ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την κατάσταση στη Λιβύη
29.1.2016 - (2016/2537(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Pavel Telička, Petras Auštrevičius, Dita Charanzová, Gérard Deprez, Filiz Hyusmenova, Ivan Jakovčić, Petr Ježek, Ilhan Kyuchyuk, Javier Nart, Norica Nicolai, Urmas Paet, Jozo Radoš, Marietje Schaake, Jasenko Selimovic, Ivo Vajgl, Johannes Cornelis van Baalen, Hilde Vautmans, Renate Weber, Nedzhmi Ali εξ ονόματος της Ομάδας ALDE
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B8-0146/2016
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του για τη Λιβύη, και δη εκείνα της 15ης Σεπτεμβρίου 2011[1], της 22ας Νοεμβρίου 2012[2], της 18ης Σεπτεμβρίου 2014[3] και της 15ης Ιανουαρίου 2015[4],
– έχοντας υπόψη την απόφαση 2013/233/ΚΕΠΠΑ του Συμβουλίου της 22ας Μαΐου 2013 με την οποία δημιουργείται η Αποστολή Συνοριακής Συνδρομής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη Λιβύη (EUBAM Λιβύης)[5],
– έχοντας υπόψη τις πρόσφατες δηλώσεις της Αντιπροέδρου της Επιτροπής/Ύπατης Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας Frederica Mogherini σχετικά με τη Λιβύη, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της 7ης, 11ης και 18ης Ιανουαρίου 2016,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη Λιβύη, της 18ης Ιανουαρίου 2016,
– έχοντας υπόψη την Πολιτική Συμφωνία για τη Λιβύη που υπογράφηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2015
– έχοντας υπόψη το Ανακοινωθέν της Ρώμης της 13ης Δεκεμβρίου 2015,
– έχοντας υπόψη την απόφαση υπ΄αριθ. 2259 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, που εγκρίθηκε ομόφωνα στις 23 Δεκεμβρίου 2015,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 9ης Ιουλίου 2015, σχετικά με την αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας[6],
– έχοντας υπόψη την εθνική συνδιάσκεψη των φυλών της Λιβύης, η οποία έλαβε χώρα στην Τρίπολη τον Ιούλιο του 2011 και στην οποία εκφράστηκε η ανάγκη έγκρισης νόμου γενικής αμνηστίας προκειμένου να τερματιστεί ο εμφύλιος πόλεμος,
– έχοντας υπόψη την δήλωση υπέρ του σχηματισμού Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας στη Λιβύη που υιοθέτησαν οι κυβερνήσεις της Αλγερίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, του Μαρόκου, της Ισπανίας, της Τυνησίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λιβύη είναι μια χώρα αποτελούμενη από τρεις ιστορικές περιοχές (Τριπολίτιδα, Φεζάν και Κυρηναϊκή) που έγινε ανεξάρτητο Βασίλειο το 1951· λαμβάνοντας υπόψη ότι στρατιωτικό πραξικόπημα υπό την ηγεσία του Καντάφι ανέτρεψε τον βασιλιά το 1969· λαμβάνοντας υπόψη την βάναυση καταστολή κάθε αντιπολίτευσης που ακολούθησε, στο όνομα της «Λιβυκής Επανάστασης» και υπό τον ζυγό ενός δεσποτικού καθεστώτος που διήρκεσε 42 χρόνια· λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας του Καντάφι, η Λιβύη διέθετε το μεγαλύτερο οπλοστάσιο της νότιας Μεσογείου και λειτούργησε ως μείζων κόμβος λαθρεμπορίου και διαμετακόμισης όπλων και ως βάση ανεφοδιασμού για όλους τους τρομοκράτες και εξτρεμιστές της περιοχής του Σαχέλ (Μάλι, Νίγηρ, Νιγηρία)·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε συνθήκες «Αραβικής Άνοιξης», οι Λίβυοι κατέβηκαν στους δρόμους τον Φεβρουάριο του 2011 για