ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την κατάσταση των δημοσιογράφων στην Τουρκία
24.10.2016 - (2016/2935(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Rebecca Harms, Bodil Valero, Ernest Maragall, Ska Keller, Barbara Lochbihler, Benedek Jávor, Ulrike Lunacek, Ernest Urtasun εξ ονόματος της Ομάδας Verts/ALE
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B8-1162/2016
B8‑1172/2016
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την κατάσταση των δημοσιογράφων στην Τουρκία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου μετά την επίσκεψή του στην Τουρκία, την 1η Σεπτεμβρίου 2016,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 14ης Απριλίου 2016 σχετικά με την έκθεση 2015 για την Τουρκία[1],
– έχοντας υπόψη τη δήλωση, της 16ης Ιουλίου 2016, του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ εξ ονόματος των κρατών μελών της ΕΕ που συμμετείχαν στην ευρωασιατική σύνοδο κορυφής σχετικά με την κατάσταση στην Τουρκία,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 18ης Ιουλίου 2016,
– έχοντας υπόψη τις δηλώσεις της Αντιπροέδρου/Ύπατης Εκπροσώπου Federica Mogherini και του Επιτρόπου Johannes Hahn, ιδίως της 21ης Ιουλίου 2016 και της 21ης Αυγούστου 2016, σχετικά με την Τουρκία,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της Αντιπροέδρου/Ύπατης Εκπροσώπου Federica Mogherini και του Επιτρόπου Johannes Hahn, της 15ης Σεπτεμβρίου 2016, με την ευκαιρία της Διεθνούς Ημέρας της Δημοκρατίας,
– έχοντας υπόψη τη συνεδρίαση εκπροσώπων της αντιπροσωπείας της ΕΕ στην Τουρκία και των κρατών μελών της ΕΕ με υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στις 23 Σεπτεμβρίου 2016, στο πλαίσιο της τοπικής στρατηγικής της ΕΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
– έχοντας υπόψη τις συστάσεις που περιλαμβάνονται στη γνωμοδότηση για τα άρθρα 216, 299, 301 και 314 του τουρκικού ποινικού κώδικα, που ενέκρινε η Επιτροπή της Βενετίας στην 106η σύνοδο ολομελείας της (Βενετία, 11-12 Μαρτίου 2016),
– έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα (ICCPR),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι, μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου 2016, η τουρκική κυβέρνηση επέβαλε κατάσταση έκτακτης ανάγκης που έχει παραταθεί έως το τέλος του έτους·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι ήδη πριν από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος ήταν σημαντικοί οι περιορισμοί που επιβάλλονταν στα μέσα ενημέρωσης και οι πιέσεις που ασκούνταν σε δημοσιογράφους, ιδίως από το 2009 και μετά, όταν ο Τύπος ξεκίνησε να καλύπτει καταγγελίες για διαφθορά έναντι της κυβέρνησης Ερντογάν και του στενού περιβάλλοντός του Προέδρου, οι οποίες αφορούσαν, μεταξύ άλλων, ιδιοκτησία μέσων ενημέρωσης, οικονομική πίεση, φραγή ιστοτόπων, απαγορεύσεις εκπομπής τρομοκρατικών συμβάντων, συκοφαντική δυσφήμηση, κλείσιμο μέσων ενημέρωσης που ασκούν κριτική και ευρεία χρήση της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας εις βάρος δημοσιογράφων·
Γ. λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι, μετά τις 15 Ιουλίου, η καταστολή εργαζομένων των μέσων ενημέρωσης και των δημοσιογραφικών οργανισμών εκ μέρους των αρχών έχει ενταθεί δραματικά, και στις περισσότερες περιπτώσεις βασίζεται στον ισχυρισμό της ύπαρξης δεσμών με το κίνημα Hizmet, του οποίου εμπνευστής είναι ο θρησκευτικός φιλόσοφος Fethullah Gülen, και το οποίο η κυβέρνηση έχει χαρακτηρίσει τρομοκρατική οργάνωση (Fethullah Terrorist Organisation – FETÖ) και θεωρεί υπεύθυνο για το πραξικόπημα·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, εν τω μεταξύ, σχεδόν όλοι οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί που δεν ακολουθούν φιλοκυβερνητική γραμμή στα προγράμματά τους έχουν υποστεί συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης και των μέσων ενημέρωσης της αντιπολίτευσης και των μειονοτήτων (ιδίως των κουρδικών)· λαμβάνοντας υπόψη ότι έκλεισε ακόμη και το κανάλι για τα παιδιά που ομιλούν την κουρδική γλώσσα, κατόπιν ισχυρισμών για υποκίνηση τρομοκρατίας, και ότι η πίεση των τουρκικών αρχών εκτείνεται ακόμα και στα τουρκικά και κουρδικά