Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2, 3, 21 i 23 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

–  uwzględniając art. 207 i 208 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),

–  uwzględniając strategiczne ramy UE dotyczące praw człowieka i demokracji, przyjęte przez Radę do Spraw Zagranicznych w dniu 25 czerwca 2012 r., oraz plan działania UE w dziedzinie praw człowieka i demokracji na lata 2015–2019, przyjęty przez Radę w dniu 20 lipca 2015 r.,

–  uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka, przyjęte przez Radę Praw Człowieka ONZ w rezolucji nr 17/4 z dnia 16 czerwca 2011 r.,

–  uwzględniając strategię Komisji pt. „Handel z korzyścią dla wszystkich”,

–  uwzględniając wytyczne sektorowe Komisji w zakresie wdrażania wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka(1),

–  uwzględniając sprawozdanie okresowe specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. wolności religii lub przekonań Heinera Bielefeldta skierowane do Zgromadzenia Ogólnego ONZ i zorientowane na sposoby wyeliminowania nietolerancji i dyskryminacji ze względu na religię w miejscu pracy(2),

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 14 lipca 2015 r. w sprawie wdrażania wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka – stan realizacji (SWD(2015)0144),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2016 r. w sprawie wdrażania zaleceń Parlamentu z 2010 r. w sprawie norm społecznych i środowiskowych, praw człowieka i odpowiedzialności biznesu(3),

–  uwzględniając opinię Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej zatytułowaną „Poprawa dostępu do środków ochrony prawnej w dziedzinie biznesu i praw człowieka na szczeblu UE”(4),

–  uwzględniając rezolucję nr 26/9 Rady Praw Człowieka ONZ z dnia 26 czerwca 2014 r. i zawarte w niej postanowienie „powołania otwartej międzyrządowej grupy roboczej ds. korporacji transnarodowych i innych przedsiębiorstw w kontekście praw człowieka, której zadaniem będzie wypracowanie międzynarodowego prawnie wiążącego instrumentu, regulującego – w ramach międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka – działalność korporacji transnarodowych i innych przedsiębiorstw”,

–  uwzględniając inicjatywę Global Compact Organizacji Narodów Zjednoczonych(5),

–  uwzględniając wytyczne OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych,

–  uwzględniając wytyczne OECD dotyczące należytej staranności w celu odpowiedzialnego prowadzenia działalności gospodarczej,

–  uwzględniając zasady w zakresie praw dziecka i przedsiębiorczości, opracowane przez UNICEF,

–  uwzględniając konkluzje Rady dotyczące biznesu i praw człowieka z dnia 20 czerwca 2016 r.,

–  uwzględniając zalecenie Rady Europy dla państw członkowskich w sprawie biznesu i praw człowieka, przyjęte w dniu 2 marca 2016 r.,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 marca 2018 r. w sprawie równouprawnienia płci w umowach handlowych zawieranych przez UE(6),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 grudnia 2017 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2016 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie(7),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 16 listopada 2017 r. w sprawie strategii UE-Afryka na rzecz pobudzenia rozwoju(8),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 27 kwietnia 2017 r. w sprawie inicjatywy przewodniej UE dotyczącej przemysłu konfekcyjnego(9),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 grudnia 2016 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2015 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie(10),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie rocznego sprawozdania z realizacji wspólnej polityki handlowej(11),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 22 listopada 2016 r. w sprawie podniesienia skuteczności współpracy na rzecz rozwoju(12),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2016 r. w sprawie odpowiedzialności przedsiębiorstw za poważne naruszenia praw człowieka w państwach trzecich(13),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lipca 2016 r. w sprawie zwalczania handlu ludźmi w stosunkach zewnętrznych UE(14),

–  uwzględniając analizę zleconą przez Podkomisję Praw Człowieka na temat wdrażania wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka(15),

–  uwzględniając pytania do wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz do Komisji i Rady na temat wkładu UE w wiążący instrument ONZ, którego celem jest uregulowanie działalności korporacji transnarodowych i innych przedsiębiorstw o cechach transnarodowych w odniesieniu do praw człowieka (O-000074/2018 – B8-0402/2018, O-000075/2018 – B8-0403/2018 i O-000078/2018 – B8-0404/2018),

–  uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że u podstaw Unii Europejskiej leżą wartości takie jak poszanowanie ludzkiej godności, wolność, demokracja, równość, praworządność i poszanowanie praw człowieka; mając na uwadze, że działaniom zewnętrznym UE muszą przyświecać te zasady;

B.  mając na uwadze, że okazało się, iż wolny handel i inwestycje w znacznym stopniu przyczyniają się do tworzenia dobrobytu i ograniczania ubóstwa;

C.  mając na uwadze, że państwa powinny jasno określić, iż wszystkie przedsiębiorstwa we wszystkich działaniach przestrzegają podstawowych praw człowieka;

D.  mając na uwadze, że w inicjatywie ONZ Global Compact wzywa się przedsiębiorstwa, aby w swojej strefie wpływów przyjęły, wspierały i wcielały w życie zbiór podstawowych wartości w dziedzinie praw człowieka, norm pracy, środowiska naturalnego oraz walki z korupcją, a także aby zobowiązały się do przestrzegania tych zasad i włączyły je do swoich działań biznesowych na zasadzie dobrowolności;

E.  mając na uwadze, że przedsiębiorstwa należą do grupy najważniejszych podmiotów w globalizacji gospodarki, usługach finansowych i w handlu międzynarodowym oraz są zobowiązane do przestrzegania wszystkich mających zastosowanie przepisów i obowiązujących traktatów międzynarodowych oraz do poszanowania praw człowieka;

