ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με τις πυρκαγιές στο Μάτι (Περιφέρεια Αττικής, Ελλάδα) τον Ιούλιο του 2018 και την αντίδραση της ΕΕ
11.9.2018 - (2018/2847(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Σοφία Σακοράφα, Δημήτριος Παπαδημούλης, Νικόλαος Χουντής, Marisa Matias, Merja Kyllönen, Τάκης Χατζηγεωργίου, Νεοκλής Συλικιώτης, Kateřina Konečná, Jiří Maštálka, Στέλιος Κούλογλου, Κωνσταντίνα Κούνεβα, Xabier Benito Ziluaga, Estefanía Torres Martínez, Miguel Urbán Crespo, Tania González Peñas, Lola Sánchez Caldentey εξ ονόματος της Ομάδας GUE/NGL
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B8-0388/2018
B8‑0393/2018
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τις πυρκαγιές στο Μάτι (Περιφέρεια Αττικής, Ελλάδα) τον Ιούλιο του 2018 και την αντίδραση της ΕΕ
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 174 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2012/2002 του Συμβουλίου, της 11ης Νοεμβρίου 2002, για την ίδρυση του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης[1],
– έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 (εφεξής «κανονισμός περί κοινών διατάξεων»)[2],
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόσφατα έπληξαν την Ελλάδα οι καταστροφικότερες δασικές πυρκαγιές στην ιστορία όλων των ευρωπαϊκών χωρών, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 98 άνθρωποι, να τραυματιστούν εκατοντάδες, να μείνουν χιλιάδες άστεγοι και να προκληθούν ανυπολόγιστες υλικές και περιβαλλοντικές καταστροφές, αφήνοντας πίσω τους ένα τοπίο που έμοιαζε εμπόλεμη ζώνη·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 24 Ιουλίου 2018, η Ελλάδα βρισκόταν αντιμέτωπη με ένα εκρηκτικό μίγμα ακραίων καιρικών συνθηκών, που συνδύαζε έντονο καύσωνα, ισχυρούς ανέμους και εντελώς άνυδρα δάση·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στην ΕΕ καίγονται κάθε χρόνο κατά μέσον όρο μισό εκατομμύριο εκτάρια δάσους και θαμνωδών/χορτολιβαδικών εκτάσεων· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι, αν και η ποσότητα αυτή διαφέρει σημαντικά από έτος σε έτος, το 85% του συνόλου των εκτάσεων που καίγονται σε ετήσια βάση στην Ευρώπη εντοπίζεται σε πέντε μεσογειακές χώρες της ΕΕ (Πορτογαλία, Ισπανία, Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα)·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, το 2017, περισσότεροι από 200 άνθρωποι σκοτώθηκαν εξαιτίας φυσικών καταστροφών στην Ευρώπη, και πάνω από ένα εκατομμύριο εκτάρια δάσους καταστράφηκαν, ενώ ο Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ ενεργοποιήθηκε 17 φορές για δασικές πυρκαγιές στην Ευρώπη·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα είχαν ως συνέπεια την υποχρηματοδότηση του ελληνικού μηχανισμού πολιτικής προστασίας και αποδυνάμωσαν σημαντικά την ικανότητά του να αντιδρά αποτελεσματικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η καταστροφή στην ανατολική Αττική κατέδειξε την ανάγκη ύπαρξης ενός συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης που θα ειδοποιεί τους κατοίκους και τους ταξιδιώτες για επικείμενες ή σε εξέλιξη καταστάσεις έκτακτης ανάγκης ή καταστροφές, ώστε αποφεύγονται ή να περιορίζονται τα δεινά και οι εξαιτίας τους θάνατοι· λαμβάνοντας επίσης υπόψη ότι διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις δεν προέβησαν στην αναβάθμιση των υπηρεσιών κλήσεων έκτακτης ανάγκης «112», ώστε να περιλάβουν ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τους πολίτες το οποίο θα επέτρεπε στις εθνικές αρχές να στέλνουν ειδοποιήσεις σε κατοίκους και ταξιδιώτες που βρίσκονται σε μια συγκεκριμένη περιοχή, σε περίπτωση επικείμενων καταστροφών και καταστάσεων έκτακτης ανάγκης·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στην Ελλάδα, το θεσμικό πλαίσιο για την πολιτική προστασία χαρακτηρίζεται από νομικό κατακερματισμό, τυπολατρία, έλλειψη επιχειρησιακής ετοιμότητας και πολυαρχία·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που δεν διαθέτει εθνικό κτηματολόγιο· λαμβάνοντας υπόψη ότι η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου μητρώου ιδιοκτησιών γης, ενός πραγματικού δασικού μητρώου, καθώς και μιας λεπτομερούς χαρτογράφησης, συνιστά ένα κενό που συχνά εκμεταλλεύονται ασυνείδητοι εργολάβοι για να χτίσουν σε περιοχές που έχουν καεί και εκχερσωθεί·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, υπάρχουν εκατοντάδες κατασκευές χωρίς άδεια στο Μάτι και εκατοντάδες χιλιάδες σε ολόκληρη τη χώρα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε πως ξεκινά η εφαρμογή ενός σχεδίου προτεραιότητας για την κατεδάφιση 3.200 μη αδειοδοτημένων κτιρίων και κατασκευών με τελεσίδικες αποφάσεις κατεδάφισης, υπό την ευθύνη της αποκεντρωμένης αυτοδιοίκησης·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πρωτοφανής καταστροφή από τις πυρκαγιές τόσο στην ανατολική όσο και στη δυτική Αττική προκαλεί άμεσο κίνδυνο πλημμυρών στις πληγείσες περιοχές·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι στις 24 Ιουλίου 2018 η Επιτροπή ενεργοποίησε τον Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ, μετά από αίτημα διεθνούς συνδρομής που υπέβαλε η ελληνική κυβέρνηση·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Έλληνας Πρωθυπουργός ανέλαβε την πολιτική ευθύνη για τις πυρκαγιές και τον τρόπο αντίδρασης των ελληνικών αρχών· λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 25 Ιουλίου 2018, η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε μια δέσμη μέτρων για την ανακούφιση από τις δυσχέρειες και την αποκατάσταση των υποδομών και κατασκευών που υπέστησαν ζημίες· λαμβάνοντας υπόψη ότι βρίσκεται σε εξέλιξη δικαστική έρευνα για πιθανές ευθύνες κρατικών λειτουργών και για τις αιτίες των καταστροφικών πυρκαγιών στην Αττική·
1. εκφράζει βαθιά θλίψη, αλλά και την αλληλεγγύη του, στις οικογένειες των θυμάτων και στους ανθρώπους που ζουν στις πληγείσες περιοχές· αποτίει φόρο τιμής στην αφοσίωση των πυροσβεστών, των ακτοφυλάκων, των εθελοντών και των ανθρώπων που έθεσαν σε κίνδυνο τη ζωή τους για την κατάσβεση των πυρκαγιών και τη διάσωση των συμπολιτών τους·
2. εκφράζει την ανησυχία του για την αυξανόμενη συχνότητα φυσικών καταστροφών οι οποίες, σύμφωνα με τους ειδικούς, μπορούν να αποδοθούν στην κλιματική αλλαγή, που έχει ως αποτέλεσμα πιο ακραίες καιρικές συνθήκες, στις ακατάλληλες ή/και παράνομες κατασκευές και στην αυξημένη ευπάθεια των δασών εξαιτίας της κακής διαχείρισης των φυσικών πόρων και των μη βιώσιμων αποφάσεων σχετικά με τη χρήση της γης· καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο, σε ευθυγράμμιση με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και με τις διεθνείς δεσμεύσεις τους, να αντιμετωπίσουν την αλλαγή του κλίματος και να αυξήσουν τις πιστώσεις για ενέργειες σχετικές με το κλίμα·
