Projekt rezolucji - B8-0522/2018Projekt rezolucji
B8-0522/2018
Parlament Europejski

PROJEKT REZOLUCJI w sprawie praworządności w Rumunii

7.11.2018 - (2018/2844 (NLE))

złożony w następstwie oświadczeń Rady i Komisji
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu

Roberta Metsola w imieniu grupy PPE
Josef Weidenholzer w imieniu grupy S&D
Sophia in ’t Veld, Cecilia Wikström w imieniu grupy ALDE
Judith Sargentini, Eva Joly, Benedek Jávor, Reinhard Bütikofer, Bodil Valero w imieniu grupy Verts/ALE
Barbara Spinelli, Patrick Le Hyaric, Helmut Scholz, Marie‑Christine Vergiat, Marie‑Pierre Vieu, Malin Björk, Sofia Sakorafa, Emmanuel Maurel, Younous Omarjee w imieniu grupy GUE/NGL
Monica Macovei


Procedura : 2018/2844(RSP)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
B8-0522/2018
Teksty złożone :
B8-0522/2018
Debaty :
Głosowanie :
Teksty przyjęte :

B8‑0522/2018

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie praworządności w Rumunii

(2018/2844 (NLE))

Parlament Europejski,

–  uwzględniając traktaty UE, a w szczególności art. 2, 3, 4, 6 i 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając europejską konwencję praw człowieka (EKPC),

–  uwzględniając konstytucję Rumunii,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 marca 2014 r. pt. „Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności” (COM(2014)0158),

–  uwzględniając swoją debatę na temat demokracji i sprawiedliwości w Rumunii, która odbyła się w dniu 2 lutego 2017 r.,

–  uwzględniając swoją debatę z dnia 7 lutego 2018 r. na temat zagrożeń dla praworządności wynikających z reformy systemu wymiaru sprawiedliwości Rumunii,

–  uwzględniając swoją debatę z dnia 3 października 2018 r. na temat praworządności w Rumunii,

–  uwzględniając wymianę poglądów z dnia 1 października 2018 r. z pierwszym wiceprzewodniczącym Komisji Fransem Timmermansem w Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych,

–  uwzględniając wysłuchanie, które odbyło się w marcu 2017 r. w Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, w sprawie demokracji i sprawiedliwości w Rumunii,

–  uwzględniając wspólne stanowisko przewodniczącego Komisji Junckera i pierwszego wiceprzewodniczącego Komisji Timmermansa z dnia 24 stycznia 2018 r. w sprawie ostatnich wydarzeń w Rumunii,

–  uwzględniając opinię Komisji Weneckiej z dnia 16 marca 2018 r. w sprawie rumuńskiego projektu ustawy nr 140/2017 dotyczącej wprowadzenia zmian do rozporządzenia rządu nr 26/2000 w sprawie stowarzyszeń i fundacji,

–  uwzględniając opinię Komisji Weneckiej z dnia 20 października 2018 r. w sprawie poprawek wprowadzonych do rumuńskich ustaw nr 303/2004 w sprawie statusu sędziów i prokuratorów, nr 304/2004 w sprawie organizacji wymiaru sprawiedliwości oraz nr 317/2004 w sprawie Najwyższej Rady Sądownictwa,

–  uwzględniając opinię Komisji Weneckiej z dnia 20 października 2018 r. w sprawie poprawek wprowadzonych do rumuńskiego kodeksu karnego i kodeksu postępowania karnego, ustaw mających wpływ również na ustawę nr 78/2000 w sprawie zapobiegania aktom korupcji oraz wykrywania i sankcjonowania ich, a także ustawę nr 304/2004 w sprawie organizacji wymiaru sprawiedliwości,

–  uwzględniając sprawozdanie ad hoc w sprawie Rumunii z dnia 11 kwietnia 2018 r. sporządzone przez Grupę Państw Przeciwko Korupcji (GRECO) Rady Europy,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji z dnia 15 listopada 2017 r. sporządzone w ramach mechanizmu współpracy i weryfikacji na temat postępów poczynionych w Rumunii,

