PROJEKT REZOLUCJI w sprawie bezpieczeństwa jądrowego i nierozprzestrzeniania broni jądrowej
19.10.2016 - (2016/2936(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Urmas Paet, Petras Auštrevičius, Dita Charanzová, Gérard Deprez, Fredrick Federley, Ivan Jakovčić, Ilhan Kyuchyuk, Valentinas Mazuronis, Louis Michel, Javier Nart, Jozo Radoš, Marietje Schaake, Pavel Telička, Hilde Vautmans w imieniu grupy ALDE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-1122/2016
B8-1132/2016
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie bezpieczeństwa jądrowego i nierozprzestrzeniania broni jądrowej
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 10 marca 2010 r. w sprawie Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej[1],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 17 stycznia 2013 r. w sprawie zaleceń konferencji przeglądowej Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) dotyczących utworzenia na Bliskim Wschodzie strefy wolnej od broni masowego rażenia[2],
– uwzględniając strategię UE przeciwko rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, przyjętą przez Radę Europejską w dniu 12 grudnia 2003 r.,
– uwzględniając brak porozumienia w sprawie dokumentu końcowego konferencji przeglądowej stron Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (NPT) w 2015 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie 9. konferencji przeglądowej stron Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej (8079/15),
– uwzględniając dokumenty przyjęte wiosną 2016 roku podczas szczytu w sprawie bezpieczeństwa jądrowego w Waszyngtonie,
– uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2310 (2016) w sprawie 20-lecia Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych (CTBT),
– uwzględniając deklarację z Tbilisi z 1977 r. przyjętą w drodze konsensusu przez Zgromadzenie Parlamentarne Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie,
– uwzględniając oświadczenie grupy G7 z dnia 11 kwietnia 2016 r. w sprawie nierozprzestrzeniania broni jądrowej i rozbrojenia, wydane w Hiroszimie (Japonia),
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie utworzenia w regionie Bliskiego Wschodu strefy wolnej od broni jądrowej (A/RES/66/61),
– uwzględniając decyzję Rady nr 2012/422/WPZiB z dnia 23 lipca 2012 r. w sprawie wsparcia procesu prowadzącego do stworzenia na Bliskim Wschodzie strefy wolnej od broni jądrowej i wszelkich innych rodzajów broni masowego rażenia[3],
– uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr A/RES/70/33 z dnia 7 grudnia 2015 r. w sprawie postępów w wielostronnych negocjacjach w sprawie rozbrojenia jądrowego, a także sprawozdanie otwartej grupy roboczej dla Zgromadzenia Ogólnego ONZ, przyjęte w dniu 19 sierpnia 2016 r. (A/71/371),
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że sytuacja w zakresie bezpieczeństwa w sąsiedztwie Unii Europejskiej uległa znacznemu pogorszeniu i stała się mniej przewidywalna; mając na uwadze, że zagrożenia mają charakter zarówno konwencjonalny, jak i niekonwencjonalny oraz że wywołują je zarówno podmioty państwowe, jak i niepaństwowe na szczeblu regionalnym i globalnym;
B. mając na uwadze, że międzynarodowy pokój, bezpieczeństwo i stabilność są poważnie zagrożone różnymi czynnikami, w tym pogorszeniem się stosunków między państwami posiadającymi broń jądrową, takimi jak Federacja Rosyjska, Stany Zjednoczone, Indie, Pakistan oraz Izrael, a także dalszym rozwijaniem potencjału jądrowego przez Koreańską Republikę Ludowo-Demokratyczną (KRLD);
C. mając na uwadze, że rozprzestrzenianie broni masowego rażenia w formie biologicznej i chemicznej jest obecnie minimalizowane i stopniowo wstrzymywane dzięki skutecznemu stosowaniu na arenie międzynarodowej zakazu oraz zobowiązań zawartych w Konwencji o zakazie broni biologicznej i toksycznej z 1972 r. oraz Konwencji o zakazie broni chemicznej; mając jednak na uwadze, że rozprzestrzenianie broni jądrowej masowego rażenia oraz środki jej przenoszenia pozostają jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla światowej społeczności;
D. mając na uwadze, że w styczniu 2016 r. dziewięć państw – Stany Zjednoczone, Rosja, Wielka Brytania, Francja, Chiny, Indie, Pakistan, Izrael i Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna – posiadało łącznie około 15 395 sztuk broni jądrowej, w porównaniu z około 15 850 w 2015 r.;
E. mając na uwadze, że priorytetem jest uniemożliwianie organizacjom terrorystycznym i wszelkim innym państwom uzyskiwanie bądź używanie broni jądrowej, a także ograniczenie i wyeliminowanie światowego arsenału broni jądrowej oraz dążenie do świata całkowicie wolnego od tej broni;
F. mając na uwadze, że nie poczyniono postępów w zakresie konkretnych działań w kierunku rozbrojenia jądrowego, uzgodnionych na konferencji przeglądowej NPT w 2010 r.; mając na uwadze, że podczas konferencji przeglądowej NPT w 2010 r. na nowo skoncentrowano się na skutkach humanitarnych broni jądrowej;
G. mając na uwadze, że należy nadal priorytetowo podchodzić do kwestii dalszego wzmacniania podstawowych celów w zakresie nierozprzestrzeniania broni jądrowej i rozbrojenia jądrowego w ramach trzech filarów Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, a mianowicie nierozprzestrzeniania broni jądrowej, rozbrojenia i współpracy w zakresie wykorzystywania energii jądrowej do celów pokojowych;
H. mając na uwadze, że państwa posiadające broń jądrową będące sygnatariuszami NPT modernizują i powiększają swój arsenał broni jądrowej, a także opóźniają redukcję lub likwidację tego arsenału i stosują się w mniejszym stopniu do wojskowej doktryny odstraszania nuklearnego;
I. mając na uwadze, że Rosja i Stany Zjednoczone nadal wdrażają nowy układ o redukcji zbrojeń strategicznych (START), który wygaśnie w 2021 r.; mając na uwadze, że formalna propozycja Stanów Zjednoczonych dotycząca zaangażowania się w negocjacje po nowym traktacie START nie została odwzajemniona przez Federację Rosyjską oraz że nie wynegocjowano dotychczas żadnego porozumienia uzupełniającego do nowego traktatu START w celu rozwiązania kwestii redukcji niestrategicznej i strategicznej broni jądrowej z myślą o jej wyeliminowaniu;
J. mając na uwadze, że próby nuklearne lub wszelkie inne wybuchy jądrowe stanowią zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego oraz podważają globalny porządek w kwestii rozbrojenia jądrowego i nierozprzestrzeniania broni; mając na uwadze, że traktat o zakazie prób jądrowych stanowi najskuteczniejszy formalny środek zakazu przeprowadzania prób nuklearnych oraz wszelkich innych wybuchów jądrowych; mając na uwadze, że na 2016 r. przypada 20. rocznica otwarcia do podpisu w dniu 24 września 1996 r. Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych (CTBT);
K. mając na uwadze, że pomimo wszelkich wysiłków, by do grudnia 2012 r. zorganizować konferencję w sprawie utworzenia na Bliskim Wschodzie strefy wolnej od broni jądrowej i wszelkich innych rodzajów broni masowego rażenia, zgodnie z porozumieniem osiągniętym podczas konferencji przeglądowej NPT w 2010 r., konferencja ta nie została zorganizowana;
