PROJEKT REZOLUCJI w sprawie niedawnych wydarzeń w Polsce i ich wpływu na prawa podstawowe określone w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej
7.9.2016 - (2016/2774(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Ryszard Antoni Legutko, Anna Elżbieta Fotyga, Tomasz Piotr Poręba w imieniu grupy ECR
B8-0978/2016
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie niedawnych wydarzeń w Polsce i ich wpływu na prawa podstawowe określone w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 2, 3, 4, 5 i 6 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w których określone są kategorie i dziedziny kompetencji Unii,
– uwzględniając art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz zasadę pomocniczości,
– uwzględniając protokół nr 30 w sprawie stosowania Karty praw podstawowych Unii Europejskiej do Polski i Zjednoczonego Królestwa,
– uwzględniając deklarację nr 1 w sprawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej załączoną do Traktatu o Unii Europejskiej,
– uwzględniając wydaną przez Rzeczpospolitą Polską i załączoną do Traktatu o Unii Europejskiej deklarację nr 61 w sprawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,
– uwzględniając polską ustawę o Trybunale Konstytucyjnym z dnia 22 lipca 2016 r.,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że polski rząd został powołany w ramach przejrzystej i demokratycznej procedury, której podstawą jest Konstytucja RP;
B. mając na uwadze, że zgodnie z Konstytucją RP wszystkie krajowe instytucje podlegają prawu;
C. mając na uwadze, że zgodnie z Konstytucją RP organizację Trybunału Konstytucyjnego oraz tryb postępowania przed Trybunałem określa ustawa, którą przyjmuje polski parlament;
D. mając na uwadze, że zgodnie z art. 2–6 TFUE sfera moralności publicznej i prawa rodzinnego nie wchodzi w zakres kompetencji UE, a proces decyzyjny pozostaje w wyłącznej gestii państw członkowskich;
E. mając na uwadze, że Karta praw podstawowych Unii Europejskiej ma zastosowanie do działań UE i państw członkowskich w trakcie wdrażania unijnego prawodawstwa;
F. mając na uwadze, że zastosowanie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej do Polski jest ograniczone, jak zastrzeżono w protokole nr 30; mając ponadto na uwadze, że w deklaracji nr 61 w sprawie Karty praw podstawowych Unii Europejskiej wydanej przez Rzeczpospolitą Polską podkreśla się, że „Karta w żaden sposób nie narusza prawa państw członkowskich do stanowienia prawa w zakresie moralności publicznej, prawa rodzinnego, a także ochrony godności osoby ludzkiej oraz poszanowania fizycznej i moralnej integralności człowieka”;
G. mając na uwadze, że deklaracja nr 1 dotycząca Karty praw podstawowych Unii Europejskiej zastrzega, że „Karta nie rozszerza zakresu stosowania prawa Unii na dziedziny leżące poza kompetencjami Unii, nie ustanawia nowych uprawnień ani zadań Unii, ani też nie zmienia uprawnień i zadań określonych w Traktatach”;
H. mając na uwadze, że w Polsce, tak jak i w innych krajach UE, takich jak Malta, Niemcy, Francja i Irlandia, istnieją ruchy obywatelskie, które dążą do wprowadzenia zakazu przerywania ciąży i które mają do tego pełne prawo w demokratycznym społeczeństwie; mając na uwadze, że grupa organizacji pozarządowych, w ramach ruchu obywatelskiego, zebrała prawie 500 tys. podpisów pod petycją domagającą się zaostrzenia przepisów o przerywaniu ciąży; mając na uwadze, że polski rząd nie zgłosił żadnej nowej ustawy w tej sprawie;
I. mając na uwadze, że komisarz Timmermans podkreślił, że „rząd Polski ma pełne prawo wdrożyć wszelkie programy, jakie obiecał wyborcom” oraz zalecił, by nie zmieniać obecnego formatu jego wizyt w Polsce;
J. mając na uwadze, że podstawa prawna ram na rzecz praworządności budzi wątpliwości;
K. mając na uwadze, że w dniu 16 sierpnia 2016 r. polski rząd opublikował 21 wyroków Trybunału Konstytucyjnego;
L. mając na uwadze, że polski rząd planuje zwiększyć wycinkę drzew w Puszczy Białowieskiej z powodu plagi kornika drukarza, która pustoszy las i powoduje śmierć wielu drzew oraz zmiany w lokalnym ekosystemie, w tym podnoszenie się wód gruntowych, co pociągnie za sobą zagrożenia dla lokalnej bioróżnorodności;