να ακολουθήσουν εννέα μήνες πολιτικών αναταραχών· λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΝΑΤΟ υποστήριξε τους εξεγερμένους που βρέθηκαν αντιμέτωποι με την αδιάκριτη κρατική καταστολή και ότι αυτή η υποστήριξη πυροδότησε την πτώση του καθεστώτος Καντάφι· λαμβάνοντας υπόψη ότι, την επαύριον της εξέγερσης και της πτώσης της δικτατορίας Καντάφι, η δημόσια αποκήρυξη της κυβέρνησης από διάφορους φυλάρχους, η λιποταξία υψηλόβαθμων αξιωματικών και αξιωματούχων (όπως οι Abdul Fatah Younis και Suleiman Mahmoud) και η λεηλασία των αποθηκών όπλων του στρατού αποτέλεσαν τους κύριους λόγους για την εμφάνιση και την εξάπλωση των προσκείμενων στις διάφορες φυλές πολιτοφυλακών και στις τρεις περιφέρειες της χώρας·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λιβυκή κοινωνία ήταν ανέκαθεν, πριν αλλά κυρίως μετά το πραξικόπημα, οργανωμένη βάσει φυλετικού συστήματος αποτελούμενου από περίπου 140 φατρίες διαιρεμένες σε 30 φυλές/εθνοτικές συμμαχίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι το γενικό συμβούλιο της φυλής φέρει την ευθύνη τόσο της πνευματικής όσο και της πολιτικής καθοδήγησης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συμμαχίες φυλετικού χαρακτήρα μεταξύ εθνοτικών κοινοτήτων (πλειοψηφία Αράβων και μειονότητες Amazigh, Toubou και Tuareg) εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο δράμα που ταλανίζει την σημερινή Λιβύη·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ομάδες ισλαμιστών συγκρότησαν το μεγαλύτερο μέρος των πολιτοφυλακών που πολέμησαν εναντίον του Καντάφι και ορισμένες από αυτές διαδραμάτισαν καίριο ρόλο υπό τις διαταγές ηγετών όπως ο Ismail al-Salabi, διοικητής της Ταξιαρχίας των Μαρτύρων της 17ης Φλεβάρη με έδρα την Βεγγάζη ή ο Abdelhakim Belhadj, επικεφαλής του Στρατιωτικού Συμβουλίου της Τρίπολης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ηγέτες αυτών των ομάδων είναι μέλη της ηγετικής ομάδας των επαναστατών, του Εθνικού Μεταβατικού Συμβουλίου (NTC), που ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας τον Οκτώβριο του 2011· λαμβάνοντας υπόψη ότι το NTC χρειάστηκε να καταβάλει υπεράνθρωπες προσπάθειες για να επιβληθεί στις πολυάριθμες ένοπλες ομάδες που ξεκίνησαν τη δράση τους στους μήνες που προηγήθηκαν της πτώσης του Καντάφι·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι, τον Αύγουστο του 2012, το NTC παρέδωσε την εξουσία στο Γενικό Εθνικό Κογκρέσο (GNC), εκλεγμένη βουλή που επέλεξε στην συνέχεια μεταβατικό αρχηγό κράτους· λαμβάνοντας υπόψη ότι η κεντρική κυβέρνηση υπήρξε αδύναμη και ανίκανη να ασκήσει εξουσία στην χώρα· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ψηφοφόροι εξέλεξαν νέα βουλή για να αντικαταστήσει το GNC, ονόματι Βουλή των Αντιπροσώπων, η οποία μετέφερε την έδρα της στο Τομπρούκ· λαμβάνοντας υπόψη ότι το πάλαι ποτέ GNC, στο οποίο κυριαρχούσαν οι ισλαμιστές, συνεδρίασε εκ νέου χωρίς χρονοτριβή και επέλεξε τον δικό του Πρωθυπουργό, αμφισβητώντας την εξουσία της Βουλής των Αντιπροσώπων σε μία περίοδο συγκρούσεων κατά τη διάρκεια των οποίων ακόμη και η πρωτεύουσα Τρίπολη άλλαξε χέρια·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, από τον Αύγουστο του 2014 και έπειτα, αυτά τα δύο πολιτικά σώματα (η Βουλή των Αντιπροσώπων στο Τομπρούκ, η οποία αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα, και το νέο GNC που έχει επιβάλει την εξουσία του στη Τρίπολη) διεκδικούν αμφότερα τον χαρακτηρισμό της νόμιμης κυβέρνησης της χώρας και υποστηρίζονται αμφότερα από πολυάριθμες βαριά οπλισμένες πολιτοφυλακές, προσκείμενες σε διάφορες περιοχές, πόλεις και φυλές κάθε δυνατής προέλευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δύο κυβερνήσεις βρίσκονται ουσιαστικά σε εμπόλεμη κατάσταση στην Τριπολίτιδα και στην Κυρηναϊκή και υποκινούν φυλετικές και εθνοτικές αναταραχές στην παραμελημένη περιοχή του Φεζάν· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι τοπικές φυλές του Fezzan και δη οι Toubou και οι Tuareg ανησυχούν για το μέλλον τους όπως το αντιλαμβάνονται να προδιαγράφεται από τη Πολιτική Συμφωνία για τη Λιβύη, μετά την διαρροή ορισμένων επίφοβων διατάξεων του σχεδίου για το μελλοντικό Σύνταγμα της χώρας και δεδομένου ότι η συμμετοχή τους στη σύνταξή του δεν ήταν παρά αποσπασματική·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο κατακερματισμός, η πόλωση και η έλλειψη νομιμότητας έχουν παραλύσει τη πολιτική σκηνή της χώρας που κατατρύχεται από διαιρέσεις μεταξύ περιοχών και φυλών, μεταξύ πόλεων και πολιτικοθρησκευτικών ομάδων, μεταξύ γενεών και μεταξύ παλαιών και νέων ελίτ, διαιρέσεις των οποίων οι συνδυασμοί και οι συμμαχίες συχνά μπορούν να ανατραπούν με εξαιρετική ευκολία· λαμβάνοντας υπόψη ότι τούτη η κατάσταση μπορεί να εξηγήσει την ταχύτητα με την οποία οι νότιες περιοχές βυθίζονται στο χάος της βίας λόγω των αδιάκοπων συγκρούσεων «δια πληρεξουσίων» μεταξύ Toubou και Tuareg, τις οποίες υποκινούν οι τοπικές φυλές Ouled Slimane και Zawiya Arab και των οποίων οι ηγέτες βρίσκονται στις βόρειες περιοχές της χώρας· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαπραγματευτές δεν φαίνονται να ανησυχούν ιδιαίτερα ούτε για την κατάσταση που δημιουργούν αυτές οι τοπικές συγκρούσεις στο Φεζάν, ούτε για το γεγονός ότι κάποιες ομάδες που έχουν απομείνει από τις δυνάμεις του Καντάφι έχουν αναδιοργανωθεί μετά την αρχική τους πανωλεθρία και κάνουν αισθητή την παρουσία τους στο Beni Walid, στη Βεγγάζη, στη Σύρτη και στη Sebha·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι το κενό που έχει δημιουργηθεί από την αδυναμία των δύο αντιπάλων κυβερνήσεων καλύπτεται σταδιακά από Λίβυους ισλαμιστές που επανακάμπτουν έχοντας πολεμήσει στο Ιράκ και στη Συρία· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εν λόγω παλιννοστούντες συνοδεύονται από ισλαμιστές προερχόμενους από άλλες χώρες και κατέλαβαν την πόλη της Derna στα ανατολικά της Βεγγάζης τον Νοέμβριο του 2014, διακηρύσσοντας την υποταγή τους στο Daesh· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτές οι δυνάμεις ή οι σύμμαχοί τους έχουν εντωμεταξύ επεκτείνει τη δράση τους κατά μήκος του συνόλου της ακτογραμμής από τη Derna ως την Τρίπολη, συμπεριλαμβανομένων των Bayda, Βεγγάζης Ajdabiya, Abugrein και Misrata, και ο έλεγχός τους εκτείνεται σε περισσότερα από 200 χιλιόμετρα γύρω από τη Σύρτη, ενώ διαθέτουν επίσης βάση εκπαίδευσης στα δυτικά της Τρίπολης, κοντά στα σύνορα με τη Τυνησία· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Daesh έχει ξεκινήσει τοπική εκστρατεία τρομοκράτησης - με αποκεφαλισμούς, εκτελέσεις