ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ σχετικά με το δικαίωμα στην ειρηνική διαμαρτυρία και την αναλογική χρήση βίας
11.2.2019 - (2019/2569(RSP))
σύμφωνα με το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού
Sylvia‑Yvonne Kaufmann, Birgit Sippel εξ ονόματος της Ομάδας S&D
Βλ. επίσης την κοινή πρόταση ψηφίσματος RC-B8-0104/2019
B8‑0105/2019
Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το δικαίωμα στην ειρηνική διαμαρτυρία και την αναλογική χρήση βίας
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τις Συνθήκες της ΕΕ, ιδίως τα άρθρα 2, 3, 4, 6 και 7 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ),
– έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ο Χάρτης»),
– έχοντας υπόψη την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ) και τη σχετική νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ),
– έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα,
– έχοντας υπόψη τις βασικές αρχές των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη χρήση βίας και πυροβόλων όπλων από όργανα επιβολής του νόμου,
– έχοντας υπόψη το ψήφισμά του της 16ης Ιανουαρίου 2019 σχετικά με την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση[1],
– έχοντας υπόψη το άρθρο 123 παράγραφος 2 του Κανονισμού του,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ είναι θεμελιωμένη στις αξίες του σεβασμού της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, του κράτους δικαίου και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων των ατόμων που ανήκουν σε μειονότητες· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι αξίες αυτές είναι κοινές στα κράτη μέλη, σε μια κοινωνία που χαρακτηρίζεται από τον πλουραλισμό, την απαγόρευση των διακρίσεων, την ανεκτικότητα, τη δικαιοσύνη, την αλληλεγγύη και την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διεθνείς πράξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν υποχρεώσεις της Ένωσης και των κρατών μελών της και πρέπει να γίνονται σεβαστές·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το κράτος δικαίου αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της δημοκρατίας και μία από τις ιδρυτικές αρχές της ΕΕ, η οποία λειτουργεί στη βάση της αμοιβαίας πίστης ότι τα κράτη μέλη σέβονται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως κατοχυρώνονται στον Χάρτη και την ΕΣΔΑ·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι είναι σημαντικό η ΕΕ να προασπίζει την ελευθερία της έκφρασης και της πληροφόρησης, καθώς και την ελευθερία του συνέρχεσθαι ειρηνικώς και του συνεταιρίζεσθαι·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 11 της ΕΣΔΑ και το άρθρο 12 του Χάρτη ορίζουν ότι κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην ελευθερία του συνέρχεσθαι ειρηνικώς και στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος να ιδρύει με άλλους συνδικαλιστικές ενώσεις και να προσχωρεί σε αυτές για την υπεράσπιση των συμφερόντων του·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΣΔΑ ορίζει επίσης ότι η ελευθερία του συνέρχεσθαι «δεν απαγορεύει την επιβολήν νομίμων περιορισμών εις την άσκησιν των δικαιωμάτων τούτων υπό μελών των ενόπλων δυνάμεων, της αστυνομίας ή των διοικητικών υπηρεσιών του κράτους», με βάση τα κριτήρια της αναλογικότητας και της αναγκαιότητας·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, όταν η νόμιμη χρήση βίας είναι αναπόφευκτη, τα όργανα επιβολής του νόμου πρέπει να επιδεικνύουν αυτοσυγκράτηση στη χρήση της και να ενεργούν ανάλογα με τη σοβαρότητα της αξιόποινης πράξης και τον επιδιωκόμενο θεμιτό στόχο· λαμβάνοντας υπόψη ότι θα πρέπει να αποφεύγονται οι ζημίες και οι τραυματισμοί και να είναι σεβαστή και να διαφυλάσσεται η ανθρώπινη ζωή και η σωματική ακεραιότητα·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 12 του Χάρτη ορίζει επίσης ότι τα πολιτικά κόμματα, στο επίπεδο της Ένωσης, συμβάλλουν στην έκφραση της πολιτικής βούλησης των πολιτών της Ένωσης·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι θα πρέπει να προστατεύεται· λαμβάνοντας υπόψη ότι μια δραστήρια κοινωνία των πολιτών και τα πλουραλιστικά μέσα ενημέρωσης διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην προώθηση μιας ανοιχτής και πλουραλιστικής κοινωνίας, στη συμμετοχή των πολιτών στη δημοκρατική διαδικασία και στην ενίσχυση της λογοδοσίας των κυβερνήσεων·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ελευθερία του συνέρχεσθαι συμβαδίζει με την ελευθερία της έκφρασης, όπως διασφαλίζεται από το άρθρο 11 του Χάρτη και από το άρθρο 10 της ΕΣΔΑ, που ορίζουν ότι κάθε πρόσωπο έχει το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, το οποίο περιλαμβάνει την ελευθερία γνώμης και την ελευθερία λήψης ή μετάδοσης πληροφοριών ή ιδεών, χωρίς την ανάμειξη δημόσιων αρχών και αδιακρίτως συνόρων·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 52 του Χάρτη ορίζει ότι «κάθε περιορισμός στην άσκηση των δικαιωμάτων και ελευθεριών που αναγνωρίζονται στον παρόντα Χάρτη πρέπει να προβλέπεται από τον νόμο και να σέβεται το βασικό περιεχόμενο των εν λόγω δικαιωμάτων και ελευθεριών»·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η χρήση λιγότερο θανατηφόρων όπλων, όπως το Flash Ball και οι εκτοξευτήρες αμυντικών βλημάτων και η χειροβομβίδα GLI-F4, προκάλεσαν μεγάλο αριθμό σοβαρών τραυματισμών κατά τις πρόσφατες διαδηλώσεις στην ΕΕ·
1. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν το δικαίωμα στην ελευθερία του συνέρχεσθαι ειρηνικώς, στην ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και στην ελευθερία της έκφρασης·
2. τονίζει ότι το δικαίωμα των ατόμων να συγκεντρώνονται με άλλους ανθρώπους και να εκφράζουν συλλογικά την άποψή τους έχει θεμελιώδη σημασία για την ομαλή λειτουργία της δημοκρατίας·
3. καταδικάζει την προσφυγή των αρχών διαφόρων κρατών μελών σε βίαιες και δυσανάλογες επεμβάσεις κατά τη διάρκεια συλλαλητηρίων και ειρηνικών διαδηλώσεων· καλεί τις αρμόδιες αρχές να εξασφαλίζουν διαφανή, αμερόληπτη και αποτελεσματική έρευνα όταν έχει γίνει χρήση δυσανάλογης βίας·
4. προτρέπει τα κράτη μέλη να μην κάνουν χρήση δυσανάλογης βίας κατά ειρηνικών διαδηλωτών·
5. τονίζει ότι η χρήση όπλων κάθε είδους πρέπει να είναι περιορισμένη και ότι οι αρχές επιβολής του νόμου πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στην εκούσια διάλυση χωρίς τη χρήση βίας·
6. αναγνωρίζει ότι η αστυνομία, η οποία επίσης έχει στις τάξεις της πολλά θύματα, λειτουργεί υπό δύσκολες συνθήκες, ιδίως λόγω της εχθρότητας ορισμένων διαδηλωτών, αλλά και λόγω υπερβολικού φόρτου εργασίας· καταδικάζει κάθε μορφή βίας εναντίον ατόμων ή περιουσίας από βίαιους, μαχητικούς διαδηλωτές, οι οποίοι προσέρχονται με αποκλειστικό σκοπό τη βία και υπονομεύουν τη νομιμότητα των ειρηνικών διαδηλώσεων·
7. καλεί τα κράτη μέλη να παράσχουν περισσότερη κατάρτιση στις αστυνομικές μονάδες σχετικά με τις τεχνικές ελέγχου του πλήθους και τη χρήση ορισμένων όπλων· καλεί τα κράτη μέλη να χρησιμοποιούν εναλλακτικές πρακτικές που έχουν ήδη αποδειχθεί αποτελεσματικές σε ορισμένες χώρες της ΕΕ, ιδίως δε την επικοινωνία με τους διαδηλωτές μέσω μεγάλων οθονών, να αποφεύγουν όσο το δυνατόν περισσότερο τη σωματική επαφή με τους διαδηλωτές και να στηρίζονται σε φορείς διαμεσολάβησης με κατάρτιση στην ψυχολογία και την κοινωνιολογία·
8. παροτρύνει τα όργανα επιβολής του νόμου των κρατών μελών να συμμετέχουν ενεργά στην κατάρτιση που παρέχει ο Οργανισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Κατάρτιση στον Τομέα της Επιβολής του Νόμου (CEPOL) με θέμα «Δημόσια τάξη – αστυνόμευση σημαντικών εκδηλώσεων»· ενθαρρύνει τα κράτη μέλη να ανταλλάσσουν βέλτιστες πρακτικές στο θέμα αυτό·
9. σημειώνει ότι ο ΟΗΕ έχει ζητήσει την απαγόρευση ορισμένων τύπων λιγότερο θανατηφόρων όπλων·
10. σημειώνει ότι τα κράτη μέλη έχουν διαφορετικά όρια όσον αφορά τη χρήση βίας και όπλων· θεωρεί λυπηρό το γεγονός ότι οι πολίτες της ΕΕ αντιμετωπίζονται με πολύ διαφορετικό τρόπο από τις αρχές επιβολής του νόμου και ότι υπάρχουν διαφορές ως προς την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους·
11. καλεί την Επιτροπή να αναπτύξει περαιτέρω κατευθυντήριες γραμμές για τα κράτη μέλη σχετικά με τη χρήση λιγότερο θανατηφόρων όπλων και χαιρετίζει την απόφαση ορισμένων κρατών μελών να αναστείλουν ή να απαγορεύσουν ορισμένους τύπους λιγότερο θανατηφόρων όπλων·
12. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι τηρούνται οι υποχρεώσεις τους στον τομέα των θεμελιωδών δικαιωμάτων και ότι η χρήση βίας από τις αρχές επιβολής του νόμου κατά την αντιμετώπιση διαμαρτυριών και διαδηλώσεων αποτελεί πάντα έσχατη λύση και είναι πάντα νόμιμη, αναλογική και αναγκαία·
13. υπενθυμίζει ότι οι πολιτικές, οι οδηγίες και οι επιχειρήσεις επιβολής του νόμου πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή σε όσους είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις επιβλαβείς συνέπειες της χρήσης της βίας γενικά, καθώς και στις επιπτώσεις συγκεκριμένων λιγότερο θανατηφόρων όπλων·
14. καλεί τα κράτη μέλη να διασφαλίσουν ότι όλα τα όπλα υποβάλλονται σε ανεξάρτητη αξιολόγηση και δοκιμή προτού διατεθούν στην αγορά και ότι συλλέγονται όλα τα επίκαιρα δεδομένα για κάθε χρήση βίας, ούτως ώστε να είναι δυνατή η συλλογή αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με τη χρήση, την κατάχρηση, τις απροσδόκητες συνέπειες, τους τραυματισμούς, τους θανάτους και τα αίτιά τους·
15. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, τις κυβερνήσεις και τα κοινοβούλια των κρατών μελών, το Συμβούλιο της Ευρώπης, τον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, καθώς και στα Ηνωμένα Έθνη.
- [1] Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2019)0032.