1. podkreśla, że zgodnie z protokołem nr 30 zasady Karty praw podstawowych Unii Europejskiej nie mają wiążącego charakteru dla Polski, chyba że zasady te są uznane w polskim prawie lub praktyce;
2. podkreśla, że art. 5 TUE definiujący zasadę pomocniczości stanowi, że „w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji, Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie”;
3. podkreśla, że zgodnie z art. 4 TFUE w takich obszarach jak wolność i sprawiedliwość oraz środowisko Unia dzieli kompetencje z państwami członkowskimi; kultura jest obszarem, w którym UE ma kompetencje do prowadzenia wyłącznie działań mających na celu wspieranie lub koordynowanie działań państw członkowskich, a sfera moralności publicznej i prawa rodzinnego nie wchodzi w zakres kompetencji UE;
4. podkreśla zatem, że nowe ustawodawstwo w Polsce, jak np. ustawa antyterrorystyczna, zmiany w kodeksie postępowania karnego, prawo o prokuraturze, ustawa o radiofonii i telewizji, nie powinno angażować instytucji UE, ponieważ zgodnie z zasadą pomocniczości jego cele zostaną najlepiej zrealizowane przez polskie władze;
5. przypomina, że w polskim parlamencie nie przedłożono projektu nowej ustawy o warunkach dopuszczalności przerywania ciąży, oraz zdecydowanie sprzeciwia się ingerencji instytucji UE w sferę moralności publicznej i prawa rodzinnego, które mogą być rozpatrywane tylko na szczeblu państwa członkowskiego;
6. podkreśla, że Trybunał Konstytucyjny podlega ustawie przyjętej przez polski parlament; podkreśla, że orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego uznające ustawę za niezgodną z Konstytucją narusza mechanizm kontroli i równowagi, ponieważ uniemożliwia parlamentowi wykonywanie konstytucyjnego prawa decydowania o organizacji i trybie postępowania Trybunału; podkreśla, że stawia to Trybunał ponad konstytucyjnymi organami państwa i ponad samą Konstytucją;
7. przypomina, że kryzys konstytucyjny rozpoczął się już za poprzedniej kadencji parlamentarnej, kiedy to przyjęto ustawę umożliwiającą wybór sędziów do Trybunału Konstytucyjnego na kadencje rozpoczynające się po wyborach parlamentarnych, i która to ustawa została następnie uznana przez Trybunał za niezgodną z Konstytucją: przypomina także, że niektórzy sędziowie Trybunału Konstytucyjnego, w tym jego prezes, aktywnie uczestniczyli w pracach komisji odpowiedzialnej za przygotowanie ww. ustawy i nie sprzeciwili się wówczas tym ustaleniom;
8. podkreśla, że rząd okazał dobrą wolę i odpowiedział na żądania Komisji Europejskiej i Komisji Weneckiej oraz przygotował nową ustawę o Trybunale Konstytucyjnym, jak również opublikował 21 wyroków Trybunału; stwierdza, że ta publikacja eliminuje wszelką niepewność prawną;
9. zwraca uwagę na trwające obecnie konsultacje między Komisją a Polską; podkreśla, że marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej powołał zespół ekspertów, otwarty dla przedstawicieli wszystkich partii zasiadających w parlamencie, którego zadaniem było sporządzenie zaleceń dotyczących przyszłych prac parlamentarnych oraz stosowanie – w możliwie najwyższym stopniu – zaleceń Komisji Weneckiej w całym przedmiotowym obszarze; podkreśla, że grupa ta ukończyła prace, a ich rezultaty zostały oficjalnie opublikowane i przekazane Komisji;
10. podkreśla, że działania rządu w Puszczy Białowieskiej były konieczne, aby uratować las i przestrzegać tym samym prawa UE (dyrektywa siedliskowa), ponieważ brak działań doprowadziłby do utraty różnorodności biologicznej na masową skalę;
11. wzywa przywódców instytucji UE i państw członkowskich, by potraktowali wyniki referendum, które odbyło się w dniu 23 czerwca 2016 r. w Zjednoczonym Królestwie, jako ważny sygnał szerszego niezadowolenia; wzywa ich do refleksji nad tym, jak powinno się zreformować Unię, aby przybliżyć proces decyzyjny obywatelom i zagwarantować lepsze przestrzeganie zasady pomocniczości;
12. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy oraz Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo.