PROJEKT REZOLUCJI w sprawie wolontariatu europejskiego
19.10.2016 - (2016/2872(RSP))
zgodnie z art. 128 ust. 5 Regulaminu
María Teresa Giménez Barbat, Ilhan Kyuchyuk, Yana Toom, Marian Harkin, Marielle de Sarnez w imieniu grupy ALDE
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-1126/2016
Parlament Europejski,
– uwzględniając decyzję Rady z dnia 27 listopada 2009 r. w sprawie Europejskiego Roku Wolontariatu Propagującego Aktywność Obywatelską (rok 2011)[1],
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 20 września 2011 r. pt. „Komunikat w sprawie polityki UE i wolontariatu: Uznanie i propagowanie wolontariatu transgranicznego w UE” (COM(2011)0568),
– uwzględniając Agendę Działań na rzecz Wolontariatu w Europie opracowaną przez Przymierze Europejskiego Roku Wolontariatu 2011,
– uwzględniając zalecenie Rady z dnia 20 grudnia 2012 r. w sprawie walidacji uczenia się pozaformalnego i nieformalnego[2],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 23 października 2013 r. w sprawie wolontariatu i działalności wolontariackiej w Europie[3],
– uwzględniając swą rezolucję z dnia 12 czerwca 2012 r. w sprawie uznania i propagowania wolontariatu transgranicznego w UE[4],
– uwzględniając Europejską kartę praw i obowiązków wolontariuszy[5],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 kwietnia 2008 r. w sprawie roli wolontariatu w kształtowaniu spójności gospodarczej i społecznej[6],
– uwzględniając skierowane do Komisji pytanie w sprawie wolontariatu europejskiego (O-000107/2016 – B8-1803/2016),
– uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. przypominając, że w 2016 r. wolontariat europejski obchodzi 20. rocznicę powstania i że w minionych 20 latach wsparcie otrzymało 100 000 wolontariuszy;
B. podkreślając, że Europejski Rok Wolontariatu 2011, zdecydowanie poparty przez Parlament Europejski, stanowił ważną okazję polityczną do podkreślenia wartości dodanej wolontariatu w Europie i że obecnie, po pięciu latach, Parlament Europejski powinien zastanowić się nad skutkami Europejskiego Roku Wolontariatu 2011 dla polityki rozwoju oraz nad tym, w jaki sposób wolontariat jest ujęty w najważniejszych europejskich programach takich jak Erasmus+ i wolontariat europejski;
C. przypominając, że Europejski Rok Wolontariatu 2011 stanowił impuls i kontekst w odniesieniu do ustanowienia lub zmiany krajowych i prawnych ram wolontariatu w całej Europie; podkreślając jednak, że Europie wciąż brakuje skoordynowanej polityki dotyczącej wolontariatu wraz z pojedynczym punktem kontaktowym w instytucjach UE;
D. przypominając, że osoby podejmują się wolontariatu, kierując się własną wolą, wyborem i motywacją, i nie dążą przy tym do korzyści finansowych; podkreślając, że można go zdefiniować jako „podróż motywowaną solidarnością” i że stanowi on sposób reagowania na ludzkie, społeczne bądź środowiskowe potrzeby i problemy;
E. podkreślając, że wolontariat ma wartość i znaczenie jako jeden z najbardziej widocznych przejawów solidarności, który propaguje i ułatwia włączenie społeczne, buduje kapitał społeczny i powoduje przemianę społeczeństwa, oraz że wolontariat przyczynia się zarówno do rozwoju dobrze prosperującego społeczeństwa obywatelskiego – które może oferować kreatywne i innowacyjne rozwiązania wspólnych wyzwań – jak i do wzrostu gospodarczego i jako taki zasługuje na szczegółowy i ukierunkowany pomiar pod względem kapitału tak ekonomicznego, jak społecznego;
F. przypominając, że sprzyjające otoczenie jest kluczem do zapewnienia zaangażowania w wolontariat większej liczby obywateli europejskich, gwarantując w ten sposób bezpieczne i stałe finansowanie infrastruktury wolontariackiej, zwłaszcza organizacji skupiających wolontariuszy;
G. podkreślając, że wolontariat wymaga połączenia mechanizmów wsparcia lub odpowiednich struktur organizacyjnych, które należy jeszcze wzmocnić przez odpowiednie ramy prawne określające prawa i obowiązki wolontariuszy i wolontariatu;
H. podkreślając, że każda osoba ma prawo do równego dostępu do możliwości w zakresie wolontariatu i ochrony przed wszystkimi rodzajami dyskryminacji, a także powinna mieć prawo do godzenia działalności wolontariackiej z życiem prywatnym i zawodowym, dzięki czemu mogłaby dysponować pewną elastycznością w działalności wolontariackiej;
I. przypominając, że istotne jest również uznawanie wolontariatu, tak aby sprzyjać odpowiednim zachętom dla wszystkich zainteresowanych stron, a przez to zwiększyć skalę, jakość i wpływ wolontariatu, oraz że wymaga to rozwoju kultury uznawania, która ukazuje wolontariat jako siłę napędową przekładającą europejskie wartości na praktykę;
J. uznając, że w nowych unijnych WRF na lata 2014–2020 przeznaczono pewne fundusze UE na wolontariat, a w szczególności w programie „Europa dla obywateli”, obecnie zarządzanym przez DG HOME, utrzymano priorytetowy charakter wolontariatu; podkreślając, że nowy program Erasmus+ nadal oferuje możliwości finansowania i wspierania projektów wolontariackich, zwłaszcza poprzez program wolontariatu europejskiego, oraz że program „wolontariusz pomocy UE” został zainicjowany przez DG ECHO, aby zapewnić praktyczne wsparcie dla projektów pomocy humanitarnej; zauważając jednak, że dostęp organizacji wolontariackich do innych głównych funduszy unijnych, takich jak europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, pozostaje bardzo ograniczony;
K. przypominając, że obecny kryzys uchodźczy jest odpowiednim przykładem i widocznym symbolem znaczenia wolontariuszy oraz tego, jak ucieleśniają oni europejskie wartości, przyczyniają się do zwiększenia odporności i są gotowi proponować elastyczne i pragmatyczne rozwiązania wspólnych problemów; przypominając, że wolontariat jest katalizatorem integracji społecznej i wzywając państwa członkowskie do zachęcania imigrantów do wolontariatu jako zasadniczego czynnika ich integracji społecznej;
1. uważa, że wolontariat stanowi przejaw solidarności, wolności i odpowiedzialności, który przyczynia się do wzmocnienia aktywnego obywatelstwa i osobistego rozwoju ludzkiego, oraz że jest istotnym narzędziem włączenia społecznego i spójności, a także szkolenia, edukacji i dialogu międzykulturowego, wnosząc jednocześnie istotny wkład w upowszechnianie wartości europejskich; podkreśla, że korzyści płynące z wolontariatu są również widoczne w działalności wolontariackiej prowadzonej z krajami trzecimi, która stanowi strategiczne narzędzie wspierania wzajemnego zrozumienia i relacji międzykulturowych;
2. podkreśla znaczenie zapewnienia ram prawnych, które określają status wolontariatu, wraz z prawami i obowiązkami wolontariuszy i wolontariatu, oraz sprzyjają mobilności i uznawaniu; zachęca państwa członkowskie, które wciąż muszą określić środowisko prawne dla wolontariuszy, aby oparły się na Europejskiej karcie praw i obowiązków wolontariuszy;
3. wzywa państwa członkowskie do wdrożenia konkretnych procesów walidacji w ramach zalecenia Rady z 2012 r.; apeluje, aby we wszystkich przyszłych inicjatywach w zakresie europejskiego paszportu umiejętności i Europass nadać większe znaczenie wiedzy nabytej w ramach uczenia się formalnego, nieformalnego i pozaformalnego, w tym wolontariatu; przypomina, że wolontariat zapewnia umiejętności ułatwiające dostęp do rynku pracy i że takie kompetencje powinny być uwzględnione w programie nauczania opartym na podejściu oddolnym, nadając znaczenie kwalifikacjom zdobytym w ramach wolontariatu i dobrej woli;
4. wzywa państwa członkowskie, aby w swoich systemach edukacyjnych i akademickich promowały wolontariat europejski jako narzędzie służące upowszechnianiu kształcenia na temat solidarności i zaangażowania obywatelskiego wśród młodego pokolenia;
5. sugeruje, że należy wspierać i wdrożyć uznawanie czasu wolontariuszy za kwalifikowalny wkład we współfinansowanie w przypadku dotacji unijnych, jak niedawno zaproponowała Komisja w nowym wniosku dotyczącym rozporządzenia finansowego;
6. zauważa, że w Europie wolontariuszami jest prawie 100 mln obywateli w każdym wieku, a ich praca przyczynia się do wygenerowania ok. 5 % jej PKB; zwraca się do Komisji o rozważenie wartości ekonomicznej towarów i usług dostarczanych przez wolontariuszy poprzez politykę w większym stopniu skupioną na wolontariacie;
7. wzywa państwa członkowskie do przyjęcia opracowanego przez Międzynarodową Organizację Pracy systemu pomiaru ekonomicznej wartości wolontariatu; zwraca się do Eurostatu, aby wspierał państwa członkowskie w tym zadaniu, tak aby zapewnić gromadzenie w Europie danych porównawczych, lecz również aby opracować wspólne ogólnounijne wskaźniki i metodologie pomiaru społecznego wpływu wolontariatu;
8. wzywa państwa członkowskie, aby ustanowiły odpowiednio finansowane krajowe systemy służb wolontariatu oraz usprawniły dostęp do wysokiej jakości informacji na temat możliwości w zakresie wolontariatu na szczeblu krajowym i lokalnym, zwłaszcza poprzez istniejące sieci informacji młodzieżowej i wzajemnego informowania się; zachęca państwa członkowskie do tworzenia krajowych ośrodków służb obywatelskich, które również wspierałyby międzynarodowy wolontariat;
9. zaleca dalsze umiędzynarodowienie programu wolontariatu europejskiego i proponuje zaproszenie wszystkich państw EFTA/EOG, krajów przystępujących i krajów kandydujących do współpracy z państwami członkowskimi UE, zgodnie z ich układami o stowarzyszeniu i umowami dwustronnymi z UE; podkreśla potrzebę zaproponowania większych możliwości w zakresie wolontariatu za granicą i zacieśnienia współpracy z organizacjami wolontariackimi w UE i krajach sąsiadujących;
10. zwraca się do Komisji o przeprowadzenie badania na temat krajowych systemów służb wolontariatu, a także służby obywatelskiej i korpusu solidarności, oraz aktualnego otoczenia dla potencjalnych wolontariuszy w państwach członkowskich, w celu ułatwienia wzajemnego zrozumienia i szerzenia dobrych praktyk, a także możliwości ustanowienia europejskiej służby obywatelskiej – z myślą o promowaniu obywatelstwa UE;
11. wzywa Komisję do udoskonalenia i dostosowania strategii komunikacyjnej dotyczącej wolontariatu europejskiego poprzez podkreślenie społecznych, humanistycznych i obywatelskich wartości wolontariatu zamiast koncentrowania się na możliwość swobodnego podróżowania w całej Europie dzięki wolontariatowi;
12. popiera zaproponowany przez Komisję pomysł utworzenia nowej inicjatywy w zakresie wolontariatu – europejskiego korpusu solidarności; wzywa Komisję do dopilnowania, aby w kształtowanie tej inicjatywy były zaangażowane zwłaszcza organizacje wolontariackie i aby jej wdrażanie nie podważyło budżetów przydzielonych już na inne programy;
13. podkreśla, że program wolontariatu europejskiego powinien nieść korzyści zaangażowanym osobom i organizacjom, a także całemu społeczeństwu, oraz że wolontariat europejski powinien przyczyniać się do wymiaru zaangażowania obywatelskiego programu Erasmus+; podkreśla znaczenie propagowania wolontariatu europejskiego wśród wszystkich młodych ludzi, zwłaszcza tych, którzy jeszcze nie są zainteresowani wolontariatem i mobilnością, co pobudzi motywację i zmiany postaw – jednakże bez wykluczania starszego pokolenia, ponieważ może ono odegrać istotną rolę, np. mentorów;
14. podkreśla znaczenie aktywnego starzenia się dla wolontariatu i podkreśla rolę zarówno młodych, jak i starszych obywateli w aktywności obywatelskiej w Europie w oparciu o impulsy, które zapewnił Europejski Rok Wolontariatu (2011) oraz Europejski Rok Aktywności Osób Starszych i Solidarności Międzypokoleniowej (2012);
15. podkreśla, że wolontariat europejski powinien być oparty na wysokiej jakości ofertach wolontariatu i przestrzegać karty wolontariatu oraz zasad karty jakości mobilności edukacyjnej oraz że powinien opierać się na strukturze, która zachęca organizacje wolontariackie do stawania się organizacjami przyjmującymi, tym samym zapewniając im odpowiednie finansowanie i szkolenie, przy jednoczesnym wzmocnieniu roli organizacji koordynujących, które wspierają wiele organizacji przyjmujących, np. pod względem administracji i szkolenia;
16. przypomina, że wolontariat europejski powinien być oparty na strukturze, która umożliwia młodzieży szybki i łatwy dostęp do programu, i w związku z tym wzywa do uproszczenia obecnego systemu składania wniosków;
17. podkreśla potrzebę wzmocnienia działań następczych i wymiaru lokalnego po doświadczeniach z wolontariatu za granicą, poprzez wspieranie – nie tylko przed wyjazdem, ale także po powrocie – społeczności lokalnych w postaci szkoleń po fazie ukierunkowania i integracji;
18. podkreśla, że w całym procesie należy zapewnić opiekę mentorską poprzez odpowiedzialne zarządzanie wolontariuszami oraz uświadomienie wolontariuszom własnej odpowiedzialności w zakresie zobowiązań wobec organizacji i społeczeństwa;
19. zaleca, aby Komisja uwzględniała stanowisko Europejskiego Sojuszu na rzecz Wolontariatu i innych organizacji wolontariackich, których zalecenia zostały przedstawione w agendzie działań na rzecz wolontariatu w Europie (PAVE);
20. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
- [1] Dz.U. L 17 z 22.1.2010, s. 43.
- [2] Dz.U. C 398 z 22.12.2012, s. 1.
- [3] Teksty przyjęte, P7_TA(2013)0549.
- [4] Dz.U. C 332 E z 15.11.2013, s. 14.
- [5] http://ec.europa.eu/citizenship/pdf/volunteering_charter_en.pdf
- [6] Dz.U. C 259 E z 29.10.2009, s. 9.