L. mając na uwadze, że wskutek konfliktu zbrojnego w Syrii bezpieczeństwo amerykańskiej broni jądrowej rozmieszczonej w Turcji zostało objęte ściślejszą kontrolą;
M. mając na uwadze, że porozumienia o kontroli zbrojeń i nierozprzestrzenianiu broni jądrowej stanowią istotny element systemu bezpieczeństwa Europy po zakończeniu zimnej wojny, który jest obecnie coraz bardziej niestabilny w obliczu agresji Rosji wobec Ukrainy;
N. mając na uwadze, że dnia 5 grudnia 2015 r. minęła 20. rocznica podpisania memorandum z Budapesztu; mając na uwadze, że Ukraina dotrzymuje wszystkich jego postanowień i zajęła proaktywne stanowiska w kwestiach rozbrojenia jądrowego i nierozprzestrzeniania broni jądrowej w przeciwieństwie do Federacji Rosyjskiej, która naruszyła swoje zobowiązania, zajmując część terytorium Ukrainy (Krym) oraz rozpoczynając atak zbrojny na wschodnią Ukrainę; mając na uwadze, że taka sytuacja stworzyła groźny precedens, gdyż państwo, które zagwarantowało Ukrainie bezpieczeństwo w odpowiedzi na jej decyzję o przystąpieniu do NPT jako państwo nieposiadające broni jądrowej, naruszyło suwerenność i integralność terytorialną Ukrainy oraz podważyło i w dużym stopniu zniszczyło nie tylko wiarygodność całego instrumentu, lecz także negatywne gwarancje bezpieczeństwa udzielane przez państwo posiadające broń jądrową, a także układ NPT oraz koncepcję przyspieszenia światowego rozbrojenia jądrowego i nieproliferacji w oparciu o międzynarodowe prawo i wielostronne traktaty;
O. mając na uwadze, że Rosja rozmieściła w Kaliningradzie pociski krótkiego zasięgu typu Iskander zdolne do przenoszenia głowic jądrowych, aby przeprowadzać ćwiczenia i przeloty z wykorzystaniem systemów zdolnych do przenoszenia głowic jądrowych; mając na uwadze, że decyzja Rosji o zawieszeniu umowy o usuwaniu plutonu i gospodarowaniu nim, podpisanej ze Stanami Zjednoczonymi w 2000 r., nasiliła obawy co do tego, że Rosja w coraz większym stopniu opiera się na broni jądrowej;
P. mając na uwadze, że UE odgrywa istotną rolę jako strona uzgodnionego z Iranem Wspólnego kompleksowego planu działania, a także mając na uwadze jej rolę jako pełnoprawnego członka wspólnej komisji nadzorującej wdrożenie tego porozumienia;
Q. mając na uwadze, że w dniu 9 września 2016 r. KRLD przeprowadziła piątą próbę nuklearną zaledwie kilka miesięcy po próbie przeprowadzonej w dniu 6 stycznia 2016 r.; mając na uwadze, że próba ta, którą KRLD przedstawia jako „pomyślną próbę użycia bomby wodorowej”, stanowi wyraźne pogwałcenie zobowiązań międzynarodowych tego państwa wynikających z rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ oraz wspólnej deklaracji Korei Południowej i Północnej o denuklearyzacji Półwyspu Koreańskiego z 1992 r., która stwierdza, że oba kraje nie będą rozwijać ani posiadać jakiejkolwiek broni jądrowej; mając na uwadze, że rozprzestrzenianie wszelkiej broni masowego rażenia, a zwłaszcza broni jądrowej oraz środków jej przenoszenia stanowi zagrożenie dla pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego; mając na uwadze, że KRLD w 2003 r. ogłosiła odstąpienie od układu NPT, od 2006 r. przeprowadza próby jądrowe, a w 2009 r. oficjalnie oświadczyła, że stworzyła broń atomową do celów odstraszania, co oznacza wzrost zagrożenia dla jej sąsiadów w Azji Północno-Wschodniej oraz dla pokoju i bezpieczeństwa w regionie i na świecie;
R. mając na uwadze, że w europejskiej strategii bezpieczeństwa z 2003 r. stwierdzono, iż rozprzestrzenianie broni masowego rażenia jest potencjalnie największym zagrożeniem dla naszego bezpieczeństwa, obejmującym możliwość wyścigu zbrojeń w dziedzinie broni masowego rażenia, oraz że UE jest zaangażowana w osiągnięcie powszechnego przestrzegania wielostronnych traktatów, a także we wzmocnienie tych traktatów i zawartych w nich przepisów dotyczących weryfikacji; mając na uwadze, że globalna strategia na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej z 2016 r. nie odnosi się do kwestii broni masowego rażenia, nieproliferacji i kontroli zbrojeń;
S. mając na uwadze, że w okresie poprzedzającym konferencję przeglądową NPT w 2015 r. UE nie była niestety w stanie uzgodnić wspólnego stanowiska w sprawie rozbrojenia jądrowego, przyznając po raz pierwszy, że w kwestii skutków posiadania broni jądrowej wyrażono odmienne poglądy; mając na uwadze, że podczas konferencji przeglądowej NPT w 2015 r. nie udało się przyjąć dokumentu końcowego ze względu na spory dotyczące podejmowania regionalnych wysiłków zmierzających do utworzenia strefy wolnej od broni masowego rażenia na Bliskim Wschodzie;
T. mając na uwadze, że UE zobowiązała się zastosować wszelkie będące w jej zasięgu instrumenty, aby zapobiegać programom rozprzestrzeniania broni jądrowej, powstrzymywać, przerywać i, w miarę możliwości, likwidować te programy, które stanowią powód do niepokoju na poziomie ogólnoświatowym, co jasno wyrażono w strategii UE na rzecz przeciwdziałania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia, którą Rada Europejska przyjęła w dniu 12 grudnia 2003 r.;
1. jest głęboko zaniepokojony pogarszaniem się bezpieczeństwa regionalnego i międzynarodowego, ponownym przywoływaniem roli broni jądrowej w tym kontekście oraz niewdrażaniem skutecznych kroków na rzecz rozbrojenia i nierozprzestrzeniania broni jądrowej;
2. apeluje do wszystkich państw posiadających broń jądrową o podjęcie konkretnych działań przejściowych mających na celu zmniejszenie ryzyka detonacji broni jądrowej, takich jak obniżenie statusu operacyjnego broni jądrowej i przeniesienie broni jądrowej z fazy rozmieszczenia do magazynowania, obniżenie roli broni jądrowej w doktrynach wojskowych i szybkie ograniczenie wszystkich rodzajów broni jądrowej;
3. wyraża głębokie zaniepokojenie potencjalnymi naruszeniami Traktatu o likwidacji pocisków średniego i pośredniego zasięgu;
4. popiera szczyt w sprawie bezpieczeństwa jądrowego z 2016 r., uznając, że nielegalny handel materiałami jądrowymi oraz ich stosowanie stanowi bezpośrednie i poważne zagrożenie dla globalnego bezpieczeństwa, a także oczekuje zapewnienia pełnego monitorowania i fizycznego zabezpieczenia wszystkich materiałów nadających się do produkcji broni;
5. z zadowoleniem przyjmuje ukończenie prac otwartej grupy roboczej ONZ na rzecz postępów w wielostronnych negocjacjach w sprawie rozbrojenia jądrowego, zgodnie z rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr A/RES/70/33; z zadowoleniem przyjmuje zalecenie dla Zgromadzenia Ogólnego ONZ, zawarte w sprawozdaniu końcowym otwartej grupy roboczej (A/71/371) i przyjęte przy szerokim poparciu w dniu 19 sierpnia 2016 r., dotyczące zwołania w 2017 r. konferencji, otwartej dla wszystkich państw, w celu wynegocjowania prawnie wiążącego instrumentu na rzecz zakazu broni jądrowej, prowadzącego do jej całkowitej likwidacji; uznaje, że wzmocni to zawarte w NPT cele i zobowiązania dotyczące nierozprzestrzeniania broni jądrowej i rozbrojenia oraz pomoże stworzyć warunki dla światowego bezpieczeństwa i świata bez broni jądrowej;
6. zachęca państwa członkowskie UE, by opowiedziały się za powołaniem takiej konferencji w 2017 r. oraz konstruktywnie uczestniczyły w jej pracach, a także wzywa wiceprzewodniczącą Komisji/wysoką przedstawiciel Federikę Mogherini oraz Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, by wniosły konstruktywny wkład w jej prace;
7. przypomina o 20. rocznicy otwarcia do podpisu Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych (CTBT) w dniu 23 września 1996 r. i podkreśla, że powszechny, międzynarodowy i faktycznie wiarygodny traktat o zakazie prób jest najbardziej skutecznym sposobem zakazania próbnych wybuchów jądrowych oraz wszelkich innych prób jądrowych;
8. apeluje do pozostałych państw wymienionych w załączniku II do CTBT, które muszą ratyfikować traktat, aby mógł on wejść w życie, o pilne podpisanie lub ratyfikowanie traktatu, tak aby nadać temu kluczowemu instrumentowi międzynarodowemu pełne skutki prawne bez dalszej zwłoki; w tym kontekście wyraża zadowolenie z przyjęcia przez Radę Bezpieczeństwa ONZ rezolucji nr 2310 (2016);
9. wyraża uznanie dla znacznych postępów poczynionych przez komisję przygotowawczą ds. CTBT w tworzeniu i realizowaniu jej skutecznego międzynarodowego systemu monitoringu, który – nawet bez wejścia w życie traktatu – przyczynia się do stabilizacji regionalnej jako ważny środek budowy zaufania, wzmacnia system nierozprzestrzeniania broni jądrowej i rozbrojenia oraz przynosi państwom dodatkowe korzyści naukowe i obywatelskie; wyraża przekonanie, że w odniesieniu do dalszego funkcjonowania systemu monitorowania komisja przygotowawcza ds. CTBTO będzie nadal polegać na składkach finansowych państw;
10. wzywa państwa posiadające broń jądrową do zaprzestania opracowywania wszelkich przyszłych planów strategicznych opierających się na użyciu potencjału broni jądrowej; wzywa do pogłębienia dialogu z wszystkimi potęgami jądrowymi z myślą o realizacji wspólnego programu na rzecz stopniowej redukcji zapasów głowic jądrowych; popiera w szczególności działania podjęte przez USA i Rosję w celu zmniejszenia ich arsenału rozmieszczonej broni jądrowej zgodnie z ustaleniami zawartymi w nowym traktacie START;
11. uznaje, że usunięcie z terytorium Europy broni jądrowej krótkiego zasięgu, taktycznej broni jądrowej oraz substrategicznej i niestrategicznej broni jądrowej mogłoby przyczynić się do stworzenia warunków do utworzenia kolejnych stref wolnych od broni jądrowej, a tym samym doprowadzić do realizacji zobowiązań do nierozprzestrzeniania broni jądrowej i rozbrojenia, zawartych w NPT, ustanawiając przy okazji precedens dla dalszego rozbrojenia jądrowego;
12. pochwala utworzenie stref wolnych od broni jądrowej, będące właściwym krokiem na drodze do świata wolnego od broni jądrowej; w związku z tym uważa, że strefa wolna od broni jądrowej na Bliskim Wschodzie miałaby podstawowe znaczenie dla osiągnięcia długotrwałego i powszechnego pokoju w tym regionie; w tym kontekście wyraża głębokie rozczarowanie, że w 2012 r. nie udało się zorganizować pod mandatem NPT konferencji o ustanowieniu na Bliskim Wschodzie strefy wolnej od broni masowego rażenia;
13. popiera dalsze wysiłki podejmowane w celu wzmocnienia mandatu Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA), w tym upowszechnienia protokołów dodatkowych do porozumień MAEA o zabezpieczeniach, oraz inne kroki zmierzające do rozwijania środków budowania zaufania;
14. uważa, że Wspólny kompleksowy plan działania, znany również jako porozumienie jądrowe z Iranem, to wybitne osiągnięcie dyplomacji wielostronnej, a szczególnie dyplomacji europejskiej, które powinno umożliwić nie tylko znaczną poprawę w stosunkach między UE a Iranem, lecz również propagowanie stabilności w całym regionie; uważa, że wszystkie strony odpowiadają teraz za zapewnienie jego dokładnej i pełnej realizacji; wyraża zadowolenie z powodu ustanowienia wspólnej komisji, w skład której wchodzą przedstawiciele Iranu oraz E3/UE+3 (Chiny, Francja, Niemcy, Federacja Rosyjska, Wielka Brytania i Stany Zjednoczone), a także wiceprzewodnicząca Komisji/wysoka przedstawiciel; w pełni wspiera wiceprzewodniczącą Komisji/wysoką przedstawiciel w pełnieniu funkcji koordynatora wspólnej komisji ustanowionej na mocy Wspólnego kompleksowego planu działania, a także wyraża przekonanie, że wciąż najważniejsza jest dokładna i pełna realizacja tego planu działania;
15. potępia niedawne próby jądrowe przeprowadzone przez KRLD i odrzucenie przez ten kraj szeregu rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ, w tym ostatniej rezolucji z dnia 2 marca 2016 r. (2070); wzywa KRLD, aby powstrzymała się od dalszych prowokacyjnych działań i w sposób całkowity, weryfikowalny i nieodwracalny zrezygnowała z dalszego prowadzenia swojego programu jądrowego i programu rakietowych pocisków balistycznych, a także by zaprzestała prowadzenia wszelkich związanych z tym działań i natychmiast zapewniła zgodność z jej zobowiązaniami międzynarodowymi, w tym z rezolucjami Rady Bezpieczeństwa ONZ i Rady Zarządzających MAEA oraz innymi międzynarodowymi normami dotyczącymi rozbrojenia i nierozprzestrzeniania broni jądrowej, oraz powróciła do stołu negocjacyjnego; wzywa KRLD do niezwłocznego podpisania i ratyfikowania Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych; potwierdza pragnienie znalezienia dyplomatycznego i politycznego rozwiązania problemu jądrowego w KRLD; wzywa Chiny jako stałego członka Rady Bezpieczeństwa ONZ do konsekwentnego wywierania presji na KRLD;
16. z zadowoleniem przyjmuje włączenie klauzul o nierozprzestrzenianiu broni masowego rażenia do porozumień UE z krajami trzecimi i do planów działania; podkreśla, że środki takie muszą być wdrażane przez wszystkie bez wyjątku kraje partnerskie UE;
17. z zadowoleniem przyjmuje przedstawienie globalnej strategii na rzecz polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE i wzywa ESDZ – w ramach kontynuacji działań – do aktualizacji i rozszerzenia strategii UE przeciwko rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia z 2003 r. oraz nowych kierunków działań z 2009 r., przy uwzględnieniu kwestii i problemów opisanych powyżej, tak aby UE stała się siłą napędową w procesie wzmacniania i rozwijania wielostronnych układów o rozbrojeniu i o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej;
18. z zadowoleniem przyjmuje regularne dyskusje na ten temat w ramach Konsorcjum UE ds. Nieproliferacji oraz innych organizacji społeczeństwa obywatelskiego i ośrodków analitycznych, a także zwraca się do Konsorcjum UE ds. Nieproliferacji o poszerzenie jego programu i uwzględnienie w nim w równym stopniu kwestii rozbrojenia;
19. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji państwom członkowskim, wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, sekretarzowi generalnemu ONZ, Wysokiemu Komisarzowi ONZ ds. Rozbrojenia, Organizacji Traktatu o całkowitym zakazie prób jądrowych i dyrektorowi generalnemu MAEA.