–  uwzględniając przyjęcie przez rumuński parlament w grudniu 2017 r. trzech ustaw reformujących sądownictwo, czyli ustawy nr 303/2004 w sprawie statusu sędziów i prokuratorów, ustawy nr 304/2004 w sprawie organizacji wymiaru sprawiedliwości oraz ustawy nr 317/2004 w sprawie Najwyższej Rady Sądownictwa, uwzględniając przyjęcie poprawek do kodeksu karnego w czerwcu 2018 r. i kodeksu postępowania karnego w lipcu 2018 r.,

–  uwzględniając rezolucję 2226/2018 i zalecenie 2134/2018 Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy,

–  uwzględniając orzeczenie rumuńskiego trybunału konstytucyjnego z dnia 20 października 2018 r., w którym stwierdzono, że 64 poprawki do kodeksu postępowania karnego z 96 są niezgodne z konstytucją, uwzględniając orzeczenie rumuńskiego trybunału konstytucyjnego z dnia 25 października 2018 r. w którym stwierdzono, że 30 poprawek do kodeksu karnego jest niezgodnych z konstytucją,

–  uwzględniając wielokrotne masowe protesty, odbywające się od stycznia 2017 r., sprzeciwiające się korupcji i popierające praworządność, w tym masowy protest „Diaspora w domu”, który odbył się dnia 10 sierpnia 2018 r. w Bukareszcie, po którym setki osób potrzebowały opieki medycznej na skutek brutalnej interwencji policji,

–  uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Unia Europejska opiera się na wartościach poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności i poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości, oraz że wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz równości kobiet i mężczyzn (art. 2 TUE);

B.  mając na uwadze, że art. 6 ust. 3 TUE potwierdza, iż prawa podstawowe, zagwarantowane przez EKPC oraz wynikające ze wspólnych tradycji konstytucyjnych państw członkowskich, stanowią ogólne zasady prawa Unii;

C.  mając na uwadze, że UE funkcjonuje na zasadzie domniemania wzajemnego zaufania oraz na założeniu, że państwa członkowskie przestrzegają zasad demokracji, praworządności i praw podstawowych zapisanych w EKPC i Karcie praw podstawowych;

D.  mając na uwadze niezawisłość sądownictwa zapisaną w art. 47 Karty praw podstawowych i art. 6 EKPC, która jest niezbędnym wymogiem demokratycznej zasady podziału władzy;

E.  mając na uwadze, że w sprawozdaniu w sprawie Rumunii z kwietnia 2018 r. sporządzonym przez Grupę Państw Przeciwko Korupcji (GRECO) Rady Europy wyrażono poważne obawy dotyczące niektórych aspektów ustaw w sprawie statusu sędziów i prokuratorów, w sprawie organizacji wymiaru sprawiedliwości i w sprawie Najwyższej Rady Sądownictwa przyjętych przez rumuński parlament, a także w sprawie projektu poprawek do ustawodawstwa karnego; mając na uwadze, że GRECO ma wątpliwości co do procedury ustawodawczej, obawia się ich wpływu na niezależność sędziów i sugeruje, że mogło dojść do dorozumianego naruszenia norm antykorupcyjnych;

F.  mając na uwadze, że w opinii Komisji Weneckiej nr 924/2018 z dnia 20 października 2018 r., która ograniczała się do „niektórych szczególnie kontrowersyjnych aspektów projektów”, stwierdzono, że „choć do projektów wprowadzono mile widziane ulepszenia na skutek krytyki i wielu orzeczeń trybunału konstytucyjnego, (...) w trzech projektach wprowadzono ważne aspekty, które (...) mogą skutkować wywieraniem nacisku na sędziów i prokuratorów oraz, w ostatecznej konsekwencji, podważyć niezależność sądownictwa i jego członków oraz, wraz z uregulowaniami dotyczącymi wczesnej emerytury, jego wydajność i jakość oraz wywrzeć negatywny wpływ na walkę z korupcją”, a aspekty te prawdopodobnie mogą „podważyć zaufanie publiczne do sądownictwa”[1];

