PROJEKT REZOLUCJI w sprawie sytuacji w Jemenie
22.11.2017 - (2017/2849(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Ángela Vallina, Javier Couso Permuy, Paloma López Bermejo, Patrick Le Hyaric, Merja Kyllönen, Sabine Lösing, Neoklis Sylikiotis, Takis Hadjigeorgiou, Sofia Sakorafa, Marina Albiol Guzmán, Jiří Maštálka, Kateřina Konečná, Dimitrios Papadimoulis, Maria Lidia Senra Rodríguez, João Pimenta Lopes w imieniu grupy GUE/NGL
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0649/2017
Parlament Europejski,
– uwzględniając oświadczenia w sprawie Jemenu oraz jego sytuacji humanitarnej wydane przez rzecznika Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, specjalnego wysłannika Sekretarza Generalnego ONZ do Jemenu Ismaila Oulda Szejka Ahmeda oraz koordynatora ONZ ds. pomocy w sytuacjach kryzysowych Marka Lowcocka,
– uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Jemenu z dnia 16 listopada 2015 r. i z dnia 3 kwietnia 2017 r. oraz konkluzje Rady z dnia 17 lipca 2017 r. w sprawie przeciwdziałania zagrożeniu klęską głodu,
– uwzględniając oświadczenie w sprawie kryzysu w Jemenie wydane przez wiceprzewodniczącą Komisji / wysoką przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz oświadczenie w sprawie sytuacji humanitarnej w Jemenie wydane przez komisarza ds. pomocy humanitarnej i zarządzania kryzysowego Christosa Stylianidesa w dniu 11 listopada 2017 r.,
– uwzględniając plan zintegrowanej odpowiedzi na wybuch epidemii cholery w Jemenie opracowany przez Biuro ds. Koordynacji Pomocy Humanitarnej ONZ (OCHA), zaktualizowany dnia 23 maja 2017 r., oraz plan działań humanitarnych dla Jemenu na okres styczeń–grudzień 2017 r.,
– uwzględniając odpowiednie rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ, w szczególności rezolucje z dnia 14 kwietnia 2015 r. (S/RES/2216), 24 lutego 2016 r. (S/RES/2266) oraz 23 lutego 2017 r. (S/RES/2342),
– uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Jemenu, w szczególności rezolucje z dnia 9 lipca 2015 r[1], 25 lutego 2016 r.[2] i z dnia 15 czerwca 2017 r.[3],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie stosowania uzbrojonych dronów[4],
– uwzględniając Kartę Narodów Zjednoczonych oraz przepisy międzynarodowego prawa humanitarnego,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że długotrwała konfrontacja między Huti i rządem jemeńskim trwa ponad dwa i pół roku, co doprowadziło kraj do najpoważniejszego obecnie kryzysu humanitarnego na świecie; mając na uwadze, że w kraju szerzy się głód, a rozprzestrzeniająca się szybko epidemia cholery spowodowała ponad 925 000 prawdopodobnych zachorowań i ponad 2 200 zgonów;
B. mając na uwadze, że od 26 marca 2015 r. koalicja pod przewodnictwem Arabii Saudyjskiej – wspierana przez USA i obejmująca Zjednoczone Emiraty Arabskie, Bahrajn, Kuwejt, Jordanię, Maroko i Sudan – jest główną przyczyną śmierci jemeńskich cywilów, gdyż rozpoczęła wtedy ataki z powietrza mające na celu przywrócić do władzy prezydenta Abdrabbuha Mansoura Hadiego; mając na uwadze, że koalicja ta dopuściła się poważnych naruszeń, w tym ataków na domy, targi, szpitale i szkoły, w wyniku których zginęło wiele tysięcy cywilów, w większości kobiet i dzieci;
C. mając na uwadze, że pod pretekstem rzekomego wystrzelenia przez Huti rakietowego pocisku balistycznego w kierunku Rijadu, który został przechwycony przez Saudyjczyków, Arabia Saudyjska znów nałożyła na Jemen niemal całkowitą blokadę, w dniu 6 listopada 2017 r. zamykając granice lądowe, morskie i powietrzne Jemenu; mając na uwadze, że ponowne otwarcie portu w Adenie, które nastąpiło niedawno, to zdecydowanie za mało; mając na uwadze, że stosowana przez koalicję blokada paliwowa oraz ataki na infrastrukturę cywilną stanowią pogwałcenie międzynarodowego prawa humanitarnego;
