Projekt rezolucji - B9-0105/2019Projekt rezolucji
B9-0105/2019

PROJEKT REZOLUCJI w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję A2704‑12 (ACS-GMØØ5-3), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych

1.10.2019 - (D062417/04 – 2019/2828(RSP))

złożony zgodnie z art. 112 ust. 2 i 3 Regulaminu

Komisja Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności
Posłowie odpowiedzialni: Tilly Metz
Günther Sidl, Anja Hazekamp, Eleonora Evi, Sirpa Pietikäinen

Procedura : 2019/2828(RSP)
Przebieg prac nad dokumentem podczas sesji
Dokument w ramach procedury :  
B9-0105/2019
Teksty złożone :
B9-0105/2019
Debaty :
Teksty przyjęte :

B9-0105/2019

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie projektu decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję A2704‑12 (ACS-GMØØ5-3), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych

(D062417/04 – 2019/2828(RSP))

 

Parlament Europejski,

 uwzględniając projekt decyzji wykonawczej Komisji dotyczącej odnowienia zezwolenia na wprowadzenie do obrotu, na mocy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003, produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję A2704‑12 (ACS‑GMØØ5‑3), składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (D062417/04),

 uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003 z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy[1], w szczególności jego art. 11 ust. 3 i art. 23 ust. 3,

 uwzględniając fakt, że Stały Komitet ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, nie wydał opinii w wyniku głosowania 11 czerwca 2019 r., oraz że komitet odwoławczy w głosowaniu 12 lipca 2019 r. ponownie nie wydał opinii,

 uwzględniając art. 11 i 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję[2],

 uwzględniając opinię Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z 29 listopada 2018 r., opublikowaną 14 stycznia 2019 r.[3],

 uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje zawierające sprzeciw wobec zatwierdzania organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO)[4],

 uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

 uwzględniając art. 112 ust. 2 i 3 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że decyzją Komisji 2008/730/WE[5] zezwolono na wprowadzenie do obrotu żywności i paszy zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję A2704‑12, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych („soja A2704‑12”); mając na uwadze, że zezwolenie obejmuje również wprowadzenie do obrotu produktów innych niż żywność i pasze, zawierających genetycznie zmodyfikowaną soję A2704‑12 lub składających się z niej, dla takich samych zastosowań jak każda inna soja, z wyjątkiem uprawy;

B. mając na uwadze, że 29 sierpnia 2017 r. przedsiębiorstwo Bayer CropScience AG, posiadacz zezwolenia, złożyło do Komisji wniosek, zgodnie z art. 11 i 23 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, o odnowienie tego zezwolenia (wniosek o odnowienie);

C. mając na uwadze, że 29 listopada 2018 r. EFSA wydała pozytywną opinię w sprawie wniosku o odnowienie, opublikowaną 14 stycznia 2019 r.[6];

D. mając na uwadze, że soję A2704‑12 opracowano dla uzyskania tolerancji na herbicydy na bazie glufosynatu amonowego; mając na uwadze, że tolerancję na te herbicydy osiąga się dzięki ekspresji białka acetyltransferazy fosfinotrycyny (PAT)[7];

Herbicydy uzupełniające

E. mając na uwadze, że z szeregu badań wynika, iż uprawa roślin zmodyfikowanych genetycznie tolerujących herbicydy prowadzi do częstszego stosowania tych herbicydów[8]; mając na uwadze, że w konsekwencji należy się spodziewać, iż uprawy soi A2704‑12 będą narażone na wyższe i powtarzające się dawki glufosynatu, co może doprowadzić do zwiększenia ilości pozostałości w zbiorach;

F. mając na uwadze, że w ramach ostatniego wieloletniego skoordynowanego unijnego programu kontroli (na lata 2020, 2021 i 2022)[9] państwa członkowskie nie mają obowiązku pomiaru pozostałości glufosynatu w importowanej soi; mając na uwadze, że nie można wykluczyć, iż soja A2704‑12 lub produkty z niej otrzymane do celów spożywczych i pasz przekroczą unijne najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości, które wprowadzono w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów;

G. mając na uwadze, że glufosynat sklasyfikowano jako substancję działającą toksycznie na rozrodczość (kategoria 1B wg Europejskiej Agencji Chemikaliów), a zatem spełnia on kryteria wykluczające ustanowione w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009[10]; mając na uwadze, że zezwolenie na stosowanie glufosynatu w Unii wygasło 31 lipca 2018 r.[11];

H. mając na uwadze, że w roślinach zmodyfikowanych genetycznie sposób, w jaki herbicydy uzupełniające są rozkładane przez roślinę, oraz skład, a tym samym toksyczność produktów rozpadu (metabolitów), mogą wynikać z samej modyfikacji genetycznej[12];

I. mając na uwadze, że ocenę pozostałości herbicydów i ich metabolitów na roślinach zmodyfikowanych genetycznie uznaje się za niewchodzącą w zakres kompetencji panelu EFSA ds. organizmów modyfikowanych genetycznie;

Uwagi państw członkowskich

J. mając na uwadze, że podczas trzymiesięcznego okresu konsultacji państwa członkowskie zgłosiły EFSA wiele krytycznych uwag[13]; mając na uwadze, że najbardziej krytyczne uwagi dotyczyły niemożności dokonania właściwej oceny ryzyka związanego ze stosowaniem soi A2704‑12 w żywności i paszy w związku z niewystarczającą liczbą i różnorodnością badań terenowych, ogólnym brakiem danych na temat pozostałości glufosynatu oraz brakiem jakichkolwiek badań toksyczności przewlekłej lub podprzewlekłej; mając na uwadze, że kilka państw członkowskich zauważyło, iż plan monitorowania środowiska nie jest zgodny ani z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE[14] i odpowiednimi wytycznymi, ani z wytycznymi EFSA w sprawie monitorowania środowiska po wprowadzeniu do obrotu (2011); mając na uwadze, że kilka państw członkowskich wyraziło zaniepokojenie wpływem uprawy soi A2704‑12 na różnorodność biologiczną i zdrowie publiczne w krajach będących producentami i w państwach wywozu;

K. mając na uwadze, że w niezależnym badaniu stwierdzono, iż ocena ryzyka przeprowadzona przez EFSA jest nie do przyjęcia w obecnej formie[15], gdyż nie wskazano w niej luk w wiedzy i niewiadomych ani nie dokonano właściwej oceny ogólnego bezpieczeństwa i potencjalnej toksyczności soi A2704‑12; mając na uwadze, że w badaniu stwierdzono, iż EFSA nie uwzględniła zmian, które zaszły w okresie dziesięciu lat od wydania pierwotnego zezwolenia dotyczącego soi A2704‑12, w odniesieniu do warunków agronomicznych, w których uprawiane są nasiona soi odporne na herbicydy, na przykład rosnącej liczby problemów związanych z odpornością chwastów na herbicydy, która wymaga stosowania coraz większej ilości herbicydów;

Utrzymanie zobowiązań międzynarodowych Unii

L. mając na uwadze, że rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 stanowi, iż genetycznie zmodyfikowana żywność lub pasza nie mogą wywierać szkodliwych skutków na zdrowie ludzi i zwierząt ani na środowisko naturalne, oraz wymaga, by przy sporządzaniu decyzji Komisja brała pod uwagę wszelkie istotne przepisy prawa unijnego oraz inne uzasadnione czynniki istotne dla przedmiotowej sprawy; mając na uwadze, że te uzasadnione czynniki powinny obejmować zobowiązania Unii w odniesieniu do celów zrównoważonego rozwoju ONZ, porozumienia klimatycznego z Paryża oraz Konwencji ONZ o różnorodności biologicznej;

M. mając na uwadze, że specjalny sprawozdawca Narodów Zjednoczonych ds. prawa do pożywienia w swoim niedawnym sprawozdaniu stwierdził, iż zwłaszcza w krajach rozwijających się niebezpieczne pestycydy mają katastrofalny wpływ na zdrowie oraz potęgują ryzyko naruszania praw człowieka w przypadku rolników, pracowników rolnych, społeczności zamieszkujących w sąsiedztwie gruntów rolnych, ludów tubylczych, kobiet ciężarnych i dzieci[16]; mając na uwadze, że w ramach celu zrównoważonego rozwoju nr 3.9 dąży się do znacznego obniżenia do 2030 r. liczby przypadków śmiertelnych i chorób, których przyczyną są niebezpieczne substancje chemiczne oraz zanieczyszczenie i zatrucie powietrza, wody i gleby[17];

N. mając na uwadze, że wylesianie to jedna z głównych przyczyn zanikania różnorodności biologicznej; mając na uwadze, że emisje pochodzące z użytkowania gruntów i zmiany użytkowania gruntów, przeważnie z powodu wylesiania, to druga po spalaniu paliw kopalnych najważniejsza przyczyna zmiany klimatu[18]; mając na uwadze, że w porozumieniu paryskim i w globalnym strategicznym planie na rzecz różnorodności biologicznej na lata 2011–2020, w tym również w celach z Aichi przyjętych na mocy Konwencji o różnorodności biologicznej, promuje się zrównoważone zarządzanie lasami oraz ich ochronę i odnowę[19];

O. mając na uwadze, że cel zrównoważonego rozwoju nr 15 obejmuje powstrzymanie wylesiania do 2020 r.[20]; mając na uwadze, że lasy odgrywają wielofunkcyjną rolę, dzięki której sprzyjają realizacji większości celów zrównoważonego rozwoju[21];

P. mając na uwadze, że produkcja soi jest najważniejszą przyczyną wylesiania w dorzeczu Amazonki, w regionie Cerrado i na równinie Gran Chaco w Ameryce Południowej; mając na uwadze, że 97% soi uprawianej w Brazylii i 100% soi uprawianej w Argentynie to soja zmodyfikowana genetycznie[22]; mając na uwadze, że nasiono soi A2704‑12 jest dopuszczone do uprawy m.in. w Brazylii i Argentynie[23];

Q. mając na uwadze, że pod względem wielkości Unia Europejska jest drugim na świecie importerem soi, a większość soi przywożonej do Unii przeznacza się na materiał paszowy; mając na uwadze, że z analiz Komisji wynika, iż już od dawna soja jest w Unii najważniejszym czynnikiem przyczyniającym się do wylesiania na świecie i do powstawania związanych z tym emisji, a tym samym odpowiada niemal w połowie za zjawisko wylesiania, czego odzwierciedleniem jest całkowity przywóz towarów do Unii[24];

R. mając na uwadze, że dziewięć nasion soi zmodyfikowanych genetycznie, które dopuszczono do uprawy w Brazylii, ma już pozwolenie na przywóz do Unii jako żywność i pasza; mając ponadto na uwadze, że nie wydano jeszcze pozwolenia na przywóz do Unii w charakterze żywności i paszy trzech nasion soi zmodyfikowanej genetycznie, które są dopuszczone do uprawy w Brazylii, w tym nasienia soi A2704‑12[25];

S. mając na uwadze, że niedawne ogólnounijne badania wykazały, iż zdaniem prawie 90% respondentów potrzebne są nowe przepisy prawne gwarantujące, że produkty sprzedawane w Unii nie będą się przyczyniać do wylesiania na świecie[26];

Niedemokratyczna procedura

T. mając na uwadze, że ani głosowanie przeprowadzone 11 czerwca 2019 r. w Stałym Komitecie ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, ani głosowanie przeprowadzone 12 lipca 2019 r. w komitecie odwoławczym nie doprowadziło do wydania opinii, co oznacza, że zezwolenie nie uzyskało poparcia kwalifikowanej większości państw członkowskich;

U. mając na uwadze, że zarówno w uzasadnieniu przedłożonego w dniu 22 kwietnia 2015 r. wniosku ustawodawczego zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1829/2003 w odniesieniu do umożliwienia państwom członkowskim ograniczenia lub zakazu stosowania genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy na swoim terytorium, jak i w uzasadnieniu przedłożonego w dniu 14 lutego 2017 r. wniosku ustawodawczego zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 182/2011 Komisja wyraziła ubolewanie w związku z faktem, że od czasu wejścia w życie rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 decyzje zatwierdzające są przyjmowane przez Komisję bez poparcia w formie opinii komitetów z państw członkowskich oraz że odsyłanie dokumentacji do Komisji w celu podjęcia ostatecznej decyzji, zdecydowanie stanowiące wyjątek w całej procedurze, stało się normą w przypadku podejmowania decyzji w sprawie zatwierdzania genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy; mając na uwadze, że praktyka ta została kilkakrotnie uznana za niedemokratyczną przez przewodniczącego Komisji[27];

V. mając na uwadze, że w trakcie ósmej kadencji Parlament przyjął rezolucje, w których sprzeciwił się wprowadzaniu do obrotu organizmów zmodyfikowanych genetycznie z przeznaczeniem na żywność i paszę (33 rezolucje) oraz uprawie organizmów zmodyfikowanych genetycznie w Unii (trzy rezolucje); mając na uwadze, że większość kwalifikowana państw członkowskich nie opowiedziała się za zatwierdzeniem żadnego z tych organizmów zmodyfikowanych genetycznie; mając na uwadze, że mimo uznania przez Komisję braków demokratycznych, braku poparcia ze strony państw członkowskich i zastrzeżeń Parlamentu Komisja nadal wydaje zezwolenia na organizmy zmodyfikowane genetycznie, choć nie jest do tego prawnie zobowiązana;

1. uważa, że projekt decyzji wykonawczej Komisji przekracza uprawnienia wykonawcze przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1829/2003;

2. uważa, że projekt decyzji wykonawczej Komisji jest niespójny z prawem Unii, gdyż nie odpowiada celowi rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 zakładającemu – zgodnie z zasadami ogólnymi określonymi przez Parlament Europejski i Radę w rozporządzeniu (WE) nr 178/2002[28] – stworzenie podstawy do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, zdrowia i dobrostanu zwierząt, środowiska naturalnego oraz interesów konsumentów w związku z genetycznie zmodyfikowaną żywnością i paszą, przy jednoczesnym zapewnieniu skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego;

3. wzywa Komisję do wycofania projektu decyzji wykonawczej;

4. ponownie podkreśla, że zobowiązał się do przyspieszenia prac nad wnioskiem Komisji w sprawie zmiany rozporządzenia (UE) nr 182/2011; apeluje do Rady, aby w trybie pilnym kontynuowała prace nad tym wnioskiem Komisji;

5. wzywa Komisję do zawieszenia wszelkich decyzji wykonawczych dotyczących wniosków o zezwolenie dotyczące organizmów zmodyfikowanych genetycznie do czasu zmiany procedury zatwierdzania w sposób pozwalający wyeliminować niedociągnięcia obecnej procedury, która okazała się nieodpowiednia;

6. apeluje do Komisji, by wycofywała wnioski w sprawie zezwoleń dotyczących organizmów zmodyfikowanych genetycznie, czy to z przeznaczeniem do uprawy, czy na żywność i paszę, jeżeli Stały Komitet ds. Łańcucha Żywnościowego i Zdrowia Zwierząt nie wyda opinii;

7. wzywa Komisję, aby nie zatwierdzała żadnych zmodyfikowanych genetycznie roślin tolerujących herbicydy bez przeprowadzenia pełnej oceny pozostałości pochodzących z oprysków herbicydami uzupełniającymi, oceny ich metabolitów i oceny komercyjnych form użytkowych stosowanych w krajach uprawy;

8. wzywa Komisję, aby w pełni uwzględniała ocenę ryzyka stosowania herbicydów uzupełniających i ryzyka ich pozostałości w ocenie ryzyka zmodyfikowanych genetycznie roślin tolerujących herbicydy, niezależnie od tego, czy dana roślina zmodyfikowana genetycznie jest przeznaczona do uprawy w Unii, czy też ma być importowana do Unii z przeznaczeniem na żywność i paszę;

9. apeluje do Komisji, by nie zezwalała na przywóz, z przeznaczeniem na żywność lub paszę, jakichkolwiek genetycznie zmodyfikowanych roślin uodpornionych na herbicyd niedopuszczony do stosowania w Unii, w tym przypadku glufosynat;

10. przypomina, że cele zrównoważonego rozwoju można będzie osiągnąć tylko wtedy, gdy łańcuchy dostaw staną się zrównoważone, a między strategiami politycznymi powstanie synergia[29];

11. ponownie podkreśla zaniepokojenie faktem, że znaczne uzależnienie Unii od przywozu materiału paszowego w formie nasion soi jest przyczyną wylesiania w państwach trzecich[30];

12. apeluje do Komisji o niewydawane pozwoleń na przywóz nasion soi zmodyfikowanej genetycznie, chyba że udowodniono, iż ich uprawa nie przyczyniła się do wylesiania;

13. apeluje do Komisji o dokonanie przeglądu wszystkich aktualnych pozwoleń dotyczących soi zmodyfikowanej genetycznie w świetle międzynarodowych zobowiązań Unii, w tym również porozumienia paryskiego, Konwencji o różnorodności biologicznej i celów zrównoważonego rozwoju;

14. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.

 

Ostatnia aktualizacja: 4 października 2019
Informacja prawna - Polityka ochrony prywatności