PROJEKT REZOLUCJI w sprawie Europejskiego systemu sankcji za naruszenia praw człowieka
11.3.2019 - (2019/2580(RSP))
zgodnie z art. 123 ust. 2 Regulaminu
Elena Valenciano, Victor Boştinaru, Knut Fleckenstein, Soraya Post, Ana Gomes, Pier Antonio Panzeriw imieniu grupy S&D
Patrz też projekt wspólnej rezolucji RC-B8-0177/2019
B8‑0181/2019
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie Europejskiego systemu sankcji za naruszenia praw człowieka
Parlament Europejski,
– uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje przyjęte na mocy art. 135 Regulaminu, w których wezwano do nałożenia ukierunkowanych sankcji na osoby zaangażowane w poważne naruszenia praw człowieka, w tym rezolucję z dnia 19 stycznia 2017 r. w sprawie sytuacji w Burundi[1], z dnia 25 października 2018 r. w sprawie zabójstwa dziennikarza Dżamala Chaszukdżiego w konsulacie Arabii Saudyjskiej w Stambule[2] oraz z dnia 14 lutego 2019 r. w sprawie sytuacji w Czeczenii i sprawy Ojuba Titijewa[3],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 września 2017 r. w sprawie korupcji i praw człowieka w krajach trzecich[4],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 grudnia 2018 r. w sprawie rocznego sprawozdania dotyczącego praw człowieka i demokracji na świecie za rok 2017 oraz polityki Unii Europejskiej w tym zakresie[5],
– uwzględniając analizę pt. „Ukierunkowane sankcje przeciwko osobom fizycznym z powodu poważnych naruszeń praw człowieka – skutki, tendencje i perspektywy na szczeblu UE”, opublikowaną dnia 26 kwietnia 2018 r. przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Zewnętrznej[6],
– uwzględniając decyzję Rady (WPZiB) 2018/900 z dnia 25 czerwca 2018 r. zmieniającą decyzję 2013/184/WPZiB w sprawie środków ograniczających skierowanych przeciwko Mjanmie/Birmie[7],
– uwzględniając swoje zalecenie dla Rady z dnia 2 lutego 2012 r. w sprawie spójnej polityki wobec reżimów, w stosunku do których UE stosuje środki ograniczające w sytuacji, gdy ich przywódcy dbają o osobiste i handlowe interesy w granicach UE[8],
– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 4 września 2008 r. w sprawie oceny sankcji UE jako elementu działań i polityki UE w obszarze praw człowieka[9],
– uwzględniając rezolucje Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z dnia 27 stycznia 2014 r. w sprawie braku akceptacji dla bezkarności zabójców Siergieja Magnickiego oraz z dnia 22 stycznia 2019 r. w sprawie Siergieja Magnickiego oraz przeciwdziałania bezkarności dzięki ukierunkowanym sankcjom,
– uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
– uwzględniając europejską konwencję praw człowieka i załączone do niej protokoły,
– uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że art. 21 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) stanowi, iż działania Unii oparte są na zasadach „demokracji, państwa prawnego, powszechności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności, poszanowania godności ludzkiej, zasad równości i solidarności oraz poszanowania zasad Karty Narodów Zjednoczonych oraz prawa międzynarodowego”;
B. mając na uwadze, że UE jest zobowiązania do systematycznego wdrażania sankcji ustanowionych przez Radę Bezpieczeństwa ONZ na mocy rozdziału VII Karty ONZ, a jednocześnie nakłada sankcje niezależne w przypadku braku mandatu Rady Bezpieczeństwa ONZ, kiedy Rada Bezpieczeństwa ONZ nie jest uprawniona do podjęcia działań lub nie może tego uczynić ze względu na brak porozumienia wśród jej członków;
C. mając na uwadze, że sankcje UE stały się integralną częścią zestawu instrumentów używanych przez UE w stosunkach zewnętrznych; mając na uwadze, że w ciągu ostatnich dwudziestu lat sankcje stały się integralną częścią zestawu instrumentów używanych przez UE w stosunkach zewnętrznych oraz że obecnie obowiązuje ponad 40 różnych środków ograniczających wobec 34 krajów; mając na uwadze, że szacuje się, iż dwie trzecie sankcji UE wymierzonych w poszczególne kraje nałożono z myślą o osiągnięciu celów dotyczących praw człowieka i demokracji;
D. mając na uwadze, że istniejące sankcje UE są wymierzone zarówno w podmioty państwowe, jak i niepaństwowe, takie jak Państwo Islamskie i Al-Kaida;
E. mając na uwadze, że UE jest krytykowana za stosowanie w niespójny sposób polityki sankcji w państwach trzecich, gdzie dochodzi do podobnych przypadków łamania praw człowieka;
F. mając na uwadze, że Parlament Europejski wielokrotnie wzywał do ustanowienia unijnego globalnego systemu sankcji w zakresie praw człowieka;
G. mając na uwadze, że w listopadzie 2018 r. rząd Niderlandów zainicjował wśród państw członkowskich UE dyskusję na temat politycznej zasadności ogólnounijnego systemu ukierunkowanych sankcji w zakresie praw człowieka; mając na uwadze, że na szczeblu grupy roboczej Rady prowadzone są wstępne dyskusje;
H. mając na uwadze, że stosowanie ukierunkowanych sankcji wydaje się korzystniejsze i skuteczniejsze niż stosowanie sankcji ogólnych, ponieważ pozwala uniknąć negatywnych skutków i kosztów humanitarnych wśród większej liczby ludności, ma bezpośredni wpływ na osoby odpowiedzialne i pełni funkcję odstraszającą;
1. zdecydowanie potępia wszelkie przypadki łamania praw człowieka na całym świecie; apeluje o ustanowienie elastycznego i sprawnie działającego unijnego globalnego systemu sankcji w zakresie praw człowieka, ukierunkowanego na wszystkie osoby w danej hierarchii, które są odpowiedzialne za poważne naruszenia praw człowieka na całym świecie;
2. uważa, że system powinien umożliwiać ukierunkowanie sankcji na konkretne osoby, zarówno z podmiotów państwowych, jak i niepaństwowych;
3. podkreśla, że mechanizm ten wzmocni politykę zagraniczną UE i wzbogaci istniejące instrumenty na rzecz praw człowieka, wykorzystywane w sytuacjach naruszeń praw człowieka i w celu zapobiegania im; ponownie apeluje do Rady o bezzwłoczne kontynuowanie prac nad tym systemem;
4. wzywa do tego, aby taki system był kompleksowy oraz by działał spójnie z obowiązującą polityką w zakresie praw człowieka i innymi środkami ograniczającymi oraz uzupełniał je;
5. podkreśla, że wszystkie państwa członkowskie UE muszą w taki sam spójny sposób interpretować stosowanie sankcji; uważa, że niepodjęcie odpowiednich działań w przypadku ciągłych naruszeń praw człowieka osłabiłoby strategię UE w zakresie praw człowieka, jej politykę sankcji i wiarygodność; jest przekonany, że ujednolicony unijny globalny system sankcji w zakresie praw człowieka zniweluje obecne różnice w polityce sankcji UE, zwiększy przejrzystość i wzmocni rolę UE jako podmiotu działającego na rzecz praw człowieka na świecie;
6. podkreśla, że poważne naruszenia praw człowieka powinny stanowić podstawę do stosowania indywidualnych ukierunkowanych sankcji; wzywa Radę i Komisję, aby przy definiowaniu zakresu systemu wskazały i wyraźnie określiły poważne naruszenia praw człowieka, w tym naruszenia transgraniczne oraz naruszenia związane z dobrowolnymi i nieodwracalnymi szkodami w środowisku na dużą skalę; w tym względzie zwraca uwagę na traktaty dotyczące praw człowieka, które są wymagane do uzyskania statusu GSP Plus, na Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego i na podstawowe konwencje genewskie;
7. podkreśla, że ukierunkowane sankcje powinny obejmować zakaz wydawania wiz i zamrażanie aktywów w odniesieniu do sprawców poważnych naruszeń praw człowieka, a także w odniesieniu do każdego podżegacza, prowokatora, pomocnika lub współsprawcy oraz, w razie konieczności, członków ich najbliższej rodziny;
8. podkreśla, że kryteria umożliwiające umieszczanie na czarnej liście osób, na które nałożono ukierunkowane sankcje, powinny być zgodne z prawem, jasne i przejrzyste oraz oparte na dobrze udokumentowanych i przekonujących dowodach, ustalonych faktach i zweryfikowanych informacjach pochodzących z przejrzystych, uznanych i niezależnych źródeł; ponadto podkreśla, że należy w najwyższym stopniu chronić prawa osób objętych sankcjami do rzetelnego procesu sądowego, kontroli sądowej i do dochodzenia roszczeń; wzywa do systematycznego uwzględniania jasnych i konkretnych wskaźników oraz metody stosowanej przy znoszeniu sankcji i usuwaniu z listy;
9. podkreśla, że ukierunkowane sankcje muszą mieć na celu osiągnięcie skutecznych i trwałych rezultatów; wzywa Komisję do przeprowadzania regularnych ocen skutków i przeglądów po wejściu w życie systemu, a także do ścisłego monitorowania wpisywania na listę i usuwania z niej; nalega, aby Parlament ściśle kontrolował te kwestie;
10. wzywa Komisję do zapewnienia odpowiednich zasobów i wiedzy fachowej na potrzeby wprowadzenia i monitorowania tego systemu, a także do zwrócenia szczególnej uwagi na publiczne informowanie o listach zarówno w UE, jak i w zainteresowanych krajach;
11. popiera wysiłki podejmowane przez działaczy społeczeństwa obywatelskiego na rzecz ustanowienia takiego systemu i zachęca do dyskusji nad wnioskiem dotyczącym utworzenia ewentualnego niezależnego komitetu doradczego na szczeblu UE;
12. zauważa, że kilka państw członkowskich Rady Europy, w tym Estonia, Łotwa, Litwa, Zjednoczone Królestwo, Kanada i Stany Zjednoczone, przyjęło instrumenty umożliwiające ich rządom nakładanie ukierunkowanych sankcji w przypadkach poważnego naruszenia praw człowieka;
13. wzywa do rozważenia rozszerzenia mandatu Rzecznika Praw Obywatelskich UE, tak by obejmował on unijny globalny system sankcji w zakresie praw człowieka;
14. podkreśla potrzebę współpracy wielostronnej i skoordynowanych działań podejmowanych wraz z ONZ, aby zapobiegać uchylaniu się od sankcji i zmaksymalizować wdrażanie systemu zgodnie z prawem międzynarodowym;
15. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, Sekretarzowi Generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy.
- [1] Dz.U. C 242 z 10.7.2018, s. 10.
- [2] Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0434.
- [3] Teksty przyjęte, P8_TA(2019)0115.
- [4] Dz.U. C 337 z 20.9.2018, s. 82.
- [5] Teksty przyjęte, P8_TA(2018)0515.
- [6] Analiza pt. „Ukierunkowane sankcje przeciwko osobom fizycznym z powodu poważnych naruszeń praw człowieka – skutki, tendencje i perspektywy na szczeblu UE”, Parlament Europejski, Dyrekcja Generalna ds. Polityki Zewnętrznej, Departament Tematyczny ds. Stosunków Zewnętrznych, 26 kwietnia 2018 r.
- [7] Dz.U. L 160I z 25.6.2018, s. 9.
- [8] Dz.U. C 239 E z 20.8.2013, s. 11.
- [9] Dz.U. C 295 E z 4.12.2009, s. 49.