F.  mając na uwadze, że UE odegrała wiodącą rolę w negocjowaniu i wdrażaniu wielu inicjatyw na rzecz globalnej odpowiedzialności, które idą w parze z propagowaniem i przestrzeganiem międzynarodowych standardów w dziedzinie biznesu i praw człowieka;

G.  mając na uwadze, że system odpowiedzialności przedsiębiorstw za przypadki łamania praw człowieka jest obecnie przedmiotem negocjacji w łonie ONZ;

H.  mając na uwadze, że wciąż nie osiągnięto konsensusu w trzech głównych kwestiach: w kwestii mechanizmów monitorowania i środków dochodzenia praw, w kwestii opracowania klauzul eksterytorialnych ustanawiających odpowiedzialność państwa za korporacje transnarodowe utworzone na mocy jego prawa krajowego oraz w kwestii rzeczywistego zakresu obowiązku zachowania należytej staranności określonego w wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka;

1.  uznaje, że z powodu globalizacji oraz coraz większego umiędzynarodowienia działalności gospodarczej i łańcuchów dostaw rola odgrywana przez przedsiębiorstwa w zapewnianiu poszanowania praw człowieka będzie większa i doprowadzi do sytuacji, w której normy i reguły międzynarodowe będą miały kluczowe znaczenie dla zapobiegania łamaniu praw człowieka w państwach trzecich;

2.  jest zdecydowanie przekonany, że sektor prywatny to ważny partner, jeżeli chodzi o realizację celów zrównoważonego rozwoju i o mobilizowanie dodatkowych zasobów na rzecz rozwoju; podkreśla, że z uwagi na coraz znaczniejszą rolę podmiotów sektora prywatnego w ramach współpracy na rzecz rozwoju muszą one dostosować się do zasad skuteczności rozwoju oraz przestrzegać zasad odpowiedzialności przedsiębiorstw podczas całego cyklu życia projektów;

3.  uważa, że należy utrzymać państwa w centrum przyszłego systemu, i podkreśla, że – biorąc pod uwagę fakt, iż głównymi zwolennikami traktatu są państwa o negatywnym bilansie w zakresie praw człowieka – proces ten mógłby doprowadzić do sytuacji, w której strony przerzucają na siebie odpowiedzialność, a przez to do impasu;

4.  popiera pełne wdrożenie wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka oraz wzywa wszystkie państwa do opracowania i przyjęcia krajowych planów działań na rzecz sprawnego, skutecznego i kompleksowego wdrożenia wspomnianych zasad;

5.  uznaje, że wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka już wprowadziły obowiązek zachowania należytej staranności w przypadku korporacji transnarodowych, który należy szerzej wyjaśnić, aby stał się opisowy i operacyjny; chociaż zakres odpowiedzialności korporacji jest już znaczny na mocy prawa krajowego, uważa, że należy przeprowadzić dalsze analizy z myślą o skutecznym zapełnieniu luk umożliwiających korporacjom transnarodowym unikanie odpowiedzialności;

6.  potwierdza pilną potrzebę skutecznego i spójnego działania na wszystkich szczeblach, w tym krajowym, europejskim i międzynarodowym, żeby skutecznie przeciwdziałać łamaniu praw człowieka przez korporacje transnarodowe i problemom prawnym wynikającym z wymiaru eksterytorialnego;

7.  zauważa, że kilka państw nie uczestniczy w tym procesie; podkreśla, że aby tego rodzaju wiążący traktat mógł być skuteczny na całym świecie, zdecydowana większość państw musi go ratyfikować i przestrzegać;

8.  uważa, że przystąpienie UE do prawnie wiążącego instrumentu ONZ będzie wymagało, aby instrument ten nie wykraczał poza przepisy prawa ustanowione w UE;

9.  wzywa państwa członkowskie ONZ do dopilnowania, aby negocjacje w sprawie traktatu prowadzono w sposób przejrzysty i odpowiedzialny w oparciu o konsultacje z wieloma zainteresowanymi stronami, na które traktat mógłby wywrzeć wpływ;

10.  wzywa UE do dopilnowania, by wszelkie zmiany lub przyszły dokument strategiczny związany z ramami strategicznymi i planem działania UE na rzecz praw człowieka i demokracji obejmowały jasne cele i mierzalne wskaźniki dotyczące uczestnictwa UE w negocjacjach ONZ w sprawie traktatu;

11.  postanawia w dalszym ciągu uważnie śledzić proces negocjacyjny otwartej międzyrządowej grupy roboczej;

12.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych.

(1) https://ec.europa.eu/anti-trafficking/publications/european-commission-sector-guides-implementing-un-guiding-principles-business-and-hum-0_en (2) http://www.ohchr.org/Documents/Issues/Religion/A.69.261.pdf (3) Dz.U. C 101 z 16.3.2018, s. 19. (4) Opinia FRA – 1/2017 [B-HR]. (5) https://www.unglobalcompact.org/ (6) Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0066. (7) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0494. (8) Teksty przyjęte, P8_TA(2017)0448. (9) Dz.U. C 298 z 23.8.2018, s. 100. (10) Dz.U. C 238 z 6.7.2018, s. 57. (11) Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0230. (12) Dz.U. C 224 z 27.6.2018, s. 36. (13) Dz.U. C 215 z 19.6.2018, s. 125. (14) Dz.U. C 101 z 16.3.2018, s. 47. (15) http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2017/578031/EXPO_STU(2017)578031_EN.pdf lub http://www.europarl.europa.eu/thinktank/pl/document.html?reference=EXPO_STU%282017%29578031