ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την κατάσταση στη Λευκορωσία
16.11.2016 - (2016/2934(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Knut Fleckenstein, Andrejs Mamikins, Jens Nilsson, Zigmantas Balčytis, Vilija Blinkevičiūtė, Tanja Fajon, Doru-Claudian Frunzulică, Karoline Graswander-Hainz, Anna Hedh, Miroslav Poche, Marlene Mizzi, Tibor Szanyi, Julie Ward, Elena Valenciano, Josef Weidenholzer, Miriam Dalli εξ ονόματος της Ομάδας S&D
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B8-1232/2016
B8-1233/2016
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την κατάσταση στη Λευκορωσία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματα και συστάσεις του σχετικά με τη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη τις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 11 Σεπτεμβρίου 2016 και τις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 11 Οκτωβρίου 2015,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του προέδρου της αντιπροσωπείας του για τις σχέσεις με τη Λευκορωσία, της 13ης Σεπτεμβρίου 2016, σχετικά με τις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές στη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, της 12ης Σεπτεμβρίου 2016, σχετικά με τις βουλευτικές εκλογές στη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη την προκαταρκτική δήλωση του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΓΔΘΑΔ) του ΟΑΣΕ, της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του ΟΑΣΕ και της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης (ΚΣΣΕ), της 12ης Σεπτεμβρίου 2016, σχετικά με τις βουλευτικές εκλογές στη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου σχετικά με τη Λευκορωσία, και ιδίως αυτά της 16ης Φεβρουαρίου 2016, με τα οποία αίρονται οι κυρώσεις κατά 170 προσώπων και τριών λευκορωσικών εταιρειών,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση του εκπροσώπου του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, της 12ης Σεπτεμβρίου 2016, σχετικά με τις βουλευτικές εκλογές στη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη την τελική έκθεση του ΟΑΣΕ, της 28ης Ιανουαρίου 2016, σχετικά με τις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 11 Οκτωβρίου 2015 στη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη πολυάριθμες δηλώσεις εκ μέρους των αρχών της Λευκορωσίας ότι ορισμένες από τις συστάσεις που διατυπώθηκαν από τον ΟΑΣΕ/ΓΔΘΑΔ έπειτα από τις προεδρικές εκλογές του 2015, επρόκειτο να υλοποιηθούν πριν από τις βουλευτικές εκλογές του 2016,
– έχοντας υπόψη την απελευθέρωση έξι πολιτικών κρατουμένων από τις αρχές της Λευκορωσίας στις 22 Αυγούστου 2015, και την επακόλουθη δήλωση, της 22ας Αυγούστου 2015, της Αντιπροέδρου της Επιτροπής / Ύπατης Εκπροσώπου της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Federica Mogherini, και του αρμόδιου Επιτρόπου για την πολιτική γειτονίας και τις διαπραγματεύσεις για τη διεύρυνση, Johannes Hahn, σχετικά με την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων στη Λευκορωσία,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην τελική έκθεσή του για τις προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν το 2015 στη Λευκορωσία, ο ΟΑΣΕ/ΓΔΘΑΔ μαζί με την Επιτροπή της Βενετίας του Συμβουλίου της Ευρώπης εκπόνησαν ένα σύνολο συστάσεων που θα πρέπει να εφαρμοστούν από τη Λευκορωσία πριν από τις βουλευτικές εκλογές του 2016·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι, προκειμένου να βελτιωθούν οι σχέσεις της Λευκορωσίας με τη Δύση, οι αρχές της χώρας επέτρεψαν στα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης να δηλώσουν τη συμμετοχή τους στις βουλευτικές εκλογές του 2016 πιο εύκολα από ό,τι σε προηγούμενες εκλογές, και διευκολύνθηκε η πρόσβαση των ξένων παρατηρητών στην καταμέτρηση των ψήφων·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την αξιολόγηση του ΟΑΣΕ/ΓΔΘΑΔ, η οργάνωση των βουλευτικών εκλογών του 2016 ήταν αποτελεσματική, αλλά εξακολουθούν να υφίστανται διάφορες μακροχρόνιες συστημικές ελλείψεις, μεταξύ των οποίων περιορισμοί του νομικού πλαισίου όσον αφορά τα πολιτικά δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι κατά την καταμέτρηση και την καταγραφή των ψήφων σημειώθηκε σημαντικός αριθμός διαδικαστικών παρατυπιών και έλλειψη διαφάνειας·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημοκρατική αντιπολίτευση θα εκπροσωπηθεί στο κοινοβούλιο της Λευκορωσίας για πρώτη φορά εδώ και 20 έτη·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι από το 1994 δεν έχουν διεξαχθεί στη χώρα ελεύθερες και δίκαιες εκλογές βάσει εκλογικής νομοθεσίας που συνάδει με τα διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα του ΟΑΣΕ/ΓΔΘΑΔ·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, τον Φεβρουάριο του 2016, η ΕΕ ήρε τα περισσότερα από τα περιοριστικά μέτρα κατά αξιωματούχων και νομικών οντοτήτων της Λευκορωσίας, ως ένδειξη καλής θέλησης με στόχο να ενθαρρυνθεί η βελτίωση της κατάστασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στη Λευκορωσία· λαμβάνοντας υπόψη ότι, παρότι σημειώθηκαν κάποιες εμφανείς προσπάθειες να αντιμετωπιστούν ορισμένα μακροχρόνια ζητήματα πριν από τις εκλογές του 2016, πολλά ζητήματα στο νομικό και διαδικαστικό πλαίσιο των εκλογών παραμένουν ανεπίλυτα·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι δύο ομάδες παρακολούθησης εκλογών της Λευκορωσίας, «Υπερασπιστές των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για Ελεύθερες Εκλογές (HRD)» και «Δικαίωμα στην Επιλογή-2016 (R2C)», καταδίκασαν τις τελευταίες εκλογές θεωρώντας ότι δεν συνάδουν με διάφορα βασικά διεθνή πρότυπα και δεν αποτελούν πιστή απεικόνιση της βούλησης των πολιτών της Λευκορωσίας·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι ομάδες παρατηρητών της Λευκορωσίας συγκέντρωσαν απτά στοιχεία που αποδεικνύουν την ύπαρξη μαζικών προσπαθειών σε εθνικό επίπεδο να διογκωθεί το ποσοστό συμμετοχής κατά την πενθήμερη περίοδο πρώιμης ψηφοφορίας (6-10 Σεπτεμβρίου) και την ημέρα των εκλογών (11 Σεπτεμβρίου)·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρώτη από το 2002 επίσημη επίσκεψη της αντιπροσωπείας του Κοινοβουλίου για τις σχέσεις με τη Λευκορωσία πραγματοποιήθηκε στο Μινσκ στις 18 και 19 Ιουνίου 2015· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτή τη στιγμή το Κοινοβούλιο δεν έχει επίσημες σχέσεις με το κοινοβούλιο της Λευκορωσίας·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λευκορωσία είχε εποικοδομητικό ρόλο στην προώθηση της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός στην Ουκρανία·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ρωσική εισβολή και προσάρτηση της Κριμαίας έχει εντείνει τους φόβους της λευκορωσικής κοινωνίας για αποσταθεροποίηση της εσωτερικής κατάστασης ως αποτέλεσμα μιας μετατόπισης εξουσίας·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Λευκορωσία είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που εξακολουθεί να εφαρμόζει τη θανατική ποινή· λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 4 Οκτωβρίου 2016 το Ανώτατο Δικαστήριο της Λευκορωσίας επικύρωσε την καταδίκη του Siarhei Vostrykau σε θάνατο· λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτή ήταν η τέταρτη επικύρωση θανατικής καταδίκης μέσα στο 2016·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η σημαντική βελτίωση της κατάστασης όσον αφορά την ελευθερία του λόγου και των μέσων ενημέρωσης, ο σεβασμός των πολιτικών δικαιωμάτων τόσο των απλών πολιτών όσο και των ακτιβιστών της αντιπολίτευσης, και ο σεβασμός του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών δικαιωμάτων αποτελούν προαπαιτούμενα για τη βελτίωση των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και Λευκορωσίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει σταθερά προσηλωμένη στην περαιτέρω προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λευκορωσία, συμπεριλαμβανομένης της ελευθερίας του λόγου και των μέσων ενημέρωσης·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, όπως αναφέρεται στην έκθεση του ειδικού εισηγητή του ΟΗΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λευκορωσία, της 21ης Απριλίου 2016, παρά την αισθητή εντατικοποίηση των επαφών μεταξύ της Λευκορωσίας, της ΕΕ και των Ηνωμένων Πολιτειών, εξακολουθούν να υφίστανται παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και δεν έχει σημειωθεί σημαντική αλλαγή·
ΙΕ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχουν επιστήσει την προσοχή σε νέες μεθόδους παρενόχλησης της αντιπολίτευσης:
1. εξακολουθεί να ανησυχεί σοβαρά για τις ελλείψεις που παρατηρήθηκαν από ανεξάρτητους διεθνείς παρατηρητές κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2015 και των βουλευτικών εκλογών του 2016· αναγνωρίζει τις προσπάθειες που έγιναν για να σημειωθεί πρόοδος, οι οποίες ωστόσο παραμένουν ανεπαρκείς· σημειώνει ότι η αντιπολίτευση θα έχει δύο εκπροσώπους στο νεοεκλεγέν κοινοβούλιο· θεωρεί, ωστόσο, ότι αυτό οφείλεται σε πολιτικό διορισμό και όχι σε ένα δίκαιο εκλογικό αποτέλεσμα·
2. καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να ξαναρχίσουν, χωρίς καθυστέρηση, να εργάζονται για μια συνολική εκλογική μεταρρύθμιση, στο πλαίσιο της ευρύτερης διαδικασίας εκδημοκρατισμού και σε συνεργασία με διεθνείς εταίρους· τονίζει την ανάγκη να υλοποιηθούν οι συστάσεις του ΟΑΣΕ/ΓΔΘΑΔ εγκαίρως πριν από τις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου του 2018· τονίζει ότι αυτό έχει καθοριστική σημασία προκειμένου να επιτευχθεί η επιθυμητή βελτίωση στις σχέσεις ΕΕ-Λευκορωσίας·
3. επαναλαμβάνει την έκκλησή του προς τις αρχές της Λευκορωσίας να εξασφαλίζουν, σε όλες τις περιπτώσεις, τον σεβασμό των δημοκρατικών αρχών, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και τις διεθνείς και περιφερειακές πράξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που έχει κυρώσει η Λευκορωσία·
4. καλεί την κυβέρνηση της Λευκορωσίας να αποκαταστήσει τους πολιτικούς κρατούμενους που απελευθερώθηκαν και να τους αποδώσει και πάλι ατομικά και πολιτικά δικαιώματα·
5. εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι από το 2000 δεν έχει καταχωριστεί κανένα νέο πολιτικό κόμμα στη Λευκορωσία· ζητεί να χαλαρώσουν οι περιορισμοί στον εν λόγω τομέα, και τονίζει την ανάγκη να επιτρέπεται απρόσκοπτα η πολιτική δραστηριότητα·