3. εκφράζει την ικανοποίησή του για την ενεργοποίηση του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ·
4. επιδοκιμάζει την ισχυρή αλληλεγγύη που εκφράστηκε από τα κράτη μέλη και από τρίτες χώρες με την εκ μέρους τους συνδρομή αεροπορικής υποστήριξης, πυροσβεστικού εξοπλισμού, καθώς και ιατρικού και άλλου προσωπικού, στη διάρκεια των καταστροφικών πυρκαγιών στην Ελλάδα·
5. καλεί την ελληνική κυβέρνηση να αναβαθμίσει χωρίς καθυστέρηση τις υπηρεσίες του ευρωπαϊκού αριθμού κλήσεων έκτακτης ανάγκης «112», ώστε να συμπεριλάβουν ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για κατοίκους και ταξιδιώτες που βρίσκονται σε μια συγκεκριμένη πληττόμενη περιοχή·
6. εκφράζει την έντονη δυσαρέσκειά του για τις αρνητικές συνέπειες των μέτρων λιτότητας στις επιχειρησιακές ικανότητες των δομών πολιτικής προστασίας της Ελλάδας·
7. καλεί τις ελληνικές αρχές να διαθέσουν την πρέπουσα χρηματοδότηση στο ελληνικό σύστημα πολιτικής προστασίας ώστε να εξασφαλιστεί η βέλτιστη επιχειρησιακή ετοιμότητά του· ζητεί να εξαιρεθούν οι δαπάνες για τους μηχανισμούς πολιτικής προστασίας από τον υπολογισμό του δημοσιονομικού ελλείμματος·
8. εκφράζει την ανησυχία του για το γεγονός ότι η Ελλάδα παραμένει το μόνο κράτος μέλος που δεν διαθέτει ολοκληρωμένο εθνικό κτηματολόγιο και μητρώο δασών· σημειώνει ότι στο πεδίο αυτό έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος και καλεί την ελληνική κυβέρνηση να ολοκληρώσει το εθνικό κτηματολόγιο και το μητρώο δασών χωρίς καθυστέρηση·
9. ζητεί την άμεση αποκατάσταση των πολιτών που έχουν πληγεί, την καταβολή αποζημιώσεων για τις υλικές ζημίες και την αντιστάθμιση του περιβαλλοντικού κόστους χωρίς γραφειοκρατικό φόρτο· σημειώνει ότι η ελληνική κυβέρνηση ενεργοποίησε το Ειδικό Σχέδιο Ανάπτυξης για την αντιμετώπιση των συνεπειών των φυσικών καταστροφών και την αποκατάσταση των περιοχών που έχουν πληγεί·
10. υπογραμμίζει ότι ο εκσυγχρονισμός, ο εξορθολογισμός και η απλούστευση της πολιτικής για τις φυσικές καταστροφές στην Ελλάδα εξακολουθεί να αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα·
11. ζητεί από την Επιτροπή να κινητοποιήσει το Ταμείο Αλληλεγγύης της ΕΕ·
12. καλεί την Επιτροπή να διασφαλίσει ότι όλα τα διαθέσιμα μέσα στο πλαίσιο των διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων θα χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά για δραστηριότητες πρόληψης, καθώς και για δραστηριότητες ανασυγκρότησης και αποκατάστασης των υποδομών και όλες τις άλλες αναγκαίες παρεμβάσεις, σε πλήρη συνεργασία με τις ελληνικές εθνικές και περιφερειακές αρχές·
13. ζητεί να επιταχυνθούν οι διοργανικές διαπραγματεύσεις μεταξύ του Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου και της Επιτροπής σχετικά με τον νέο Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος της καταστροφής στην Ελλάδα και σε άλλα κράτη μέλη στη διάρκεια του φετινού καλοκαιριού·
14. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στις κυβερνήσεις των κρατών μελών, καθώς και στις αρμόδιες περιφερειακές και τοπικές αρχές των περιοχών που επλήγησαν.