PROJEKT REZOLUCJI w sprawie instrumentu „Łącząc Europę” po 2020 r.
28.5.2018 - (2018/2718(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Pavel Telička, Gesine Meissner, Izaskun Bilbao Barandica w imieniu grupy ALDE
Ismail Ertug, Inés Ayala Sender w imieniu grupy S&D
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0242/2018
B8‑0246/2018
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie instrumentu „Łącząc Europę” po 2020 r.
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 311, 312 i 323 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) nr 1311/2013 z dnia 2 grudnia 2013 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2014−2020[1] oraz zmieniające rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2017/1123 z dnia 20 czerwca 2017 r.[2],
– uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie przygotowania powyborczej rewizji WRF na lata 2014–2020: wkład Parlamentu przed wnioskiem Komisji[3],
– uwzględniając dokument Komisji z dnia 28 czerwca 2017 r. otwierający debatę na temat przyszłości finansów UE (COM(2017)0358),
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 października 2017 r. w sprawie dokumentu otwierającego debatę na temat przyszłości finansów UE[4],
– uwzględniając wniosek Komisji z dnia 14 września 2016 r. dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (UE, Euratom) nr 1311/2013 określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2014–2020 (COM(2016)0604) i dołączony do niego dokument roboczy służb Komisji (SWD(2016)0299),
– uwzględniając wniosek Komisji z dnia 14 września 2016 r. dotyczący zmiany Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami (COM(2016)0606),
– uwzględniając ratyfikację porozumienia paryskiego przez Parlament w dniu 4 października 2016 r. oraz przez Radę w dniu 5 października 2016 r.,
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 26 października 2016 r. w sprawie śródokresowej rewizji wieloletnich ram finansowych na lata 2014–2020[5],
– uwzględniając opinię Komitetu Regionów z dnia 15 czerwca 2016 r. w sprawie śródokresowego przeglądu wieloletnich ram finansowych[6],
– uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 14 lutego 2018 r. w sprawie oceny śródokresowej wdrażania instrumentu „Łącząc Europę” (CEF) (COM(2018)0066),
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że rozwój i modernizacja infrastruktury transportowej w UE mają nadal dość fragmentaryczny charakter i stanowią duże wyzwanie pod względem możliwości i finansowania, ale mają zasadnicze znaczenie dla zapewnienia zarówno trwałego wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i konkurencyjności, jak i spójności społecznej i terytorialnej w Unii;
B. mając na uwadze, że instrument „Łącząc Europę” (CEF) to wspólny, zarządzany centralnie program finansowania mający na celu promowanie rozwoju wysoko wydajnych, zrównoważonych i połączonych sieci transeuropejskich (TEN) w obszarach usług transportowych, energetycznych i cyfrowych;
C. mając na uwadze, że przedterminowe zakończenie transeuropejskiej sieci transportowej (TEN-T) znacznie przyczyni się do osiągnięcia przez UE celów w zakresie redukcji emisji określonych w porozumieniu klimatycznym z Paryża oraz do dekarbonizacji gospodarki europejskiej; mając na uwadze, że sieć bazowa powinna zostać zakończona do 2030 r. a sieć kompleksowa do 2050 r.;
D. mając na uwadze, że jeden na dziesięciu Europejczyków pracuje w szeroko rozumianym sektorze transportu, oraz mając na uwadze, że inwestycje w infrastrukturę transportową doprowadzą do powstania nowych miejsc pracy, gdyż szacuje się, że każdy miliard euro zainwestowany w sieć bazową TEN-T pozwoli stworzyć do 20 000 nowych miejsc pracy;
E. mając na uwadze, że instrument „Łącząc Europę” koncentruje się na ułatwieniu połączeń transgranicznych, tworzeniu węzłów multimodalnych i miejskich oraz na usuwaniu niedoskonałości rynku i wąskich gardeł; mając na uwadze, że instrument „Łącząc Europę” zapewnił realizację projektów, które w przeciwnym razie nie zostałyby zrealizowane, co daje wyraźną unijną wartość dodaną, gdyż sprzyja transnarodowej współpracy i koordynacji;
F. mając na uwadze, że sektor transportu stanowił największą część budżetu instrumentu „Łącząc Europę” w okresie 2014–2020; mając na uwadze, że udział transportu został podzielony na ogólną pulę środków dla wszystkich państw członkowskich i pulę środków na spójność dostępnych dla państw członkowskich objętych polityką spójności i pochodzących bezpośrednio z Funduszu Spójności;
G. mając na uwadze, że instrument „Łącząc Europę” jest jednym z najbardziej udanych programów UE, jako że zainteresowanie zaproszeniami do składania wniosków przeważnie przekraczało oczekiwania; mając na uwadze, że do końca 2017 r. instrument „Łącząc Europę” – Transport przeznaczył już 21,3 mld EUR w postaci dotacji na projekty TEN-T, co pociągnęło za sobą inwestycje o łącznej wartości 41,6 mld EUR; mając na uwadze, że w 2018 r. zostaną podpisane dodatkowe umowy w sprawie przyznania dotacji w ramach mieszanego zaproszenia do składania wniosków łączącego dotacje CEF z finansowaniem prywatnym, w tym z Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS); mając na uwadze, że pierwotny budżet w wysokości 1 mld EUR na to zaproszenie do składania wniosków zwiększono w listopadzie 2017 r. o 350 mln EUR w celu wspierania priorytetu „Innowacje i nowe technologie” zgodnie z celami planu działania dotyczącego paliw alternatywnych;
H. mając na uwadze, że wprowadzenie zasady „wykorzystaj albo strać” przyczyniło się w znacznym stopniu do sukcesu instrumentu „Łącząc Europę”; mając na uwadze, że należy przyspieszyć odzyskiwanie środków budżetowych przeznaczonych na projekty, które nie zostały zrealizowane;
I. mając na uwadze, że instrument „Łącząc Europę” ma na celu przyspieszenie inwestycji w infrastrukturę transportową i innowacji oraz pozyskanie funduszy zarówno z sektora publicznego, jak i prywatnego przy jednoczesnym zwiększeniu pewności prawa i poszanowaniu zasady neutralności technologicznej;
J. mając na uwadze, że Komisja ma opublikować wnioski ustawodawcze dotyczące europejskich inwestycji strategicznych, w tym zaktualizowanego instrumentu „Łącząc Europę”, w czerwcu 2018 r.;
1. podkreśla, że inwestowanie w infrastrukturę transportową oznacza inwestowanie w trwały zrównoważony wzrost gospodarczy, spójność, konkurencyjność i zatrudnienie; podkreśla w związku z tym strategiczne znaczenie programu CEF pod względem integracji rynku wewnętrznego, inteligentnej mobilności i możliwości zapewnienia przez UE obywatelom wymiernej wartości dodanej za pośrednictwem tego programu;
2. podkreśla sukces programu CEF na lata 2014–2020 pod względem wysokiej europejskiej wartości dodanej poprzez wspieranie projektów dotyczących połączeń o wymiarze transgranicznym, interoperacyjnym i multimodalnym oraz projektów służących zwiększaniu łączności między wszystkimi rodzajami transportu, w tym na morzu, nadając priorytetowe znaczenie projektom polegającym na uzupełnianiu brakujących ogniw i usuwaniu wąskich gardeł w celu stworzenia dostępnego dla wszystkich jednolitego europejskiego obszaru transportu i innowacyjnego sektora transportu;
3. uznaje, że korzyści i potencjał unijnych inwestycji w sieć TEN-T można w pełni wykorzystać jedynie po ukończeniu sieci bazowej i sieci kompleksowej; podkreśla, że należy utrzymać presję wywieraną w celu ich zakończenia nie później niż, odpowiednio, w 2030 r. i 2050 r., stosując przez cały czas trwania procesu standardy XXI w.;
4. wzywa Komisję do dopilnowania, by program CEF w ramach wniosku dotyczącego WRF na lata 2021–2027 opierał się na obecnym programie i na jeszcze większych ambicjach, jeśli chodzi o cele polityki i zasoby finansowe; podkreśla, że konieczne jest przyspieszenie inwestycji w cyfrowe, innowacyjne i zrównoważone projekty transportowe, aby przybliżyć się do przejścia na bardziej ekologiczny, prawdziwie zintegrowany, nowoczesny, dostępny dla wszystkich, bezpieczniejszy i wydajny system transportu;
5. przyznaje, że udział instrumentu „Łącząc Europę” był decydujący dla uruchomienia większości projektów; podkreśla, że instrument „Łącząc Europę” okazał się ważnym katalizatorem inwestycji publicznych i prywatnych; uważa jednak, że należy podjąć dalsze działania w celu uwolnienia jego pełnego potencjału;
6. uważa, że w kolejnych WRF, w oparciu o szczegółowy przegląd okresu 2014–2020 i konsekwencji złożonego powiązania między instrumentem „Łącząc Europę” a innymi programami i instrumentami finansowymi, takimi jak „Horyzont 2020”, europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne oraz EFIS, a w szczególności uwzględniając efekt substytucji między instrumentem „Łącząc Europę” a EFIS, Komisja powinna jeszcze bardziej wzmocnić i zapewnić komplementarność instrumentu „Łącząc Europę” i innych programów, takich jak „Horizon Europe” i funduszu InvestEU, w celu utrzymania i promowania jasnych celów programu, unikania powielania działań oraz zoptymalizowania zasobów budżetowych;
7. podkreśla, że wszelkie cięcia środków kolejnego CEF na korzyść innych programów, tak jak miało to miejsce w przypadku CEF na lata 2014–2020 oraz EFIS i Europejskiego programu rozwoju przemysłu obronnego (EDIDP), zostałyby uznane za niedopuszczalne; wzywa Komisję do zachowania integralności potencjału finansowego instrumentu „Łącząc Europę”;
8. dostrzega powodzenie pierwszych wyników mieszanego zaproszenia do składania wniosków ogłoszonego w ramach bieżącego programu CEF; zdecydowanie zachęca w związku z tym Komisję do powtórzenia takich zaproszeń w przyszłości i do dalszego stosowania silniejszego instrumentu „Łącząc Europę” w formie dotacji oraz w połączeniu z instrumentami finansowymi UE i innych podmiotów; zwraca się ponadto do Komisji o znalezienie sposobów skuteczniejszego wspierania udziału współinwestorów prywatnych oraz do państw członkowskich o usunięcie barier legislacyjnych i administracyjnych utrudniających taki proces;
9. wzywa Komisję do dalszego wspierania synergii na szczeblu projektów między trzema sektorami, gdyż synergia ta jest obecnie ograniczona ze względu na sztywność ram budżetowych w odniesieniu do kwalifikowalności projektów i kosztów kwalifikowalności;
10. uznaje kluczową rolę Agencji Wykonawczej ds. Innowacyjności i Sieci (INEA) w sukcesie instrumentu „Łącząc Europę”, gdyż zapewniła ona w ramach zarządzania bezpośredniego wspólne procedury we wszystkich trzech sektorach, szybkie przydzielanie funduszy, bardzo rzetelne wykonanie budżetu oraz optymalizację możliwości finansowych poprzez przesunięcie niewykorzystanych środków na nowe działania;
11. popiera stosowanie zasady „wykorzystaj albo strać” w zarządzaniu instrumentem „Łącząc Europę”; jednocześnie nalega na utrzymanie możliwości modyfikowania cyklu zobowiązań w przypadkach, w których projekty nie są realizowane zgodnie z planem, aby zwiększyć efektywność instrumentu;
12. zdaje sobie sprawę, jak złożone jest zgłoszenie projektu, zwłaszcza w przypadku dużej infrastruktury transportowej, oraz jak ważne jest udzielanie pomocy technicznej, np. za pośrednictwem działań wspierających w ramach instrumentu „Łącząc Europę”, w szczególności na rzecz państw członkowskich objętych polityką spójności, w celu promowania kwalifikowalności zaawansowanych projektów i projektów wysokiej jakości; wzywa Komisję do dalszego udzielania tego typu pomocy i do ponownego zastanowienia się nad kryteriami oceny, które sprzyjałyby jaśniejszemu określaniu wartości dodanej projektów; zwraca się ponadto do Komisji o podjęcie dalszych kroków w celu znacznego uproszczenia wymogów administracyjnych nie tylko w przypadku niewielkich dotacji oraz w celu dostosowania pomocy technicznej udzielanej wnioskodawcom zgłaszającym mniejsze projekty;
13. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w programie na lata 2014–2020 z Funduszu Spójności przesunięto kwotę 11,3 mld EUR do puli środków filaru transportowego instrumentu „Łącząc Europę”, i zwraca uwagę na wyjątkowy sukces zaproszeń do składania wniosków w dziedzinie spójności;
14. odnotowuje propozycję Komisji, by przeznaczyć 42 265 mln EUR na instrument „Łącząc Europę” w latach 2021–2027; wyraża jednak ubolewanie, że w cenach stałych przydział środków dla filaru transportowego instrumentu „Łącząc Europę” wynosi 11 384 mln EUR, a wkład z Funduszu Spójności – 10 000 mln EUR, co stanowi cięcia odpowiednio o 12 % i 13 %; zauważa i nie może zaakceptować faktu, że fundusze przeznaczone na filar transportowy są jedynymi, które zostały zmniejszone; podkreśla, że brak jest zgodności między wyzwaniami, przed jakimi stoi sektor transportu na rynku wewnętrznym, i sukcesem instrumentu „Łącząc Europę” a zmniejszeniem puli środków finansowych przeznaczonych na transport, i zwraca się do Komisji o ponowne rozważenie zaproponowanej kwoty;