μέσα ενημέρωσης στο εξωτερικό· λαμβάνοντας υπόψη ότι, σε συντριπτικό αριθμό περιπτώσεων, οι κατηγορίες βασίζονται σε ισχυρισμούς που στην καλύτερη περίπτωση είναι έμμεσοι και στη χειρότερη αποτελούν πρόφαση για να εμποδίσουν τον θεμιτό αντίλογο και τη διαφωνία·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με εκθέσεις της οργάνωσης Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα (RSF), κατά τη διάρκεια των έξι πρώτων εβδομάδων της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, έκλεισαν πάνω από 100 δημοσιογραφικοί οργανισμοί, με αποτέλεσμα να χάσουν τη δουλειά τους περισσότεροι από 2 300 δημοσιογράφοι και εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι τουλάχιστον 89 δημοσιογράφοι έχουν συλληφθεί, με αποτέλεσμα να έχουν ανέλθει συνολικά στους 121 οι εργαζόμενοι στα μέσα ενημέρωσης που τελούν υπό κράτηση βάσει επίσημων κατηγοριών που θεωρείται ότι συνδέονται με την άσκηση του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι σε αυτούς τους αριθμούς θα πρέπει να προστεθούν αμέτρητοι άλλοι δημοσιογράφοι που τελούν υπό κράτηση σε αστυνομικά κελιά ή έχουν συλληφθεί και αφεθεί ελεύθεροι χωρίς απαγγελία κατηγορίας κατά τη διάρκεια της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, καθώς επίσης και εκείνοι έναντι των οποίων έχουν εκδοθεί εντάλματα κράτησης, αλλά δεν έχουν ακόμη συλληφθεί· λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν συλληφθεί δημοσιογράφοι για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς να τους έχει απαγγελθεί κατηγορία και χωρίς να έχουν πρόσβαση σε νομικό σύμβουλο, και ότι οι καταγγελίες για βασανιστήρια και κακομεταχείριση είναι ανεξέλεγκτες·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι χιλιάδες άνθρωποι στην Τουρκία αντιμετωπίζουν σήμερα ταξιδιωτικούς περιορισμούς, και πολλών τα διαβατήρια έχουν κατασχεθεί, συμπεριλαμβανομένων πολλών μελών της οικογένειας ατόμων που υπόκεινται σε «μέτρα κατά της τρομοκρατίας»·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι εξακολουθούν να καταφθάνουν καθημερινά ειδήσεις σχετικά με πρόσθετες παρενοχλήσεις και συλλήψεις, και η καταπίεση έχει φθάσει σε σημείο που ανεξάρτητα έντυπα και ραδιοτηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης στην Τουρκία έχουν παύσει να υφίστανται·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι μέχρι σήμερα πολλά ζητήματα που αφορούν την ακριβή πορεία των γεγονότων της 15ης Ιουλίου παραμένουν ανεπίλυτα, και ότι σε χιλιάδες περιπτώσεις τούρκων πολιτών που υπόκεινται σε έρευνα δεν έχει κατατεθεί κανένα στοιχείο που αποδεικνύει σύνδεση με την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η επιβολή καθεστώτος έκτακτης ανάγκης για περιορισμένο χρονικό διάστημα μετά από απόπειρα πραξικοπήματος μπορεί να δικαιολογηθεί προκειμένου να διασφαλιστούν οι δημοκρατικοί θεσμοί, να αποκατασταθεί η σταθερότητα και η ασφάλεια στη χώρα, και να προσαχθούν οι πραξικοπηματίες στη δικαιοσύνη·
ΙΑ. λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη ότι οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν στην Τουρκία υπερβαίνουν κατά πολύ αυτούς που επιτρέπονται βάσει του διεθνούς δικαίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και συνιστούν κατάφωρη κατάχρηση των νόμων περί έκτακτης ανάγκης, και συγκεκριμένα η επέκταση της περιόδου κατά την οποία ένα πρόσωπο μπορεί να τεθεί υπό κράτηση χωρίς απαγγελία κατηγοριών σε τριάντα ημέρες και της περιόδου μετά την οποία ένας κρατούμενος πρέπει να έχει πρόσβαση σε δικηγόρο σε πέντε ημέρες, καθώς και το δικαίωμα της διοίκησης να επιβάλλει παύση της λειτουργίας οποιουδήποτε οργανισμού μέσων ενημέρωσης, να σταματά και να ερευνά ανθρώπους χωρίς δικαστική άδεια και να πραγματοποιεί κατάσχεση διαβατηρίου οποιουδήποτε ατόμου τελεί υπό έρευνα·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτή τη στιγμή η Τουρκία κατατάσσεται 151η ανάμεσα σε 180 χώρες σύμφωνα με τον παγκόσμιο δείκτη ελευθερίας του Τύπου του RSF για το 2016 και βρίσκεται σε καθοδική πορεία·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κατάσταση των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία είναι ενδεικτική των μεγάλων εκκαθαρίσεων που πραγματοποιούνται σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, με περίπου 100 000 αστυνομικούς, στρατιώτες, δικαστές και δημοσίους υπαλλήλους να έχουν απολυθεί ή τεθεί σε διαθεσιμότητα, δεκάδες πανεπιστήμια και σχολεία να έχουν κλείσει, επιχειρήσεις να έχουν αφεθεί και τους ιδιοκτήτες τους να έχουν συλληφθεί, καθώς και βουλευτές να έχουν υποβληθεί σε άρση ασυλίας·