και βομβαρδισμούς - ενώ ταυτόχρονα επεκτείνει την επικράτειά του, έχει τον έλεγχο των οδών και μπορεί να παρεμποδίσει τις συγκοινωνίες μεταξύ ανατολής και δύσης·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λιβύη συγκεντρώνει πλέον την ισχυρότερη δύναμη του Daesh εκτός Μέσης Ανατολής και αποτελεί προγεφύρωμα αυτού στην νότια Μεσόγειο, γεγονός που δημιουργεί σοβαρότατη απειλή τόσο εναντίον των ομόρων χωρών στο Σαχέλ και στη Σαχάρα, όσο και εναντίον της Ευρώπης μέσω τρομοκρατικών επιθέσεων· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Daesh έχει εξαπολύσει αριθμό τυφλών χτυπημάτων στη Βεγγάζη, στην Ajdabiya και στη Derna ενώ έχει αναλάβει την ευθύνη για μία ιδιαιτέρως φονική έκρηξη με παγιδευμένο φορτηγό έξω από στρατόπεδο εκπαίδευσης της αστυνομίας στο Zliten στις 7 Ιανουαρίου 2016· λαμβάνοντας υπόψη ότι, από τις 4 Ιανουαρίου και έπειτα, το Daesh επιδιώκει να αυξήσει τους πόρους που έχει στη διάθεσή του για την διεξαγωγή του πολέμου καταλαμβάνοντας και ελέγχοντας τις απέραντες ανατολικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις στην al-Sidra, στο Ra's Lanuf και στη Marsa al-Brega·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λιβύη έχει μετατραπεί σε προνομιακό πεδίο δράσης των παράνομων διακινητών από τότε που έχει βυθιστεί στην αναρχία, με 170 000 μετανάστες να αποβιβάζονται ζωντανοί στη Λαμπεντούζα το 2014 και με περισσότερους από 3 770 να χάνουν τη ζωή τους στη Μεσόγειο το 2015 σύμφωνα με τον ΙΟΜ·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, δεδομένων των προβλημάτων που ταλανίζουν τη Λιβύη, δεν πρέπει να χαθεί καθόλου χρόνος στην προσπάθεια να συσταθεί Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας η οποία θα εργαστεί προς το συμφέρον του συνόλου του Λιβυκού λαού και θα θέσει τα θεμέλια για ειρήνη, σταθερότητα, ανασυγκρότηση και ανάπτυξη της χώρας·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι μία ασφαλής και πολιτικά σταθερή Λιβύη είναι απολύτως αναγκαία όχι μόνο για τους πολίτες της χώρας αλλά και για την ασφάλεια ολόκληρης της περιοχής και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης·
1. εκφράζει την βαθιά του ικανοποίηση για την υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών επιτευχθείσα Πολιτική Συμφωνία για τη Λιβύη που υπογράφηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2015, υποστηρίζει ανεπιφύλακτα το Προεδρικό Συμβούλιο και συγχαίρει τόσο την UNSMIL όσο και τους Ειδικούς Αντιπροσώπους - παλαιούς αλλά και εν ενεργεία - του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για τις άοκνες προσπάθειές τους·
2. εκφράζει τη λύπη του διότι η πρώτη πρόταση για ενιαία κυβέρνηση απορρίφθηκε από την Βουλή των Αντιπροσώπων στο Τομπρούκ αλλά ευελπιστεί ότι αμφότερα τα κύρια Σώματα της χώρας θα εγκρίνουν το εν λόγω σχέδιο διότι ανταποκρίνεται τούτο στις προσδοκίες για μία ειρηνική προσέγγιση· καλεί όλα τα μέλη των δύο αντιπάλων κοινοβουλίων στο Τομπρούκ και στη Τρίπολη να αδράξουν την ευκαιρία που παρέχει η Πολιτική Συμφωνία για τη Λιβύη για αποκατάσταση της ειρήνης και της σταθερότητας στη χώρα και για προάσπιση όλου του Λιβυκού λαού·