15. uważa, że w celu utrzymania wysokiego poziomu wiarygodności i atrakcyjności programu CEF dla inwestorów należy zwiększyć jego możliwości finansowe w kolejnych WRF; podkreśla, że niewystarczający budżet na transport naraziłby na szwank zakończenie tworzenia sieci TEN-T oraz że w rzeczywistości obniżyłoby to wartość poczynionych już inwestycji ze środków publicznych; podkreśla ponadto, że pula środków finansowych polityki spójności ma kluczowe znaczenie dla ukończenia sieci bazowych w państwach członkowskich objętych polityką spójności i w związku z tym dla spójności terytorialnej UE; wzywa Komisję i państwa członkowskie do utrzymania udziału Funduszu Spójności w bezpośrednim zarządzaniu instrumentem „Łącząc Europę” w kolejnych WRF;
16. wzywa Komisję i państwa członkowskie, by utrzymały zaangażowanie w realizację głównych celów politycznych instrumentu „Łącząc Europę” w odniesieniu do transportu, tj. do 2030 r. – ukończenie sieci bazowej TEN-T, w tym wdrożenie SESAR, MoS i ERTMS, oraz przejście na czystą, konkurencyjną, innowacyjną i połączoną mobilność obejmującą szkielet unijnej infrastruktury ładowania paliw alternatywnych do 2025 r.; postępy na drodze do ukończenia kompleksowej sieci TEN-T do 2050 r.; przypomina w związku z tym znaczenie skoncentrowania się na połączeniach multimodalnych i transgranicznych;
17. wzywa Komisję do rozważenia ustanowienia konkretnych, specjalnych i międzynarodowych instrumentów w celu przyspieszenia i zapewnienia prawidłowego wdrażania priorytetów horyzontalnych takich jak ERTMS;
18. zwraca się do koordynatorów europejskich, aby na koniec okresu 2014–2020 przeprowadzili szczegółową ocenę projektów zakończonych lub znajdujących się na zaawansowanym etapie realizacji, swoich osiągnięć w praktyce i pozostałych wąskich gardeł w poszczególnych korytarzach, oraz zwraca się do Komisji o zapewnienie, by priorytety zaproszeń do składania wniosków odzwierciedlały tę ocenę, co jest możliwe, nawet jeżeli takie projekty mają charakter długoterminowy;
19. wyraża ubolewanie i nie może zaakceptować faktu, że w okresie 2014–2020 w ramach śródokresowej oceny instrumentu „Łącząc Europę” skupiono się głównie na wydanych kwotach i liczbie wspieranych projektów mimo bardzo wymiernego charakteru większości projektów finansowanych w ramach instrumentu; podkreśla fakt, że powodzenia programu nie gwarantują wyłącznie przydzielone kwoty i że należy położyć większy nacisk na praktyczne rezultaty projektów, oraz wzywa Komisję do dostosowania swojej metodologii oceny; uważa, że instrument „Łącząc Europę” może zyskać renomę jednego z bardzo skutecznych programów UE, pod warunkiem że będzie on lepiej wyjaśniony i reklamowany, a także wzywa Komisję do ponownego rozważenia metod komunikacji dotyczących programu;
20. uznaje, że sektor transportu powinien w pełni korzystać z możliwości oferowanych przez technologie cyfrowe i innowacyjne, oraz stwierdza, że nowa i innowacyjna infrastruktura transportowa jest zawsze bardziej atrakcyjna dla inwestorów, zwłaszcza z sektora prywatnego; niemniej zwraca uwagę, że istniejąca infrastruktura pozostaje filarem unijnej sieci; w związku z tym wzywa Komisję do zapewnienia atrakcyjności modernizacji istniejącej infrastruktury poprzez bardzo ambitne podejście do kwestii innowacji;
21. z zadowoleniem przyjmuje cele określone w dokumencie „Plan działania na rzecz mobilności wojskowej: UE podejmuje kroki w kierunku unii obrony” pod względem zarówno poprawy infrastruktury, jak i ułatwiania synergii; wzywa Komisję, aby wykorzystywała instrument „Łącząc Europę” do wspierania rozwoju infrastruktury obrony cywilnej podwójnego zastosowania wzdłuż sieci TEN-T;
22. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji oraz państwom członkowskim.
- [1] Dz.U. L 347 z 20.12.2013, s. 884.
- [2] Dz.U. L 163 z 24.6.2017, s. 1.
- [3] Dz.U. C 101 z 16.3.2018, s. 64.
- [4] Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0401.
- [5] Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0412.
- [6] Dz.U. C 17 z 18.1.2017, s. 20.