1. επαναλαμβάνει ότι καταδικάζει την απόπειρα πραξικοπήματος, εκφράζει τα συλλυπητήριά του στα θύματα και εκφράζει την πλήρη υποστήριξή του προς τους δημοκρατικούς θεσμούς στην Τουρκία·
2. ζητεί την άμεση και άνευ όρων απελευθέρωση όλων των δημοσιογράφων, των εργαζομένων στα μέσα ενημέρωσης και άλλων ενδιαφερόμενων πολιτών για τους οποίους δεν μπορεί να προσκομιστεί κανένα στοιχείο που αποδεικνύει τρομοκρατικές δραστηριότητες ή συμμετοχή σε εγκληματική πράξη·
3. υπενθυμίζει στην Τουρκία ότι τα ίδια βασικά πρότυπα που ισχύουν για τα κράτη μέλη της ΕΕ πρέπει να ισχύουν και για τις υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες, και ιδίως ο σεβασμός του κράτους δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη, και καλεί τις τουρκικές αρχές να επιστρέψουν στην αρχή του τεκμηρίου αθωότητας·
4. υπογραμμίζει ότι οι παρεκκλίσεις από ορισμένες διεθνείς δεσμεύσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι παραδεκτές μόνον σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης που απειλούν τη ζωή του έθνους και ότι, σύμφωνα με το άρθρο 19 παράγραφος 3 του ICCPR, ο περιορισμός της ελευθερίας της έκφρασης πρέπει να έχει αναλογικό χαρακτήρα και να είναι απολύτως αναγκαίος υπό τις περιστάσεις·
5. καταδικάζει το αιφνίδιο κλείσιμο όλων σχεδόν των ανεξάρτητων ραδιοφωνικών σταθμών, τηλεοπτικών καναλιών και εφημερίδων, και εκφράζει την ανησυχία του για τον συστηματικό τρόπο με τον οποίο οι αρχές εξαλείφουν την πολυφωνία των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία· ζητεί την επανέναρξη της λειτουργίας των μέσων ενημέρωσης που έκλεισαν με χαλκευμένες κατηγορίες·
6. εκφράζει τις βαθιές του ανησυχίες σχετικά με τις αυθαίρετες αποφάσεις που έλαβαν οι δικαστικές και εκτελεστικές αρχές εις βάρος δημοσιογράφων και πολλών άλλων επαγγελματιών, οι οποίες οδήγησαν σε μεγάλης κλίμακας αποβολές από τα δημόσια ιδρύματα και κρατήσεις, καθώς και παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των καταγγελιών για βασανιστήρια και κακομεταχείριση, των προβλημάτων που αφορούν την πρόσβαση σε δικηγόρους, και της απουσίας ένδικων μέσων·
7. απαιτεί οι έρευνες που πραγματοποιούνται βάσει καταγγελιών για συμμετοχή στην απόπειρα πραξικοπήματος να διενεργούνται σύμφωνα με τη δέουσα διαδικασία, κατά τρόπο αμερόληπτο και να βασίζονται σε πειστικά αποδεικτικά στοιχεία και όχι αποκλειστικά στην ύπαρξη συνδέσμων με το κίνημα Hizmet/Gülen·
8. υπογραμμίζει ότι, χωρίς ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστικό σώμα, η λειτουργία του κράτους δικαίου στη χώρα τίθεται σε κίνδυνο· ζητεί επειγόντως την εφαρμογή των συστάσεων της Επιτροπής της Βενετίας του Μαρτίου 2016 και τη μεταρρύθμιση της αντιτρομοκρατικής νομοθεσίας·
9. καλεί το Κοινοβούλιο και όλες τις συνιστώσες των δημοκρατικών θεσμών της χώρας να διαδραματίσουν τον συνταγματικό τους ρόλο·
10. καλεί την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς τις πρακτικές επιπτώσεις της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και να αποστείλουν όσο το δυνατό περισσότερους παρατηρητές για να παρακολουθήσουν τις δίκες δημοσιογράφων και άλλες υποθέσεις στις οποίες υπάρχουν υπόνοιες περί παραβίασης του δικαιώματος της ελευθερίας της έκφρασης σύμφωνα με τα άρθρα 324 και 220 του Ποινικού Κώδικα·
11. καλεί το Συμβούλιο της Ευρώπης να κινήσει έρευνα σχετικά με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην Τουρκία προκειμένου να επιβεβαιώσει σε ποιο βαθμό οι περιορισμοί των δικαιωμάτων είναι απαραίτητοι λόγω της κατάστασης·
12. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, τις κυβερνήσεις των κρατών μελών καθώς και την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Τουρκίας.
- [1] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2016)0133.