ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με τη Συμφωνία για τον καπνό (συμφωνία PMI)
2.3.2016 - (2016/2555(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 128 παράγραφος 5 του Κανονισμού
Marco Valli, Piernicola Pedicini, Isabella Adinolfi εξ ονόματος της Ομάδας EFDD
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B8-0312/2016
B8-0314/2016
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τη Συμφωνία για τον καπνό (συμφωνία PMI)
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του, και ειδικότερα της 11ης Μαρτίου 2015 σχετικά με την ετήσια έκθεση για το 2013 όσον αφορά την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης – Καταπολέμηση της απάτης,[1] και την απόφαση της 29ης Απριλίου 2015 σχετικά με την απαλλαγή όσον αφορά την εκτέλεση του γενικού προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το οικονομικό έτος 2013, τμήμα III – Επιτροπή και εκτελεστικοί οργανισμοί[2],
– έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής της 24ης Φεβρουαρίου 2016 σχετικά με την τεχνική αξιολόγηση της εμπειρίας που αποκτήθηκε με τη συμφωνία για την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και των παραποιημένων προϊόντων και τη γενική απαλλαγή της 9ης Ιουλίου 2004 μεταξύ αφενός της Philip Morris International και των συνδεδεμένων με αυτήν εταιρειών, και αφετέρου της Ένωσης και των κρατών μελών της, όσον αφορά μια πιθανή απόφαση για την έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της βιομηχανίας καπνού (SWD(2016)0044),
– έχοντας υπόψη τη σύμβαση-πλαίσιο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τον έλεγχο του καπνού («WHO FCTC»), και το πρωτόκολλο για την εξάλειψη του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού,
– έχοντας υπόψη την πρόταση απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του πρωτοκόλλου για την εξάλειψη του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού της σύμβασης-πλαισίου της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τον έλεγχο του καπνού, όσον αφορά τις διατάξεις του πρωτοκόλλου οι οποίες εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του τίτλου V του μέρους ΙΙΙ της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2015/0100(NLE)),
– έχοντας υπόψη την οδηγία 2014/40/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 3ης Απριλίου 2014, για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανονιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την κατασκευή, την παρουσίαση και την πώληση προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων και την κατάργηση της οδηγίας 2001/37/ΕΚ[3], (οδηγία για τα προϊόντα καπνού ή TPD),
– έχοντας υπόψη τις τέσσερις συμφωνίες συνεργασίας που βρίσκονται σήμερα σε ισχύ μεταξύ των κρατών μελών και της ΕΕ, και των εταιρειών Philip Morris International (PMI), Japan Tobacco International (JTI), Imperial Tobacco Limited (ITL) και British American Tobacco (BAT) αντίστοιχα,
– έχοντας υπόψη τις ερωτήσεις προς την Επιτροπή σχετικά με τη σύσταση της Επιτροπής όσον αφορά την απόφαση του Συμβουλίου για την έναρξη/συνέχιση των διαπραγματεύσεων μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Philip Morris (O-000010/2016 – B8-0109/2016, O-000014/2016 – B8-0110/2016, O-000015/2016 – B8-0111/2016, O-000016/2016 – B8-0112/2016, O-000017/2016 – B8-0113/2016, O-000018/2016 – B8-0114/2016 και O-000019/2016 – B8-0115/2016),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 128 παράγραφος 5 και το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ αποτελεί μία από τις βασικές προτεραιότητες της Επιτροπής, και ότι το παράνομο εμπόριο προϊόντων καπνού, ιδίως η λαθραία διακίνηση και παραποίηση τσιγάρων, κοστίζει στους εθνικούς και κοινοτικούς προϋπολογισμούς, σύμφωνα με μια συντηρητική εκτίμηση, περισσότερα από 10 δισεκατομμύρια EUR σε απώλειες από τα δημόσια έσοδα ανά έτος·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η λαθραία διακίνηση προϊόντων καπνού αποτελεί σοβαρό έγκλημα που συμβάλλει στη χρηματοδότηση άλλων διεθνών οργανωμένων εγκληματικών δραστηριοτήτων, περιλαμβανομένης της εμπορίας ανθρώπων, ναρκωτικών και