G.  mając na uwadze, że Komisja Wenecka stwierdziła w swojej opinii nr 930/2018 z dnia 20 października 2018 r., że „koniecznym i właściwym było podjęcie reform kodeksów karnych przez rumuński parlament, by wdrożyć orzeczenia trybunału konstytucyjnego i właściwe dyrektywy UE,” oraz że wiele poprawek „poważnie pogorszy skuteczność rumuńskiego systemu sądownictwa karnego w walce z wieloma rodzajami przestępstw, w tym z przestępstwami związanymi z korupcją, przestępstwami z użyciem przemocy i przestępczością zorganizowaną”[2];

H.  mając na uwadze, że Komisja Wenecka w swojej opinii nr 914/2018 z dnia 16 marca 2018 r. przyjęła z zadowoleniem fakt, że „podczas posiedzeń w Bukareszcie inicjatorzy projektu ustawy wyrazili gotowość do wprowadzenia poprawek do projektu ustawy w niektórych aspektach” oraz wezwała rumuńskie władze do uwzględnienia jej najważniejszych zaleceń głoszących, że „nowe wymogi dotyczące sprawozdawczości i ujawniania informacji przewidziane w projekcie ustawy, w tym sankcje w postaci zawieszenia działalności i rozwiązania jej w przypadku nieprzestrzegania, są w oczywisty sposób niepotrzebne i nieproporcjonalne i należy je uchylić” oraz że publikowanie szczegółowych sprawozdań finansowych co sześć miesięcy i wskazywanie źródeł dochodów, bez względu na ich kwotę, wraz z sankcjami rozwiązania działalności wywrze „mrożący skutek na społeczeństwo obywatelskie” i będzie sprzeczne z „wolnością zrzeszania się i prawem do poszanowania życia prywatnego”[3];

I.  mając na uwadze, że Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy wezwało Rumunię do odrzucenia proponowanych niedawno projektów ustaw narzucających dodatkowe obowiązki sprawozdawczości finansowej na organizacje pozarządowe oraz do zmiany ich zgodnie z zaleceniami Komisji Weneckiej i Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE/ODIHR), a także do poddania ich szerokim konsultacjom społecznym przed ich przyjęciem[4];

J.  mając na uwadze, że w dniu 19 lipca 2018 r. Komisja odwołała Rumunię do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej ze względu na brak włączenia czwartej dyrektywy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy do prawa krajowego; mając na uwadze, że w dniu 24 października 2018 r. parlament rumuński przyjął „projekt ustawy w sprawie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu” po wątpliwym powtórzeniu głosowania;

K.  mając na uwadze, że trwa debata dotycząca roli rumuńskich służb wywiadowczych (SRI) i ich domniemanego zakłócania działalności rumuńskiego sądownictwa, co rodzi pytania na temat możliwego zakresu tych zakłóceń i metod ich przeprowadzania; mając na uwadze, że Komisja Wenecka stwierdza w swojej opinii z dnia 20 października 2018 r., że „konieczny wydaje się szczegółowy przegląd norm prawnych dotyczących kontroli nad służbami wywiadowczymi”[5];

L.  mając na uwadze, że w maju 2016 r. zainicjowano petycję o zmianę rumuńskiej konstytucji, by ograniczyć definicję rodziny do małżeństwa kobiety i mężczyzny; mając na uwadze, że wiele grup działających na rzecz praw człowieka wyrażało zaniepokojenie, że ten wniosek może doprowadzić do naruszenia międzynarodowych standardów praw człowieka i zwiększyć homofobiczną dyskryminację w Rumunii; mając na uwadze, że zmianę tę parlament zatwierdził większością dwóch trzecich głosów; mając na uwadze, że w referendum w tej sprawie nie uzyskano wymaganej frekwencji 30 %;

M.  mając na uwadze, że według corocznego przeglądu sytuacji w zakresie praw człowieka osób LGBTI w Europie w 2018 r., opublikowanego przez europejski oddział Międzynarodowego Stowarzyszenia Lesbijek i Gejów (ILGA-Europe), Rumunia zajmuje 25. miejsce spośród 28 państw członkowskich UE w odniesieniu do ustawodawstwa dotyczącego osób LGBTI, mowy nienawiści wobec nich i dyskryminacji skierowanej przeciw nim;

N.  mając na uwadze, że UE jest zobowiązana do poszanowania wolności i pluralizmu mediów, jak również prawa do informacji i swobody wypowiedzi, zapisanych w art. 11 Karty praw podstawowych i w art. 10 EKPC; mając na uwadze, że funkcje strażnika publicznego pełnione przez media są istotnym czynnikiem podtrzymania tych praw oraz ochrony wszystkich innych praw podstawowych;

O.  mając na uwadze, że Reporterzy bez Granic zwrócili uwagę na próby zamienienia rumuńskich mediów w narzędzia propagandy politycznej oraz wyrazili zaniepokojenie cenzurą polityczną w mediach[6];

P.  mając na uwadze, że art. 12 Karty praw podstawowych stanowi, że każdy ma prawo do swobodnego, pokojowego zgromadzania się oraz do swobodnego stowarzyszania się na wszystkich poziomach, zwłaszcza w sprawach politycznych, związkowych i obywatelskich;

Q.  mając na uwadze, że doniesienia o brutalnej interwencji rumuńskiej policji podczas protestów w dniu 10 sierpnia 2018 r. wywołały poważne zaniepokojenie w odniesieniu do proporcjonalności użycia siły i naruszeń praw podstawowych protestujących, co poskutkowało trwającymi śledztwami w sprawie rumuńskich organów ścigania;

R.  mając na uwadze, że korupcja nadal pozostaje wyzwaniem w UE; mając na uwadze, że charakter i zakres korupcji może różnić się w poszczególnych państwach członkowskich, ale szkodzi ona UE jako całości, jej gospodarce i społeczeństwu, hamuje rozwój gospodarczy, podważa demokrację i narusza praworządność;

S.  mając na uwadze, że w dniu 9 lipca 2018 r. usunięto ze stanowiska prokuratora głównego Krajowej Dyrekcji Antykorupcyjnej (DNA) wbrew stanowisku Rady Sądownictwa po wydaniu przez trybunał konstytucyjny orzeczenia ograniczającego władzę prezydenta. mając na uwadze, że – przeciwnie – Komisja Wenecka w swojej opinii z dnia 20 października 2018 r. stwierdziła, że należy „wzmocnić niezależność prokuratorów i utrzymać i zwiększyć rolę instytucji takich jak urząd prezydenta i CSM [Najwyższa Rada Sądownictwa], które mogą zrównoważyć wpływ ministra [sprawiedliwości]”[7]; mając na uwadze, że rząd Rumunii przyjął dnia 15 października 2018 r. nadzwyczajne rozporządzenie; mając na uwadze, że do tej pory 48 prokuratorów zwolniono z ich dotychczasowych stanowisk na skutek wejścia w życie tego rozporządzenia, co może zahamować prowadzenie wielu trwających dochodzeń; mając na uwadze, że w dniu 24 października 2018 r. minister sprawiedliwości zażądał zwolnienia prokuratora generalnego, oskarżywszy go o przekraczanie jego uprawnień;

1.  podkreśla, że zasadnicze znaczenie ma zagwarantowanie podtrzymania w całości wspólnych wartości europejskich wymienionych w art. 2 TUE oraz zagwarantowanie praw podstawowych wyrażonych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej;

2.  wyraża głębokie zaniepokojenie zmienionym projektem ustawodawstwa dotyczącego rumuńskiego ustawodawstwa w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i ustawodawstwa karnego, szczególnie w odniesieniu do faktu, że może ono strukturalnie podważyć niezależność systemu sądowego i zdolności skutecznego zwalczania korupcji w Rumunii, a także osłabić praworządność;

