ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την κατάσταση στην Πολωνία
11.4.2016 - (2015/3031(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Manfred Weber, Esteban González Pons εξ ονόματος της Ομάδας PPE
Gianni Pittella, Tanja Fajon, Josef Weidenholzer, Péter Niedermüller, Birgit Sippel εξ ονόματος της Ομάδας S&D
Guy Verhofstadt εξ ονόματος της Ομάδας ALDE
Barbara Spinelli, Marie-Christine Vergiat, Marisa Matias, Σοφία Σακοράφα, Kateřina Konečná, Κώστας Χρυσόγονος, Κωνσταντίνα Κούνεβα, Στέλιος Κούλογλου, Lola Sánchez Caldentey, Miguel Urbán Crespo, Tania González Peñas, Xabier Benito Ziluaga, Estefanía Torres Martínez εξ ονόματος Ομάδας GUE/NGL
Judith Sargentini, Josep-Maria Terricabras, Benedek Jávor, Helga Trüpel, Monika Vana, Terry Reintke εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ιδίως τα άρθρα 2, 3, 4 και 6 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ),
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 19ης Μαρτίου 2014, με τίτλο «Ένα νέο πλαίσιο της ΕΕ για την ενίσχυση του κράτους δικαίου» (COM(2014)0158),
– έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
– έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΣΑΔ),
– έχοντας υπόψη τη συζήτηση στο Κοινοβούλιο, στις 19 Ιανουαρίου 2016, σχετικά με την κατάσταση στην Πολωνία,
– έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής της Βενετίας, της 12ης Μαρτίου 2016, σχετικά με τις τροποποιήσεις της 22ας Δεκεμβρίου 2015 στον νόμο της 25ης Ιουνίου 2015 περί του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο σεβασμός του κράτους δικαίου, της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των θεμελιωδών ελευθεριών, καθώς και των αξιών και αρχών που εμπεριέχονται στις Συνθήκες της ΕΕ και στα διεθνή μέσα για τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελεί υποχρέωση με την οποία η ΕΕ και τα κράτη μέλη της πρέπει να συμμορφώνονται·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 2 της ΣΕΕ, η Ένωση θεμελιώνεται στον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των προσώπων που ανήκουν σε μειονότητες, αξίες κοινές στα κράτη μέλη και τις οποίες πρέπει να σέβονται η ΕΕ όπως και κάθε μεμονωμένο κράτος μέλος, σε όλες τις πολιτικές τους·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 της ΣΕΕ, η Ένωση πρέπει να σέβεται την ισότητα των κρατών μελών της απέναντι στις Συνθήκες, καθώς και τις εθνικές τους ταυτότητες·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως αναφέρεται στο άρθρο 4 παράγραφος 3 της ΣΕΕ, «Σύμφωνα με την αρχή της καλόπιστης συνεργασίας, η Ένωση και τα κράτη μέλη εκπληρώνουν τα εκ των Συνθηκών καθήκοντα βάσει αμοιβαίου σεβασμού και αμοιβαίας συνεργασίας»·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι, δυνάμει του άρθρου 17 της ΣΕΕ, η Επιτροπή μεριμνά για την εφαρμογή των Συνθηκών·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το κράτος δικαίου αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της δημοκρατίας και μία από τις ιδρυτικές αρχές της ΕΕ, η οποία λειτουργεί στη βάση της αμοιβαίας πίστης πως τα κράτη μέλη σέβονται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως αυτά διατυπώνονται στον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και την ΕΣΑΔ·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ύπαρξη αποτελεσματικών, ανεξάρτητων και αμερόληπτων δικαστικών συστημάτων έχει ουσιώδη σημασία για το κράτος δικαίου και για τη διασφάλιση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων και των πολιτικών ελευθεριών των πολιτών στην Ευρώπη·
H. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Συνταγματικό Δικαστήριο θεσπίστηκε ως ένα από τα βασικά στοιχεία για την εξασφάλιση των ισορροπιών του συνταγματικού δημοκρατικού πολιτεύματος και του κράτους δικαίου στην Πολωνία·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα πρόσφατα γεγονότα στην Πολωνία, και ιδίως η πολιτική και νομική διαμάχη όσον αφορά τη σύνθεση του Συνταγματικού Δικαστηρίου και νέους κανόνες για τη λειτουργία του (που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με την εξέταση υποθέσεων και τη σειρά της εξέτασης αυτής, την αύξηση του ορίου της απαρτίας και τις πλειοψηφίες που απαιτούνται για τη λήψη αποφάσεων του Δικαστηρίου), έχουν προκαλέσει ανησυχίες όσον αφορά την ικανότητα του Συνταγματικού Δικαστηρίου να διαφυλάξει το Σύνταγμα και να εγγυηθεί τον σεβασμό του κράτους δικαίου·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή της Βενετίας δήλωσε σαφώς πως το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν μπορεί να εκπληρώσει το καθήκον του ως εγγυητή της υπεροχής του Συντάγματος της Πολωνίας λόγω του ότι η απόφαση του Δικαστηρίου, της 9ης Μαρτίου 2016, δεν έχει δημοσιευθεί και, συνεπώς, δεν μπορεί να τεθεί σε ισχύ, γεγονός που υπονομεύει το κράτος δικαίου· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή της Βενετίας προειδοποίησε πως η υπονόμευση του Δικαστηρίου υποσκάπτει τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι ενέργειες της πολωνικής κυβέρνησης και του Προέδρου της Δημοκρατίας της Πολωνίας όσον αφορά το Συνταγματικό Δικαστήριο συνιστούν κίνδυνο για το συνταγματικό δημοκρατικό πολίτευμα·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά τη συζήτηση προσανατολισμού της 13ης Ιανουαρίου 2016, η Επιτροπή αποφάσισε να ξεκινήσει διαρθρωμένο διάλογο στη βάση του πλαισίου για το κράτος δικαίου, απευθύνοντας μια επιστολή στην πολωνική κυβέρνηση με στόχο την αποσαφήνιση της κατάστασης στην Πολωνία·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή, ως θεματοφύλακας των Συνθηκών, θα συλλέξει και θα εξετάσει όλες τις σχετικές πληροφορίες και θα αξιολογήσει εάν υπάρχουν ενδείξεις συστημικού κινδύνου για το κράτος δικαίου·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το πλαίσιο για το κράτος δικαίου αποσκοπεί στην αντιμετώπιση των συστημικής φύσης απειλών για το κράτος δικαίου, ιδίως σε καταστάσεις που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά μέσω της διαδικασίας για παράβαση και όταν οι «διασφαλίσεις του κράτους δικαίου» που υπάρχουν σε εθνικό επίπεδο δεν φαίνονται πλέον ικανές να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις απειλές αυτές·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το ισχύον Σύνταγμα της Πολωνίας, που εγκρίθηκε το 1997, εγγυάται τον διαχωρισμό των εξουσιών, την πολιτική πολυφωνία, την ελευθερία του Τύπου και του λόγου και το δικαίωμα στην πληροφόρηση·
ΙΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, πέρα από τη συνταγματική κρίση, υπάρχουν και άλλα ζητήματα που προκαλούν σοβαρή ανησυχία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διότι ενδέχεται να συνιστούν παραβιάσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων των γυναικών· εκτιμώντας ότι οι κινήσεις αυτές της πολωνικής κυβέρνησης πρέπει να παρακολουθούνται στενά από τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα·
1. θεωρεί πως έχει ζωτική σημασία η εξασφάλιση του πλήρους σεβασμού των κοινών ευρωπαϊκών αξιών που διατυπώνονται στο άρθρο 2 της ΣΕΕ·
2. φρονεί ότι όλα τα κράτη μέλη πρέπει να συμμορφώνονται πλήρως με τη νομοθεσία της ΕΕ όσον αφορά τις νομοθετικές και διοικητικές πρακτικές τους και ότι ολόκληρη η νομοθεσία, συμπεριλαμβανομένου του πρωτογενούς δικαίου ενός κράτους μέλους ή μιας υποψήφιας χώρας, πρέπει να αντανακλά και να σέβεται τις βασικές ευρωπαϊκές αξίες, δηλαδή τις δημοκρατικές αρχές, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα·
3. εκφράζει τη σοβαρή ανησυχία του διότι η ουσιαστική παράλυση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας θέτει σε κίνδυνο τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου·
4. καλεί την πολωνική κυβέρνηση να σεβαστεί, να δημοσιεύσει και να εφαρμόσει πλήρως και χωρίς άλλη καθυστέρηση την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου, της 9ης Μαρτίου 2016, καθώς και να εφαρμόσει τις αποφάσεις της 3ης και της 9ης Δεκεμβρίου 2015·
5. καλεί την πολωνική κυβέρνηση να εφαρμόσει πλήρως τις συστάσεις της Επιτροπής της Βενετίας· συμμερίζεται τη γνώμη της Επιτροπής της Βενετίας ότι το Σύνταγμα της Πολωνίας και τα ευρωπαϊκά και διεθνή πρότυπα επιβάλλουν να γίνονται σεβαστές οι αποφάσεις ενός Συνταγματικού Δικαστηρίου·
6. επιδοκιμάζει την πρόσφατη επίσκεψη του Αντιπροέδρου Timmermans στην Πολωνία και τη δήλωσή του κατά τη συνεδρίαση της Επιτροπής στις 6 Απριλίου 2016 για την έναρξη διαλόγου με στόχο την αναζήτηση μιας διεξόδου από την τρέχουσα κατάσταση, στη βάση του πλήρους σεβασμού του συνταγματικού πλαισίου, κάτι που σημαίνει τη δημοσίευση και εφαρμογή των αποφάσεων του Συνταγματικού Δικαστηρίου· συμμερίζεται τις ανησυχίες όσον αφορά το ενδεχόμενο να υπάρχουν δύο παράλληλα νομικά συστήματα, με συνέπεια να μην υφίσταται ασφάλεια δικαίου·
7. υποστηρίζει την απόφαση της Επιτροπής να δρομολογήσει διαρθρωμένο διάλογο στη βάση του πλαισίου για το κράτος δικαίου, μέσω του οποίου θα μπορούσε να αποσαφηνιστεί εάν υπάρχει συστημικός κίνδυνος για τις δημοκρατικές αξίες και το κράτος δικαίου στην Πολωνία· εκφράζει ικανοποίηση για τη διαβεβαίωση της Επιτροπής ότι ο διάλογος με την πολωνική κυβέρνηση θα διεξαχθεί κατά τρόπο αμερόληπτο, συνεργατικό και βασισμένο σε στοιχεία και καλεί την Επιτροπή, εάν η πολωνική κυβέρνηση δεν συμμορφωθεί προς τις συστάσεις της Επιτροπής της Βενετίας στη διάρκεια του διαρθρωμένου διαλόγου, να ενεργοποιήσει το δεύτερο στάδιο της διαδικασίας για το κράτος δικαίου και να εκδώσει «σύσταση για το κράτος δικαίου» και να προσφέρει την υποστήριξή της στην Πολωνία για την ανάπτυξη λύσεων με στόχο την ενίσχυση του κράτους δικαίου·
8. τονίζει, ωστόσο, ότι όλα τα μέτρα που ενδεχομένως ληφθούν πρέπει να κάνουν σεβαστές τις αρμοδιότητες της ΕΕ και των κρατών μελών της, όπως αυτές ορίζονται από τις Συνθήκες και την αρχή της επικουρικότητας·
9. καλεί την Επιτροπή να τηρεί το Κοινοβούλιο τακτικά και λεπτομερώς ενήμερο για τις αξιολογήσεις της, την πρόοδο που επιτυγχάνεται και τις ενέργειες που πραγματοποιούνται·
10. εκφράζει την ελπίδα ότι ο διαρθρωμένος διάλογος μεταξύ της πολωνικής κυβέρνησης και της Επιτροπής θα οδηγήσει στην αναθεώρηση και άλλων αποφάσεων της πολωνικής κυβέρνησης που προκαλούν ανησυχία όσον αφορά τη νομιμότητά τους και τις ενδεχόμενες επιπτώσεις τους για τα θεμελιώδη δικαιώματα·
11. αναμένει πως η Επιτροπή θα παρακολουθεί όλα τα κράτη μέλη με τον ίδιο τρόπο όσον αφορά τον σεβασμό της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ώστε να μη χρησιμοποιούνται δύο μέτρα και δύο σταθμά, και θα υποβάλλει σχετικές εκθέσεις στο Κοινοβούλιο·
12. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Πολωνίας.