ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με την εφαρμογή της διαδικασίας της Μπολόνια – τρέχουσα κατάσταση και συνέχεια
13.4.2018 - (2018/2571(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 128 παράγραφος 5 του Κανονισμού
Petra Kammerevert εξ ονόματος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας
B8‑0190/2018
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την εφαρμογή της διαδικασίας της Μπολόνια – τρέχουσα κατάσταση και συνέχεια
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 14 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 13ης Μαρτίου 2012 σχετικά με τη συμβολή των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων στην ολοκλήρωση και την προώθηση της διαδικασίας της Μπολόνια[1],
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 25ης και 26ης Νοεμβρίου 2013 για την παγκόσμια διάσταση της ευρωπαϊκής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης[2],
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 20ής Σεπτεμβρίου 2011, με τίτλο «Στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και της απασχόλησης – ένα θεματολόγιο για τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης της Ευρώπης» (COM(2011)0567),
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 28ης και 29ης Νοεμβρίου 2011 για τον εκσυγχρονισμό της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης[3],
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής της 20ής Νοεμβρίου 2012 με τίτλο «Ανασχεδιασμός της εκπαίδευσης: επενδύοντας στις δεξιότητες για καλύτερα κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα» (COM(2012)0669),
– έχοντας υπόψη τη σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 15ης Φεβρουαρίου 2006 για περαιτέρω ευρωπαϊκή συνεργασία με σκοπό τη διασφάλιση της ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση[4],
– έχοντας υπόψη την κοινή διακήρυξη που υπογράφηκε στη Μπολόνια στις 19 Ιουνίου 1999 από τους υπουργούς Παιδείας 29 ευρωπαϊκών χωρών (διακήρυξη της Μπολόνια),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 28ης Απριλίου 2015, σχετικά με τη συνέχεια που πρέπει να δοθεί για την εφαρμογή της διαδικασίας της Μπολόνια,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 14ης Νοεμβρίου 2017, με τίτλο «Ισχυροποίηση της ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσω της εκπαίδευσης και του πολιτισμού» (COM(2017)0673),
– έχοντας υπόψη την ερώτηση προς την Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή της διαδικασίας της Μπολόνια - τρέχουσα κατάσταση και συνέχεια (O-000020/2018 – B8‑0014/2018),
– έχοντας υπόψη την πρόταση ψηφίσματος της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 128 παράγραφος 5 και το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία της Μπολόνια είναι μια διακυβερνητική πρωτοβουλία μέσω της οποίας οι χώρες επιδιώκουν να επιτύχουν, με ανοικτό και εποικοδομητικό διάλογο, κοινούς στόχους μέσω δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί σε διεθνές επίπεδο, συμβάλλοντας έτσι στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ΕΧΤΕ), που θα παρέχει ίσες ευκαιρίες και εκπαίδευση υψηλού επιπέδου·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία της Μπολόνια έχει προωθήσει τη κινητικότητα ενισχύοντας τη διεθνοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και βελτιώνοντας τη συμβατότητα και τη συγκρισιμότητα των προτύπων των διαφόρων συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τηρώντας παράλληλα τις αρχές