3. επιβεβαιώνει την πρόθεσή του να αναγνωρίσει και να υποστηρίξει την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας που θα αποτελέσει καρπό της συναίνεσης μεταξύ των Λιβυκών κομμάτων για να αποτελέσει τη μοναδική νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης·
4. επισημαίνει ότι η πολιτική διαδικασία πρέπει να αγκαλιαστεί από ολόκληρο τον Λιβυκό λαό και να συνεχίσει να είναι ανοικτή σε όλους ανεξαιρέτως, μεταξύ άλλων μέσω της εποικοδομητικής συμβολής των συμβουλίων των φυλών, της θετικής συμμετοχής των γυναικών και της κοινωνίας των πολιτών και των επωφελών συνεισφορών από πολιτικούς και τοπικούς παράγοντες προκειμένου να τροποποιηθεί και να εγκριθεί χωρίς χρονοτριβή ένα Σύνταγμα που θα σέβεται τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις πολιτικές ελευθερίες·
5. καλεί τη διεθνή κοινότητα και τα κράτη μέλη του ΟΗΕ, της ΕΕ, του Αραβικού Συνδέσμου και της Αφρικανικής Ένωσης να κάνουν επίδειξη της ετοιμότητάς τους να συνδράμουν τους Λίβυους στις δικές τους προσπάθειες να εφαρμόσουν επιτυχώς τη συμφωνία· αναμένει από τα κράτη μέλη και από τους διεθνείς οργανισμούς να πάψουν κάθε επίσημη επαφή με οποιαδήποτε πρόσωπα παραμένουν εκτός ή δεν έχουν προσυπογράψει την Πολιτική Συμφωνία για τη Λιβύη· καλεί τις όμορες χώρες να συμβάλουν στην σταθερότητα της Λιβύης· επισημαίνει την ανάγκη να προστατευθούν οι κρίσιμες εγκαταστάσεις και υποδομές λιμανιών, αεροδρομίων, πετρελαιοπηγών και αγωγών·
6. εκφράζει την ικανοποίησή του διότι η ΕΕ έχει ήδη διαθέσει κονδύλια ύψους 100 εκατομμυρίων EUR και διότι είναι έτοιμη να παράσχει άμεση υποστήριξη σε περιοχές στις οποίες θα δοθεί προτεραιότητα από κοινού με τη νέα Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, μόλις αυτή σχηματιστεί· καλεί την ΕΕ και τον ΟΗΕ να παράσχουν υποστήριξη για συγκρότηση κρατικών μηχανισμών, ασφάλεια και διαφύλαξη της ειρήνης, καθώς και εκπαίδευση στην εφαρμογή μέτρων έκτακτης ανάγκης και ανταπόκρισης σε καταστροφές, στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στο κράτος δικαίου·
7. καταδικάζει με αποτροπιασμό τις τρομοκρατικές επιθέσεις που πραγματοποίησε ο Daesh εναντίον των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων στην al-Sidra και στο Ra's Lanuf, την επίθεση αυτοκτονίας στο Zliten, καθώς και οποιαδήποτε απόπειρα διακοπής της διαδικασίας σταθεροποίησης της χώρας· εκφράζει την πεποίθησή του ότι αποτελεί δικαίωμα αλλά και καθήκον να δοθεί ενίσχυση στις νέες Λιβυκές αρχές στον αγώνα τους εναντίον του Daesh αλλά και εναντίον όλων των τρομοκρατών μέχρι την τελική τους εξόντωση· ζητεί τη σύμπηξη διεθνούς συνασπισμού που θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ολοένα και εντονότερης παρουσίας του Daesh στη Λιβύη, πρόβλημα που δεν συνιστά απειλή μόνο για τις γειτονικές χώρες του Σαχέλ και της Σαχάρας αλλά και για τα κράτη μέλη της ΕΕ·
8. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Ένωση για τη Μεσόγειο, στο Σύνδεσμο των Αραβικών Κρατών, στο Συμβούλιο της Αφρικανικής Ένωσης και στον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.
- [1] ΕΕ C 51 E, της 22.2.2013, σ. 114.
- [2] ΕΕ C 419 της 16.12.2015, σ. 192.
- [3] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2014)0028.
- [4] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0010.
- [5] ΕΕ L 138 της 24.5.2013, σ. 15.
- [6] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0272.