D. mając na uwadze, że zarówno Arabia Saudyjska, jak i prezydent Stanów Zjednoczonych odpowiedzialnością za wystrzelenie pocisku rakietowego obarczyli Iran; mając na uwadze, że Iran zaprzeczył temu oskarżeniu, a Huti utrzymują, że sami wyprodukowali pocisk w Jemenie;
E. mając na uwadze, że w wyniku konfliktu ponad 50 000 cywilów zginęło, zostało rannych lub odniosło obrażenia; mając na uwadze, że ONZ pilnie apeluje do władz i różnych frakcji o umożliwienie stałego dostępu do oblężonych miast, co pozwoliłoby dostarczyć pomoc potrzebującym, ponieważ wojna w Jemenie została zaliczona do kategorii najcięższych kryzysów humanitarnych; mając na uwadze, że setki tysięcy uchodźców zdołały uciec do krajów ościennych;
F. mając na uwadze, że Jemen przechodzi obecnie największy na świecie kryzys bezpieczeństwa żywnościowego, a blisko 80 % ludności Jemenu (tj. około 21 mln osób) pilnie potrzebuje jakiejkolwiek pomocy humanitarnej, która zaspokoi naglącą potrzebę żywności, lekarstw oraz paliwa;
G. mając na uwadze, że istnieje związek między niedożywieniem a cholerą; mając na uwadze, że 17 milionów osób w Jemenie nie ma zapewnionego bezpieczeństwa żywnościowego, a wśród nich 7 milionów głoduje, 3,3 miliona osób jest skrajnie niedożywionych, a 462 000 dzieci cierpi z powodu ostrego niedożywienia;
H. mając na uwadze doniesienia o poważnych naruszeniach popełnianych przez grupy zbrojne Ansar Allah, w tym stosowanie min przeciwpiechotnych; mając na uwadze, że doszło także to egzekucji pozasądowych dokonywanych przez siły prezydenta Hadiego oraz popierające go partie i grupy zbrojne; mając na uwadze, że jemeńskie strony zaangażowane w konflikt ponoszą odpowiedzialność za masowy ostrzał ludności i infrastruktury cywilnej, odmowę dostępu pomocy humanitarnej, nieuzasadnione zatrzymania, wymuszone zaginięcia i tortury;
I. mając na uwadze, że Jemen stoi w obliczu katastrofy humanitarnej, w tym widma głodu spotęgowanego wybuchem epidemii cholery; mając na uwadze, że naloty, ostrzały oraz przemoc nadal zmuszają jemeńskie rodziny do opuszczania domów, co sprawia, że w Jemenie są miliony wewnętrznie przesiedlonych osób; mając na uwadze, że ponad 8 mln osób straciło stały i bezpieczny dostęp do wody pitnej, ponieważ większa część sieci wodociągowej uległa zniszczeniu w walkach; mając na uwadze, że większość Jemeńczyków nie ma odpowiedniego dostępu do opieki zdrowotnej;
J. mając na uwadze, że według organizacji Save the Children w Jemenie każdego dnia umiera 130 dzieci; mając na uwadze, że oprócz 1,6 mln dzieci, które w ogóle nie rozpoczęły nauki w szkole przed wybuchem konfliktu, co najmniej 1,8 mln uczniów musiało ją porzucić;
K. mając na uwadze, że kobiety w Jemenie zawsze były wyjątkowo narażone na różne formy wykorzystywania, takie jak małżeństwa dzieci i przemoc, gdyż w kraju tym nie obowiązuje wiek przyzwolenia; mając na uwadze, że kobiety mają bardziej ograniczony dostęp do opieki medycznej, własności, edukacji i szkoleń niż mężczyźni; mając na uwadze, że konflikt pogarsza ich sytuację i szacuje się, że 2,6 miliona kobiet i dziewcząt narażonych jest na przemoc ze względu na płeć; mając na uwadze, że w ostatnich dwóch latach liczba małżeństw dzieci znacząco wzrosła; mając na uwadze, że około 30 % przesiedlonych rodzin to rodziny, na czele których stoją kobiety; mając na uwadze, że brakuje leków na wiele chorób przewlekłych, oraz że Jemen jest jednym z krajów o najwyższym odsetku zgonów okołoporodowych; mając na uwadze, że niedożywione kobiety ciężarne i karmiące są bardziej podatne na zarażenie cholerą i bardziej narażone na krwotoki, co znacznie podnosi ryzyko komplikacji i śmierci podczas porodu;
L. mając na uwadze, że w Jemenie przebywa około 280 000 uchodźców, głównie somalijskich, gdyż jest to jedyny na Półwyspie Arabskim sygnatariusz Konwencji dotyczącej statusu uchodźców i protokołu do niej; mając na uwadze, że z uwagi na pogarszający się konflikt również ci uchodźcy potrzebują ochrony; mając na uwadze, że według doniesień około 30 600 Somalijczyków wróciło już do Somalii, a Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) powołało jednostki ds. ułatwiania powrotu;
M. mając na uwadze, że konflikt i brak bezpieczeństwa doprowadziły do groźnej ekspansji grup ekstremistycznych w kraju; mając na uwadze, że Al-Kaida na Półwyspie Arabskim umocniła swoją obecność, a Daisz nadal prowadzi kampanię ataków i mordów;
N. mając na uwadze, że rozmowy pod egidą ONZ zamrożono, a polityczne rozwiązanie konfliktu wydaje się odległe;
O. mając na uwadze, że Jemen jest jednym z najbiedniejszych krajów na świecie; mając na uwadze, że jeszcze przed rozpoczęciem wojny połowa Jemeńczyków żyła poniżej progu ubóstwa, dwie trzecie młodych ludzi było bezrobotnych, a podstawowe usługi społeczne znajdowały się na skraju zapaści;
P. mając na uwadze, że aby zaciemnić prawdziwe geopolityczne przyczyny konfliktu, przedstawia się go jako spór między szyitami a sunnitami; mając na uwadze, że Arabia Saudyjska oskarża Huti o otrzymywanie poparcia ze strony Iranu i dostrzega w nich zagrożenie dla swojego bezpieczeństwa; mając na uwadze, że złożony konflikt w Jemenie nosi pewne znamiona wojny zastępczej; mając na uwadze, że wskazuje na to silna obecność Al-Kaidy, ruchów separatystycznych i rebelianckich ugrupowań szyickich zajdytów oraz walki między Huti a grupami zbrojnymi na południu kraju; mając na uwadze, że konflikt doprowadził do ekspansji w Jemenie grup związanych z Daisz;
Q. mając na uwadze, że UE i ONZ nałożyły na Jemen embargo na broń, a UE nałożyła na przywódców Huti ukierunkowane sankcje ; mając na uwadze, że mimo to 17 państw członkowskich UE, w tym Zjednoczone Królestwo, Hiszpania, Francja, Włochy i Niemcy w dalszym ciągu sprzedają broń Arabii Saudyjskiej; mając na uwadze, że zwłaszcza Zjednoczone Królestwo, Francja i Hiszpania znacząco zwiększyły dostawy broni dla stron zaangażowanych w konflikt;
R. mając na uwadze, że Amerykanie utrzymują wojskową bazę lotniczą al-Annad w pobliżu miasta al-Houta na południu Jemenu, skąd dowodzili atakami dronów na podejrzanych o przynależność do lokalnego odłamu Al-Kaidy; mając na uwadze, że amerykańskie ataki przy użyciu dronów oraz pozasądowe zabójstwa dokonywane w Jemenie od 2002 r. przyczyniły się do destabilizacji kraju; mając na uwadze, że według sprawozdań dotyczących Jemenu wydanych przez Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) ataki dronów powodują więcej ofiar śmiertelnych wśród ludności cywilnej niż wśród domniemanych terrorystów czy członków Al-Kaidy;
S. mając na uwadze, że od chwili przejęcia władzy przez D. Trumpa dramatycznie wzrosła w Jemenie liczba śmiertelnych ataków z użyciem dronów: od 2016 r. odnotowano wzrost o 231 proc. , a co najmniej 115 potwierdzonych ataków, w tym dwa ataki lądowe, zostało przeprowadzonych w tym roku; mając na uwadze, że istnieją dowody na to, że państwa członkowskie UE, takie jak Zjednoczone Królestwo, Włochy i Niemcy, pośrednio i bezpośrednio wspierają te mordercze operacje, dostarczając dane wywiadowcze i innego typu pomoc operacyjną;
T. mając na uwadze, że położenie geograficzne Jemenu u wybrzeży cieśniny łączącej Morze Czerwone – którędy dociera się do Kanału Sueskiego – i Zatokę Adeńską, ma strategiczne znaczenie, związane z ważnymi szlakami morskimi i zasobami energetycznymi;
1. jest głęboko zaniepokojony eskalacją konfliktu, który doprowadził do obecnego kryzysu humanitarnego w Jemenie, a z powodu przywrócenia blokady przez Arabię Saudyjską sytuacja staje się coraz bardziej dramatyczna;
2. potępia stosowanie przemocy wobec ludności cywilnej przez strony konfliktu, terrorystów i inne ugrupowania zbrojne, ponieważ działania takie pogrążyły Jemen w poważnym kryzysie humanitarnym i spowodowały, że tysiące osób zostało rannych lub zabitych, a wiele milionów przesiedlonych; składa rodzinom ofiar kondolencje i wyrazy głębokiego współczucia;
3. potępia masowe ataki wojsk koalicji pod przywództwem Arabii Saudyjskiej w Jemenie, które nadal są najczęstszą przyczyną śmierci wśród ludności cywilnej; potępia ponadto ponownie nałożoną przez Arabię Saudyjską blokadę Jemenu i wzywa do jej całkowitego zniesienia; apeluje od Arabii Saudyjskiej i jej koalicjantów o zapewnienie otwartego dostępu do wszystkich portów i dróg lądowych, aby umożliwić dostarczenie ludności Jemenu pomocy humanitarnej ;
4. ponownie wyraża pełne poparcie dla działań ONZ i specjalnego wysłannika sekretarza generalnego ONZ ds. Jemenu; jest przekonany, że konflikt w Jemenie można rozwiązać tylko środkami politycznymi; wzywa zatem wszystkie strony konfliktu w Jemenie, by jak najszybciej porozumiały się w sprawie zaprzestania działań wojennych, pod kontrolą ONZ, co byłoby pierwszym krokiem do wznowienia rozmów pokojowych, które z kolei doprowadzą do negocjacji politycznych pod kierownictwem Jemeńczyków z udziałem wszystkich stron konfliktu w celu przywrócenia pokoju;
5. przypomina wszystkim stronom, a w szczególności Arabii Saudyjskiej i jej koalicjantom, o ich odpowiedzialności za zapewnienie poszanowania międzynarodowego prawa humanitarnego i praw człowieka, co oznacza ochronę ludności cywilnej, powstrzymanie się od ataków na infrastrukturę cywilną oraz zapewnienie organizacjom humanitarnym bezpiecznego i niezakłóconego dostępu do kraju;
6. jest przekonany, że interwencja Arabii Saudyjskiej zmierza do umocnienia jej kontroli nad regionem, oraz że przyniesie jedynie więcej cierpień Jemeńczykom i pogłębi podziały między narodami na Bliskim Wschodzie; jest zaniepokojony rosnącym napięciem w regionie, które zwiększają jeszcze jednostronne działania Arabii Saudyjskiej podejmowane wobec innych członków Rady Współpracy Państw Zatoki, takich jak Katar;
7. wzywa strony konfliktu do podjęcia działań niezbędnych do zapobiegnięcia wszelkim formom przemocy wobec ludności cywilnej, w tym przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć, oraz do reagowania na nie; zdecydowanie potępia przypadki łamania praw dziecka; wyraża poważne zaniepokojenie doniesieniami o wykorzystywaniu dzieci-żołnierzy przez Huti, Ansar al-Szaria i siły rządowe oraz ograniczonym dostępem dzieci do podstawowej opieki zdrowotnej i edukacji; apeluje o rozliczenie osób odpowiedzialnych za łamanie praw człowieka lub naruszanie międzynarodowego prawa humanitarnego z ich czynów;
8. zdecydowanie krytykuje prowadzony na szeroką skalę handel bronią między państwami członkowskimi a krajami w tym regionie, co dotyczy Zjednoczonego Królestwa, Hiszpanii, Francji i Niemiec; wzywa do natychmiastowego zawieszenia transferów broni i wsparcia wojskowego na rzecz Arabii Saudyjskiej oraz jej partnerów koalicyjnych; ponawia apel do Rady o nałożenie embarga UE na dostawy broni do Arabii Saudyjskiej ze względu na poważne zarzuty dotyczące naruszeń międzynarodowego prawa humanitarnego przez ten kraj w Jemenie oraz na fakt, że dalsze wydawanie zezwoleń na sprzedaż broni do Arabii Saudyjskiej byłoby sprzeczne ze wspólnym stanowiskiem Rady 2008/944/WPZiB z dnia 8 grudnia 2008 r.[5];
9. ubolewa, że nie rozpoczęto niezależnego międzynarodowego dochodzenia w sprawie dokonanego przez koalicję w dniu 8 października 2016 r. ataku na tłumną ceremonię pogrzebową w Sanie, w którym według sprawozdania zespołu ekspertów ONZ ds. Jemenu z dnia 27 stycznia 2017 r. zginęły 132 osoby, a 695 zostało rannych;
10. wyraża zaniepokojenie potencjałem Al-Kaidy na Półwyspie Arabskim i wykorzystywaniem przez Daisz pogarszającej się sytuacji politycznej i stanu bezpieczeństwa w Jemenie; przypomina, że wszystkie akty terroryzmu są zbrodniami i nie znajdują uzasadnienia, bez względu na ich przyczyny oraz niezależnie od tego, kiedy, gdzie i przez kogo zostały popełnione;
11. jest przekonany, że wszelkie długoterminowe rozwiązania muszą uwzględniać pierwotne przyczyny ubóstwa i niestabilności w tym kraju, a także zaspokajać uzasadnione potrzeby i realizować aspiracje Jemeńczyków; ponownie zapewnia o swoim poparciu dla pokojowych wysiłków, których celem jest ochrona suwerenności, niepodległości i integralności terytorialnej Jemenu;
12. głęboko ubolewa nad tym, że konflikt, który doprowadził do obecnej katastrofy humanitarnej w Jemenie, przez ostatnie dwa i pół roku nie przyciągnął uwagi społeczności międzynarodowej i środków masowego przekazu;
13. sprzeciwia się wszelkiej zagranicznej interwencji wojskowej w tym kraju – saudyjskiej, irańskiej, arabskiej czy zachodniej; jest głęboko zaniepokojony wzrostem napięcia w regionie, spotęgowanym oświadczeniami prezydenta D. Trumpa na temat zaangażowania Iranu; podkreśla, że wojna w Jemenie nie jest tylko konfliktem między szyitami a sunnitami; potępia wykorzystywanie – w szczególności przez Arabię Saudyjską – różnic religijnych w podsycaniu kryzysów politycznych i podżeganiu do wojen religijnych;
14. potępia ciche przyzwolenie UE dla dyktatur w tym regionie i udzielane im przez Unię poparcie; bardzo krytycznie postrzega rolę, jaką różne zachodnie interwencje z ostatnich lat odegrały w zaostrzaniu konfliktów w regionie; stwierdza, że konfliktów w regionie nie da się rozwiązać przy użyciu wojska; odrzuca sięganie po pojęcie „obowiązku ochrony”, stosowanego również jako pretekst przez różne strony konfliktu w Jemenie, gdyż narusza ono prawo międzynarodowe i nie stanowi odpowiedniej podstawy prawnej uzasadniającej jednostronne użycie siły;
15. wzywa społeczność międzynarodową, a w szczególności państwa członkowskie takie jak Zjednoczone Królestwo, Francja, Hiszpania i Niemcy, do zaprzestania transferu broni dla wszystkich walczących stron w kraju, a przez to do podjęcia niezbędnych działań zapobiegających bezpośredniej lub pośredniej dostawie, sprzedaży bądź transferowi broni zidentyfikowanym osobom i jednostkom oraz osobom działającym w ich imieniu lub z ich rozkazu w Jemenie, bądź na korzyść takich osób, na podstawie nałożonego przez ONZ na Jemen embarga na broń, zgodnie z zapisem ust. 14 rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ 2216 (2015);
16. potępia coraz częstsze wykorzystywanie dronów do operacji eksterytorialnych prowadzonych przez USA za prezydentury B. Obamy i jeszcze częstsze ich stosowanie przez administrację D. Trumpa; zdecydowanie sprzeciwia się wykorzystywaniu dronów do zabójstw pozasądowych i eksterytorialnych; domaga się zakazu wykorzystywania dronów do tych celów na mocy wyżej wspomnianej rezolucji z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie wykorzystywania uzbrojonych dronów, która w ust. 2 lit. a) i b) wzywa wiceprzewodniczącą / wysoką przedstawiciel do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, państwa członkowskie i Radę do „sprzeciwienia się praktyce pozasądowych ukierunkowanych zabójstw i zakazania jej” oraz do „dopilnowania, aby państwa członkowskie – zgodnie z ich prawnymi zobowiązaniami – nie dokonywały bezprawnych ukierunkowanych zabójstw ani nie ułatwiały ich innym państwom”;
17. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, rządom i parlamentom państw członkowskich, rządowi Jemenu, jak również członkom Rady Współpracy Państw Zatoki i Zgromadzeniu Ogólnemu ONZ.
- [1] Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0270.
- [2] Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0066.
- [3] Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0273.
- [4] Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0172.
- [5] Dz.U. L 335 z 13.12.2008, s. 99.