της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της θεσμικής αυτονομίας και με επίκεντρο την ενίσχυση της ποιότητας της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της παροχής ίσων ευκαιριών στους πολίτες·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΕΧΤΕ δρομολογήθηκε με σκοπό να δημιουργηθεί ένα σύστημα τριών κύκλων σπουδών (πτυχίου, μεταπτυχιακού και διδακτορικού) και να καταστούν τα ευρωπαϊκά συστήματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης περισσότερο συγκρίσιμα και ελκυστικότερα σε παγκόσμιο επίπεδο·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η εκπαίδευση είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της κοινωνίας μας και ότι η τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην προώθηση της προσωπικής ανάπτυξης και της ανάπτυξης δεξιοτήτων, στην τόνωση της απασχολησιμότητας και της ανταγωνιστικότητας, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά, στην ενεργό συμμετοχή στα κοινά και στη διαπολιτισμική κατανόηση, στην προώθηση κοινών αξιών και στην αντιμετώπιση των προκλήσεων ενός ταχέως μεταβαλλόμενου κόσμου·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή έχει δρομολογήσει ένα ανανεωμένο θεματολόγιο της ΕΕ για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, με στόχο τη στήριξη των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των εθνικών αρχών που είναι αρμόδιες για την τριτοβάθμια εκπαίδευση· λαμβάνοντας υπόψη ότι άλλες χώρες στον ΕΧΤΕ θα μπορούσαν σταδιακά να συμμετέχουν στη διαδικασία αυτή μέσω διαβουλεύσεων και ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η αναζήτηση ενός ανοικτού και χωρίς αποκλεισμούς ΕΧΤΕ, βασισμένου στην ποιότητα και την αμοιβαία εμπιστοσύνη, αποτελεί τη βάση της διαδικασίας της Μπολόνια·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία της Μπολόνια και ο ΕΧΤΕ περιλαμβάνουν 48 χώρες, μεταξύ άλλων και πολλούς σημαντικούς γείτονες και εταίρους της ΕΕ· λαμβάνοντας υπόψη ότι η διαδικασία της Μπολόνια ενισχύει την αποτελεσματικότητα των εταιρικών σχέσεων με τρίτες χώρες στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και παρέχει κίνητρα για μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση και σε άλλους τομείς στις αντίστοιχες χώρες·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι, δεδομένης της άνισης προόδου κατά την εφαρμογή της διαδικασίας της Μπολόνια σε ολόκληρο τον ΕΧΤΕ και των δυσκολιών στην εφαρμογή των συμφωνηθεισών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων σε πολλές περιπτώσεις, η αύξηση και η διευκόλυνση της κινητικότητας των φοιτητών και των κοινών πτυχίων είναι τα δύο μεγάλα επιτεύγματα της διαδικασίας της Μπολόνια μέχρι σήμερα·
I. λαμβάνοντας υπόψη ότι το 2015 η Λευκορωσία έγινε δεκτή στον ΕΧΤΕ υπό την προϋπόθεση της συμμόρφωσης με τις απαιτήσεις που καθορίζονται στον χάρτη πορείας για τη μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Λευκορωσία· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αρχές της Λευκορωσίας δεν εκπλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους μέχρι το τέλος του 2017 και ότι θα πρέπει να επαναφέρουν τις μεταρρυθμίσεις τους σε ορθή τροχιά·
1. καλεί τις συμμετέχουσες χώρες να ενισχύσουν την πολιτική δέσμευση και να προωθήσουν την αμοιβαία συνεργασία για την εφαρμογή των από κοινού συμφωνηθέντων στόχων σε ολόκληρο τον ΕΧΤΕ, αναπτύσσοντας, όπου κρίνεται απαραίτητο, κατάλληλα νομοθετικά πλαίσια ώστε να εδραιωθεί η ανάπτυξή του, να ενισχυθεί η αξιοπιστία του και να καταστεί σημείο αναφοράς για την ακαδημαϊκή αριστεία παγκοσμίως, ενισχύοντας παράλληλα τις ευκαιρίες κινητικότητας με σκοπό να διασφαλιστεί η συμμετοχή του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού σπουδαστών·
2. καλεί τις συμμετέχουσες χώρες να διασφαλίσουν διαφανείς, προσβάσιμους και δίκαιους μηχανισμούς για τη χορήγηση υποτροφιών και επιδομάτων κινητικότητας· καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να αυξήσουν τους προϋπολογισμούς τους για την εκπαίδευση προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι η δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι δωρεάν και προσβάσιμη για όλους, με στόχο την προώθηση της διά βίου μάθησης (ΔΒΜ)·
3. καλεί την Επιτροπή και τις συμμετέχουσες χώρες να διευκολύνουν την αναγνώριση των περιόδων σπουδών και των διδακτικών μονάδων που αποκτούνται στο εξωτερικό, καθώς και των προσόντων για ακαδημαϊκούς και επαγγελματικούς σκοπούς και της προηγούμενης μάθησης, και να αναπτύξουν συστήματα διασφάλισης της ποιότητας· επιμένει ότι η Ένωση, τα κράτη μέλη και τα πανεπιστήμια θα πρέπει να προβούν σε ρυθμίσεις για την παροχή χρηματοδοτικής και διοικητικής υποστήριξης σε φοιτητές, πανεπιστημιακούς και προσωπικό από μειονεκτικά περιβάλλοντα, μέσω της κατάλληλης χρηματοδότησης, μεταξύ άλλων για να συμμετέχουν σε προγράμματα κινητικότητας, καθώς και για το περαιτέρω άνοιγμα της πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μέσω της διεύρυνσης των ευκαιριών διά βίου μάθησης σε ακαδημαϊκό επίπεδο, για την ενθάρρυνση συμπληρωματικών μορφών μάθησης, όπως η μη τυπική και η άτυπη εκπαίδευση, και για την οικοδόμηση πιο ανοικτών μαθησιακών διαδρομών με την άρση των υφιστάμενων εμποδίων μεταξύ των διαφόρων επιπέδων εκπαίδευσης·
4. καλεί τους ενδιαφερόμενους φορείς και τα θεσμικά όργανα να δώσουν λύση στο πρόβλημα των σύντομων κύκλων, όπου απαιτούνται εισαγωγικές εξετάσεις για το πανεπιστήμιο προκειμένου να εξασφαλιστεί η πρόσβαση και η αποδοχή σε πρόγραμμα σπουδών για την απόκτηση πρώτου πτυχίου (Bachelor)·
5. καλεί τις χώρες του ΕΧΤΕ να προωθήσουν μια περισσότερο πολυδεκτική κινητικότητα για σπουδαστές, εκπαιδευτικούς, ερευνητές και διοικητικό προσωπικό, διότι η κινητικότητα συμβάλλει τόσο στην προσωπική και επαγγελματική ανέλιξη όσο και σε ανώτερης ποιότητας μάθηση, διδασκαλία, έρευνα και διοίκηση· τάσσεται υπέρ της συμπερίληψης της κινητικότητας σε εκπαιδευτικά προγράμματα και της βελτίωσης της μάθησης ξένων γλωσσών· ζητεί από τα κράτη μέλη να παράσχουν επαρκή δημόσια χρηματοδότηση και να χρησιμοποιούν πιο αποδοτικά την εν λόγω χρηματοδότηση ώστε να εξασφαλίζουν, μεταξύ άλλων, ότι οι σπουδαστές και οι ερευνητές διαθέτουν τους απαραίτητους πόρους για να σπουδάσουν στο εξωτερικό και ότι το κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον από το οποίο προέρχονται δεν αποτελεί εμπόδιο·
6. επισημαίνει ότι η διάδοση γνώσεων, έρευνας και επιστημών σε όλες τις χώρες του ΕΧΤΕ αποτελεί βασικό τμήμα της στρατηγικής της ΕΕ για την περίοδο μετά το 2020 και συμβάλλει αποφασιστικά στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας·
7. καλεί την Επιτροπή να αξιολογήσει την υλοποίηση των στόχων της υπουργικής διάσκεψης του 2015 στο Ερεβάν όσον αφορά την ποιότητα της διδασκαλίας και της μάθησης και την προώθηση της απασχολησιμότητας των αποφοίτων καθ’ όλη τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου·
8. τονίζει ότι είναι σημαντικό να βελτιωθεί η κοινωνική διάσταση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης· καλεί τις χώρες του ΕΧΤΕ να εφαρμόσουν τη στρατηγική σχετικά με την κοινωνική διάσταση του ΕΧΤΕ και να προσφέρουν συγκεκριμένες ευκαιρίες πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και ολοκλήρωσης αυτής για φοιτητές με αναπηρίες, καθώς και για άτομα από μειονεκτικά περιβάλλοντα·
9. καλεί τις χώρες του ΕΧΤΕ να διασφαλίσουν ότι οι διαβουλεύσεις και οι κριτικές αξιολογήσεις των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσής τους πραγματοποιούνται σε διεθνές επίπεδο, και να εργαστούν με στόχο μια καλύτερα συντονισμένη προσέγγιση για την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί από κοινού για την επίτευξη των στόχων της διαδικασίας της Μπολόνια, καθώς και για την ουσιαστική αναγνώριση της μη τυπικής εκπαίδευσης και της άτυπης μάθησης για την ενίσχυση της απασχολησιμότητας των σπουδαστών και της ενασχόλησής τους με τα κοινά·
10. καλεί την Επιτροπή να παρακολουθεί την πρόοδο όσον αφορά τους στόχους για την κοινωνική διάσταση της διαδικασίας της Μπολόνια, καθώς και τους στόχους για ευρύτερη πολυδεκτικότητα·
11. ζητεί, στο πλαίσιο της υπουργικής διάσκεψης που θα πραγματοποιηθεί φέτος στο Παρίσι, να υποβληθεί έκθεση σχετικά με την υλοποίηση του στόχου που τέθηκε στην τελευταία υπουργική διάσκεψη (Ερεβάν, Μάιος 2015), για την ολοκλήρωση της δημιουργίας του ΕΧΤΕ·
12. ζητεί να παρασχεθεί, στην επόμενη υπουργική διάσκεψη για τον ΕΧΤΕ το 2018 στο Παρίσι, μια κριτική αξιολόγηση της διαδικασίας της Μπολόνια με στόχο: α) τον προσδιορισμό των εμποδίων που εξακολουθούν να υφίστανται, καθώς και πιθανές λύσεις, και τη διασφάλιση της σωστής εφαρμογής των δεσμεύσεων, β) τη στήριξη των χωρών που υστερούν στην εφαρμογή των βασικών δεσμεύσεων της διαδικασίας της Μπολόνια, μέσω βελτίωσης της δημιουργίας ικανοτήτων, καθώς και την ανάπτυξη ειδικών μηχανισμών και διαδικασιών για την αντιμετώπιση περιπτώσεων μη συμμόρφωσης, και γ) τη διερεύνηση νέων στόχων του ΕΧΤΕ πέραν του 2020 και την ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ των κυβερνήσεων, των ιδρυμάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των ερευνητικών ιδρυμάτων, συμβάλλοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στη δημιουργία ενός πιο ολοκληρωμένου, υψηλού επιπέδου, πολυδεκτικού, ελκυστικού και ανταγωνιστικού ΕΧΤΕ·
13. καλεί τις χώρες του ΕΧΤΕ να διατηρήσουν τη Λευκορωσία στο θεματολόγιο του ΕΧΤΕ· καλεί την Επιτροπή να εξασφαλίσει πόρους για τις πράξεις που απαιτούνται για την εφαρμογή του χάρτη πορείας για τη μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στη Λευκορωσία·
14. καλεί τη γραμματεία της ομάδας παρακολούθησης της διαδικασίας της Μπολόνια να εξετάσει τις αναφορές σύμφωνα με τις οποίες οι ίδιες κατευθυντήριες γραμμές εφαρμόστηκαν με διαφορετικό τρόπο σε διαφορετικές χώρες του ΕΧΤΕ και οι διαφορές στις συνθήκες και στα επίπεδα πόρων οδήγησαν σε σημαντικές διαφορές μεταξύ των ιδρυμάτων του ΕΧΤΕ·
15. υπογραμμίζει τη σημασία της ενίσχυσης και της δημιουργίας ευκαιριών για κοινωνικό διάλογο σχετικά με τον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ενδιαφερόμενα μέρη· τονίζει ότι είναι σημαντικό να ενισχυθεί η συμμετοχή σπουδαστών, ερευνητών, διδασκόντων και μη διδακτικού προσωπικού στη διακυβέρνηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης·
16. τονίζει την ανάγκη αύξησης της δημόσιας χρηματοδότησης για την εκπαίδευση και της τήρησης του πρωταρχικού στόχου της ΕΕ να επενδυθεί το 3 % του ΑΕγχΠ της Ένωσης σε Ε&Α έως το 2020·
17. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών.