powinna podkreślić konieczność przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego; wzywa Radę aby – w razie gdy dialog ten nie przyniesie rezultatów – rozważyła nałożenie środków ograniczających i sankcji na państwa lub osoby odpowiedzialne za łamanie międzynarodowego prawa humanitarnego, takie jak Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie, oprócz już obowiązujących środków ograniczających wobec przywódcy Hutich Abdumalika Al-Houtiego i syna obalonego prezydenta Jemenu Ahmeda Aliego Abdullaha Saleha;
15. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, parlamentom i rządom państw członkowskich, specjalnemu wysłannikowi Sekretarza Generalnego ONZ do Jemenu, rządom Jemenu i Królestwa Arabii Saudyjskiej, a także parlamentom i rządom państw należących do Rady Współpracy Państw Zatoki i Ligii Państw Arabskich.
- [1] Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0270.