όπλων, και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τρομοκρατικών ομάδων·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το λαθρεμπόριο καπνού υπονομεύει τις πολιτικές της ΕΕ για τη δημόσια υγεία, διότι τα παράνομα προϊόντα καπνού είναι διαθέσιμα – και στους νέους – συχνά με σημαντική παράνομη έκπτωση τιμής· λαμβάνοντας υπόψη ότι όχι μόνο τα παραποιημένα τσιγάρα παρασκευάζονται και εισάγονται παράνομα, αλλά τα συστατικά που χρησιμοποιούνται σε αυτά δεν είναι γνωστά, και αυτό αποτελεί ένα σοβαρό κίνδυνο για την υγεία·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (WHO), το κάπνισμα είναι η δεύτερη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως και η κύρια αιτία αποτρέψιμων θανάτων· λαμβάνοντας υπόψη ότι το κάπνισμα αριθμεί 5,4 εκατομμύρια θύματα σε όλο τον κόσμο ετησίως·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι, για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της λαθραίας διακίνησης και παραποίησης τσιγάρων, η ΕΕ και τα κράτη μέλη (εκτός από τη Σουηδία όσον αφορά τις συμφωνίες με τις εταιρείες BAT και ITL) έχουν υπογράψει νομικά δεσμευτικές συμφωνίες με την Philip Morris International (PMI) (2004), την Japan Tobacco International (JTI) (2007), την British American Tobacco (BAT) (2010) και την Imperial Tobacco Limited (ITL) (2010)· λαμβάνοντας υπόψη ότι, μέσω αυτών των συμφωνιών, οι εταιρείες έχουν δεσμευτεί να πληρώνουν συνολικά 2,15 δισεκατομμύρια USD στην ΕΕ και τα κράτη που έχουν υπογράψει τη συμφωνία, με στόχο την καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου τσιγάρων·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι πριν από 15 χρόνια η παράνομη αγορά της ΕΕ είχε κατακλυσθεί από λαθραία προϊόντα από τους τέσσερις κύριους κατασκευαστές· λαμβάνοντας υπόψη ότι η επικράτηση του λαθρεμπορίου από αυτούς τους κατασκευαστές έχει μειωθεί· λαμβάνοντας υπόψη ότι η σημερινή αγορά χαρακτηρίζεται από ένα συνεχώς αυξανόμενο μερίδιο μη-επώνυμων τσιγάρων («φθηνά λευκά») και ότι σε σύνολο πλέον των 600 εκατομμυρίων τσιγάρων που κατασχέθηκαν με την βοήθεια της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) το 2015, σχεδόν όλα ήταν φθηνά λευκά· λαμβάνοντας υπόψη ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μιας έρευνας της Euromonitor, της 11ης Ιουνίου 2015, ο συνολικός όγκος της αγοράς παράνομων τσιγάρων ΕΕ έχει αυξηθεί ελαφρώς από 64 δις σε 66 δις τσιγάρα κατά την τελευταία πενταετία· λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρά τη συνολική μείωση των κατασχέσεων τσιγάρων PMI και των άλλων τριών μεγαλύτερων καπνοβιομηχανιών, ο όγκος και η διαθεσιμότητα των παράνομων προϊόντων στην αγορά του καπνού ΕΕ, παραμένουν σε ανησυχητικά επίπεδα·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συμφωνίες συνήφθησαν με πλήρη αδιαφάνεια· λαμβάνοντας υπόψη ότι δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με το πώς τα κράτη μέλη έχουν δαπανήσει τα χρήματα που έλαβαν βάσει των συμφωνιών αυτών·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η συμφωνία με την PMI πρόκειται να λήξει τον Ιούλιο του 2016 και απαιτεί να συναντηθούν σύντομα τα συμβαλλόμενα μέρη με σκοπό την διερεύνηση του ενδεχομένου παράτασης της συμφωνίας συνεργασίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει επίσης δεσμευθεί να επικυρώσει το Πρωτόκολλο της ΠΟΥ για το παράνομο εμπόριο με σκοπό την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων καπνού και έχει δεσμευτεί να καλέσει τις τρίτες χώρες να επικυρώσουν το Πρωτόκολλο·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ αναμένεται να επικυρώσουν το πρωτόκολλο ΣΠΕΚ, και πέντε το έχουν ήδη πράξει· λαμβάνοντας υπόψη ότι το Πρωτόκολλο θα τεθεί σε ισχύ μόλις 40 συμβαλλόμενα μέρη το επικυρώσουν·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Γραμματεία της ΣΠΕΚ της ΠΟΥ έχει δηλώσει ότι οι συμφωνίες με τη βιομηχανία καπνού, συμπεριλαμβανομένων των συμφωνιών της ΕΕ και της Interpol, βρίσκονται σε αντίθεση με την ΣΠΕΚ της ΠΟΥ, καθότι αποβαίνουν προς όφελος των εταιρειών καπνού και απειλούν την πρόοδο όσον αφορά τον έλεγχο του καπνού·
1. αποδοκιμάζει έντονα το γεγονός ότι η Επιτροπή έδωσε στη δημοσιότητα την αξιολόγηση της συμφωνίας με την PMI μόνο στις 21 Φεβρουαρίου 2016 παρά τα επανειλημμένα αιτήματα του Κοινοβουλίου· θεωρεί ότι αυτή η καθυστέρηση στη δημοσίευση συνιστά σοβαρή παράλειψη εκ μέρους της Επιτροπής να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της διαφάνειας, έναντι τόσο του Κοινοβουλίου όσο και των πολιτών της ΕΕ·
2. σημειώνει ότι η αξιολόγηση καταδεικνύει ότι δεν είναι δυνατόν να αποδειχθεί οποιαδήποτε άμεση «αιτιώδης συνάφεια» μεταξύ της συμφωνίας PMI και της μείωσης των κατασχέσεων, ακόμη και αν οι κατασχέσεις γνήσιων προϊόντων PMI έχουν μειωθεί κατά περίπου 85% από το 2006·
3. τονίζει ότι οι συγκεκριμένες παράμετροι που χρησιμοποιούνται στη συμφωνία PMI προβλέπουν ένα όριο κοινοποίησης ύψους 50 000, και ότι η παρατηρούμενη μείωση στις κατασχέσεις θα μπορούσε να συνδέεται με διαφορετικές επιχειρησιακές μεθόδους, κυρίως την αύξηση του μικρολαθρεμπορίου του αποκαλούμενου «ant trafficking» (δηλαδή του επαναλαμβανόμενου λαθρεμπορίου μικρότερου όγκου προϊόντων)· υπενθυμίζει ότι τα διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με το είδος αυτό λαθρεμπορίου είναι περιορισμένα, δεδομένου ότι τα κράτη μέλη σπανίως υποβάλλουν αναφορές για επιχειρήσεις κάτω του ορίου κοινοποίησης·
4. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη λαμβάνουν σημαντικά ποσά ετησίως από τη βιομηχανία καπνού για την καταπολέμηση της παραποίησης των τσιγάρων τους, και πιστεύει ότι η εξέταση μιας ενδεχόμενης παράτασης των συμφωνιών με τη βιομηχανία καπνού θα μπορούσε να υπονομεύσει την αξιοπιστία ενός πραγματικού αγώνα κατά του λαθρεμπορίου τσιγάρων· υπενθυμίζει ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με τον τρόπο που δαπανώνται αυτά τα ποσά από τα κράτη μέλη και εκφράζει τη λύπη του για αυτή την έλλειψη διαφάνειας·
5. τονίζει ότι η οδηγία για τα προϊόντα καπνού προβλέπει ήδη μια νομική απαίτηση για τις εταιρείες καπνού, να εισαγάγουν και να διατηρήσουν ένα σύστημα παρακολούθησης και εντοπισμού, για τα τσιγάρα και τα στριφτά τσιγάρα από τις 20 Μαΐου 2019 και για τα άλλα προϊόντα καπνού από τις 20 Μαΐου 2024· υπενθυμίζει ότι το Πρωτόκολλο του 2015 της σύμβασης πλαίσιο της ΠΟΥ για τον έλεγχο του καπνού προβλέπει μια παρόμοια γενική απαίτηση, που είναι πιθανό να τεθεί σε ισχύ το 2022 ή το 2023· τονίζει περαιτέρω ότι οι εκτελεστικές και κατ' εξουσιοδότηση πράξεις σχετικά με το μέλλον του συστήματος ιχνηλασιμότητας που θα εγκριθούν βάσει του άρθρου 15 της οδηγίας για τα προϊόντα καπνού πρέπει να είναι συμβατές με τις διατάξεις του πρωτοκόλλου σχετικά με το ίδιο θέμα (άρθρο 8)·
6. εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Επιτροπή και τα κράτη μέλη δεν είναι σε θέση να παράσχουν ένα ανεξάρτητο σύστημα παρακολούθησης και εντοπισμού· εκφράζει τη λύπη του, περαιτέρω, για το ότι ορισμένα από τα κράτη μέλη συζητούν ήδη συμφωνίες με τις εταιρείες καπνού για τη δημιουργία συστημάτων παρακολούθησης και εντοπισμού πριν καθοριστούν πρότυπα ιχνηλασιμότητας μέσω κατ' εξουσιοδότηση πράξεων, και πριν από την επικύρωση του Πρωτοκόλλου της ΕΕ για την εξάλειψη του λαθρεμπορίου προϊόντων καπνού στη σύμβαση πλαίσιο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τον έλεγχο του καπνού·
7. προτρέπει την Επιτροπή να επικυρώσει άμεσα το πρωτόκολλο για την εξάλειψη του λαθρεμπορίου προϊόντων καπνού στη σύμβαση πλαίσιο της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας για τον Έλεγχο του Καπνού και χαιρετίζει τη δέσμευσή της να καλέσει τα κράτη μέλη και τις τρίτες χώρες να το επικυρώσουν· υπενθυμίζει ότι το πρωτόκολλο απαγορεύει σαφώς τις αντιδεοντολογικές αλληλεπιδράσεις με τη βιομηχανία καπνού·
8. ζητεί από την Επιτροπή να διακόψει κάθε περαιτέρω επαφές με την PMI και άλλους κατασκευαστές προϊόντων καπνού σχετικά με ενδεχόμενη παράταση των συμφωνιών για τον καπνό, καθώς και να απόσχει πλήρως από κάθε περαιτέρω ανανέωση, παράταση ή διαπραγμάτευση επί των συμφωνιών που ισχύουν ήδη·
9. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο και στην Επιτροπή.
- [1] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0062.
- [2] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2015)0118.
- [3] ΕΕ L 127 της 29.4.2014, σ. 1.