6. αναμένει από τις αρχές να σταματήσουν την παρενόχληση των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης για πολιτικούς λόγους· ζητεί μετ’ επιτάσεως να σταματήσουν η πρακτική της διοικητικής δίωξης και η αυθαίρετη εφαρμογή του άρθρου 22 παράγραφος 9 δεύτερο εδάφιο του Διοικητικού Κώδικα κατά ανεξάρτητων δημοσιογράφων για τη συνεργασία τους με ξένα μέσα ενημέρωσης χωρίς διαπίστευση, που περιορίζουν το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση και τη διάδοση πληροφοριών·
7. καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να καταργήσουν το άρθρο 193 παράγραφος 1 του Ποινικού Κώδικα της Λευκορωσίας, το οποίο απαγορεύει την οργάνωση δραστηριοτήτων μη καταχωρημένων δημοσίων οργανώσεων ή τη συμμετοχή σε αυτές, καθότι η διάταξη αυτή είναι αντίθετη με τα διεθνή πρότυπα όσον αφορά την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και συνιστά παραβίαση των υποχρεώσεων που έχει αναλάβει η Λευκορωσία στο πλαίσιο του ΟΑΣΕ και του ΟΗΕ·
8. καλεί μετ’ επιτάσεως τη Λευκορωσία, μόνη χώρα στην Ευρώπη που εξακολουθεί να εφαρμόζει τη θανατική ποινή, να προσχωρήσει σε ένα παγκόσμιο μορατόριουμ όσον αφορά την εκτέλεση της θανατικής ποινής, ως πρώτο βήμα προς την οριστική κατάργησή της· υπενθυμίζει ότι η θανατική ποινή αποτελεί απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση, δεν έχει αποδειχθεί ότι λειτουργεί αποτρεπτικά, και καθιστά τα δικαστικά σφάλματα ανεπανόρθωτα·
9. καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να αναγνωρίσουν την εντολή του ειδικού εισηγητή του ΟΗΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Λευκορωσία και να συνεργαστούν πλήρως στο πλαίσιο αυτό, συμμετέχοντας σε έναν ουσιαστικό και εποικοδομητικό διάλογο και διευκολύνοντας την επίσκεψή του στη χώρα·
10. καλεί την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) και την Επιτροπή να αναζητήσουν νέους τρόπους στήριξης των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών στη Λευκορωσία· τονίζει, εν προκειμένω, την ανάγκη να στηριχθούν όλες οι ανεξάρτητες πηγές πληροφόρησης για την κοινωνία της Λευκορωσίας, συμπεριλαμβανομένων των μέσων ενημέρωσης που εκπέμπουν στη λευκορωσική γλώσσα·
11. σημειώνει την έναρξη, τον Ιανουάριο του 2014, των διαπραγματεύσεων για την απλούστευση της έκδοσης θεωρήσεων με σκοπό τη βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ των ατόμων και την ενθάρρυνση της ανάπτυξης της κοινωνίας των πολιτών· τονίζει ότι η Επιτροπή και η ΕΥΕΔ θα πρέπει να λάβουν τα αναγκαία μέτρα για να επισπευσθεί η επίτευξη προόδου στο θέμα αυτό·
12. υποστηρίζει την ΕΕ στην πολιτική της «ανάπτυξης σχέσεων με κριτικό πνεύμα» που εφαρμόζει έναντι των αρχών της Λευκορωσίας, και εκφράζει την προθυμία του να συμβάλει επίσης σε αυτήν μέσω της αντιπροσωπείας του για τις σχέσεις με τη Λευκορωσία· καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις νομοθετικές πρωτοβουλίες στη Λευκορωσία και να εξετάζει προσεκτικά την εφαρμογή τους·
13. επαναλαμβάνει τη δέσμευσή του να εργαστεί προς όφελος του λαού της Λευκορωσίας, υποστηρίζοντας τις φιλοδημοκρατικές προσδοκίες και πρωτοβουλίες του και συμβάλλοντας σε ένα μέλλον σταθερότητας, δημοκρατίας και ευημερίας για τη χώρα·
14. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στην Αντιπρόεδρο της Επιτροπής / Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας (ΑΕ/ΥΕ), στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στα κράτη μέλη, στον ΟΑΣΕ/ΓΔΘΑΔ, στο Συμβούλιο της Ευρώπης και στις αρχές της Λευκορωσίας.