3.  potępia brutalną i nieproporcjonalną interwencję policji podczas protestów w Bukareszcie w sierpniu 2018 r.;

4.  apeluje do rumuńskich władz o uwzględnienie gwarancji zapewniających przejrzystą i legalną bazę wszelkiej współpracy instytucjonalnej, by uniknąć wszelkich zakłóceń naruszających mechanizmy kontroli i równowagi; apeluje o wzmocnienie kontroli parlamentarnej nad służbami wywiadowczymi;

5.  wzywa rumuńskie władze do przeciwstawienia się wszelkim środkom, które mogłyby depenalizować korupcję wśród osób zajmujących stanowiska, oraz stosowania krajowej strategii antykorupcyjnej;

6.  stanowczo zaleca ponowne rozpatrzenie ustawodawstwa dotyczącego finansowania, organizacji i funkcjonowania organizacji pozarządowych, ponieważ może ono wywrzeć efekt zastraszający społeczeństwo obywatelskie i jest sprzeczne z zasadą wolności zrzeszania się i prawa do prywatności; uważa, że należy je w pełni dostosować do ram UE;

7.  wyraża głębokie zaniepokojenie politycznym ograniczaniem wolności mediów i proponowanym ustawodawstwem, które nakładałoby kary za oczernianie Rumunii za granicą i ponownie wprowadziłoby zniesławienie do kodeksu karnego;

8.  wzywa rumuński parlament i rząd do pełnego wdrożenia wszystkich zaleceń Komisji Europejskiej, GRECO oraz Komisji Weneckiej, a także do powstrzymania się od przeprowadzania jakichkolwiek reform, które mogłyby zagrażać poszanowaniu praworządności, w tym niezależności sądownictwa; apeluje o dalsze angażowanie społeczeństwa obywatelskiego i podkreśla, że należy zmierzyć się z kwestiami poruszonymi powyżej w oparciu o przejrzysty i włączający proces; zachęca do proaktywnego zwrócenia się do Komisji Weneckiej o ocenę odnośnych środków ustawodawczych przed ich ostatecznym przyjęciem;

9.  wzywa rumuński rząd do współpracy z Komisją Europejską na zasadzie lojalnej współpracy, która jest określona w Traktacie;

10.  ponownie wyraża ubolewanie, że Komisja postanowiła nie publikować w 2017 r. Sprawozdania o zwalczaniu korupcji w UE, oraz stanowczo apeluje do niej o bezzwłoczne wznowienie corocznego monitorowania antykorupcyjnego we wszystkich państwach członkowskich; zachęca Komisję do opracowania systemu dokładnych wskaźników oraz łatwych w zastosowaniu, jednolitych kryteriów do pomiaru poziomu korupcji w państwach członkowskich i oceny polityki antykorupcyjnej państw członkowskich, zgodnie z rezolucją Parlamentu Europejskiego z dnia 8 marca 2016 r. w sprawie sprawozdania rocznego za rok 2014 dotyczącego ochrony interesów finansowych UE[8];

11.  zdecydowanie apeluje o wprowadzenie procesu regularnego, systematycznego i obiektywnego monitorowania i dialogu obejmującego wszystkie państwa członkowskie w celu ochrony unijnych wartości podstawowych demokracji, praw podstawowych i praworządności, z udziałem Rady, Komisji i Parlamentu, zgodnie z propozycją zawartą w swojej rezolucji z dnia 25 października 2016 r. w kwestii utworzenia unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych (Paktu UE na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych)[9]; ponawia, że mechanizm ten powinien składać się z corocznych raportów zawierających zalecenia dla poszczególnych krajów[10];

12.  apeluje do Komisji jako strażnika Traktatów, by monitorowała działania następcze dotyczące zaleceń przedstawionych rumuńskim władzom, a jednocześnie nadal oferowała Rumunii pełne wsparcie w znajdowaniu odpowiednich rozwiązań;

13.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji, Radzie, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz prezydentowi Rumunii.

 

Ostatnia aktualizacja: 12 listopada 2018
Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności